Casusbeschrijving

In deze paragraaf worden de drie casussen met betrekking tot zelforganisatie nader beschreven. In figuur 4 is te zien waar de GGD’en zich bevinden in Nederland.

Figuur 4. Indeling Nederland in GGD-regio’s (GGD GHOR, 2019). GGD IJsselland

GGD IJsselland is een gemeenschappelijke regeling van 11 gemeenten in het Noorden van Overijssel; Dalfsen, Deventer, Hardenberg, Kampen, Olst-Wijhe, Ommen, Raalte, Staphorst, Steenwijkerland, Zwartewaterland en Zwolle. GGD IJsselland beschermt, bewaakt en bevordert de gezondheid van 523.653 inwoners. Bij GGD IJsselland werken circa 400 medewerkers. Deze 400 medewerkers zijn ondergebracht in 31 teams en worden aangestuurd door negen teammanagers. Deze teammanagers worden aangestuurd door 2 strategisch managers en samen vormen ze met de directeur publieke gezondheid het managementteam (verder MT). Het MT is gedurende de zelforganisatie

teruggebracht van vijf leden naar drie MT- leden. De programmamanager is verantwoordelijk voor het behalen van de gestelde programmapunten, doelen, projecten en thema’s en stuurt op de samenhang hiervan. Deze functie maakt geen onderdeel uit van het MT. Een teammanager stuurt meerdere teams aan, wat de verbinding en het vermogen om te sturen op kruisverbanden vergroot. De ondersteunende stafdiensten als ICT, HRM en Financiën zijn ondergebracht bij de Veiligheidsregio IJsselland. Deze diensten worden ingehuurd van de veiligheidsregio en worden dus gezamenlijk gedeeld. De organisatie GGD IJsselland heeft ervoor gekozen om voor nu eerst nog door te gaan met het middenmanagement. Deze laag is zelfs uitgebreid om beter te kunnen sturen. Zie figuur 5 voor het organogram van de organisatie.

34

GGD IJsselland heeft vanaf 2017 een organisatieontwikkeling in gang gezet. Om in te kunnen spelen op de veranderingen in de maatschappij, is het van belang dat de organisatie haar adaptief vermogen vergroot, zodat haar diensten beter aansluiten op de lokale wensen en omstandigheden. Verder vindt zij het van belang dat de meerwaarde van de dienstverlening voor gemeenten en ketenpartner zichtbaar is. Om dit te verwezenlijken heeft de organisatie Lysias consulting Group geraadpleegd om een adviesrapport te schrijven met betrekking tot de besturingsfilosofie. Op 11 oktober 2017 is onder leiding van Lysias een eerste verkenning gedaan naar de mogelijke wensen en randvoorwaarden voor een nieuwe besturingsfilosofie. Dit heeft geleid tot een programma van eisen. Vervolgens werd er in

een tweede conferentie gereflecteerd op de huidige situatie en werd er aandacht besteed aan het uitwerken van thema’s als sturing en inrichting. Daarnaast heeft de organisatie een ontwikkelteam opgezet. Zij hebben naar aanleiding van gesprekken in teams een organisatieontwikkelagenda gemaakt. De organisatieontwikkelagenda kent drie hoofdthema’s met speerpunten;

maatschappelijke opdracht, samenwerking en persoonlijk leiderschap. Hieronder vallen meerdere subdoelen. Zie bijlage 3 voor alle subdoelen. De organisatie wil met deze subdoelen het strategisch vermogen vergroten, persoonlijk leiderschap verder versterken en het zelforganiserend vermogen van teams vergroten.

Figuur 6. Tijdlijn organisatieontwikkeling (GGD IJsselland, 2018b)

De GGD heeft vanaf 2017 verschillende stappen gezet in de organisatieontwikkeling. Deze stappen zijn hierboven weergegeven. Op 1 januari 2019 is de officiële benoeming geweest en ontwikkelen teams zich naar zelforganiserend.

GGD West-Brabant.

GGD West-Brabant is een gemeenschappelijke regeling van 16 gemeenten in het westen van Brabant; Aalburg, Alphen-Chaam, Baarle- Nassau, Bergen op Zoom, Drimmelen, Etten-Leur, Geertruidenberg, Halderberge, Moerdijk, Oosterhout, Roosendaal, Rucphen, Steenbergen, Figuur 5. Organogram GGD IJsselland (GGD IJsselland, 2019a)

35

Werkendam, Woensdrecht, Woudrichem en Zundert. GGD West- Brabant bewaakt, beschermt en bevordert de gezondheid van 696.356 inwoners. Bij GGD West-Brabant werken circa 280

medewerkers. Deze medewerkers zijn onderverdeeld in 30 teams en worden aangestuurd door 3 sectormanagers en een tijdelijke manager organisatieontwikkeling. De sectormanagers vormen samen met de directeur het MT. Ieder zelforganiserend team binnen GGD West-Brabant kent een viertal rollen; namelijk portefeuillehouder financiën, HR, communicatie en kwaliteit. Deze personen zijn de aanspreekpunten wat betreft zaken die met dit onderwerp te maken hebben. Belangrijk hierbij te vernoemen is dat deze personen niet beschikken over uitmuntende kennis in dat

onderwerp, maar dat ze zijn geselecteerd op basis van interesse in het onderwerp. Hieronder wordt met behulp van figuur 7 een verduidelijking gegeven van de organisatiestructuur.

Figuur 7. Organogram GGD West-Brabant

GGD West-Brabant is in 2016 gestart met het invoeren van zelforganiserende teams. Ze hebben om de wendbaarheid van de organisatie te vergroten en om beter in te spelen op de veranderende behoeftes bij klanten en gemeentes specifiek gekozen voor een flexibele organisatiestructuur aan de hand van zelforganiserende teams. Er is hierbij nadrukkelijk gekozen voor zelforganisatie en niet zelfsturing. De organisatie is met de komst van zelforganisatie platter gemaakt. Het

middenmanagement ook wel de teamleiders zijn eruit gehaald. Als gevolg hiervan is de sterke betrokkenheid van medewerkers naar meer verantwoordelijkheden naar het team toegebracht. Een team is ten alle tijden eerst zelfverantwoordelijk. Er is voor gekozen om per november 2015 eerst een pilot te draaien onder twee teams om te kijken waar de kinderfouten zitten. Deze teams zijn dan al eerder overgegaan naar zelforganiserende teams. Vervolgens zijn per 2016 de andere teams overgegaan. Nu de organisatie het zelforganiserend werken vorm heeft gegeven en medewerkers weten hoe het is om in een andere organisatievorm te werken, wil de organisatie de volgende stap zetten. Deze stap heet ‘verbinden aan werkzaamheden’, wat inhoudt dat er een stapel werk ligt en medewerkers zich kunnen verbinden aan een taak. De organisatie probeert met deze stap ervoor te zorgen dat medewerkers zich nog meer kunnen ontplooien, elkaar meer ontmoeten en plezier hebben in hun werk.