In dit onderzoek is onderzocht of de invoering van eXtensible Business Reporting Language (XBRL) geleidt heeft tot een daling van de omvang van informatieasymmetrie voor alle beursgenoteerde ondernemingen in België en Duitsland. Om de gevolgen van XBRL op informatieasymmetrie meetbaar te maken is gebruik gemaakt van variabelen uit voorgaande onderzoeken. Zonder het gebruik van variabelen is het gevolg van de invoering van XBRL niet direct waarneembaar. In dit onderzoek is gebruik gemaakt van de variabelen bied en laat spreiding, de handelsprijs en het handelsvolume. Voor het onderzoek zijn Belgische ondernemingen, genoteerd aan de BEL-20, BEL MID en BEL SMALL, en Duitse ondernemingen genoteerd aan de DAX-20, MDAX en SDAX, geselecteerd. De periode voor de invoering van XBRL is voor België vastgesteld op 1 april 2006 tot en met 31 december 2006 en de periode voor de invoering van XBRL is voor Duitsland vastgesteld op 1 april 2011 tot en met 31 maart 2012. De periode na de invoering van XBRL is voor België vastgesteld op 1 april 2007 tot en met 31 december 2007 en de periode na de invoering van XBRL is voor Duitsland vastgesteld op 1 april 2012 tot en met 31 maart 2013. In dit onderzoek zijn er in totaal 3 hypothesen opgesteld. De eerste hypothese stelt dat de invoering van XBRL voor de financiële verslaggeving van alle beursgenoteerde ondernemingen in België en Duitsland heeft geleidt tot een daling van de bied en laat spreiding. De tweede hypothese stelt dat de invoering van XBRL voor de financiële verslaggeving van alle beursgenoteerde ondernemingen in België en Duitsland heeft geleidt tot een stijging van de handelsprijs en het handelsvolume. De derde hypothese stelt dat de invoering van XBRL voor de financiële verslaggeving van alle beursgenoteerde ondernemingen in België en Duitsland heeft geleidt tot een grotere afname van de bied en laat spreiding en een grotere toename van de handelsprijs en het handelsvolume voor grotere ondernemingen dan voor kleinere ondernemingen.
Uit een groot aantal onderzoeken is gebleken dat een verhoogde mate van informatieverstrekking leidt tot een afname van de omvang van informatieasymmetrie op de aandelenmarkt. Een verhoogde mate van informatieverstrekking wordt bereikt door het gebruik van eXtensible Business Reporting Language (XBRL). XBRL biedt de mogelijkheid om gebruik te maken van een krachtige zoektechnologie, waardoor een verhoogde mate van informatieverstrekking gestimuleerd wordt. Het effect van informatieverstrekking is groter voor grote ondernemingen dan voor kleine ondernemingen. Grote ondernemingen moeten grotere investeerders (institutionele beleggers) aantrekken die grotere investeringen doen. In dit onderzoek zijn er verschillende resultaten met betrekking tot de gestelde hypothesen. De resultaten met betrekking tot de eerste hypothesen zijn verschillend voor België en Duitsland. Na de invoering van XBRL voor de financiële verslaggeving van alle beursgenoteerde ondernemingen daalt de bied en laat spreiding significant in Duitsland. Er is eveneens een daling geconstateerd van de bied en laat spreiding in
48
België, maar deze is niet significant. Met betrekking tot de tweede hypothese vertonen de resultaten gelijkenissen tussen België en Duitsland. Na de invoering van XBRL voor de financiële verslaggeving van alle beursgenoteerde ondernemingen stijgt de handelsprijs en het handelsvolume significant in België en Duitsland. De resultaten met betrekking tot de derde hypothese zijn eveneens verschillend voor België en Duitsland. Na de invoering van XBRL voor de financiële verslaggeving van alle beursgenoteerde ondernemingen in België daalt de bied en laat spreiding en stijgt het handelsvolume significant voor grote ondernemingen dan voor kleine ondernemingen. De handelsprijs stijgt niet significant voor grote ondernemingen dan voor kleine ondernemingen. De resultaten in Duitsland zijn niet significant voor de bied en laat spreiding, de handelsprijs en het handelsvolume. Op basis van de resultaten bij de hypothesen kan niet geconcludeerd worden dat de invoering van XBRL voor de financiële verslaggeving van alle beursgenoteerde ondernemingen in België en Duitsland geleidt heeft tot een daling van de omvang van informatieasymmetrie. De reden hiervan kan liggen in de betrouwbaarheid en validiteit van dit onderzoek.
