Het uitgevoerde onderzoek is op zorgvuldige wijze verricht volgens de algemeen gebruikelijke
inzichten en methoden. Het archeologisch onderzoek is erop gericht om de kans op het onverwacht
aantreffen dan wel het ongezien vernietigen van archeologische waarden bij bouwwerkzaamheden in
het plangebied te verkleinen. Aangezien het onderzoek is uitgevoerd door middel van een
bureaustudie kan echter, op basis van de onderzoeksresultaten, de aan- of afwezigheid van
eventuele archeologische waarden niet gegarandeerd worden. Wij wijzen u er graag op dat indien
archeologische waarden worden aangetroffen deze conform de Monumentenwet 1988, artikel 53, bij
de minister voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap gemeld dienen te worden. Dit kan door het
invullen van het vondstmeldingsformulier op de website van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
(www.cultureelerfgoed.nl) of door contact op te nemen met de InfoDesk (info@cultureelerfgoed.nl).
Geraadpleegde bronnen
ANWB, 2005: ANWB Topografische Atlas Zuid-Holland 1:25000, Den Haag.
Bos, A.H., 1984: Van Herberg tot Parochiehuis, in: ’t Seghen Waert 3/10, 3/11, 3/15.
Centraal College van Deskundigen, 2010: Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie, versie 3.2,
Gouda.
DLO-Staring Centrum / Rijks Geologische Dienst, 1994: Geomorfologische kaart van Nederland,
1:50.000, blad 30 ’s-Gravenhage, Wageningen / Haarlem.
Jacobs, E., 2009: Locatie ‘Dorpsstraat', gemeente Zoetermeer. Een inventariserend veldonderzoek,
Amsterdam (STAR 250).
Mulder, E.F.J. de/ M.C. Geluk/ I.L. Ritsema/ W.E. Westerhoff/ T.E. Wong, 2003: De ondergrond van
Nederland, Groningen/Houten.
Pruissers, A.P./W. de Gans, 1988: De bodem van Leidschendam, in Daams, F.H.C.M./J.D. de Kort
(red.): Over, door en om de Leytsche Dam, Leidschendam.
Stichting voor Bodemkartering, 1982: Bodemkaart van Nederland, 1:50.000, blad 30 ‘s-Gravenhage,
Wageningen.
Websites
watwaswaar.nl
www.ahn.nl/viewer
www.bodemloket.nl
Lijst van afkortingen en begrippen
Afkortingen
Archis Archeologisch Informatie Systeem
AMK Archeologische Monumenten Kaart
CHS Cultuurhistorische Hoofdstructuur
GPS Global Positioning System
IKAW Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden
KNA Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie
mv maaiveld (het landoppervlak)
NAP Normaal Amsterdams Peil
PvA Plan van Aanpak
RCE Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Verklarende woordenlijst
antropogeen door menselijke activiteit veroorzaakt of gemaakt
artefact door de mens vervaardigd voorwerp
Edelmanboor een handboor voor bodemonderzoek
eerdgrond grond met een humushoudende minerale bovengrond van meer dan 50 cm,
ontstaan door invloed van de mens, vaak gaat het om een esdek
esdek dikke humeuze laag ontstaan door eeuwenlange bemesting; beschermt de
oorspronkelijke bodem tegen ploegen en andere verstoringen
horizont kenmerkende laag binnen de bodemvorming
humeus organische stoffen bevattend; bestaande uit resten van planten en dieren in
de bodem
leem samenstelling van meer dan 50% silt, minder dan 50% zand en minder dan
25% klei
podzol goed ontwikkelde bodem in gebieden met veel neerslag
silt zeer fijn sediment met grootte 0,002-0,063 mm
slak steenachtig afval van metaal- of aardewerkproductie
vaaggrond grond zonder duidelijke tekenen van bodemvorming
zavel grondsoort die tussen 8 en 25% klei (deeltjes kleiner dan 0,002 mm) bevat
93500 93750 94000
452250452500452750
º
0 300 m
Legenda
plangebied
37575
93650 93700
452450452500
º
0 30 m
Legenda
plangebied
datakabel
waterleiding
Bijlage 4: Periodentabel
93600 93650 93700 93750
452400452450452500452550
º
0 50 m
Legenda
plangebied
Bijlage 6 Historische bronnen aangeleverd door Oud
Soetermeer
Dit pand stond op de plaats van het latere Dorpsstraat 3 Huisnummer voor 1806: 143
10-10-1732 transporteren de erfgenamen van Maria Berkel, weduwe eerst van Kooij, later van Jan Tier aan Adriaan Hoogop, secretaris van Zoetermeer: een huis, erf, schuur of loods, tuin en
