J.N. Bouwman, Geldvorderingen in de inkomsten- en vennootschapsbelasting, Fiscale Geschriften, Amersfoort SDU
R. Brandsma en M. Chin-Oldenziel, 2015-2016, Studenteneditie Cursus Belastingrecht Europees belastingrecht, Wolters Kluwer
O.C.R Marres, S.J. Mol-Verver, J.L. Van de Streek, Hoofdzaken Belastingrecht, 2014, Boom Juridische Uitgever, Den Haag
OECD, 2015, Limiting Base Erosion Involving Interest Deductions and Other Financial Payments, Action 4, 2015 Final Report OECD/G20 Base Erosion and Profit Shifting Project, OECD Publishing, Parijs
OECD (1999), The Application of the OECD Model Tax Convention to Partnerships, (the Partnership Report), OECD, Paris
J.A.C.A. Overgaauw, J. De Blieck, R.J. Koopman, J. Lammers, N. Ligthart, E. Visser, Fiscale Encyclopedie De Vakstudie, 05 Vennootschapsbelasting, Wolters Kluwer
Richtlijnen
Europese Raad, Voorstel voor een Richtlijn van de Raad, 28-01-2016, Brussel, COM(2016) 26 final, 2016/0011 (CNS) (voorgestelde richtlijn)
Europese Raad, Voorstel voor een Richtlijn van de Raad, 17-06-2016, Brussel, FISC 104 ECOFIN 628 (2016) final, 2016/0011 (CNS) (aangenomen richtlijn)
Kamerstukken
Besluit Staatssecretaris van Financiën van 30 maart 2001, nr. IFZ2001/292M Besluit Staatssecretaris van Financiën van 30 maart 2001, nr. IFZ2001/294M Besluit Staatssecretaris van Financiën van 30 maart 2001, nr. IFZ2001/295M Besluit Staatssecretaris van Financiën van 11 augustus 2004, nr. IFZ2004/124M Besluit Staatssecretaris van Financiën van 11 augustus 2004, nr. IFZ2004/125M Besluit Staatssecretaris van Financiën van 11 augustus 2004, nr. IFZ2004/126M Besluit Staatssecretaris van Financiën van 11 augustus 2004, nr. IFZ2004/127M Brief 20 november 2000, nr. G 2000-00454, Kamerstukken II 2000/01, 27 505, nr. 1
Europese Raad, 8-12-2014 Conclusies van de Raad over vennootschapsbelasting - grondslaguitholling en winstverschuiving
E. Wiebes, 2015, Appreciatie uitkomst BEPS-project en vooruitblik Nederlands fiscaal vestigingsklimaat, ’s Gravenhaage, IZV/2015/657 M
E. Wiebes, 2016, Kamerbrief vragen over pakket anti-belastingontwijking, ’s Gravenhaage, AFP/2016/394
F.H.H. Weekers, 2012, Memorie van Toelichting, Kamerstukken II 2011/12, 33 287, nr. 3 Kamerstukken 2006/07 30 572 nr. H
Kamerstukken 2008/09, 31 369, nr. 6
Memorie van Toelichting, Kamerstukken II 2001/02, 28 034, nr. 3 p. 7-10 Memorie van Toelichting, Kamerstukken II 2011/12, 33 287, nr. 3
Motie-Maij, Kamerstukken II 2014/15, 34 166, nr. 6
Motie-Van Weyenberg, Kamerstukken II 2015/16, 22 112, nr. 2088 Nota van Wijziging, Kamerstukken 1995/96, 24 696, nr. 6
Nota van wijziging, Kamerstukken II 2000/01, 26 854, nr. 7
Stenogram stemmingen moties VAO Voorstellen van de Europese Unie ter uitvoering van de BEPS- afspraken (en moties: 22.112, TK, 2087 – 2091, 2093, 2095, 2097-2099)
Wet van 13 december 1996, Staatsblad 1996, 651 (Kamerstukken 1995/96, 24 696) Wet van 11 mei 2000, Staatsblad 2000, 216 (Kamerstukken 1999/2000, 26 728) Wet van 14 december 2000, Staatsblad 2000, 567 (Kamerstukken 2001/02, 27 209) Wet van 14 december 2001, Staatsblad 2001, 641 (Kamerstukken 2001/02 28 034) Wet van 11 december 2002, Staatsblad 2002, 613 (Kamerstukken 2002/03, 23 487) Wet van 11 december 2002, Staatsblad 2002, 618 (Kamerstukken 2002/03, 26 854) Wet van 12 december 2002, Staatsblad 2002, 617
Wet van 16 december 2004, Staatsblad 2004 (Kamerstukken 2004/05, 29 678) Wet van 15 september 2005, Staatsblad 2005, 468
