Bijdrage aan doelstelling provincie

De derde voorwaarde betreft de omschrijving van de bijdragen van verbonden partijen aan de doelstellingen van de provincie Noord-Brabant. Inzicht in de mate waarin een verbonden partij bijdraagt aan de doelstellingen van de provincie is belangrijk, omdat voorheen is besloten tot het aangaan van of deelname in een verbonden partij vanwege een publiek doel (A3). Statenleden moeten op basis van de beschikbare informatie een oordeel kunnen vellen of de provincie met een verbonden partij door moet gaan (A1).

Uit de interviews met de Statenleden komt naar voren dat het voor Statenleden niet altijd duidelijk is wat de bijdrage van verbonden partijen is aan de doelstellingen van de provincie. Het grootste deel van de geïnterviewde Statenleden delen de opvatting dat de bijdrage van verbonden partijen aan de doelstellingen van de provincie niet voldoende helder is (S3, S4, S5, S6). Twee respondenten benoemen nadrukkelijk dat er winst is te halen in de omschrijving van de realisatie van doelen en de maatschappelijke effecten van verbonden

partijen (S3, S5). Een van de Statenleden geeft hierbij aan dat in de informatievoorziening wel wordt geprobeerd om de bijdrage van een verbonden partij aan de doelstellingen inzichtelijk te maken (S4).

Twee andere Statenleden zijn positiever over de inzichtelijkheid van de bijdrage van verbonden partijen aan de doelstellingen van de provincie (S1, S2). Een respondent benoemt dat de bijdrage van verbonden partijen aan de doelstellingen van de provincie duidelijk is, doordat in de rapportages de uitvoering van een verbonden partij gekoppeld wordt aan doelstellingen van de provincie (S2). Een andere respondent geeft ook aan hij over de informatie beschikt om inzicht te krijgen in de bijdrage van verbonden partijen aan de doelstellingen van de provincie, maar dat hij zich er niet altijd in verdiept (S1).

De provincie Noord-Brabant koppelt een verbonden partij aan een programma van de provincie. De verschillende programma’s van de provincie Noord-Brabant zijn: 1) Bestuur, 2) Ruimte, 3) Natuur, Water en Milieu, 4) Economie, 5) Mobiliteit en 6) Cultuur en Samenleving. Elk programma heeft een eigen hoofdstuk in de P&C-documenten. In de begroting van 2017 staat vermeld dat bij elk programma is opgenomen hoe de provincie Noord-Brabant streeft bepaalde effecten voor een programma te realiseren en hoe verbonden partijen betrokken zijn bij een bepaald programma (provincie Noord-Brabant, 2016a, p.112).

Uit de documentenanalyse blijkt echter dat de bijdrage van enkele verbonden partijen aan een bepaald programma niet werd genoemd in het hoofdstuk van desbetreffend programma. Dit is bijvoorbeeld het geval voor Parkschap Nationaal park de Biesbosch, Eindhoven Airport en Brabant Water (provincie Noord-Brabant, 2016a; 2017b). In de bijlage verbonden partijen staat overigens wel de bijdrage van deze verbonden partijen aan een specifiek programma beschreven.

Daarnaast is de bijdrage van verbonden partijen in de bijlage verbonden partijen niet altijd concreet omschreven. Een voorbeeld is dat in de jaarrekening bij de bijdrage van Enexis aan het programma Economie/Energie staat omschreven dat Enexis een meerwaarde kan zijn voor bepaalde thema’s binnen het Provinciale energieprogramma (provincie Noord- Brabant, 2017a, p.19). Wat deze meerwaarde precies was in dat jaar, is niet uiteengezet. Een ander voorbeeld is de bijdrage van Green Chemistry Campus aan het programma Economie: “De Green Chemistry Campus draagt bij aan het creëren van werkgelegenheid” (provincie Noord-Brabant, 2017a, p.45). Bij deze omschrijving ontbreekt de onderbouwing over de mate waarin Green Chemistry Campus daadwerkelijk bijdraagt aan de werkgelegenheid. Bij een enkele verbonden partij, de schoonmaakcoöperatie, ontbreekt een programma bij de omschrijving van de bijdrage (provincie Noord-Brabant, 2017a, p.47).