boomgaard aan de zuidwestzijde van het Dorp Zoetermeer, belendt nw de buurvaart en zo de pastoriewerf. Het bestaande contract tussen Simon Berkel (eerdere eigenaar) en de diaconie en Robbert Schilperoort betreffende bomen aan de weg en inzake een gedamd slootje tussen de boomgaard en de diaconiegrond moet worden gehandhaafd. Prijs 1560,- (RA Zm 57 f. 212)
24-12-1733 geeft de diaconie in eeuwige erfpacht aan Adriaan Hoogop als eigenaar van het huis tussen de houten brug en de pastorie: een erfje van ongeveer acht roeden lang ten nw van het erf van Hoogop voor 5,10 per jaar. De schuur op het erfje blijft half eigendom van de diaconie voor het bergen van turf voor de armen. De diaconie heeft recht van overpad. (RA Zm 57 f. 225)
Deze erfpacht wordt vermeld in de verkoopakte 2-11-1811 en werd in januari 1938 nog door de gemeente Zoetermeer als eigenaar van het huis aan de diaconie betaald (notulen kerkeraad hervormde gemeente Zm)
1742 woont Adrianus Rottermont, secretaris van Zoetermeer, in het eerste huis van het dorp (kohier personele quotisatie)
1-3-1749: Adriaan Rottermont mag voor zijn huis in Zoetermeer vier bomen planten (OAR 251 f. 233)
21-6-1758 transporteert Adriaan Hoogop, schout van Zoetermeer aan Willem Gijsbert Schouten, administrerend ambachtsheer voor de minderjarige Henricus en Gerardus van Aalst Schouten: het voornoemde huis, verongeld voor 262,5 roeden, belast met een erfpacht van 5,10 voor 1400,-. (RA Zm 58 f. 143v)
5-5-1759: Willem Gijsbert Schouten, administrerend ambachtsheer, mag de schoeing rondom zijn erf of tuin in het dorp vernieuwen (OAR 254 f. 51v)
Het huis is afgebeeld op de bekende prent van de Dorpsstraat uit 1761.
24-3-1780 transporteert Henricus van Aalst Schouten zijn helft van het huis aan zijn broer Gerardus, die de andere helft al bezit (RA Zm 59 f. 44)
7-4-1781 krijgt Gerardus van Aalst toestemming om steigers te plaatsen en zijn gevel te repareren (OAR 260 f. 290v)
17-4-1784 krijgt Gerardus van Aalst Schouten toestemming om een vertrek "koepelsgewijs" (rond) aan zijn huis te bouwen, gedeeltelijk over de rooilijn; ook mag hij een hek plaatsen; de stoep “rooit van 3 voet 5 duim nu tot 4 voet” (OAR 262 f. 11 v)
Op de kadastrale kaart van 1832 is de koepelkamer goed te zien; op de kaart van 1986 is de rooilijn nog steeds ongewijzigd, hoewel het huis al in 1960 afgebroken.
2-11-1811 verkoopt Gerardus van Aalst Schouten, wonende Dorp 1, dit huis a f. 4000,- (“heerenhuis met aangebouwde koepelkamer, erf, boomgaard, tuin, houtbosje”) en de daar tegenover liggende stal (later Dorpsstraat 8) aan zijn schoonvader Maurits Cornelis van Reverhorst te Leiden in mindering op een schuld aan hem. Later zal Gerardus’ dochter het huis weer via haar moeder erven.
Gerardus van Aalst Schouten overlijdt in 1816. Zijn dochter Jacoba Elisabeth Wilhelmina trouwt met
Jacobus Bos. Zij overlijdt 1833. Jacobus was burgemeester van Zoetermeer en hertrouwt Hadewina
van Beek. Beiden overlijden in 1874. Zijn zoon C.L.J. Bos, eveneens burgemeester van Zoetermeer,
1859 commissaris van de koning op bezoek: secretarie bouwen want secretarie nu bij secretaris thuis, raad vergadert in herberg en de burgemeester woont elders! (Duinisveld)
23/30-9-1874 (Not. Archief Ztm) – verkoop huis nr 1 aan gemeente Pieter Bos, landbouwer te Ztm
Cornelis Leonardus Jacobus Bos, gemeentesecretaris te Ztm
Frederic Sophie Guillaume Gautier, ridder NL, ltnt kol Korps Mariniers, gedetacheerd bij ministerie van Marine te Den Haag, egv Neeltje Christina Hendrica Bos [dochter van Jacobus Bos en
Hadewina van Beek]
Jacobus Leonardus Cornelis Bos, kandidaat notaris te Ztm, tijdelijk te Den Haag
Antonij Moens, korenmolenaar te Delfshaven, mede gemachtigd door zijn broer Jacobus Albertus Wilhelmus Marinus Moens, korenmolenaar te Delfshaven en zijn zuster Maria Moens aldaar [kleinkinderen van Jacobus Bos]
mr. Cornelius van der Vlies, lid Prov. Staten, burgemr. van Hazerswoude (vertegenw. door C.L.J.
