Consumptie in het Midden – Oosten

De consumptie van voedsel en het voedselpatroon van een land of gebied laat zien hoe groot de vraag naar voedsel is. Voor dit onderzoek is het van belang om eerst te kijken naar het algemene voedselpatroon en vervolgens de consumptie van eieren te

evalueren. Hierbij wordt ook gekeken naar de redenen van deze voedselinname. Dit schetst een goed beeld van het belang van de legpluimveehouderij in het Midden- Oosten.

3.1 Historische ontwikkeling van de consumptie

Vanaf de jaren 70 groeide de bevolking in het Midden-Oosten hard. Ook de welvaart in de GCC groeide enorm door de toenemende vraag naar olie. Westerse landen betaalden veel geld om olie te importeren en de vraag bleef toenemen. Door de groeiende welvaart steeg de totale consumptie, maar ook de consumptie per hoofd van de bevolking. De vraag naar granen voor directe voedselconsumptie groeide tussen 1966 en 1980 met maar liefst 3,7% per jaar. Dit had te maken met de bevolkingsgroei, maar ook met groeiende welvaart. Het gebruik van voer voor vee steeg echter nog meer in diezelfde periode (4,8 % per jaar); in 1980 werd ongeveer een vierde van al de granen die

aanwezig waren in het Midden-Oosten geconsumeerd door de dieren in de veehouderij. Er werd steeds meer ingezet op voedselproductie. Het probleem is echter dat water erg schaars is en dat er voor de productie van gewassen enorme hoeveelheden water nodig is. Dit wordt verder toegelicht in hoofdstuk 7.

(Bron: A political economy of the Middle East: H6, p. 4 & 5)

3.2 Consumptie van voedsel in het algemeen

Tabel 3.1 De algemene voedsel inname per land (in calorieën per dag)

UAE 3.170 SA 3.120 Koeweit 3.030 Oman N/A Bahrein N/A Qatar N/A USA 3.750 Nederland 3.000 Tabel 3.1

(Bron: Food Consumption Nutrients, FAO, 2008)

De voedselconsumptie in de GCC-landen gemeten naar het aantal calorieën op een dag is opvallend groot. 60% van de voedselconsumptie in de GCC wordt geconsumeerd in Saoedi-Arabië. 21% van het voedsel in de GCC wordt geconsumeerd in de UAE. In Oman, Koeweit, Qatar en Bahrein wordt resp. 8%, 6%, 4% en 1% geconsumeerd. Om deze

Tabel 3.2 De voedselconsumptie per land in de GCC

Land % van totale

voedselconsumptie in GCC

Aantal inwoners

(x miljoen) % van totale bevolking in GCC

Saoedi-Arabië 60% 31,4 60% VAE 21% 9,6 18,3 % Oman 8% 3,8 7,2% Koeweit 6% 4,1 7,8% Qatar 4% 2,4 4,5% Bahrein 1% 1,3 2,4% GCC (totaal) 52,4

Bron: Food Consumption Nutrients, FAO, 2008

Wat opvalt, is dat de verschillen in voedselconsumptie per land in percentage naar het aantal inwoners niet erg groot zijn. Alleen in Bahrein is de voedselconsumptie ten opzichte van het aantal inwoners beduidend minder dan in de andere landen, maar ook in Koeweit is dit percentage kleiner. In UAE is de voedselconsumptie juist weer hoger. Dit wordt verklaard door de hoge welvaart. Ook het toerisme en het aantal buitenlandse arbeiders spelen hierbij een belangrijke rol.

Tabel 3.3 Voedselpatronen in Arabische landen en elders

Product SA Koeweit VS India Duitsland

Suiker & Vet 24% 25% 37% 19% 26%

Graan 45% 44% 22% 57% 25%

Groente, fruit, zetmeel 10% 8% 8% 7% 9%

Zuivel & eieren 7% 8% 14% 8% 19%

Vlees 9% 11% 13% 1% 12%

Overig 5% 8% 6% 7% 10%

Bron: National Geographic: What the world eats, 2011

In de tabel hierboven is het voedselpatroon van verschillende landen in de wereld te zien. Het doel hiervan is om het voedselpatroon in de GCC te vergelijken met andere landen in de wereld. Het valt op dat er in de VS en Duitsland meer vlees en zuivel gegeten wordt dan in Saoedi-Arabië en in Koeweit, terwijl er in India bijna geen vlees gegeten wordt. Het voedsel in India bestaat voornamelijk uit graanproducten, terwijl er in Saoedi-Arabië en Koeweit ook relatief veel graanproducten gegeten worden ten opzichte van Europese landen. Zuivelproducten, waaronder eieren, worden in westerse landen als Duitsland en de VS vaker geconsumeerd dan in India en de Golfstaten.

