SAMENVATTING
Los van het streven naar toetreding tot de Europese Unie dient Bosnië en Herzegovina een zelfvoorzienende staat te worden. Zonder zelfvoorziening kan Bosnië en Herzegovina niet voldoen aan de basisbehoeften van zijn burgers in termen van veiligheid, geïnstitutionaliseerde vrijheid en economisch welzijn, en kan het ook niet integreren in Europese structuren. Zelfvoorziening is derhalve een voorwaarde, wil Bosnië en Herzegovina overstappen van het aanpakken van de nasleep van de oorlog (wederopbouw en vredesimplementatie) naar een overgangsagenda waarbij het zich, net als zijn buurlanden in Midden- en Oost-Europa, kan concentreren op hervorming en technische aanpassingen die nodig zijn met het oog op integratie in de EU. Het afgelopen jaar zijn belangrijke vorderingen geboekt, maar zelfvoorziening is nog niet gewaarborgd. De onlangs aangetreden regeringen met hun mandaten voor vier jaar zijn van doorslaggevende betekenis voor de vraag of dit doel binnen een redelijke termijn kan worden gerealiseerd.
De algemene verkiezingen in oktober 2002 hebben bevestigd dat Bosnië en Herzegovina, ongeacht de politieke en institutionele uitdagingen, gehecht is aan de fundamentele democratische beginselen. Het uiterst belangrijke besluit tot uitvoering van de uitspraak van het constitutioneel hof van Bosnië en Herzegovina uit 2000 over “constituerende volkeren” heeft de dynamiek van de landspolitiek gewijzigd en de integratie bespoedigd.
Andere resultaten, zoals de geleidelijke ontmanteling van parallelle structuren binnen de Federatie Bosnië en Herzegovina, het inzetten van de staatsdienst voor grensbeheer aan alle grensovergangen en de succesvol verlopen militaire inkrimpingen tonen aan dat op een breed scala van terreinen vorderingen worden geboekt. Toch zijn er nog steeds weinig tekenen die wijzen op een daadwerkelijke “inbreng in het hervormingsproces” en een duurzame binnenlandse politieke dynamiek: druk van de Hoge Vertegenwoordiger en de internationale gemeenschap blijft van vitaal belang voor vele van de hervormingen die zijn ingezet. Een voorbeeld van de mislukte overstap van naoorlogse agenda naar overgangsagenda, is de voortdurende straffeloosheid van reeds aangeklaagde oorlogsmisdadigers als Radovan Karadžić in de Republika Srpska. De bestrijding van corruptie en georganiseerde criminaliteit moet worden versterkt. Het niet aanpakken van deze vraagstukken is niet verenigbaar met integratie in de EU-structuren.
Wat de economische situatie betreft, is langetermijnduurzaamheid nog steeds niet gewaarborgd. Na de sterke, door de steun voor de wederopbouw aangezwengelde, groei in de tweede helft van de jaren negentig is er nu sprake van een vertraging. Het geschatte bbp ligt nog steeds onder het niveau van voor de oorlog (en Bosnië en Herzegovina zal dit niveau naar verwachting pas opnieuw bereiken in 2010 of daarna), al kan het bestaan van de informele economie dit cijfer enigszins vertekenen. De economische en sociale kosten van de zwakke interne harmonisatie en coördinatie belemmeren de efficiency van de overheid en doen de voordelen van decentralisering teniet. De overheidsuitgaven zijn nog steeds buitengewoon hoog, terwijl de betalingsbalans van Bosnië en Herzegovina onveranderd een tekort noteert op handels- en lopende rekening. In 2002 heeft Bosnië en Herzegovina de macro-economische stabiliteit en het lage inflatiepercentage echter
kunnen handhaven en heeft het zijn inspanningen voortgezet met het oog op lagere fiscale tekorten. De buitenlandse directe investeringen namen in 2002 toe, maar Bosnië en Herzegovina dient nog steeds meer te doen om buitenlandse investeerders aan te trekken.
Er is weinig bewijs dat Bosnië en Herzegovina zijn chronische afhankelijkheid van bijstand heeft aangepakt - een vraagstuk dat steeds urgenter wordt naarmate de internationale hulp afneemt.
Er is sprake van enige vooruitgang in het kader van het Stabilisatie- en Associatieproces.