Bos) [sinds 1843 wdv Maria C.C. Bos]
Arie van Beek, graanhandelaar te Ztm [sinds 1836 wdv Elisabeth C. Bos]
veilen:
1. kapitaal herenhuis (nr. 1) bevattende beneden een marmeren gang, twee kamers en suite, beide geplafonneerd, behangen en met stookplaatsen en de suite bovendien van kasten,
voorkamer met slaapplaats en kast, mangelkamer met grote kelder en keuken, waarboven turfzolder, opkamertje met slaapplaats en kast en een ruime zeer fraaie koepelkamer door zes ramen uitzicht gevende op de Dorpsstraat, de Vlamingstraat, de tuin en omliggende landerijen, en boven twee logeerkamers met kasten waarvan een met schoorsteenmantel, een droogzolder en meidenkamertje, beide met afzonderlijke opgang, voorts een ruim erf en grote tuin met verdere getimmerten, gelegen aan het begin van de Dorpsstraat te Ztm, kad. E 266 (huis 87 c.a.) plus een gedeelte grond groot 17 are 60 c.a. door paaltjes aangewezen stuk van kad. E 265 (geheel 21 are 60 c.a.) plus een gedeelte grond groot 1 are 50 c.a. van kad. E 430 (geheel 3 are 6 c.a.),
strekkende van de straat en perceel 2 tot aan de Buurtvaart, bel. zo C.L.J. Bos en het niet verkocht wordende deel van E 430 (het midden van de thans aanwezige sloot volgende) en nw de
Buurtvaart. De gedeelten van E 265 en E 430 worden nog door het Kadaster gemeten.
2. perceel tuin- of bouwgrond ten westen van het huis nr. 1, zijnde het resterende gedeelte groot 4 are van het perceel kad. E 265 (geheel 21.60 are), welk gedeelte vanuit de straat 21 m.
diep en 19 m. breed is aangegeven door paaltjes, ook nog op te meten
3. de ambachtsheerlijkheid van Zoetermeer met daarbij behorende visserijen, vogelarijen en alle verdere rechten en preminentiën daaraan verknocht, gifte van de kerk, een bank in de kerk [enz. enz.]
> De percelen 1 en 2 zijn gemijnd door de gemeente Zoetermeer voor f. 9775,-
> Perceel 3 is gemijnd door F.S.G. Gautier voor f. 3025,-.
Ten behoeve van de verwervingsgeschiedenis van de ambachtsheerlijkheid (iedereen erfde maar van iedereen) bevat de akte de volgende genealogie:
Jacobus Bos, ovl. Ztm 24-6-1874, tr. 1
e (buiten gemeensch. van goederen, huw. voorw. 22-6-1809 not. Bervoets Den Haag) Jacoba Elisabeth Wilhelmina van Aalst Schouten, ovl. Ztm 7-8-1832; tr.
2
e (in gemeensch. van goederen, huw.voorw. 17-3-1836 not. Molenaar Ztm) Hadewina van Beek, ovl. Ztm 26-7-1874.
Kinderen 1
e huwelijk:
- Elisabeth Cornelia Bos, ovl. Ztm 16-5-1836, tr. (huw.voorw. 17-7-1835 not. Molenaar Ztm) Arie van Beek – dochter: Elisabeth Cornelia van Beek, ovl. 30-5-1836
- Francina Gerarda Agatha Bos, ovl. Delfshaven 24-10-1872, tr. Johannes Peterson Moens, ovl.
Delfshaven 9-1-1862 – kinderen: zie de drie Moenscomparanten
- Maria Cornelia Catharina Bos (ook: Maria Catharina Cornelia), ovl. Hazerswoude 31-10-1843, tr.
mr. Cornelius van der Vlies
- Leentje Bos, ovl. 3-5-1835
(allen “comparanten”)
2-10-1874 besluit de gemeenteraad om het huis van de familie Bos te kopen. De koepel met kelder wordt gesloopt, een conciergewoning wordt gemaakt en de gevel wordt vernieuwd (notulen raad) 26-8-1875 vindt de eerste vergadering in het nieuwe raadhuis plaats (notulen raad)
1910 verzakt het achterdeel dus worden secretarie, archiefplaats en conciergewoning afgebroken en vervangen (gemeenteverslag)
1911 sloot naast raadhuis gedempt en ijzeren hek geplaatst (gemeenteverslag) 1920 verbeteringen aan het raadhuis (gemeenteverslag)
1960 zomer wordt het huis gesloopt. De windveren van de schoorstenen komen terecht op de
schoorstenen van 't Oude Huis. Deze windveren werden omstreeks 1990 wegens verregaande
verrotting vervangen door replica's.
