Sport wordt gezien als een risicovolle omgeving voor SGG, zo ook de danssport. Waar dans een vorm van kunst en sport tegelijk is, speelt lichamelijkheid een belangrijke rol. In vele dansstijlen wordt wel eens aan partnering gedaan en dan is het belangrijk dat dansers weten waar grenzen liggen. Uit onderzoek blijkt namelijk dat 50% van de dansers die werkzaam zijn in de danssector te maken hebben gehad met SGG. Dit brengt grote gevolgen teweeg voor de gezondheid van de slachtoffers, maar ook voor organisaties zelf. Daarnaast hebben sommige personen meer kans op het ervaren van SGG dan andere, zoals LHBT-sporters of personen met een beperking. De sport zelf heeft echter ook een aantal risicofactoren, zoals de cultuur van lichamelijkheid. De laatste jaren heeft Vlaanderen veel ingezet op preventie van SGG, zoals het vlaggensysteem, GES-decreet en hulplijn 1712. Mede dankzij de media is dit begrip geagendeerd. Het doel van dit onderzoek is een bijdrage leveren in de evaluatie van de toepassing van preventiemaatregelen tegen SGG in dansscholen. Uit de resultaten blijkt dat slechts één geïnterviewde dansschool maatregelen neemt tegen SGG. Bij de andere verenigingen zijn een aantal elementen aanwezig die kunnen bijdragen aan preventie. Verder heeft geen enkele dansschool al een melding gekregen van dansers inzake SGG. Hierdoor heeft de meerderheid van de dansverenigingen nog niet nagedacht over het feit dat SGG ook in hun dansschool kan voorkomen. Onderzoek wijst echter uit dat bewustmaking en erkenning van het probleem de eerste stappen zijn in preventie. Daarom moet verder onderzoek gebeuren naar de prevalentie van SGG en toepassing van preventiemaatregelen in lokale sportverenigingen. Dit niet enkel in de danssport, maar ook uitgebreid naar andere sporttakken. Het is tenslotte belangrijk om in een veilige omgeving te kunnen sporten; voorkomen is immers beter dan genezen.
39
8 Bibliografie
Auweele, Y. V., Opdenacker, J., Vertommen, T., Boen, F., Van Niekerk, L., De Martelaer, K., & De Cuyper, B. (2008). Unwanted sexual experiences in sport: Perceptions and reported prevalence among Flemish female student‐athletes. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 6(4), 354-365.
BJS. (2019). Slachtoffer getuigt in zedenzaak rond bedenker en choreograaf #LikeMe: “Ik sta hier omdat ik sterker ben dan hij”. Het Laatste Nieuws.
Brackenridge, C., & Fasting, K. (2002). Sexual harassment and abuse in sport: the research context. Journal of sexual aggression, 8(2), 3-15.
Buldo. (2019). seksueel grensoverschrijdend gedrag (sgg) in de sport aanpakken. Retrieved from http://www.buldo.be/nl/seksueel-grensoverschrijdend-gedrag-sgg-in-de-sport- aanpakken-189.htm
Buysse, A. e., Caen, M. e., Dewaele, A. e., Enzlin, P. e., Lievens, J. e., T'Sjoen, G. e., . . . Vermeersch, H. e. (2013). Seksuele gezondheid in Vlaanderen : [sexpert]: Gent : Academia press.
Cense, M., & Brackenridge, C. (2001). Temporal and developmental risk factors for sexual harassment and abuse in sport. European physical education review, 7(1), 61-79. Clegg, H., Owton, H., & Allen-Collinson, J. (2016). The cool stuff!: Gender, dance and
masculinity. Psychology of Women Section Review, 18(2), 6-16.
Colquhoun, H. L., Levac, D., O'Brien, K. K., Straus, S., Tricco, A. C., Perrier, L., . . . Moher, D. (2014). Scoping reviews: time for clarity in definition, methods, and reporting. Journal of clinical epidemiology, 67(12), 1291-1294.
Copes, H., & Miller, J. M. (2015). The Routledge handbook of qualitative criminology: Routledge.
Danssport Vlaanderen. (2015). Gedragscode (2015).
