Bij de start van dit onderzoek was duidelijk dat er iets moest gebeuren met de verordeningen van de gemeente Veere. Wat er moest gebeuren, hoe het moest gebeuren en om welke regelingen het nou precies ging was voor mij vrijwel onduidelijk. Gaandeweg ben ik me gaan verdiepen in de theorie en heb ik mijn weg door de organisatie leren kennen. Stapje voor stapje wordt alles helder en aan het eind van de stage ben je als het ware ‘specialist’ op het gebied waarop je afstudeert. In dit hoofdstuk zal zo helder mogelijk de probleemstelling beantwoord worden. Ook zullen er na aanleiding van de conclusie een aantal aanbevelingen worden gedaan.
6.1 Conclusie op basis van de probleemstelling
De probleemstelling, die als rode draad door de eindscriptie loopt, bevat de volgende vraag:
In hoeverre kan het verordeningenbestand geactualiseerd worden en blijven, met dien verstande dat er een vermindering van de regellast plaatsvindt en er voldaan wordt aan de geldende rechtmatigheidseisen?
Om tot beantwoording te komen wil ik de probleemstelling uiteenzetten in een viertal deelvragen, die voor het onderzoek zijn omgezet in doelstellingen. Allereerst de vraag:
1. in hoeverre kan het verordeningenbestand geactualiseerd worden?
De gemeente Veere had voor mijn komst al de beschikking over een verordeningenbestand. Echter, deze was gedateerd en niet digitaal aanwezig. Om het verordeningenbestand te actualiseren is eerst een inventarisatie noodzakelijk. Deze inventarisatie is ook daadwerkelijk uitgevoerd en heeft geleid tot een geheel vernieuwd verordeningenbestand met daarin vermeld de basisgegevens. Tevens zijn alle verordeningen die al digitaal waren gebundeld in (digitale) mappen.
De volgende stap is het actualiseren van de verordeningen zelf. Aan de hand van selectiecriteria zijn eerst de verordeningen geselecteerd die in aanmerking kwamen om onderzocht te worden. Daarna zijn de (reeds geselecteerde) verordeningen inhoudelijk getoetst op hun actualiteit. De toetsing heeft geleid tot een advies, dat met de afdelingshoofden van de desbetreffende afdeling is besproken. Door een gedegen inventarisatie en een goede inhoudelijke toetsing van verordeningen kan het verordeningenbestand geactualiseerd worden;
2. in hoeverre kan het verordeningenbestand actueel blijven?
Een actueel verordeningenbestand moet ook onderhouden worden, anders is het bestand binnen een jaar weer sterk verouderd. Regelingenbeheer is daarom noodzakelijk om het verordeningenbestand (en later regelingenbestand) ook actueel te houden. Bij de gemeente Veere is voorgesteld om één persoon ‘beheerder’ te maken van het regelingenbestand. Deze beheerder draagt zorg voor het bijwerken van het bestand, zowel digitaal als fysiek. (Beleids)medewerkers die regelingen vaststellen melden de vastgestelde regeling aan de beheerder, die vervolgens het bestand bijwerkt. Hierin is een belangrijke scheiding tussen de verantwoordelijkheid voor het bestand (beheerder), en de verantwoordelijk voor de regeling zelf (beleidsmedewerker). Door dit systeem te volgen kan het verordeningenbestand van de gemeente Veere actueel blijven;
3. in hoeverre kan er een vermindering van de regellast plaatsvinden?
Over deregulering is al veel geschreven. Ook de gemeente Veere wil de regellast gaan verminderen. Dit vraagt wil en betrokkenheid van gemeenteraad, college en ambtelijk management. Samen kunnen zij ervoor zorgen dat de administratieve lasten voor burgers en bedrijven gereduceerd worden. Om te onderzoeken in welke richting we tot reductie van administratieve lasten kunnen komen is er een themabijeenkomst georganiseerd. In deze bijeenkomst, waar voorgenoemde partijen deel van uitmaakten, is op interactieve wijze gezocht naar kansen en knelpunten om te gaan dereguleren. Vastgesteld kan worden dat alle partijen willen dereguleren, en dat de opdracht is om na vier jaar 30% minder wet- en regelgeving in de gemeente Veere te gebruiken (en dus regellast te verminderen). Dit kan worden bereikt invulling te geven aan de nota oplossingsrichtingen deregulering. Een van de mogelijke oplossingen is bijvoorbeeld het verbeteren van de automatisering en het verbeteren van wet- en regelgeving van de gemeente Veere;
4. in hoeverre kan er voldaan worden aan de geldende rechtmatigheidseisen?