In dit onderzoek zijn ten aanzien van de bied- en laatkoersen, de handelsprijs en het handelsvolume dagelijkse prijzen gehanteerd. Dit kan beschouwd worden als een zwakte in dit onderzoek. De dagelijkse prijzen hebben invloed op de betrouwbaarheid van dit onderzoek. De betrouwbaarheid van dit onderzoek kan toenemen indien gebruik wordt gemaakt van prijzen op uurbasis. Een aanbeveling voor toekomstig onderzoek is om bijvoorbeeld gebruik te maken van prijzen op uurbasis. De betrouwbaarheid van dit onderzoek wordt daarnaast beïnvloed door onder andere de gebruikte variabele, bied- en laatspreiding, de handelsprijs en het handelsvolume. Er kan niet gezegd worden welke variabele het beste is om het effect op de omvang van informatieasymmetrie te meten. Dit kan beschouwd worden als een zwakte in dit onderzoek. Om het effect op informatieasymmetrie te meten zijn er meer variabelen die gebruikt kunnen worden. Er kan bijvoorbeeld gedacht worden aan de aandeelprijs volatiliteit en analisten voorspellingen. Daarentegen wordt in dit onderzoek gebruik gemaakt van drie variabelen. Hierdoor vormt dit een sterkte in dit onderzoek. Een aanbeveling voor toekomstig onderzoek is om bijvoorbeeld rekening te houden met meerdere variabelen. Daarnaast wordt de betrouwbaarheid van dit onderzoek beïnvloed door de grootte van de onderzochte ondernemingen. Het effect van informatieverstrekking is groter voor grote ondernemingen dan voor kleine ondernemingen. De grootte is afhankelijk van de onderzoeksperiode en kan daarom beschouwd worden als een zwakte. De onderzoeksperioden die in dit onderzoek zijn gebruikt zijn relatief korte perioden. Voor België is voor een onderzoeksperiode van 9 maanden gekozen. Het jaar 2008 wordt gezien als het begin van de ‘kredietcrises’ en is daarom bewust uit het onderzoek gelaten. Voor Duitsland is voor een onderzoeksperiode van 12 maanden gekozen. Dit heeft te maken met het feit dat XBRL vanaf 1 januari 2012 verplicht is gesteld in Duitsland. Vanwege het ontbreken van data was het niet mogelijk om voor een langere onderzoeksperiode te kiezen. De relatief korte perioden
49
worden beschouwd als een zwakte in dit onderzoek, omdat er alleen gekeken wordt naar de effecten van XBRL op informatieasymmetrie op korte termijn. Een aanbeveling voor toekomstig onderzoek is om bijvoorbeeld rekening te houden met een langere periode en om naar het effect op jaarbasis te kijken. Tevens wordt de betrouwbaarheid van dit onderzoek beïnvloed door de institutionele omgeving en marktwerking van de landen in het onderzoek. Informatieasymmetrie wordt beïnvloed door de institutionele omgeving en de marktwerking in deze landen. Om dit probleem op te lossen is het onderzoek individueel uitgevoerd voor België en Duitsland. Dit betekent echter niet dat informatieasymmetrie niet meer beïnvloed wordt door deze factoren. Dit kan beschouwd worden als een zwakte in dit onderzoek. Een aanbeveling voor toekomstig onderzoek is om bijvoorbeeld rekening te houden met de accounting systemen van landen in het onderzoek. Hierbij kan gedacht worden aan een onderscheid in ‘code law’ landen en ‘common law’ landen. Daarnaast verdient het de aanbeveling om andere landen binnen Europa te onderzoeken, omdat de institutionele omgeving en marktwerking verschillend zijn per land. Een sterkte binnen dit onderzoek is dat twee landen in het onderzoek zijn betrokken.