Wet van 1 december 2005, Staatsblad 2005, 613 Wet van 15 december 2005, Staatsblad 2005, 684
Wet van 30 november 2006, Staatsblad 2006, 631 (Kamerstukken 2005/06, 30 572) Wet van 20 december 2007, Staatsblad 2007, 653
Wet van 22 december 2011, Staatblad 2011, 639 (Belastingplan 2012) Wet van 12 juli 2012, Staatsblad 2012, 321
Jurisprudentie
Hof van Justitie, C-168/01, Bosal Holding B.V., BNB 2003/344 HR 27 januari 1988, nr. 23 919, BNB 1988/217 HR 23 augustus 1995, nr. 29 521, V-N 1995, BNB 1996/3 HR 6 september 1995, nr. 27 927, V-N 1995, BNB 1996/4 HR 20 september 1995, nr. 29 737, V-N 1995, BNB 1996/5 HR 27 september 1995, nr. 30 400, V-N 1995, BNB 1996/6 HR 11 maart 1998, nr. 32 240, BNB 1998/208 HR 29 oktober 2004, nr. 40 296, BNB 2005/64
HR 25 november 2005, nr. 40 989 en 40 991, BNB 2006/82 en BNB 2006/83 HR 8 september 2008, nr. 42 015, BNB 2007/104
Noot bij HR 4 februari 2011, zaaknr. 09/05126 HR 25 november 2011, nr. 08/05323, BNB 2012/37
Hof Amsterdam 20 augustus 2003, nr. 01/04083, NTFR 2003/1750
Artikelen
D.G. Barmentlo, NDFR Commentaar, Formeel Belastingrecht, algemene beginselen en leerstukken, fraus legis
T. Beuttner et al, 2012, The Impact of Thin Capitalization Rules on the Capital Structure of International Firms, Journal of Public Economics, vol. 96, Elsevier Amsterdam
J. Blouin et al, 2014, Thin Capitalization Rules and Multinational Firm Capital Structure, IMF Working Paper, no. 14/12, International Monetary Fund, Washington DC
Y. Brauner, 2014, What the BEPS?, University of Florida Levin College of Law Legal Studies Research Paper, no. 15-40, Florida Tax Review, vol 16 no. 2
F.C. De Hosson, 2011, Renteaftrekbeperkingen en het Nederlandse Verdragsbeleid, WFR 2011/1258 P. Egger et al, 2010, Corporate Taxation, Debt Financing and Foreign-Plant Ownership, European Economics Review, vol. 54, Elsevier Amsterdam
F.J. Elsewier en J. Van Strien, 2012, De Duitse earningsstrippingmaatregel: een (goede) optie voor Nederland?, WFR 2012/182
Europese Commissie, 2015, Questions and Answers on the Action Plan for Fair and Efficient Corporate Taxation in the EU, MEMO/15/5175, Brussel
E.J.W. Heithuis, 2003, De reparatiewetgeving naar aanleiding van het Bosalarrest: een gemiste kans!, WFR 2003/1869
H. Huizinga, L. Laeven & G. Nicodeme, 2008, Capital Structure and International Debt Shifting, Journal of Financial Economics, vol. 88, Elsevier Amsterdam
J. Møen et al, 2011, International Debt Shigting: Do multinationals shift internal or external debt?, University of Konstanz, Department of Economics Working Paper Series, No. 2011-40
M. Ruf & D. SChindler, 2012, Debt shifting and Thin Capitalization Rules – German Experience and Alternative Approaches, Norwegian School of Economics, NHH Discussion Paper RRR, nr. 06-2012 G. Taylor & G. Richardson, 2013, The Determinants of Thinly Capitalized Taks Avoidance Structures: Evidence from Australian Firms, Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, vol. 22, Elsevier Amsterdam
The Netherlands British Chamber of Commerce, 2015, Position Paper op voorstel voor Anti-Tax
Avoidance Package van de EU, http://nbcc.co.uk/files/couknbcc/image/20160223115016.pdf
J.P. Van den Berg & N. Huisman, 2013, The OECD BEPS Action Plan and the Dutch Tax Climate, International Tax Journal, 2013-09
