Boerderij en bijgebouw

De boerderij had tot de brand een rieten zadeldak met houten sporen, de steens muren hebben een hoog glad gepleisterd plint met daarboven met rietgeslagen pleisterwerk. In de voorgevel is een grote spitsboog gemetseld in schoon metselwerk met de eerste steen als sluitsteen. Ook de spitsvormige vensterbekroningen zijn in schoon metselwerk uitgevoerd. De voorgevel is symmetrisch ingedeeld met in het midden binnen de grote boog een groot spitsboogvormig roedenschuifvenster, met links en rechts daarvan een kleiner schuifvenster met een spitsboogvormig bovenlicht. In de geveltop is een rond gietijzeren venster geplaatst. Het dak is van origine voorzien van gesneden windveren zoals nu nog aanwezig aan het bijgebouw. De meeste spitsboogvensters zijn nog met spitsboogvormige roeden ingedeeld.

Uit plaatselijk onderzoek naar de fundering op staal blijkt dat deze nog in een goede staat verkeert.

Links voor staat tegen de boerderij een aanbouw met plat dak. De gevels zijn gestukt in een blokkenpatroon dat bekend staat als Willem II- of Stucadoors stijl die populair was in het midden van de 19^e eeuw.

Schuin achter de boerderij staat een groot bijgebouw onder een pannen zadeldak in dezelfde stijl als de boerderij. Oorspronkelijk is dit gebouwd als bijbehorende zomerhuis annex wagenschuur. Het zomerhuis werd in de zomer tijdelijk gebruikt door de boer om in te wonen als de familie Bredius zijn intrek nam in de hofstede. Ook hier zijn de gevels ruw bepleisterd en zijn binnen spitsbogen in schoonmetselwerk spitsboogvormige schuifvensters geplaatst. In de zijgevel bevinden zich dubbele inrijdeuren. Het dak is versierd met gesneden windveren en druppellijst.

Voorheen was de boerderij bereikbaar via een lange oprijlaan. Aanvankelijk liep deze in een rechte lijn vanaf de Oudelandsweg. In 1883 werd de weg verlegd en aangesloten op de oprijlaan naar het huis Rijnoord. Deze oprijlaan begint aan de Oostdam. De boerderij is nu alleen bereikbaar via een fietspad door het park.

5.2 Gebouwstructuur

De boerderij is van het langshuistype met een driebeukige structuur. Deze structuur is zelfs na de brand nog zichtbaar in het voorhuis vanwege de voorkamer die met dragende binnenmuren is afgescheiden van de zijkamer en de opkamer en in het achterhuis door de gedeeltelijke aanwezigheid van de 3 houten ankergebinten. In de voor- en achtergevel is deze structuur zichtbaar doordat in het midden nog steeds de grootste gevelopeningen aanwezig zijn. Uit bouwsporen en het gevelstucwerk in blokmotief blijkt dat de aanbouw aan de linkerzijgevel later is gebouwd dan het hoofdgebouw.

De voor- en achtergevel lijken nog geheel origineel, in de rechterzijgevel heeft ter plaatse van de huidige deur een raam gezeten. De nieuwe terrasdeuren in de linkerzijgevel zijn van recente datum en waarschijnlijk bij de restauratie in 1973 of later aangebracht.

De spitsbogen geven het gebouw een neo-gotische sfeer.

Uit de tekening van de bestaande toestand in 2003 en onderstaande foto blijkt dat toen het achterhuis over de achterste 3 spantvakken nog niet was ingevuld met binnenmuren. Ook de structuur van de vloer bestaande uit de deel, zeuningen, boes en gruppen was toen nog aanwezig.

De til boven de koeien staan ook nog op deze foto.

De oude structuur van vloeren en spanten in het achterhuis.

Naast de zijdeur is aan de binnenzijde van de rechterzijgevel nog een bouwspoor zichtbaar van een binnenmuur. Het is zeer waarschijnlijk dat tussen de brandgevel en het achterhuis hier een ruimte heeft gezeten waar de kelder en de opkamer op uit kwamen.