De variabele, bied en laat spreiding, de handelsprijs en het handelsvolume, die in dit onderzoek worden gehanteerd zijn gebaseerd op voorgaande onderzoeken. Dit zijn de meest gebruikte variabelen om het effect op de omvang van informatieasymmetrie te meten. Hierdoor kan aangenomen worden dat dit een valide onderzoek betreft.
50
Literatuurlijst
Amihud, Y., & Mendelson, H. (1986). Asset pricing and the bid-ask spread. Journal of Financial
Economics, 1986;17(2), 223-249.
Baldwin, A. A., & Trinkle, B. S. (2011). The impact of XBRL: A Delphi investigation. The
International Journal of Digital Accounting Research, 2011;11(1), 1-24.
Bartov, E., & Bodnar, G. (1996). Alternative accounting methods, information asymmetry and liquidity: theory and evidence. The Accounting Review, 1996;31(2), 150-162.
Bebchuck, L. A., & Fried, J. M. (2003). Executive compensations as an agency problem. Journal of
Economics Perspectives, 2003;17(3), 71-92.
Benston, G. J. (1973). Required disclosure and the stock market: an evaluation of the Securities Exchange Act of 1934. American Economics Review, 1973;63(1), 132-155.
Biswas, D. (2004). Economics of information in the web economy: towards A new theory? Journal
of Business Research, 2004;57(7), 724-733.
Boone, J. P. (1998). Oil and gas reserve value disclosures and bid-ask spreads. Journal of
Accounting Public Policy, 1998;17(1), 55-84.
Botosan, C. A. (1997). Disclosure level and the cost of equity capital. Accounting review, 1997;20(3), 323-349.
Chiang, R., & Venkatesh, P. C. (1988). Insider holdings and perceptions of information asymmetry: a note. Journal of Finance, 47, 1988;43(4), 1041-1048.
Cooke, T. E. (1989). Voluntary corporate disclosure by Swedish companies. Journal of
International Financial Management Accounting, 1989;1(2), 171-195.
Copeland, T. E., & Galai, D. (1983). Information effects on the bid-ask spread. Journal of Finance, 1983;38(5), 1457-1469.
51
Debreceny, R., & Gray, G. (2001). The production and use of semantically rich accounting reports on the internet: XML and XBRL. International Journal of Accounting Information Systems, 2001;2(1), 47-74.
Debreceny, R. S., Chandra, A., Cheh, J. J., Guithues-Amrhein, D., Hannon, N., & Hutchinson, P. D. (2005). Financial reporting in XBRL on the SEC's EDGAR system: a critique and evaluation.
Journal of Information Systems, 2005;19(2), 191-210.
Deller, D., & Stubenrath, M. (1999). A survey on the use of the Internet for investor relations in the USA, the UK and Germany. The European Accounting Review, 1999;8(2), 351-364.
Diamond, D. W., & Verrecchia, R. E. (1991). Disclosure, liquidity, and the cost of capital. Journal of
Finance, 1991;46(4), 1325-1359.
Diamond, D. W. (1985). Optimal release of information by firms. Journal of Finance, 1985;40(4), 1071-1094.
Eisenhardt, K. M. (1989). Agency theory: an assessment and review. Academy of Management
Review, 1989;14(1), 57-74.
Ernst & Young (2012). Verplicht over op XBRL.
Farewell, S., & Pinsker, R. (2005). XBRL and financial information assurance services. The CPA
Journal, 2005;5, 68-69.
Frankel, R., & Li, X. (2004). Characteristics of a firm's information environment and the information asymmetry between insiders and outsiders. Journal of Accounting Economics, 2004;37(2), 229-259.
Frederickson, J. R., & Miller, J. S. (2004). The effects of pro forma earnings disclosures on analysts' and nonprofessional investors' equity valuation judgements. Accounting review, 2004;79(3), 667-686.
Global Accounting Alliance Ltd (2009). Making financial reporting simpler and more useful. Glosten, L., & Milgrom, P. (1985). Bid, ask and transaction prices in A specialist market with heterogeneously informed traders. Journal of Financial Economics, 1987;14, 71-100.
52
Greenstein, M., & Sami, H. (1994). The impact of the SEC's segment disclosure requirement on bid-ask spreads. Accounting Review, 1994;69(1), 179-199.
