Op basis van de afvalhiërachie die door de Europese Commissie voorgesteld werd, worden zes mogelijke methodes voorgesteld die kunnen helpen om een meer duurzame textielindustrie te verkrijgen. De afvalhiërarchie geeft eerst de methoden weer die de meeste voorkeur krijgen bij het verwerken van afval. Hoe meer onderaan een methode staat hoe minder voorkeur hij krijgt.
Bovenaan wordt preventie voorgesteld. De methode die hierbij aansluit is eco-design, het duurzaam ontwerpen van een product, op alle vlakken. Na preventie stelt de Europese Commissie minimalisatie voor. Om het afval in de textielindustrie te minimaliseren moet er minder geconsumeerd worden. Daarom volgt hieruit de methode koopgedrag. De derde methode die de afvalhiërarchie aanreikt is hergebruik. Hergebruik werd in deze paper opgesplitst in drie verschillende methodes: tweedehands, herstellen en upcyclen. Onder tweedehands wordt zowel de verkoop van tweedehandskledij als het doneren van kledij begrepen. Herstellen komt na tweedehands omdat in deze methode de staat van het kledingstuk al minder is dan bij kledingstukken die voor de tweedehandsmarkt kunnen gebruikt worden. Er zit dus al iets minder waarde in het kledingstuk. Om de levensduur en de waarde van het stuk nog zo lang mogelijk te behouden kan deze kledij herstelt worden. De laatste van de drie methodes uit hergebruik is upcyclen. Hierbij wordt er met de kledij, die vaak versleten is en niet meer gebruikt kan worden als kledij, een nieuw product gemaakt dat een hogere waarde heeft dan het originele product. De voorlaatste methode die de afvalhiërarchie voorstelt is recyclage. Dit is omdat tijdens het recyclage proces de kwaliteit van de vezels verminderd en de grondstof dus niet optimaal meer gebruikt kan worden. De logische methode die hier uit komt is textielrecyclage. De afvalhiërarchie stelt als laatste methode nog energie recuperatie voor. Voor deze methode werd geen methode besproken. In Figuur 50 is een samenvatting te vinden van de methodes, hun grootste uitdagingen en voorbeelden van bedrijven die dit toepassen. Deze figuur wordt verder nog meer in detail besproken.
87
5.1 Barrières
Wanneer alle methodes naast elkaar geplaatst worden en vergeleken worden kunnen enkele grote barrières telkens terug gevonden worden (Fig 51). Alle methodes gaven aan dat om in de toekomst de methode optimaal te laten slagen er nood is aan meer kennis van de consument over de methode, duidelijkere communicatie over de methode naar de consument, meer transparantie vanuit de textielbedrijven en dat er nood is aan een verandering in gedrag van de mens. Ten slotte gaven alle methodes ook aan dat om de methode te laten slagen er een samenwerking moet zijn tussen alle stakeholders.
Figuur 51: Samenvatting van de vijf meest voorkomende barrières en hun oplossing
5.1.1 Nood aan kennis.
Om de methodes te laten werken moet de kennis van de consument toenemen. De consumenten moeten meer op de hoogte zijn van de duurzame mogelijkheden voor kledij die niet meer gebruikt wordt. Daarnaast moet de consument kennis hebben van de ecologische gevolgen die onze huidige economie en consumptiepatroon te weeg brengen. Dit zou al op jonge leeftijd moeten meegegeven worden. Aangepaste curricula zouden jongeren deze informatie kunnen aanreiken. Hierdoor zullen deze jongeren op latere leeftijd meer mogelijkheden zien en zal de stap om te kiezen voor een duurzame oplossing kleiner worden.
5.1.2 Nood aan duidelijke communicatie.
Aangepast onderwijs kan ervoor zorgen dat de informatie sneller bij de jongeren terecht komt. Om deze informatie ook bij de volwassenen te laten komen, zullen er duidelijke communicatiecampagnes
88
opgezet moeten worden. Deze communicatie moet kort en duidelijk zijn en visueel ondersteund worden. Door een standaardisering van de informatie zal er meer vertrouwen en algemeen bewustzijn gecreëerd worden over de textielindustrie. Duidelijke richtlijnen en normen vanuit de overheid kunnen ook de communicatie vergemakkelijken.5.1.3 Nood aan meer transparantie van de textielbedrijven.
Om methodes zoals recyclage te verbeteren is er nood aan meer transparantie binnen de industrie. Het volledige proces vanaf het winnen van de grondstoffen tot de verwering bij het einde-leven zou getraceerd moeten kunnen worden. Door de transparantie kunnen processen en technologieën verbeterd worden en correct toegepast worden op de betrekkende stof. Meer transparantie betekent meer informatie voor de recyclagebedrijven. Hierdoor zullen er meer geschikte processen gebruikt worden en zal de kwaliteit van de gerecycleerde garen toenemen. Daarnaast kan de transparantie ook als communicatiemiddel gebruikt worden. Bedrijven kunnen hiermee aantonen dat ze duurzaam handelen. Dit brengt verschillende voordelen met zich mee zoals marktvoordelen en meer loyaliteit van de consumenten.
