Conclusie & beschouwing

Het resultaat van twee jaar tellen geeft een duidelijk antwoord op de vraag hoe groot de paddenpopulatie rondom ENKA is. In 2007 zijn 10.342 gewone padden geteld en in 2008 zijn 12.096 gewone padden geteld tijdens de (heen)voorjaarstrek.

Het onderzoek laat duidelijk zien dat de samenwerking van verschillende instanties met een groep vrijwilligers tot bijzondere resultaten en nieuwe kennis kan leiden. De verspreidingskaart van Nederlandse paddenpopulaties in hoofdstuk 6 laat zien dat de gemeente Ede één van de grootste paddenpopulaties van Nederland herbergt. Omdat de gewone pad niet strikt beschermd is, was de initiatiefnemer van de ontwikkeling van het ENKA-terrein formeel gezien niet verplicht om voor de gewone pad compensatiemaatregelen te treffen. Daarnaast mag men vanuit de Flora- en faunawet echter de zorgplicht niet overtreden. Dat kan betekenen dat grote populaties van diersoorten die niet op tabel 2 of 3 van de Flora- en faunawet staan eenvoudigweg kunnen worden verwijderd. Dit is een uiterst zorgelijke ontwikkeling in Nederland en het is dringend aan te bevelen om hiervoor richtlijnen te formuleren. Bij de paddenpopulatie is de zorgplicht (die een wettelijke basis heeft) in wezen overgenomen door een groep vrijwilligers die zich het lot van de padden heeft aangetrokken. Zonder deze vrijwilligers had het er voor de populatie somber uitgezien. Het is aan te bevelen om te formuleren hoe initiatiefnemers van ruimtelijke plannen aangesproken kunnen worden op hun verantwoordelijkheid om de zorgplicht in te vullen.

Op veel plaatsen in Nederland worden projecten uitgevoerd waar algemene soorten zoals de gewone pad in het geding zijn. Hiervoor hoeft niet te worden gecompenseerd. Het cumulatieve effect van deze ingrepen als woningbouw, infrastructuur e.d. is niet bekend, maar het is aannemelijk dat dit consequenties heeft op langere termijn voor de betreffende soort(en).

Om de ENKA populatie duurzaam te laten voortbestaan is het noodzakelijk dat de barrièrewerking die de Horalaan en het Horapark voor de betekenen wordt opgeheven. Om de populatie op een zo hoog mogelijk niveau te handhaven is de aanleg van een derde poel op het Horapark dringend gewenst. Deze derde poel zal tevens het risico spreiden dat de populatie loopt nu de oude bassins niet meer beschikbaar zijn als voortplantingswater.

Dankwoord

Zonder de inzet van de vrijwilligers was het niet gelukt om een goed beeld van de paddenpopulatie te verkrijgen. Zij hebben niet alleen in de avonduren, maar ook tijdens de ochtendrondes maandenlang de padden overgezet en geteld.

De volgende vrijwilligers van de paddenwerkgroep Hora est en de dierenbescherming Ede willen wij van harte bedanken: Aisha Amstelveen, Aalt Bakker, Monique Beck, Theo Beumer, Rein, Boersma, Miranda Bokhorst, Carla de Bond, Niels Götz, Marja, Ria en Ellen Hertgers, Andrea en Ottina Jansen, Annemartien Koerselman, Twan Leijzer, Toke Malmberg, Ursula Martens, Paulien Streuper, Marit Mol, Irene van Nes, Niels Mol, Oeno Norder, Marjolein van Os, Sander Pruiksma, René en Wies van der Reijden, Emmy Somer, Wiebe en Ilka Verbaan, Jan Wijma, Els en Henk Zwets, Minke en Bert. Henriëtte Verheul, Nicolet Verheugen, Huib Janssen en Marijke Pik-Mes †. Zij hebben een onmisbare bijdrage geleverd.