Grewala, D., Iyerb, G. R., Krishnanc, R., & Sharmad, A. (2003). The internet and the price-value-loyalty chain. Journal of Business Research, 2003;56(5), 391-398.
Haas, M. D., & Noordzij, M. (2002). XML, integratie en standaardisatie. Den Haag: Ten Hagen & Stam Uitgevers.
Hagerman, R. L., & Healy, J. P. (1992). The impact of SEC-required disclosure and insider-trading regulations on the bid-ask spreads in the over-the-counter market. Journal of Accounting Public
Policy, 1992;12(3), 233-243.
Healy, P. M., Hutton, A., & Palepu, K. G. (1999). Stock performance and intermediation changes surrounding sustained inceases in disclosure. Contemporary Accounting Research, 1999;16(3), 485-520.
Healy, P. M., Palepu, K. G., & Sweeney, A. (1995). Causes and consequences of expanded
voluntary disclosure. Working Paper, 1995;MIT Sloan Management School.
Heflin, F., Shaw, K. W., & Wild, J. J. (2005). Disclosure policy and market liquidity: impact of depth quotes and order sizes. Contemporary Accounting Research, 2005;22(4), 829-865.
Hodge, F. L., Kennedy, J. J., & Maines, L. A. (2004). Does search-facilitating technology improve the transparancy of financial reporting? Accounting Review, 2004;79(3), 687-703.
Jensen, M. C., & Meckling, W. H. (1976). Theory of the firm: managerial behaviour, agency costs and ownership structure. Journal of Financial Economics, 1976;3(4), 305-360.
Jones, M., & Xiao, J. (2004). Financial reporting on the Internet by 2010: A consensus view.
Accounting forum, 2004;28(3), 237-263.
Jonker RA, F. (2010). Instant Reporting Syllabus. Amsterdam: Kenniscentrum Instant Reporting. Koninklijke NIVRA & XBRL Nederland. (2007). XBRL, de stand van zaken.
Kulkarni, S. P. (2000). The influence of information technology on information asymmetry in product markets. Journal of Business Economics Studies, 2000;6(1), 55-72.
53
Leahy, T. (2001). See through financials. Business Finance, 2001;8(2), 133-146.
Leuz, C. (2003). IAS versus U.S. GAAP: information asymmetry-based evidence from Germany's New Market. Journal of Accounting Research, 2003;41(3), 91-124.
Leuz, C., & Verrecchia, R. E. (2000). The economic consequences of increased disclosure. Journal
of Accounting Research, 2000;38, 91-104.
Lev, B. (1988). Towards a theory of equitable and efficient accounting policy. Accounting Review, 1988;63(1), 1-22.
Lim, C. Y., Yeo, G. H. H., & Liu, C. S. (2003). Information asymmetry and accounting disclosures for joint ventures. The International Journal of Accounting, 2003;38, 23-39.
Menyah, K., & Paudyal, K. (2000). The components of bid-ask spreads on the London Stock Exchange. Journal of Banking & Finance, 2000;24(1), 1767-1785.
Mohd, E. (2005). Accounting for software development costs and information asymmetry. The
Accounting Review, 2005;80(1), 1211-1231.
Pasmooij, J. (2004). Het tempo zit erin. Controllers Magazine 10, 22-25.
Pinksker, R., & Li, S. (2008). Costs and benefits of XBRL adoption: early evidence.
Communications of the ACM, 2008;51(3), 47-50.
Premuroso, R. F., & Bhattacharya, S. (2008). Do early and voluntary filers of financial information in XBRL format signal superior corporate governance and operating performance? Internation
Journal of Accounting Information Systemens, 2008;9(1), 1-20.
PricewaterhouseCoopers (2012). IFRS adoption by country.
PricewaterhouseCoopers, Deloitte, Ernst & Young, KPMG, Grant Thornton, & BDO (2006). Global
capital markets and the global economy.
Raman, K. K., & Tripathy, N. (1993). The effect of supplemental reserve-based accounting data on the market microstructure. Journal of Accounting Public Policy, 1993;12(2), 113-133.
54
Schrand, C., & Verrecchia, R. E. (2004). Disclosure choice and cost of capital: evidence from underpricing in initial public offerings. Working Paper, 2004;University of Pennsylvania.
Scott. W. R. (2009). Financial accounting theory. Fifth edition. Pearson prentice hall.