3.3 Consumptie van eieren in de GCC

Omdat dit onderzoek zich richt op de legpluimveesector, is het van belang om de consumptie van eieren in de landen van de GCC in kaart te brengen. De consumptie van eieren is een belangrijke graadmeter voor de grootte van de markt van legpluimvee.

Tabel 3.4 Consumptie van eieren en bevolking in de GCC

Land Bevolking (in mln.

inwoners) Consumptie van aantal eieren per jaar (per hoofd van de bevolking)

Saoedi-Arabië 25,7 102 UAE 4,8 120 Koeweit 3,1 212 Oman 2,6 68 Qatar 1,1 170 Bahrein 1 58

(Bron: Middle-East countries exploring the way ahead, Poultryworld.com, 2011)

Bij de consumptie van eieren in de landen zijn grote verschillen per land te zien. Vooral in Koeweit worden duidelijk meer eieren gegeten dan in de andere landen. In Oman en Bahrein worden juist beduidend minder eieren gegeten dan in de andere GCC-landen. Dit verschil is opmerkelijk, omdat er geen structuur in zit met betrekking tot de geografische ligging van de landen of de economische welvaart van de landen. De consumptie van eieren hangt af van een aantal factoren:

1. Economische factoren

De rijkdom van een land speelt een belangrijke rol. Vooral als het gaat om de kosten van het exploiteren van een pluimveebedrijf en het opzetten van een legpluimveebedrijf. De grootte van de sector hangt vervolgens samen met de import van eieren, aangezien de import van eieren concurreert met de lokale productie van eieren.

2. Problemen met ziektes

In veel landen kampen de pluimveehouders met ziektes onder de dieren. Het aanbod hangt ook erg af van de vraag hoe er met de ziektes om wordt gegaan. Dit is niet alleen afhankelijk van klimaat, maar ook van de organisatie per bedrijf en per land. In Koeweit is de organisatie in bedrijven bijvoorbeeld beter dan in Oman, waardoor Koeweit meer eieren produceert en zelfs exporteert. (Bron: Mohammed Al-Fraih(Koeweit))

3. Tijd van het jaar

In een jaar zijn er veel verschillen in de consumptie van eieren. Tijdens de ramadan wordt er aanzienlijk minder geconsumeerd dan tijdens bijvoorbeeld schoolvakanties. Dit leidt ertoe dat de consumptie per jaar vertekend is door de verschillende periodes.

4. Subsidies

In de meeste landen worden geen subsidies gegeven voor nationale pluimveebedrijven. Dit heeft ertoe geleid dat veel bedrijven moesten stoppen. Saoedi-Arabië heeft

bijvoorbeeld besloten om wel subsidies te geven aan pluimveehouders. Dit heeft ertoe geleid dat het land niet alleen grotendeels zelfvoorzienend is, maar ook eieren

exporteert, net als Koeweit.

(Bron: Middle-East countries exploring the way ahead, Poultryworld.com, 2011)

Tabel 3.5 Prijzen van eieren

Land Prijs per doos van 12 eieren voor de consument (in €) Prijs voor de producent per 100 eieren (in €)* Saoedi-Arabië 1,67 5,52 UAE 2,49 8,23 Koeweit 1,76 5,82 Oman 2,36 7,80 Qatar 2,64 8,73 Bahrein 2,21 7,31 Nederland** 2,06 6,80 Tabel 3.5

Bron: Numbeo: Costs of living, 2017

* Hierbij wordt uitgegaan van de marge die in Europa verkregen wordt voor een

scharrelei. Dit zal niet volledig overeenkomen met de werkelijkheid, omdat deze prijzen ook te maken hebben met de import van eieren.

** In Nederland wordt uitgegaan van een de NOP-notering van een scharrelei (60 gram, week 13-2017), omdat dit de meest gangbare manier van houden is. In de overige landen die in dit schema staan, wordt uitgegaan van het kooisysteem, dat in Nederland verboden is.

De prijzen van eieren voor de consument in de GCC verschillen erg per land en per seizoen. (Bron: Moafaq Zino, SADCO) In landen die zelf veel produceren, zoals Saoedi- Arabië en Koeweit, zijn de prijzen lager dan in andere landen van de GCC, maar ook dan in Nederland. Dit komt doordat de producerende bedrijven grote bedrijven zijn met een hoge bezetting per oppervlakte, terwijl Nederlandse bedrijven aan veel regels moeten voldoen. Bovendien subsidieert de overheid in sommige GCC-landen de landbouwsector enorm. Aan de andere kant hebben Nederlandse bedrijven een betere productie per dier door meer vaktechnische kennis en een gunstiger klimaat. Hierdoor komt de prijs voor een Nederlands scharrelei gemiddeld genomen in de buurt van de prijzen in deze