Tijdens mijn onderzoek heb ik veel waargenomen binnen de organisatie. Mijns inziens zijn er een aantal afdelingen waarbij de juridische aspecten voldoende zijn gewaarborgd, echter er zijn ook een aantal afdelingen waarbij de regelgeving nog niet voldoet aan de geldende rechtmatigheidseisen. Dit bleek uit de actualiteitstoets die uitgevoerd is op de geïnventariseerde verordeningen. Om in de toekomst te kunnen voldoen aan de geldende rechtmatigheidseisen, moet de gemeente Veere meer prioriteit stellen aan de juridische aspecten binnen haar bedrijfsvoering. Dit kan bereikt worden door enerzijds invulling te geven aan het regelingenbeheer, anderzijds de aanbevelingen m.b.t. het opstellen, vaststellen en onderhouden van regelgeving ter harte te nemen. Door deze aanbevelingen als beleidsmedewerker te volgen kan de rechtmatigheid van een regeling sterk verbeterd worden. Beantwoording probleemstelling
Het verordeningenbestand kan actueel blijven door het opstarten van regelingenbeheer. Alvorens dit systeem in werking te laten treden dient het verordeningenbestand eerst geïnventariseerd én geactualiseerd te zijn. Vermindering van regellast kan plaatsvinden door invulling te geven aan de nota oplossingsrichtingen deregulering. De gehele politieke en ambtelijke organisatie dient bij dit proces betrokken te worden. Tenslotte kan er voldaan worden aan de geldende rechtmatigheidseisen door een effectief regelgevingsbeleid te voeren en kritisch te kijken naar huidige en nieuwe regelgeving. Hiervoor zijn aanbevelingen gedaan in het advies n.a.v. analyse verordeningen (bijlage V).
Figuur 6.1:
hoewel je bij dit onderzoek niet snel denkt aan een blowverbod in Amsterdam, blijkt dat ook bij deze actualiteit een verordening ten grondslag ligt (de Algemene Plaatselijke Verordening).
6.2 Aanbevelingen
Op grond van het geconcludeerde zijn er een aantal aanbevelingen naar voren gekomen.
1. Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat met name de afdeling WWR, maar ook de afdeling Welzijn, afdelingen zijn waar een vergroot juridische risico op het gebied van verordeningen is.
Deelacties:
meer aandacht door ambtelijk management; verscherpte controle door afdelingshoofden;
meer ondersteuning/controle door juridisch beleidsmedewerkers.
2. Om het regelingenbestand actueel te houden zou er invulling gegeven moeten worden aan het regelingenbeheer. Aanbeveling is om als managementteam zorg te dragen voor uitvoering van de notitie.
Deelacties:
aanvullen huidig regelingenbestand;
implementeren werkinstructie beheer regelingen; aanstellen van ‘beheerder’ regelingenbestand.
3. De juridische kwaliteit van regelingen en andere producten kan verbeterd worden. De nota juridische kwaliteitszorg en het advies n.a.v. de analyse van verordeningen geven concreet te ondernemen stappen om de kwaliteit te verbeteren.
Deelacties:
uitvoering geven aan nota juridische kwaliteitszorg;
meer kritische houding van (beleids)medewerkers t.o.v. opstellen/wijzigen regelingen; informeren en publiceren van aanbevelingen t.o.v. opstellen, wijzigen en vaststellen
van regelingen.
4. Het verminderen van regellast kan op een aantal manieren gerealiseerd worden. Aanbevolen wordt om het college te laten beslissen welke weg de gemeente Veere wil inslaan. Het managementteam kan vervolgens uitvoering geven aan de gekozen richting. In de nota oplossingsrichtingen deregulering worden een aantal mogelijke oplossingen geboden om het dereguleringstraject in te gaan.
Zoals in de inleiding al geciteerd is, kunnen we vanuit twee grondhoudingen regels geven. Mijns inziens zou de gemeente Veere moeten kiezen voor een benadering die ruimte laat voor interpretatie en pragmatische toepassing. Uiteraard moeten daarbij aspecten zoals rechtmatigheid en rechtsbescherming nadrukkelijk in het oog gehouden worden. Door te kiezen voor deze benadering geeft de gemeente Veere haar burgers en ondernemers meer vrijheid en verantwoordelijkheid. Twee begrippen waar anno 2006 veel waarde aan wordt gehecht.
Begrippenlijst
De begrippenlijst bevat een aantal begrippen die nader uitgelegd worden. Echter, dit geldt niet voor de begrippen die in hoofdstuk twee al uitgebreid aan de orde zijn geweest.