Danssport Vlaanderen. (2019a). Een fijne dansomgeving voor iedereen. Retrieved from https://www.danssportvlaanderen.be/page?orl=8292&ssn=&lng=1&pge=16093
Danssport Vlaanderen. (2019b). Onze missie. Retrieved from https://www.danssportvlaanderen.be/page?orl=8292&ssn=&lng=1&pge=16019
de Haan, R. (2015). The best style is your own style.
de Vries, K., Ross-van Dorp, C., & Myjer, E. (2017). Rapport van de onderzoekscommissie seksuele intimidatie en misbruik in de sport. Retrieved from
Decorte, T. e., & Zaitch, D. e. (2016). Kwalitatieve methoden en technieken in de criminologie (Derde, grondig herwerkte editie ed.): Leuven : Acco.
Ellis, C. (2016). Dance as Sport: Living Art and Commentary on the Lives of Dancers in French Literature.
Engelberg, T., & Moston, S. (2016). Hiding in plain sight: Sexual harassment in sport. In Research handbook of employment relations in sport: Edward Elgar Publishing. Fasting, K. (2005). Research on sexual harassment and abuse in sport. Paper presented at the
Nordic Sport Science Forum.
Fasting, K. (2016). Sexual Harassment and Abuse in Sport: Implications for Sport Psychologists. In Sport and Exercise Psychology Research (pp. 323-345): Elsevier. Fasting, K., Brackenridge, C., & Knorre, N. (2010). Performance level and sexual harassment
prevalence among female athletes in the Czech Republic. Women in Sport and Physical Activity Journal, 19(1), 26-32.
Fasting, K., Brackenridge, C., & Sundgot-Borgen, J. (2004). Prevalence of sexual harassment among norwegian female elite athletes inrelation to sport type. International Review for the sociology of sport, 39(4), 373-386.
40 Fasting, K., Chroni, S., Hervik, S. E., & Knorre, N. (2011). Sexual harassment in sport toward females in three European countries. International Review for the sociology of sport, 46(1), 76-89.
Fielding, N. G., Lee, R. M., & Blank, G. (2008). The SAGE handbook of online research methods: Sage.
Fraleigh, S. H., & Hanstein, P. (1998). Researching dance: Evolving modes of inquiry: University of Pittsburgh Pre.
Frans, E., & De Bruycker, A. (2012). Raamwerk lichamelijke en seksuele integriteit en beleid in de sport. Kwaliteit, preventie en reactie in jouw sportorganisatie In: Sport Vlaanderen.
Guarino, L. (2015). Is dance a sport?: A twenty-first-century debate. Journal of Dance Education, 15(2), 77-80.
Janssen, J. (2018). Criminaliteit, rechtshandhaving en media. Tijdschrift voor Seksuologie, 3, 338.
Ljungqvist, A., Mountjoy, M., Brackenridge, C., Fasting, K., Boocock, S., Bradley-Reus, C., . . . Weber, M. (2007). International Olympic Committee (IOC) Consensus Statement: Sexual Harassment and Abuse in Sport.
Mart Willekens, Jessy Siongers, & Lievens, J. (2018). Waar ligt de grens? Grensoverschrijdend gedrag in de cultuur- en mediasector. Retrieved from
Mountjoy, M., Brackenridge, C., Arrington, M., Blauwet, C., Carska-Sheppard, A., Fasting, K., . . . Budgett, R. (2016). International Olympic Committee consensus statement: harassment and abuse (non-accidental violence) in sport. British Journal of Sports Medicine, 50(17), 1019-1029. doi:10.1136/bjsports-2016-096121
Panathlon International. (2004). Panathlon verklaring over ethiek in de jeugdsport. Retrieved from http://www.ethicsandsport.com/panathlonverklaring/de_panathlonverklaring Papaefstathiou, M., Rhind, D., & Brackenridge, C. (2013). Child protection in ballet:
Experiences and views of teachers, administrators and ballet students. Child abuse review, 22(2), 127-141.
Parent, S., & Bannon, J. (2012). Sexual abuse in sport: What about boys? Children and Youth Services Review, 34(2), 354-359.
Parent, S., & Fortier, K. (2017). Prevalence of interpersonal violence against athletes in the sport context. Current opinion in psychology, 16, 165-169.
Reel, J. J., & Crouch, E. (2019). # MeToo: Uncovering Sexual Harassment and Assault in Sport. Journal of Clinical Sport Psychology, 13(2), 177-179.
