Andere breedbandtoegangsplatforms

Naast RLAN’s speelden nog andere kwesties op WRC-03 met betrekking tot de levering en harmonisatie van spectrum voor radiosystemen die een andere toegangsmethode bieden tot spraak- en datadiensten met hoge bandbreedte.

3.5.1. High-Density Fixed Satellite Services

Commercieel levensvatbare HDFSS-systemen zouden kunnen bijdragen aan de beleidsdoelstelling van de EU om levensvatbare platforms voor toekomstige breedbandige interactieve diensten te bevorderen die met elkaar kunnen concurreren.

Toekomstige frequentiebehoeften voor deze systemen verdienen actieve aandacht, maar er moet wel op worden gelet dat ze geen belemmering inhouden voor de exploitatie van bestaande radiodiensten. Een verdere wereldwijde harmonisatie van de bedrijfsfrequenties zou ook de kosten verder kunnen reduceren en de aantrekkelijkheid van HDFSS-diensten voor de consument kunnen verhogen.

De kwestie die op de conferentie werd besproken, was de mogelijke toewijzing van aanvullende frequenties voor satellietsystemen die interactieve breedbanddiensten leveren met kleinschalige, goedkope eindapparatuur. In het algemeen geldt dat gezien de te verwachten grote aantallen HDFSS-grondstations, technische coördinatie met andere diensten op site-basis (zoals voor andere satellietsystemen wordt gedaan) niet mogelijk is.

De overeengekomen beslissingen op WRC-03 sluiten aan bij de oorspronkelijke doelstellingen van de EU en bij de voorstellen van de CEPT, en de mogelijkheid om grote netwerken van kleine terrestrische stations in te voeren wordt verder ondersteund door de schaalvoordelen voor eindapparatuur. Nieuwe toewijzingen onder 20 GHz kunnen voor commerciële diensten worden gebruikt, hoewel de kosten voor deze technologie nog verder omlaag moeten. Er zijn ook frequenties aangewezen in de 40 GHz-band, maar er is op dit moment nog onvoldoende technologische kennis om deze banden op een rendabele manier te kunnen exploiteren.

3.5.2. Breedbanddiensten aan boord van luchtvaartuigen

De EU ondersteunde de ontwikkeling van regelgeving ter bevordering van de invoering van commerciële breedbanddiensten aan boord van luchtvaartuigen. Gezien het internationale karakter van de luchtvaart was een gunstig regelgevingskader op wereldniveau ten aanzien van deze nieuwe diensten van groot belang voor het succes ervan.

De onderhandelingen op WRC-03 waren ingegeven door recente ontwikkelingen in de invoering van nieuwe breedbandsystemen aan boord van luchtvaartuigen om vliegtuigpassagiers van 'internettoegang tijdens de vlucht' te bieden. Sommige landen maakten zich zorgen over interferentie tussen hun terrestrische systemen en overvliegende luchtvaartuigen waarin dit nieuwe systeem was ingevoerd. Daarom moesten verschillende kwesties worden opgelost, met name kwesties die betrekking hadden op het vaststellen van beschermingsniveaus voor andere diensten. Na het invoeren van operationele beperkingen voor de AMSS-dienst (Aeronautical Mobile Satellite Service, luchtvaartmobiele satellietdienst) in deze band gaf de conferentie AMSS een 'secundaire' toewijzing in de gekozen band.

De resultaten die werden bereikt op WRC-03 zijn in overeenstemming met de Europese doelstelling om de levering van alomtegenwoordige diensten voor de informatiemaatschappij te ondersteunen, ook in luchtvaartuigen, door concurrentie te bevorderen tussen verschillende methoden om informatiediensten beschikbaar te stellen aan vliegtuigpassagiers.

3.5.3. Mobiele satellietdiensten (MSS)

De Europese Unie ondersteunde op WRC-03 een uitbreiding van het beschikbare spectrum voor MSS-systemen, als alternatieve methode voor de levering van mobiele communicatiediensten aan klanten, op basis van realistische marktprognoses en op voorwaarde dat andere relevante radiodiensten die eventueel worden beïnvloed door de nieuwe MSS-toewijzingen, goed worden beschermd.

Na een aantal discussies op vorige conferenties waarbij geen definitief besluit tot stand kwam, slaagde WRC-03 erin een aanvullende hoeveelheid spectrum van 2 x 7 MHz aan te wijzen voor MSS. Deze toewijzing in de 1518-1525 en de 1668-1675 MHz-frequentiebanden kan niet in alle regio's van de wereld worden gebruikt, maar biedt MSS-exploitanten een verbeterd regelgevingskader voor de levering van verbeterde breedbanddiensten aan voornamelijk professionele gebruikers die onderweg, buiten het bereik van cellulaire netwerken, spraak- en datadiensten nodig hebben. Een andere verzoek van de MSS-gemeenschap om meer spectrum in de drukbezette banden onder 1 GHz werd afgewezen.

Hoewel satellietexploitanten liever een nieuwe, echt wereldwijde MSS-toewijzing hadden gezien, zijn de op de conferentie bereikte resultaten in overeenstemming met de oorspronkelijke onderhandelingsvoorstellen van de CEPT, en wereldwijd in overeenstemming met de beleidsdoelstelling van de EU om te streven naar een zo breed mogelijke invoering van geavanceerde diensten.

3.5.4. High Altitude Platform Stations (HAPS)

De EU steunde op WRC-03 een voldoende beschikbaarheid van spectrum voor HAPS, als alternatieve en aanvullende netwerktopologie voor de levering van radio voor verschillende breedbanddiensten, op voorwaarde dat andere bestaande diensten (met name IMT-2000-basisstations op de grond) goed worden beschermd.