Alle binnenmuren die nu achter de brandgevel staan in het achterhuis zijn van Poriso steen en dus van de verbouwing in 2003. In het gehele gebouw zijn toen ook de bestaande vloeren op de begane grond gesloopt en vervangen door een nieuwe betonvloer. Alleen de vloer van de kelder en opkamer zijn toen niet vervangen. De kapconstructie is door de brand geheel verdwenen. Een klein deel van de ankergebinten zijn nog aanwezig evenals een deel van de zoldervloer in het voorhuis.

Op de opmetingstekeningen van de bestaande toestand 16017-001 en 002 zijn de restanten van de boerderij aangegeven, zie bijlagen.

Stapelspant met ‘brandgevel” en schoorsteen.

Het spant met de sporenkap op de achterzolder.

6 Waardestelling

6.1 Algemeen

De boerderij is een beschermd rijksmonument en is sinds 07-06-1977 ingeschreven in het register met het monumentennummer 39301.

In 1973 is de boerderij door de gemeente gerestaureerd en verbouwd tot woning. In 2003 start wederom een verbouwing waarvan nu nog onderdelen zichtbaar zijn. Door een brand in 2008 zijn de gehele kapconstructie en groten delen van de zolders verloren gegaan. Wat nu nog rest is een deel van de spanten in het achterhuis, een deel van de voorzolder, de oude muren en nieuwe poriso binnenmuren die nog niet afgewerkt zijn op een geheel nieuwe betonvloer.

Voor de waardestelling is de boerderij in de huidige situatie geheel opgemeten en getekend, zie bijlage. Het gebouw was hierbij goed zichtbaar omdat met de brand veel betimmeringen e.d. zijn verdwenen. Oude bouwsporen zijn nauwelijks meer aanwezig omdat alle begane grondvloeren zijn vervangen door 1 nieuwe betonvloer en de brand het meeste houtwerk heeft vernietigd.

2016 na de brand.

Bouwmassa: blauw

De bouwmassa van het hoofdgebouw is van belang vanwege haar ouderdom en bijdrage aan het beeld van het Brediuspark. Maar ook het gehele ensemble van hoofdgebouw met de stenen schuur draagt bij aan de hoge monumentenwaarde. De aanbouw linksvoor is vanwege zijn vermoedelijke ouderdom eveneens van belang.

Exterieur: blauw, groen en geel

Aansluitend bij hetgeen is gezegd met betrekking tot de bouwmassa, mag verder gesteld worden dat vrijwel alle kozijnen en ramen een hoge monumentale waarde vertegenwoordigen, dit geldt niet voor de deuren in de linker zijgevel (geel).

De bovenramen in de voorgevel van het hoofdgebouw vallen in de categorie groen omdat de spitsboogroeden ontbreken. Het riet geslagen stucwerk van de buitengevels is van groot monumentaal belang vanwege de unieke afwerking.

Constructie: blauw en geel.

De balklagen in het voorhuis zijn van een hoge monumentale waarde omdat het bijna de enige originele houten onderdelen zijn die nog aanwezig zijn. Dit geldt ook voor de delen van de ankergebinten in het achterhuis.

De brandgevel en beide draagmuren in het voorhuis zijn bepalend voor de structuur van de boerderij (blauw).

Achterhuis rechts: ankergebintstijlenmet schoor en rechtsboven een deel van de ankergebintligger.

De trekbalken naar de muurplaat zijn vernieuwd en hoger gelegd dan de oorspronkelijke til.

De poer en de vloer zijn ook vernieuwd in 2003.

6.2 Waardering

Middels deze bouwhistorische verkenning is een waardestelling gemaakt van de boerderij. Het gaat hierbij om de ruimtelijke structuur, de gevels, constructies en indeling.

Dit is met kleur aangegeven op de plattegronden en doorsnede:

Blauw: hoge monumentwaarden, deze zijn van cruciaal belang voor de structuur en betekenis van het object.

Groen: positieve monumentwaarden, deze zijn van belang voor de structuur en betekenis van het object.

Geel: indifferente monumentwaarden, deze zijn van relatief weinig of geen belang voor de structuur en betekenis van het object.

Begane grond

Verdieping

Dwarsdoorsnede

Langsdoorsnede

Brandgevel voorkamer: nieuw metselwerk en nieuw stalen bint tussen oud metselwerk en oude houten balken. Balkeinden ongeschilderd vanwege voormalige kast en of schouw.

Koof in voorkamer.

Buitendeuren in linkerzijgevel en aanzetten til op de muur.