Ridley, D. (2012). The literature review: A step-by-step guide for students: Sage.
Sanderson, J., & Weathers, M. R. (2019). Snapchat and child sexual abuse in sport: Protecting child athletes in the social media age. Sport Management Review.
Schipper-van Veldhoven, N. (2016). Sport en lichamelijke opvoeding in pedagogisch perspectief, een gouden kans. Windesheimreeks kennis en onderzoek, 60, 1-93.
Solstad, G. M. (2019). Reporting abuse in sport: a question of power? European Journal for Sport and Society, 16(3), 229-246.
Sport Vlaanderen. (2015). Zes extra maatregelen voor sportfederaties tegen
grensoverschrijdend gedrag. Retrieved from
http://www.ethicsandsport.com/nieuws/detail/zes_extra_maatregelen_voor_sportfeder aties_tegen_grensoverschrijdend_gedrag
Theeboom, M., Truyens, J., Commers, T., & Nols, Z. (2017). WIJ! & Sport.
Tielens, F. (2018). Danseressen keren zich tegen Jan Fabre. De Standaard. Retrieved from http://www.standaard.be/cnt/dmf20180912_03739526
41 Vertommen, T., Kampen, J., Schipper-van Veldhoven, N., Wouters, K., Uzieblo, K., & Van Den Eede, F. (2017). Profiling perpetrators of interpersonal violence against children in sport based on a victim survey. Child abuse & neglect, 63, 172-182.
Vertommen, T., Schipper-van Veldhoven, N., Uzieblo, K., & Van Den Eede, F. (2016a). Preventie van seksueel grensoverschrijdend gedrag in de sport. Ortho-rheumato.- Doornik, 14(3), 21-26.
Vertommen, T., Schipper-van Veldhoven, N., Uzieblo, K., & Van Den Eede, F. (2016b). Spelbedervers: seksueel grensoverschrijdend gedrag ten aanzien van kinderen in de sport. Ortho-rheumato.-Doornik, 14(2), 26-31.
Vertommen, T., Schipper-van Veldhoven, N., Wouters, K., Kampen, J. K., Brackenridge, C. H., Rhind, D. J., . . . Van Den Eede, F. (2016). Interpersonal violence against children in sport in the Netherlands and Belgium. Child abuse & neglect, 51, 223-236.
Vertommen, T., Schipper-van Veldhoven, N. H., Hartill, M. J., & Van Den Eede, F. (2015). Sexual harassment and abuse in sport: the NOC* NSF helpline. International Review for the sociology of sport, 50(7), 822-839.
Vertommen, T., Toftegaard-Stoeckel, J., Vandevivere, L., Van Den Eede, F., & De Martelaer, K. (2016). A green flag for the Flag System? Towards a child protection policy in Flemish sport. International Journal of Sport Policy and Politics, 8(1), 15-31.
Volkwein-Caplan, K. A., & Sankaran, G. (2002). Sexual harassment in sport: Impact, issues, and challenges (Vol. 1): Meyer & Meyer Verlag.
I
Bijlagen
A Datamanagementplan
Dansen zonder zorgen? Een kwalitatief onderzoek naar de preventie
van seksueel grensoverschrijdend gedrag in dansverenigingen
Law & Criminology DMP + Admin Details
Project Name: Dansen zonder zorgen? Een kwalitatief onderzoek naar de preventie van seksueel grensoverschrijdend gedrag in dansverenigingen - Law & Criminology DMP + Principal Investigator / Researcher: Ibe De Meyer
Description: Het doel van het onderzoek is een bijdrage leveren in de evaluatie van de toepassing van preventiemaatregelen in dansscholen tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dit gebeurt door dansscholen onder Danssport Vlaanderen te vergelijken met dansscholen die daar niet toe behoren op basis van hun beleid en ervaringen met
preventiemaatregelen. Er zijn 2 centrale onderzoeksvragen: 1) Welke preventiemaatregelen inzake seksueel grensoverschrijdend gedrag passen lokale dansverenigingen toe?, 2) Wat zijn de ervaringen van dansverenigingen met seksueel grensoverschrijdend gedrag? Via
semigestructureerde interviews met leidinggevenden van dansscholen en een online enquête voor dansers wordt getracht een antwoord te formuleren op deze onderzoeksvragen
Institution: Ghent University
Administrative Data
Date of first version 17/02/2020
Date of last update 20/05/2020
1. Data Collection
1.1 What data will you collect or create? Interviews:
- type: audio-opnames, transcripten, ruwe data zelf vergaard
- format: niet-gepatenteerd, open, standaard audio wordt opgeslaan als mp3 bestand transcripten en onderzoek opgeslaan in word/pdf
- volume: er worden 8 interviews afgenomen die ongeveer 40 à 50 minuten zullen duren. Er worden geen problemen verwacht m.b.t. opname en opslag doordat data geen grote proporties aanneemt.