Voor hun inzet, bijdragen en welgemeende interesse vanuit de gemeente Ede bedanken wij wethouder Simon van de Pol, Marcel van Dalen, Eric Leltz, Peter Rossewij, Marije Eleveld en Carlo van Rijswijk. Bert Budding, de landschapsbeheerder van de gemeente Ede, en zijn collega’s bedanken wij voor het jaarlijks plaatsen van het tijdelijke paddenscherm en het ingegraven van de emmers langs de Horalaan. Maar ook voor de bouwkeet (en wegafsluiting) die elk jaar werd geplaatst, zodat de vrijwilligers konden genieten van een welverdiende kop koffie of warme chocomel.

Willem Lammertink van het Geldersch Landschap zijn wij erkentelijk voor de medewerking die hij verleende om het tijdelijke paddenscherm langs de Horalaan te plaatsen, evenals de bouwkeet op de terreinen van Geldersch Landschap.

Stichting Milieuwerkgroep Ede (SME) en in het bijzonder Suzette Stumpel, bedanken wij voor haar inbreng tijdens de bewoners bijeenkomsten en de adviezen die zij heeft gegeven aan de paddenwerkgroep Hora est.

De firma Vink en in het bijzonder Frank Eijsackers, bedanken wij voor het plaatsen en regelmatig laten repareren van het paddenscherm op en langs het ENKA-terrein. Taco Folkertsma van de Grontmij en Jelle Mulder van Acordis zijn wij erkentelijk voor hun bijdragen en kritische kijk op zaken richting de gemeente Ede, Dienst Landelijk Gebied en Dienst Regelingen van Ministerie van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit.

Renate Roetgerink en Adamfo de Groot van de Grondbank Bennekomseweg EDE CV bedanken wij voor hun financiële bijdragen om de tellingen mogelijk te maken, maar vooral ook voor de plezierige samenwerking.

Onze collega Ton Stumpel bedanken wij voor de keren dat hij tijdens de overzetavonden voor ons is ingevallen en heeft beoordeeld of er eventuele heikikkers aanwezig waren.

Literatuur

Blitterswijk, H., F.G.W.A. Ottburg & A.H.P.Stumpel, 2006. Spint de natuur garen bij de inrichting van het ENKA-terein; Inventarisatie van beschermde en bedreigde dieren op het voormalige fabrieksterrein van ENKA in de gemeente Ede en inschatting van de effecten van sanering en herinrichting. Wageningen, Alterra, Alterra-rapport 1286. 55 blz.; 26 fig., 8 ref.

Groeneveld, A. & G. Smit, 2001. Handleiding voor het monitoren van amfibieën in Nederland. Werkgroep Monitoring Amsterdam, Stichting RAVON, Nijmegen.

Lenders, H.J.R., C.C.H. Marijnissen & R.P.W.H. Felix, 1993. Waarnemen en herkennen

van amfibieën en reptielen in het veld. 4e _{geheel herziene druk, Stichting RAVON,}

Nijmegen.

Ottburg, F.G.W.A. & R.P.H. Snep, 1996. Ethologisch onderzoek naar het voortplantings- gedrag van Bufo bufo. Hogeschool Moller-Fontys, Tilburg. 15 p.

Ottburg, F.G.W.A., A.H.P. Stumpel & E. Pullen, 2005. De knoflookpad Pelobates fuscus in het dal van Overijsselse vecht. Populatie, habitatkenmerken en beheer met nadruk op de landhabitat. Wageningen, Alterra, Alterra-rapport 1151. 62 blz.; 16 foto’s.; 12 fig.; 6 tab.; 59 ref.