De routebeschrijving werd tegen september 2002 “substantieel aangevuld”. Uiteraard is de routebeschrijving nooit een recept geweest voor een perfecte regering of onmiddellijke toetreding tot de EU, maar zij geeft wel een indicatie van enkele dringende vraagstukken en inzicht in de politieke bereidheid die aan te pakken. Helaas duurde de substantiële aanvulling te lang en vereist de volledige implementatie nog steeds aandacht. De volgende fase van het Stabilisatie- en Associatieproces is een haalbaarheidsverslag, waarin zal worden geanalyseerd of Bosnië en Herzegovina gereed is om onderhandelingen te openen over een stabilisatie- en associatieovereenkomst. Wil het op gelijke hoogte komen als zijn buurlanden, waarvan enkele reeds de overgangsfase hebben bereikt, dan moet Bosnië en Herzegovina de hervormingen versnellen, waaronder die welke in het laatste Stabilisatie-en Associatieverslag wordStabilisatie-en gStabilisatie-enoemd, Stabilisatie-en werkelijk zelfvoorziStabilisatie-enStabilisatie-ende structurStabilisatie-en ontwikkelen.
KROATIË
Stabilisatie- en Associatieverslag SAMENVATTING
De politieke situatie in Kroatië blijft over het algemeen stabiel en de algemene situatie blijft bevredigend te noemen naarmate de democratische ontwikkelingen worden geconsolideerd. De regering blijft vastberadenheid tonen in haar inspanningen om een volwaardige democratie te vestigen wat de rechtsorde betreft. De regionale samenwerking is versterkt, de constitutionele wet inzake rechten van nationale minderheden is goedgekeurd, en belangrijke wetgevingswijzigingen zijn goedgekeurd om de repatriëring van vluchtelingen te vergemakkelijken. Ondanks deze positieve ontwikkelingen, is onvoldoende gedaan om andere kortetermijnprioriteiten die in het verslag van vorig jaar waren geïdentificeerd, aan te pakken. Een nieuwe wet inzake radio en televisie (HRT) is in februari goedgekeurd, maar biedt HRT geen volledige bescherming tegen mogelijke bemoeienissen van politieke organen of overheidsinstanties. De houding van de regering in de samenwerking met het Joegoslavië-tribunaal is nog steeds weinig enthousiast. In de praktijk is slechts beperkte vooruitgang bereikt met betrekking tot het repatriëringsproces en de facto integratie van de Servische minderheid. Ondanks de goedkeuring van een strategie blijft de voortdurende zwakte van de rechterlijke macht een ernstig probleem. De inspanningen moeten dan ook op dit gebied worden geconcentreerd. De bestrijding van corruptie en georganiseerde criminaliteit moet worden versterkt.
De economische situatie verbetert zich verder. De verwachte groei in Kroatië in 2002 is maximaal 5% en de vooruitzichten blijven positief. Ondanks de fiscale aanpassing op centraal niveau, blijft de algemene fiscale positie van de regering zwak en dit is een bron van kwetsbaarheid voor de economie. De hoge werkloosheid blijft een bron van grote zorg. De algemene vorderingen met structurele hervormingen zijn de laatste tijd gering, een weerspiegeling van de broze regeringscoalitie en de publieke gekantheid tegen enkele onpopulaire maatregelen. Vooruitgang is geboekt bij de rationalisatie van sociale overdrachten en de implementatie van de tweede pijler van het pensioenstelsel, het begin van fiscale decentralisering en de invoering van één ministerie van Financiën. Anderzijds blijven hervormingen op andere gebieden achter, zoals privatisering, onderwijs en gezondheidszorg. De arbeidsmarkthervorming ter verhoging van de flexibiliteit is nog niet goedgekeurd.
De regering heeft blijk gegeven van sterke gehechtheid aan implementatie van de Stabilisatie- en Associatieovereenkomst en de interimovereenkomst. Er is een ambitieus programma goedgekeurd voor de integratie van Kroatië in de Europese Unie, dat een plan omvat voor aanpassing van de wetgeving aan het acquis. Kroatië werkt inmiddels intensief aan aanpassing van de wetgeving aan het acquis en de aanpak van prioriteiten geïdentificeerd in het Stabilisatie- en Associatieverslag 2002. Belangrijke nieuwe wetsteksten op gebieden als mededinging en staatssteun, intellectuele eigendom en consumentenbescherming zijn de afgelopen twaalf maanden voorbereid en goedkeuring daarvan is een prioriteit. Parallel hiermee moet de nodige bestuurlijke capaciteit worden gecreëerd, met inbegrip van de oprichting van een onafhankelijke instantie voor staatssteun, om strikte handhaving van nieuwe wetgeving te waarborgen. Ook de handhaving van de bestaande wetgeving blijft vaak een uitdaging, door vertragingen bij de
Meer in het algemeen dient Kroatië speciale aandacht te schenken aan de versterking van de overheidsadministratie om ervoor te zorgen dat de relevante ministeries en andere overheidsdiensten de talrijke wetgevingshervormingen waartoe het zich heeft verbonden, correct implementeren.
VOORMALIGE JOEGOSLAVISCHE REPUBLIEK MACEDONIË