Enquête:
- type: spreadsheet, ruwe data
- format: niet-gepatenteerd, open, standaard gegevens worden opgeslaan in excel bestand - volume: er wordt niet al te grote respons verwacht dus er zouden geen problemen moeten zijn voor opslag
Er wordt geen gebruikgemaakt van data van derden, enkel resultaten uit studies worden gebruikt.
II 1.2 How will the data be collected or created?
Interviews: leidinggevenden van Oost-Vlaamse dansscholen worden geïnterviewd en dit wordt opgenomen met een recorder. Voor het opslaan van de bestanden worden zeer simpele namen gebruikt zoals interview1.doc of en interview1.mp3. Controleren en verzekeren van de data gebeurt door het nalezen van transcripten. Er wordt gekeken of de verkregen antwoorden genoeg zijn om de onderzoeksvragen te beantwoorden.
Enquête: data wordt opgeslaan in excel bestand met eenvoudige namen zoals masterproefpreventieSGG.exl
2. Data Documentation and Metadata
2.1 How will you document the data?
De info die kan helpen om de gegevens te interpreteren is het theoretisch kader waarbinnen het onderzoek zich afspeelt. Daarnaast kunnen het interviewerschema en de enquêtevragen duiding geven. De methode, vergaren van respondenten en verwerking van resultaten zal worden uitgelegd in het onderzoek. Documenten worden bewaard op de interne schijf van de pc, een externe schijf en op een USB-stick
3. Ethics, Legal Issues and Confidentiality
3.1 How will you manage ethics? Choose one of the options from the
dropdown menu and briefly motivate your choice in the 'Comment' box below. - Approval by the Ethical Committee of the Faculty is neither required nor desirable
Het onderwerp is niet overgevoelig waardoor geen toestemming aan de ethische commissie moet worden gevraagd. Daarnaast worden ook geen risicovolle personen benaderd.
3.2 How will you manage any confidentiality issues?
Bij de interviews wordt nooit naar persoonlijke gegevens gevraagd. Bij de enquête wordt enkel leeftijd gevraagd, dus de data is nooit terug te koppelen naar een persoon.
Voor elk interview wordt gevraagd aan de respondent om een informed consent formulier in te vullen. Bij ondertekening kan het interview van start gaan.
Indien respondenten namen noemen, worden deze geanonimiseerd.
De gegevens worden door de onderzoeker zelf overgeplaatst en bewaard op een veilige plaats. 3.3 How will you manage intellectual property rights issues?
Het onderzoek zal mogelijks openbaar gemaakt worden en kan dus voor verder onderzoek gebruikt worden. De voorwaarde voor gebruik van dit onderzoek is dat correct gerefereerd wordt.
Door het invullen van het informed consent formulier geven respondenten toestemming om data te verwerken, net zoals bij het invullen van de enquête.
4. Data Storage and Backup during Research
4.1 How will you store and backup data during research?
data wordt opgeslaan op de interne schijf van de pc, de persoonlijke h-schijf van de UGent en op een USB stick.
interviews worden nog niet gewist van de audio recorder in het geval de pc crasht of andere opslagruimtes worden verloren.
4.2 How will you ensure that stored data are secure?
III daarnaast is deze laptop altijd verboren in de kast indien niet gebruikt wordt door de
onderzoeker
5. Data Selection and Preservation after Research
5.1 Which data should be retained for preservation and/or sharing?
Het is noodzakelijk dat de data enige tijd behouden wordt om resultaten te kunnen staven en duiden.
De transcripten van de interviews worden nog enkele jaren behouden door zowel de onderzoeker als de promotor en begeleider van de masterproef.