Toekomstige antenneplatforms aan boord van luchtvaartuigen of bestuurbare ballonnen hoog in de atmosfeer (ongeveer 20 km) zouden een groot aantal terrestrische repeaters kunnen vervangen en de netwerken flexibeler maken. Op WRC-03 werd onderzocht welke eventuele aanvullende frequentiebanden voor HAPS kunnen worden aangewezen naast de huidige toewijzing rond 47 GHz, waarbij de werking soms wordt beperkt door waterabsorptie in de atmosfeer. Het resultaat was dat buiten Europa nieuwe banden op 28 en 31 GHz beschikbaar zijn gemaakt in nog een aantal Amerikaanse en Aziatische landen. In Europa was dit niet mogelijk vanwege de bescherming van terrestrische en wetenschappelijke diensten.

Op WRC-03 kwamen tevens de belemmeringen aan de orden van HAPS-exploitatie in het IMT-2000-spectrum op 2.1 GHz, zoals vastgelegd op WRC-00, evenals geschikte regelgevende en technische voorzieningen voor de bescherming van andere bestaande of geplande vaste of mobiele diensten vanaf platforms op grote hoogte die functioneren als IMT-2000-basisstations.

Voor beide kwesties waren de resultaten in overeenstemming met de Europese standpunten en in grote lijnen gunstig voor de ontwikkeling van levensvatbare HAPS-systemen in de toekomst.

3.5.5. Andere kwesties

Op WRC-03 werden tevens andere kwesties aan de orde gesteld die van belang zijn voor de EU. Hieronder volgen de belangrijkste:

· Terrestrische stations aan boord van vaartuigen (ESV): deze kwestie had betrekking op de levering van breedbandige spraak- en datadiensten op schepen. Sommige landen spraken hun bezorgdheid uit over interferentie met hun terrestrische kustsystemen, met name straalverbindingen voor telecommunicatie in de vaste dienst, maar er werd een aanvaardbaar compromis bereikt waarin nieuwe ESV-diensten zich verder kunnen ontwikkelen.

· De bescherming van de luchtvaart: naast de onderhandelingen over de coëxistentie tussen luchtvaartdiensten en RNSS (zie paragraaf 3.2), werden luchtvervoerskwesties aan de orde gesteld bij de bescherming van weerradar- en microgolflandingssystemen aan boord van luchtvaartuigen in de 5 GHz-band, die op bevredigende wijze werd verwezenlijkt. Tevens werd er een primaire toewijzing boven 108 MHz aan de luchtvaartmobiele dienst gegeven, met enige beperkingen ten aanzien van de soorten luchtvaartdiensten ter bescherming van FM-radio-omroepdiensten. Deze toewijzing is gunstig voor de toekomstige invoering van GBAS, een systeem waarmee de nauwkeurigheid van radionavigatie wordt verhoogd.

· De duur van frequentietoewijzingen aan satellieten door de ITU:

sommige ontwikkelingslanden maakten gebruik van een procedureel agendapunt om voor te stellen dat satellietvergunningen uitsluitend voor een bepaalde periode worden verleend, en dat de frequenties en baanposities na deze periode automatisch weer vervallen aan de ITU voor hernieuwde toewijzing. Dit voorstel, dat voorkwam uit de wens van een 'eerlijkere verdeling' van de hulpbronnen, werd ingediend met verschillende bepalingen om bepaalde verkregen rechten te beschermen. Het beginsel van tijdsbeperking als zodanig was echter voor het merendeel van de landen en de hele satellietindustrie niet aanvaarbaar, en werd daarom niet aangenomen¹⁸.

· Spectrumverdeling tussen militaire en commerciële gebruikers: de satellietindustrie diende op WRC-03 een verzoek in om een kleinere minimumdiameter overeen te komen voor antenneschotels voor de vaste satellietdienst (FSS, Fixed Satellite Service) in de 14 GHz-band (momenteel 4,5 m). Deze grote schoteldiameter is indertijd ingevoerd om het aantal FSS-systemen te beperken dat deze band deelt met Amerikaanse militaire en wetenschappelijke systemen. Europa bereikte haar doelstelling om meer FSS-diensten in staat te stellen deze band te gebruiken grotendeels doordat kleinere en goedkopere satellietschotels (zogeheten VSAT's, met een minimumdiameter van 1,2 m) werden toegestaan, maar met voldoende regelgevende bepalingen om andere diensten te beschermen.

· Satellieten met zeer elliptische banen (HEOS, Highly Elliptical Orbit Systems): op WRC-03 werd getracht regelgeving te formuleren voor deze nieuwe satellietsystemen, die vanwege hun excentrische baan veel andere radiosystemen potentieel kunnen beïnvloeden. Gezien de complexiteit van deze kwestie werd slechts geringe vooruitgang geboekt op deze conferentie;

er moet verder onderzoek worden verricht naar deze kwestie, bijvoorbeeld naar de mogelijke modaliteiten voor gedeeld gebruik van de 620-790 MHz-band door HEO BSS-systemen en terrestrische omroepdiensten.

· Kwesties betreffende radioamateurs: op WRC-03 werd besloten de radio-omroepdienst uiterlijk 2009 te verplaatsen uit de 7100-7200 KHz-band om de radioamateurs een wereldwijd volledig geharmoniseerde 200 KHz in deze kortegolfband te bieden, waarmee een beslissing van een eerdere conferentie (Cairo 1938) werd teruggedraaid. De conferentie schrapte tevens een wereldwijde vereiste dat gekwalificeerde radioamateurs het morsealfabet dienen te beheersen.

18 Eerlijke toegang tot radiospectrumhulpbronnen wordt ook besproken in de context van de wreldtop inzake de informatiemaatschappij (WSIS, World Summit on the Information Society) van de VN (zie http://www.itu.int/wsis/index.html).