Actualiseren Aanpassen/bijwerken van gegevens aan nieuwe situatie. Administratieve lasten de kosten voor de burger en ondernemer om te voldoen aan
informatieverplichtingen die voortvloeien uit regelgeving van de overheid.
Arrondissementparket Kantoor van Openbaar Ministerie
Basisgegevens Belangrijkste (hoofd)gegevens.
Beleidsterrein Verschillende (maatschappelijke) onderwerpen waar beleid voor is gemaakt.
Besluitenlijsten Lijst met besluiten n.a.v. de gehouden vergadering
Bestuursorgaan Een orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld, of een ander persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed.
Buurtschappen Woonplaats die niet officieel is aangeschreven als een woonplaats. Citeertitel De roepnaam van een regeling.
Coalitie Politieke samenwerking tussen verschillende politieke partijen. Coalitieprogramma Programma dat de coalitie de komende zittingsperiode uit wil gaan
voeren.
Continu proces Doorlopend proces.
Decentrale regelgeving Regelgeving op lokaal of provinciaal niveau (gemeente of provincie).
Deregulering Het verbeteren van regelgeving, met behoud van de doelstelling. Doelmatigheid Effectieve en zo min mogelijk belastend.
Doorlooptijden Periode tussen aanvraag en verlening.
Dualisering Het afzonderlijk stellen van bestuur en controlerende organen. Evenredigheid Redelijke verhouding tussen baten en lasten.
Expert meeting Bespreking met externe (specialistische) partijen.
Externe regelingen Regelingen die geen werking hebben t.o.v. het orgaan dat de regeling heeft vastgesteld.
Financiële
rechtmatigheidscontrole Controle van rechtmatigheid op financieel gebied. Controle of uitgaven wel conform de gestelde regeling zijn uitgegeven. FTE Full Time Equivalent, het aantal werknemers omgerekend naar
werknemers die een volledige werkweek werken. Fysiek bestand Tastbare verzameling.
Gemeentelijke herindeling Herindeling van een aantal gemeenten.
Handhaafbaarheid De mate waarin controle kan worden uitgevoerd. Hogere regelgeving Regelgeving die ‘boven’ andere regelgeving uitgaat. ICT Informatie- en communicatietechnologie.
ICT-bureaucratie organisatiestructuur die gekenmerkt wordt door aan (digitale) regels onderheven (digitale) procedures, verdeling van verantwoordelijkheid, hiërarchie en onpersoonlijke relaties. Informatieverplichtingen Verplichting om informatie te verstrekken.
Interactieve beleidsvorming Het vroegtijdig betrekken van burgers bij de vorming van beleid, waarin in openheid en op basis van gelijkwaardigheid en onderling debat problemen in kaart worden gebracht en oplossingen worden verkend, die van invloed zijn op het uiteindelijke politieke besluit, binnen vooraf door de politiek gestelde kaders.
Internetpublicatiemodel Model ontwikkeld door de Rijksoverheid ter bevordering van een uniforme publicatie van overheidsgegevens.
Juridisch controller Medewerker die (kwaliteits-)eisen stelt aan alle handelingen die een (overheids)organisatie verricht, het toetsen daaraan van producten en diensten en zo nodig bijsturen van processen die deze producten en diensten voortbrengen.
Kaderstelling Het vormen van een kader waarbinnen iets plaatsvindt.
Kernen kern van bewoning, bestaande uit huizen, boerderijen of molens. Lastenverlichting Reductie van administratieve lasten.
Meldingplicht De plicht om op basis van regelgeving een melding te verrichten aan een overheidsorgaan.
Meta-data Gegevens die de karakteristieken van bepaalde gegevens beschrijven.
Modelverordening Verordening die landelijk door de VNG is vastgesteld en dient als voorbeeld voor gemeenten.
Planologische regelgeving Regelgeving betreffende de in- en verdeling van de beschikbare ruimte in een land, stad, dorp, gewest of provincie.
Pro memorie Ter herinnering (nog niet definieerbaar).
Procesevaluatie Tekorten in de uitvoering worden opgespoord en bijgestuurd. Productgroepen Vroegere indeling van producten van de gemeente Veere Programma's Huidige indeling van producten van de gemeente Veere
Raadscommissie Commissie belast met het overleg en advies m.b.t. verschillende beleidsterreinen aan de gemeenteraad.
Rechtsbescherming Bescherming op grond van wettelijke bepalingen.
Regeldruk Verhouding van regelgeving die administratieve lasten met zich meebrengt.
Regelingenbeheer Beheersysteem dat zorgt draagt voor een actueel regelingenbestand.