5.2 What is the long-term preservation plan for the selected datasets? De data worden niet bewaard in een data archief, maar op eigen plaatsen voorzien door de onderzoeker. Deze brengen geen extra kosten met zich mee.
De data zal behouden worden voor slechts enkele jaren.
De masterproef zal steeds bewaard blijven op de laptop, de externe schijf en de usbstick van de onderzoeker. De masterproef zal mogelijks online beschikbaar zijn.Ook de promotor en begeleider van de masterproef zullen in het bezit zijn van de audio-opnames en de
transcripten. Zij houden deze in hun bezit op de manier en voor een duur die de Universiteit Gent bepaalt.
6. Data Sharing
6.1 Are any restrictions on data sharing required?
Aan de respondenten is niet gevraagd of data gedeeld mag worden met derden en dit is ook niet de bedoeling. De resultaten worden weergegeven in de masterproef.
Restricties zijn niet noodzakelijk aangezien data wordt geanonimiseerd en niet terug te leiden zijn tot personen.
6.2 How will you share data selected for sharing?
De data zal gedeeld worden a.d.h.v. een masterproef in mei of augustus 2020. Indien de score hoog genoeg is, zal deze ook online weer te vinden zijn.
Enkel de promotor en begeleider krijgen ook toegang tot de transcripten en data.
7. Responsibilities and Resources
7.1 Who will be responsible for data management?
De onderzoeker zal regelmatig het datamanagementplan updaten en bewerken. Na het afstuderen worden de resultaten en data door de onderzoeker zelf bewaard.
Daarnaast zijn de promotor en begeleider verantwoordelijk voor het beheer van de data die zij ontvangen.
7.2 Will you need additional resources to implement your DMP?
Om beslissingen te kunnen maken omtrent het DMP is het advies van de promotor en
IV B Informed consent
Ik, ondergetekende, ………..
verklaar hierbij dat ik, als respondent bij een onderzoek aan de Vakgroep Criminologie, Strafrecht en Sociaal Recht van de Universiteit Gent,
1) de uitleg over de reden van het onderzoek en de aard van de vragen die tijdens dit onderzoek zullen worden gesteld heb gekregen en dat mij de mogelijkheid werd geboden om bijkomende informatie te verkrijgen.
2) totaal uit vrije wil deelneem aan het wetenschappelijk onderzoek.
3) geen bezwaar heb dat het interview wordt opgenomen met een audiorecorder.
4) de toestemming geef aan de onderzoeker om mijn resultaten op anonieme wijze te bewaren, te verwerken en te rapporteren.
5) op de hoogte ben van de mogelijkheid om mijn deelname aan het onderzoek op ieder moment stop te zetten en dit zonder opgave van reden.
6) ervan op de hoogte ben dat ik op aanvraag het resultaat van het onderzoek (masterproef) kan krijgen.
Gelezen en goedgekeurd op ……….. (datum),
Handtekening
V C Interviewerschema
Introductie:
- Dank voor medewerking
- Uitleg onderzoek: SGG kan zich voordoen in elke sport en op elk niveau, preventie noodzakelijk
- Hoelang bestaat de dansschool en op welke manier is deze opgebouwd? Met welke stijlen begonnen? Zijn er wedstrijdteams?
- Geeft u zelf nog danslessen? Hoeveel uren in de week? Corpus:
Verkennend en mening:
Definitie seksueel grensoverschrijdend gedrag (SGG): elke vorm van seksueel gedrag of seksuele toenadering dat door een persoon als ongewenst of gedwongen wordt ervaren. Dit kan zowel verbaal als fysiek, opzettelijk of onopzettelijk gedrag zijn
- wat vindt u van deze definitie? Bent u het ermee eens of zag u dit begrip anders? → we gaan in dit interview verder met deze definitie
- Bent u bekend met het begrip seksueel grensoverschrijdend gedrag? - Hoe staat u tegenover SGG? Bent u reeds in contact gekomen met SGG? - Vindt u het noodzakelijk dat er preventiemaatregelen bestaan tegen SGG? Preventie in dansschool:
- Heeft uw dansschool maatregelen ondernomen tegen SGG? Wat is er? (Of eerder algemene regels?)
- Worden er bepaalde sancties genomen indien (gedrags)regels overschreden worden?