Ottburg, F.G.W.A. & H. van Blitterswijk, 2008. Compensatievoorstel voor het verlies van leefgebied van beschermde planten en dieren op het ENKA-terrein in Ede en ecologisch protocol voor de werkzaamheden. Wageningen, Alterra, Alterra-rapport 1651. 72 blz., 25 fig., 26 ref. Ottburg, 2008a. De Rugstreeppad (Bufo calamita) in: Janssen, J.A.M., J.H.J. Schaminée, S.M.J. Brasseur, R.H. de Bruyne, J.C. Cuppen, R. Foppen, A.W. Gmelig Meyling, A.H. Hoffmann, R. Ketelaar, M.J.J. La Haye, H.J.G.A. Limpens, F.J.J. Niewold, F.G.W.A. Ottburg & A.H.P. stumpel, 2008. Europese Natuur in Nederland. Soorten van de habitatrichtlijn. Tweede sterk herziene en uitgebreide druk. KNNV Uitgeverij, Zeist. Ottburg, 2008b. De Knoflookpad (Pelobates fuscus) in: Janssen, J.A.M., J.H.J. Schaminée, S.M.J. Brasseur, R.H. de Bruyne, J.C. Cuppen, R. Foppen, A.W. Gmelig Meyling, A.H. Hoffmann, R. Ketelaar, M.J.J. La Haye, H.J.G.A. Limpens, F.J.J. Niewold, F.G.W.A. Ottburg & A.H.P. stumpel, 2008. Europese Natuur in Nederland. Soorten van de habitatrichtlijn. Tweede sterk herziene en uitgebreide druk. KNNV Uitgeverij, Zeist.

Peek, R., 1987. De rugstreeppad. Een literatuurstudie. Rapport nr. 271 Zoologisch Laboratorium Afdeling Dieroecologie. Katholieke Universiteit Nijmegen.

52 Alterra-rapport 1798 Snep, R.P.H., 2005 in: Delft, J.J.C.W. van & W. Schuitema, 2005. Werkatlas amfibieën en reptielen in Noord-Brabant. RAVON Noord-Brabant, Tilburg / Stichting RAVON, Nijmegen.

Spitzen – van der Sluis, A.M., G.W. Willink, R. Creemers, F.G.W.A. Ottburg, R.J. de Boer, P.M.L. Pfaff, W.W. de Wild, D.J. Stronks, R.J.H. Schröder, M.T. de Vos, D.M. Soes, P. Frigge & R.P.J.H. Struik, 2007. Atlas reptielen en amfibieën in Gelderland. 1985 – 2005. Stichting RAVON, Nijmegen.

Stumpel, T. & H. Strijbosch, 2006. Veldgids Amfibieën en Reptielen. KNNV Uitgeverij, Utrecht.

Van Diepenbeek, A. & R. Creemers, 2006. Herkenning amfibieën en reptielen. Stichting RAVON, Nijmegen.

Zekhuis, M. & F.G.W.A. Ottburg, 2008. Help de Knoflookpad. De Levende Natuur. 109e _{jaargang, nummer 6 november 2008. Wageningen. 4 p.}

Bijlage 1 Veldformulier

Inventarisatieformulier Paddentrek Horalaan te Ede 2007.

Door: Fabrice Ottburg Alterra-WUR

Volgnummer: Temperatuur: Begintijd: Eindtijd:

Datum: Weersomstandigheden: Ronde: Waarnemers:

Gewone pad (Bufo bufo)

Horalaan transect 1 (LP

10)* Horalaan transect 2 (LP 17) Horalaan transect 3 (LP 26) Horalaan transect 4 (LP 34) Horapark Horalaan) (NIET

Amplex: Amplex: Amplex: Amplex: Amplex:

Man: Man: Man: Man: Man:

Vrouw: Vrouw: Vrouw: Vrouw: Vrouw:

Dood: Dood: Dood: Dood: Dood:

Overige amfibiesoorten: Overige amfibiesoorten: Overige amfibiesoorten: Overige amfibiesoorten: Overige amfibiesoorten:

* LP = Lantaarnpaal en dit nummer correspondeert met de laatste lantaarnpaal aan het eind van elk transect.