5.1.4 Nood aan een verandering van gedrag.
Eén van de grootste barrières voor een duurzamere textielindustrie is het gedrag van de mens. Veel consumenten geven aan dat ze duurzaam willen handelen maar minder dan 3% doet dit effectief [148]. Verschillende sociale verwachtingen en bestaande stigma’s zorgen ervoor dat de consument twijfelachtig tegenover handelingen zoals tweedehandswinkelen staat. In de huidige economie worden eigendommen vaak gezien als een teken van welvaart, ook op vlak van kledij. Hierdoor kopen consumenten steeds meer. Door continu veranderende modetrends wordt kledij ook steeds minder lang gedragen. Een combinatie van deze overconsumptie en het wegwerpgedrag zorgen voor een toename in de milieueffecten door de textielindustrie. Het huidige fast fashion-systeem
stimuleert dit gedrag alleen maar. De consument moet dus op verschillende vlakken veranderen. Er moet minder kledij aangekocht worden en van betere kwaliteit. Daarnaast moeten concepten zoals tweedehandskledij meer algemeen aanvaard worden om de afvalberg te laten afnemen.
5.2 Methodes
Het is duidelijk dat elke methode op zich ecologische en sociale voordelen met zich mee brengt indien deze correct uitgevoerd worden. Het zal noodzakelijk zijn om de methodes (zieFig. 50) te combineren en niet slechts één uit te voeren. Enkel op die manier kan een grote verandering
plaatsvinden methode een duurzamere textielindustrie. Eén van de methodes die op dit moment het best haalbaar is voor een ontwerper en daarbij een positieve invloed uitoefent op het milieu is eco- design. Door eco-design toe te passen worden minder schadelijke producten gemaakt. Hierdoor kunnen deze naarmate hun levensduur eindigt ook minder schade toebrengen aan het milieu. Indien er meer ecologisch verantwoorde producten op de markt komen zal door het vraag en aanbod principe ook de prijs van de producten beginnen dalen waardoor de consument gemakkelijker voor deze producten zal kiezen. De ideale methode voor de consument zou een verandering in
(koop)gedrag. Hierdoor zou de consument meer open staan voor het hergebruiken van grondstoffen en nieuwe bedrijfsmodellen. Aangezien het gedrag van de mens afhankelijk is van veel factoren is deze methode niet de meest haalbare op dit moment. Er is nog niet voldoende ondersteuning vanuit de overheid en de industrie om een verandering van gedrag te stimuleren. De methode die
momenteel het beste werkt voor de consument is de tweedehandsmarkt. Dit omdat hier voor elke consument iets te vinden is. Consumenten die niet per se ecologisch willen handelen maar eerder economisch kunnen door tweedehandskledij te kopen geld besparen of door zelf kledij te verkopen geld verdienen. Consumenten die wel ecologisch willen handelen kunnen vanuit een ethisch standpunt beslissen om tweedehands te kopen. Consumenten die andere mensen willen helpen kunnen de tweedehandsmethode gebruiken door kledij die niet meer gebruikt wordt te doneren. De tweedehandsmethode biedt dus voor elke consument wat wils. De consument krijgt in deze
89
tweedehandskledij, onder de vorm van een kortingsbon na kledij binnen te brengen in een winkel of onder de vorm van een goed gevoel wanneer de kledij gedoneerd wordt aan een goed doel of door het volgen van de eigen waarden. Deze beloningen stimuleren consumenten om op dezelfde manier te blijven handelen. Tweedehands is de methode waarbij de consument het snelst de gevolgen van zijn daad zal merken. Daarom zal in onze huidige economie de consument het meest gemotiveerd zijn om deze methode te volgen en moet het gebruik ervan nog meer veralgemeend worden.5.3 Voordelen voor bedrijven
Voor bedrijven kan een overschakeling naar een meer duurzaam systeem ook verschillende voordelen met zich mee brengen. Door als pionier op de markt te komen kunnen bedrijven zich als een sterkere concurrent in de markt plaatsen. Een duurzame aanpak kan gebruikt worden als marketingstrategie, mits deze volledig transparant is om ‘green washing’ te voorkomen. Een overschakeling naar een circulair systeem kan bedrijven aan zetten om op een creatieve manier om te gaan met problemen. Hierdoor kunnen innovatieve oplossingen ontstaan die nieuwe
mogelijkheden aanreiken. Niet enkel de processen kunnen veranderen maar ook het volledige bedrijfsmodel door bijvoorbeeld deel te nemen aan de deeleconomie. Grote internationale
textielbedrijven kunnen een voorbeeld nemen aan bedrijven zoals Patagonia die voor bijna elke fase van de levenscyclus een duurzame aanpak heeft.
5.4 Verder onderzoek
5.4.1 Nanotechnologie/smart textiles
Nanotechnologie zou in de toekomst ook kunnen bijdragen aan een meer milieuvriendelijke textielindustrie. maar het lange termijn gedrag van nano-partikelen in stoffen moet nog verder onderzocht worden [367]. Nanotechnologie zou de fysiesche, chemische en biologische
eigenschappen van de materialen kunnen aanpassen waardoor een nieuwe generatie materialen ontwikkeld zou kunnen worden [368].
5.4.2 Sociale duurzaamheid
Bij een duurzame textielindustrie horen ook sociale verantwoordelijkheden. Nog steeds worden teveel mensen in de textielindustrie verplicht om te werken aan lage loon, veel overuren te werken, worden ze gediscrimineerd, werken ze vaak in slechte en onveilige omstandigheden en worden ze nog al te vaak fysiek en mentaal misbruikt [60]. Verschillende niet-overheidsgebonden organisaties proberen hier iets aan te doen. Zoals Clean Clothes Campaign dat misbruikt rapporteert en
aanbevelingen geeft om ze aan te vechten[369].
5.4.3 Onderhoud (wassen) van kledij.
De wasgewoonten van de consument zijn ook een belangrijk onderdeel van de gebruiksfase. Zelfs consumenten die zich inzetten voor duurzame kledij missen bewustzijn van
duurzaamheidsproblemen bij het onderhoud van de kleren, hun interpretatie van duurzaamheid blijft vaak enkel bij het kopen [151].