- Op welke manier wordt de integriteit van leerkrachten gecontroleerd bij het aanwerven?
- Worden nieuwe leerkrachten begeleid en regels voorgelegd m.b.t. SGG? - Is er een vertrouwenspersoon aanwezig binnen de dansschool waar
dansers/leerkrachten/leden terecht kunnen met problemen/vragen?
- Bent u bewust of er preventiemaatregelen bestaan tegen dit gedrag? Al dan niet specifiek voor de sport?
- Bent u bekend met het vlaggensysteem? (Initiatief sport met grenzen) Zo ja, heeft u dit systeem al gebruikt?
Meldingen:
- Heeft u ooit meldingen gekregen van dansers inzake SGG? Of dansers die zich niet op hun gemak voelen? Pesterijen?
- Heeft u ooit meldingen gekregen van leerkrachten over dansers die zichzelf opdringen?
- Waar kunnen leden melding maken van een ervaring met SGG?
Na slachtofferschap:
- Is er een handelingsprotocol wanneer SGG zich voordoet? Met ouders kind praten, leerkracht schorsen, danser schorsen…?
VI - Worden er extra maatregelen genomen na kennisname van slachtofferschap? Zo
ja, welke?
Communicatie maatregelen:
- Hoe verloopt de communicatie omtrent de preventiemaatregelen? Online, op papier? Website, fb, instagram?
- Hoe brengt de dansschool de (gedrags)regels naar buiten? (Hangt dit uit in de dansschool?)
Implementatie maatregelen:
- Vindt u het de taak van de dansschool om maatregelen uit te vaardigen tegen SGG? - Wanneer kunnen deze maatregelen volgens u het best aangehaald worden naar
leden toe?
- Vindt u dat er algemene gedragsregels moeten uitgevaardigd worden? Die gelden voor alle dansscholen?
- Zijn er specifieke gebeurtenissen die aanleiding hebben gegeven om preventiemaatregelen voor uw school op te stellen?
Indien zelf nog leerkracht:
- Heeft u als leerkracht al gemerkt dat bepaalde dansers bepaalde gedragingen niet aangenaam vinden?
- Houdt u als leerkracht rekening met bepaalde handelingen die u stelt naar leden toe? Dansfederatie (moet vanuit de overheid maatregelen nemen):
- Waarom heeft u gekozen om al dan niet tot deze federatie te behoren? - Worden de maatregelen van danssport Vlaanderen gebruikt en meegedeeld aan
leden/leerkrachten? Zoals gedragscode, vertrouwenspersoon, klachtencentrum… - Heeft u naast de maatregelen van de sportfederatie zelf ook maatregelen genomen? Media:
- Wat vindt u van de gebeurtenissen omtrent SGG in dansscholen in de media? (Betreffende #likeme choreograaf en Jan Fabre?)
- Doet dit u nadenken over uw eigen dansschool? Neemt u extra maatregelen door deze gebeurtenissen?
Uitleiding:
- Moeten preventiemaatregelen verplicht gemaakt worden volgens u? - Heeft u nog enkele vragen of bedenkingen? Wilt u nog iets toevoegen? - Dankwoord
VII D Enquête vragen
Verkennend:
- Wat is uw geslacht? Man, vrouw, anders
- Hoe oud bent u? 16-20, 21-25, 26-30, 31-35, 35-40, 40+ - In welke dansvereniging zit u?
- Hoeveel uren in de week danst u in de vereniging? 1-2, 3-5, 6-8, 8+ - Welke dansstijlen beoefent u? ballet, jazz/modern, street/hiphop, andere - Zit u in een wedstrijdteam? Ja/nee
- Heeft u al gehoord van het begrip seksueel grensoverschrijdend gedrag? Ja/nee - Wat vindt u van seksueel grensoverschrijdend gedrag? Krijgt dit:
o Te veel aandacht, te weinig aandacht, juist genoeg aandacht o Waarom vindt u dat?
- is het voor jou duidelijk waar er grenzen liggen omtrent seksueel grensoverschrijdend gedrag? Ja/nee en waarom?
Preventie:
- Onderneemt uw dansschool maatregelen tegen SGG? Ja, nee of ik weet het niet o Zo ja, welke maatregelen?
- Vindt u dat er maatregelen moeten worden genomen om SGG te voorkomen? Ja/nee en