J.A.G. van der Geld en F.J. Elsewier, ‘Renteaftrekbeperkingen in de Nederlandse vennootschapsbelasting: tijd voor sanering!’, TFO 2012/120.1
J. van Strien, 2006, Renteaftrekbeperkingen in de vennootschapsbelasting
J. Van Strien, 2013, De (vrijwel ondoorgrondelijke) samenloop van de renteaftrekbeperkingen in de Vennootschapsbelasting, TFO 2013/128.3
W. Van Visscher (2016), Nieuwe Europese anti-BEPS-richtlijn – de slinger slaat door, geraadpleegd op
22-5-2016 op vbo-feb.be
S. Van Weeghel , Enkele internationale aspecten van de onderkapitalisatieregeling, TFO 2004/106 A. J. Weichenrieder & H. Windischbauer, 2008, Thin-Capitalization Rules and Company Responses – Experience from German Legislation, CESifo Working Paper, no. 2456
Bijlage I
Artikel 10 lid 1 onderdeel d Wet op de Vennootschapsbelasting 1969
Op grond van artikel 10 lid 1 onderdeel d Wet VPB zijn vergoedingen op en waardemutaties van een
zogenoemde hybride geldlening niet aftrekbaar.103 In wet wordt zo’n geldlening letterlijk omschreven
als ‘een geldlening die onder zodanige voorwaarden is aangegaan dat deze feitelijk functioneert als
eigen vermogen’.104 De Hoge Raad heeft deze voorwaarden verder ingevuld en oordeelde dat er
sprake is van een hybride geldlening als aan de volgende voorwaarden is voldaan105:
- De vergoeding op de lening is (vrijwel geheel106) winstafhankelijk en;
- De schuld is achtergesteld bij alle concurrente schuldeisers en;
- De schuld heeft geen vaste looptijd (of een looptijd van langer dan 50 jaar107), maar is slechts
opeisbaar bij faillissement, surseance van betaling of liquidatie.
Renteaftrekbeperkingen in de jurisprudentie
Uit de jurisprudentie zijn drie vormen van aftrekbeperkingen te vinden: de schijnlening, de bodemlozeputlening en de onzakelijke groepslening. De schijnlening en de bodemlozeputlening dienen volgens de Hoge Raad te worden aangemerkt als fiscaal eigen vermogen, waardoor de
verschuldigde rente niet aftrekbaar is.108 De Hoge Raad merkt deze vormen van geldleningen aan als
eigen vermogen omdat een materiële terugbetalingsverplichting ontbreekt.109
De schijnlening
Er is sprake van een schijnlening wanneer er alleen naar uiterlijke schijn sprake is van een lening,
terwijl er in werkelijkheid alleen een kapitaalverstrekking beoogt is.110
Prof. Dr. Bouwman vulde het begrip verder in met de volgende voorwaarden111:
- De lening wordt als rekening-courant door de betrokkenen gepresenteerd; - Er is geen aflossing afgesproken;
- Er is geen rente afgesproken; - Er zijn geen zekerheden gesteld
De bodemlozeputlening
Van een bodemlozeputlening is sprake wanneer het bij het aangaan van de lening voor de
geldverstrekker al duidelijk moet zijn geweest dat deze niet of niet volledig terugbetaald zou kunnen worden.112
103 O.C.R Marres, S.J. Mol-Verver, J.L. Van de Streek, Hoofdzaken Belastingrecht, 2014, Boom Juridische
Uitgever, Den Haag
104 Artikel 10 lid 1 onderdeel d Wet op de Vennootschapsbelasting 1969 105 HR 11 maart 1998, nr. 32 240, BNB 1998/208
106 HR 25 november 2005, nr. 40 989 en 40 991, BNB 2006/82 en BNB 2006/83 107 HR 25 november 2005, nr. 40 989 en 40 991, BNB 2006/82 en BNB 2006/83
108 O.C.R Marres, S.J. Mol-Verver, J.L. Van de Streek, Hoofdzaken Belastingrecht, 2014, Boom Juridische
Uitgever, Den Haag
109 HR 8 september 2008, nr. 42 015, BNB 2007/104 110 HR 27 januari 1988, nr. 23 919, BNB 1988/217
111 J.N. Bouwman, Geldvorderingen in de inkomsten- en vennootschapsbelasting, Fiscale Geschriften,