In verschillende interviews komt naar voren dat de beoogde bijdrage al niet helder is bij oprichting van een verbonden partij. Bij oprichting van of deelname in een verbonden partij wordt beoordeeld of de verbonden partij een publiek belang dient (provincie Noord- Brabant, 2015a, p.31). Een voorbeeld van een verbonden partij waarbij het niet duidelijk is welk publiek belang de verbonden partij dient, is de schoonmaakcoöperatie (S5).

Volgens twee respondenten is de keuze tot het instellen van of deelnemen in een verbonden partij niet altijd gebaseerd op de juiste gronden. Een respondent benoemt dat deze keuze vaak gebaseerd lijkt op een ‘hype’ om iets te organiseren in een verbonden partij of dat de keuze gebaseerd wordt op het gevoel dat het goed is om iets in een verbonden partij te organiseren (A4). De inhoudelijke argumenten ontbreken dan, terwijl ze naderhand wel geformuleerd worden (A4). Een voorbeeld van een dergelijke verbonden partij is het GOB. Volgens de betreffende respondent had de provincie de taken van het GOB net zo goed zelf kunnen oppakken (A4). Een andere respondent geeft aan dat de keuze tot deelname in een verbonden partij vaak wordt ingevuld door de korte termijn agenda, terwijl een verbonden partij wordt opgericht voor een langere termijn (S5). Het zou volgens dit Statenlid logischer zijn om de keuze tot oprichting van of deelname in een verbonden partij te koppelen aan een wettelijke taak, de kerntaken van de provincie of de lange termijn agenda van de provincie (S5).

Een respondent kaart het belang aan van de kaderstellende rol om achteraf te kunnen controleren (A2). Aan de voorkant moeten kaders worden gegeven aan een verbonden partij, waarin bijvoorbeeld staat aan welk belang van de provincie deze verbonden partij bijdraagt (A2). Deze respondent verwacht dat het moeilijk is achteraf te controleren wanneer aan de voorkant geen duidelijke kaders zijn gesteld of geen duidelijke opdracht aan een Gedeputeerde zijn meegegeven. Wanneer kaders zijn mee gegeven aan een Gedeputeerde, heeft Provinciale Staten ook iets om op terug te grijpen (A2). Provinciale Staten kan dan controleren of iets wel of niet is gebeurd wat vooraf is afgesproken.

Het is de taak van accounthouders om in de gaten te houden of de doelstellingen van een verbonden partij stroken met de doelstellingen van de provincie (A1). In het stoplichtmodel kan dit worden weergegeven in de indicator ‘beleid’. Deze indicator gaat onder andere over of de verbonden partij bijdraagt aan doelstellingen van de provincie (A1, A2, A3).

Samengevat kan geconcludeerd worden dat de voorwaarde over het omschrijven van de bijdrage van verbonden partijen aan de doelstellingen van de provincie Noord-Brabant,

grotendeels aanwezig is bij de provincie Noord-Brabant. Tabel 5 verstrekt een overzicht van bevindingen over deze voorwaarde.

Concept Stand van zaken Mate van aanwezigheid Mogelijke verbetering Bijdrage aan doelstelling van provincie

- De bijdrage van verbonden partijen aan de doelstellingen van de provincie is voor veel

Statenleden onvoldoende helder - Verbonden partijen worden gekoppeld aan een specifiek programma van de provincie Noord-Brabant. De bijdragen aan deze programma’s worden in principe genoemd in de verschillende programma hoofdstukken en in de bijlage verbonden partijen. Er zijn echter enkele verbeteringen mogelijk in het omschrijven van de bijdrage. - De bijdrage van een verbonden partij aan een specifieke

doelstelling van de provincie is bij oprichting van of bij deelname in een verbonden partij vaak al niet helder.

Grotendeels afwezig (-)

- Omschrijf concreet de bijdrage. Geef aan welke resultaten zijn gerealiseerd en hoe deze resultaten bijdragen aan de doelstellingen van de provincie.

- Beschrijf de bijdragen van alle verbonden partijen in de verschillende programma hoofdstukken.

- Verbind een verbonden partij aan een doelstelling van de provincie bij oprichting van of deelname in een

verbonden partij. Houd hierbij rekening met de lange termijn agenda van de provincie. Maak de koppeling aan een doelstelling inzichtelijk voor Provinciale Staten.

Tabel 5: Overzicht ‘bijdrage aan doelstelling provincie’