Shaw, K. W. (2003). Corporate disclosure quality, earnings smoothing and earnings' timeliness.
Journal of Business Research, 2003;56(12), 1043-1050.
Soderstrom, N., & Sun, K. (2007). IFRS adoption and accounting quality: A review. European
Accounting Review, 2007;16(4), 675-702.
Stoll, H. R. (1989). Inferring the components of the bid-ask spread: theory and empirical tests.
Journal of Finance, 1989;44(1), 115-134.
Vreeburg, T., & Verkruijsse, H. (2004). Web enabled business reporting. Deventer: Kluwer.
Weber, R. (2003). XML, XBRL, and the future of business and business reporting. Trust and data
assurances in capital markets: the role of technology solutions. Smithfield: Bryant College.
Welker, M. (1995). Disclosure policy, information asymmetry and liquidity in equity markets.
Contemporary Accounting Research, 1995;11(2), 801-827.
XBRL International (2002). White paper.
Yoon, H., Zo, H., & Ciganek, A. (2010). Does XBRL adoption reduce information asymmetry?
Journal of Business Research, 2010;64, 157-163.
Zhou, H. (2007). Auditing standards, increased accounting disclosure and information asymmetry: evidence from an emerging market. Journal of Accounting Public Policy, 2007;26(5), 584-620.
55
Bijlage A
Historie XBRL:
Jaar Gebeurtenis
Juli 1998: Charles Hoffman informeert de voorzitter van de Amerikaanse beroepsorganisatie voor registeraccountants, AICPA, over de mogelijkheden van XML voor financiële rapportage.
September 1998: Hoffman houdt een presentatie voor de AICPA High Tech Taskforce over de mogelijkheden van XML voor financiële rapportage.
Oktober 1998: De voorzitter van de AICPA High Tech Taskforce presenteert de resultaten van het onderzoek aan de AICPA Taskforce, welke besluit het project te financieren.
December 1998: Het prototype voor de financiële rapportage is gereed, maar voor uitgebreide toepassingsmogelijkheden zijn specificaties vereist. De eerste om te ontwikkelen is de specificatie voor commerciële bedrijven onderworpen aan US GAAP13. De AICPA verzoekt de opzet van een bedrijfsplan voor de XML business case. Het project krijgt de codenaam XFRML.
Juli 1999: Het AICPA-bestuur besluit om het XFRML-project te steunen. Twaalf bedrijven sluiten zich aan bij het XFRML-project, later XBRL.
Juli 2000: Op 31 juli 2000 kondigt de XBRL-commissie de publicatie aan van de eerste specificatie voor US bedrijven, XBRL for Financial Statements, een zogenaamde taxonomie.
December 2001: Sinds december 2001 is de specificatie XBRL 2.0 beschikbaar. Deze vernieuwde specificatie wordt gedreven door het feit dat de techniek van XML is verbeterd met de mogelijkheid om XML documenten te linken aan elkaar. Tevens is de vernieuwing gedreven door de ervaring die is opgedaan met adopties van XBRL.
November 2002: Op 1 november wordt XBRL Nederland opgericht. XBRL Nederland is een non-profit initiatief van verschillende bedrijven, intermediairs, overheden en onderwijsinstellingen.
April 2003: XBRL International heeft de XBRL specificatie 2.1 working draft en de XBRL Conformance Suite 2.1 beschikbaar gesteld voor commentaar.
56
September 2003: In Nederland beginnen de Unie van Waterschappen, het CBS en een aantal softwareleveranciers aan één van de eerste XBRL adopties. November 2003: In 2003 kondigt Microsoft aan te gaan samenwerken met EDGAR
Online Inc. om te werken aan een nieuwe adoptiemogelijkheid.
Februari 2004: Op 11 februari wordt door de Nederlandse overheid het startsein gegeven voor het programma ICTAL, een programma om lastenverlichting voor het bedrijfsleven te bewerkstelligen.
Juli 2004: Start van het Nederlands Taxonomie Project (NTP). Dit project wordt gefinancierd en aangestuurd door de Ministeries van Justitie en Financiën. De in 2003 beschikbaar gestelde XBRL 2.1 specificatie ontvangt de status van aanbeveling.