Regelingenbestand Fysieke of digitale verzameling van (een bepaald soort) regelingen. Strafverordening Regeling waarin strafbepalingen zijn opgenomen waarbij
overtreding wordt gestraft met een geldboete of hechtenis. Subsidiariteit Wat door hogere instanties is bepaald hoeft niet ook door lagere
instanties bepaald te worden, en vice versa. Taskforce Gespecialiseerde projectgroep.
Terinzagelegging Het direct kunnen tonen aan eenieder.
Themabijeenkomst Bijeenkomst met als doel een bepaald thema aan de orde te stellen.
Tranches Nieuwe gedeelten toegevoegd aan bestaande wetgeving. Uitvoeringshandelingen Handelingen ter uitvoering van voorschriften/regelgeving.
Valkuilen Onvoorziene omstandigheden.
Vergunningplicht Plicht tot het hebben van een vergunning op basis van regelgeving. Verordeningenbestand Fysieke of digitale verzameling van verordeningen.
Webmaster Medewerker die zorg draagt voor het actueel houden van de website.
Literatuurlijst
Deze literatuurlijst is op alfabetische wijze gerangschikt. Boeken
Alblas, G & Wijsman, E (2001). Gedrag in organisaties. 3e druk. Groningen/Houten: Wolters- Noordhoff BV.
Baarde, D.B. & Goede, M.P.M. de (2001). Basisboek methoden en technieken. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff BV.
Bakker, C.G. & Steenbergen-Meertens, E. (2002). Integrale kwaliteitszorg en verbetermanagement. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff BV.
Braas, C., Couwelaar, R. van & Kat, J. (2001). Taaltopics Rapporteren. 2e druk. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff BV.
Geertsema, M. (1998). aanwijzingen voor de decentrale regelgeving. Den Haag: VNG Uitgeverij.
Gramsbergen-Hoogland, Y.H. & Molen, H.T. van der (2003). Gesprekken in organisaties. 3e druk. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff BV.
Konijnenbelt, W. & Male, M. van (2002). Hoofdstukken van bestuursrecht. 12e druk. Den Haag: Elsevier juridisch.
Roest, O.A.P. van der (2002). Basisboek recht. 8e druk. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff BV.
Van Oijen, S.J.P.M. & Geertsema, M. (2005). VNG Snoeiplan Deregulering, Minder lastige regels. Den Haag: VNG Uitgeverij.
Interne publicaties gemeente Veere Sociaal jaarverslag. (2005).
Sociaal-economisch beleidsplan 2003-2013. (2003). Identiteitsnota (1997).
Controleprotocol accountantscontrole jaarrekening 2005 gemeente Veere. (2005). De Regt, J. (2006). Nieuwjaarstoespraak.
Overige publicaties
ABVAKABO FNV (2004) Debatmap, het organiseren van een aantrekkelijke themabijeenkomst. Busman, D. (2005). Folder De regelgeving van Velsen online.
Busman, D. (2006). Eindrapportage “Samen maken we het helder, de regelgeving van Velsen online”.
Gemeente Almere (2005). Minder regels – minder klachten, Actieplan en aanbevelingen van de taskforce deregulering.
Gemeente Velsen (2005). Interne rapportage ZOR-RO (Zoek Onnodige Regels op – Ruim ze Op).
Kabinet Balkenende II (2003). Actieprogramma ‘Andere overheid’.
Kluijfhout, M., Markusse, I. & Pieters, K. (2003) OM02, rapport Personeelsmanagement. Lof, E. (2006). De calculerende bureaucratie. In: Binnenlands Bestuur 27, 17 februari 2006,
blz. 32 t/m 34.
Struikema, J. (2003). Deregulering met behoud van ellende.
Snijders Tachet, M. (2005). Het mes gaat in de regelgeving, Pilot in Overijssel en Taskforce in Lammere.
Van den Broek, M. (2006). Regelgeving verstikt het toerisme. In: PZC 3 maart.
Van der Kooij, M. (2006). De rechtvaardige gemeente. In: Binnenlands bestuur 27, 21 april 2006, blz. 23 t/m 37.
VNG (2003), Aanwijzingen omtrent het regelingenbestand. Den Haag: VNG Uitgeverij. VNG, z.j. Overzicht modelverordeningen. Den Haag: VNG Uitgeverij.
VNG & VGS (2004). De slagvaardige overheid, perspectief op prestatie. Den Haag: Drukkerij Excelsior. Internetbronnen www.abvakabofnv.nl www.administratievelasten.nl www.advies.overheid.nl www.andereoverheid.nl www.BNG.nl www.ez.nl www.lastvandeoverheid.nl www.modelverordeningen.nl www.plattegronden.nl www.regering.nl www.vandale.nl www.veere.nl www.VNG.nl