Juni 2005: Op 16 juni wordt de eerste versie, versie 0.1, van het NTP gelanceerd. Deze versie is een voorloper op de later uitgebrachte NT 1.0 versie, en bevat dan ook dezelfde rapportagemogelijkheden.
Juni 2006: Op 12 juni tekenen bijna 50 organisaties het XBRL-convenant in Den Haag, dit convenant bekrachtigt de samenwerking tussen overheid en marktpartijen, om met de Nederlandse XBRL-taxonomie besparingen te realiseren op het gebied van externe verslaggeving naar de overheid Januari 2007: Het is per 1 januari 2007 mogelijk voor ondernemers en intermediairs
om een deel van hun financiële verantwoordingsrapportages op te stellen met behulp van de Nederlandse Taxonomie. Met de gelanceerde versie NTP v1.1 is het mogelijk om de volgende rapportages te versturen: deponeren van de jaarstukken bij de Kamer van Koophandel, het doen van aangifte van vennootschapsbelasting en inkomstenbelasting voor ondernemers bij de Belastingdienst en het aanleveren van economische statistieken bij het CBS. De eerste XBRL jaarrekening wordt via de overheidstransactiepoort (OTP) gedeponeerd bij de KvK.
April 2007: Op 5 april ondertekenen ook het VNO-NCW en MKB-Nederland het XBRL-convenant met de overheid voor lastenverlichting van het bedrijfsleven.
November 2007: De Nederlandse Taxonomie versie 2.0 wordt uitgebracht. De wijzigingen ten opzichte van versie 1.0 hebben voornamelijk betrekking op het toevoegen van de jaarrekening en fiscale grondstukken, het verbeteren en verbreden van de fiscale aangifterapportages, het in lijn brengen met de nieuwe en geldende regelgeving, het verhogen van de kwaliteit van de taxonomie, integratie met de nieuwe IFRS taxonomie
57
en het meer in lijn brengen met de architectuur van de Nederlandse taxonomie.
Januari 2008: De procesinfrastructuur van het NTP wordt ondergebracht bij GBO. Overheid en maakt hiermee onderdeel uit van de OTP. De nieuwe procesinfrastructuur wordt ook wel SOAP 2008 genoemd. Onderdeel van SOAP 2008 zijn autorisatieregisters. De twee autorisatieregisters worden geëxploiteerd door Diginotar en CreAim.
April 2008: De Belastingdienst opent haar poort voor aangiften omzetbelasting (OB) en Intracommunautaire Leveringen (ICL). Hierdoor neemt het aantal aangeleverde XBRL-berichten sterk toe.
November 2008: De Nederlandse Taxonomie NT2009 wordt uitgebracht. De belangrijkste verandering ten opzichte van versie 2 is het toevoegen van het Fiscaal Jaarrapport Domein met daarin de vennootschappelijke en geconsolideerde Jaarrekening en Publicatiestukken op fiscale grondslag voor kleine rechtspersonen. De Amerikaanse beurswaakhond SEC verplicht de 500 grootste beursgenoteerde om per 2009 al hun financiële gegevens in XBRL te gaan aanleveren. December 2008: Marktpartijen (intermediairs en softwareontwikkelaars) tekenen op 11
december 2008 convenanten met de Belastingdienst en het Ministerie van Justitie. Het betreft een convenant verkorte aangifte vennootschapsbelasting in XBRL (inclusief horizontaal toezicht) en een convenant jaarrekening op fiscale grondslag.
Juni 2009: Marktpartijen (intermediairs en softwareontwikkelaars) bereiken overeenstemming met de Belastingdienst over de invulling van de kwaliteitseisen inzake het horizontaal toezicht. De officiële start van de pilot verkorte aangifte vennootschapsbelasting en de eerste zes aangiften worden ingediend. Drie grote banken (ING, Rabo en ABN AMRO) besluiten ten aanzien van kredietinformatie over te gaan op XBRL. Het NTP gaat als projectteam verder onder de naam SBR (Standard Business Reporting) en sluit hiermee aan op de internationale naamgeving van XBRL.
58
Bijlage B
59
Bijlage C
60
Bijlage D
Cascading Style Sheet (CSS) ten aanzien van de aanhef, bericht en handtekening: