4 Beschrijving van de poellocaties
4.4 Bestaandepoellocatie43(BroelveltpoelͲDriesbeekvallei)
Figuur 28 Deze sloot, vlakbij de bron van de Driesbeek, heeft de voorbije decennia sterk aan ecologische waarde
ingeboet. Vooral de impact van de oostelijke aangrenzende akker is nefast. Een herwaardering dringt zich op.
Misschien kan het Rodeland-project hiervoor als hefboom worden gebruikt (foto: Marc Batsleer).
Beschrijvingvandeomgeving:DezeslootligtindeopenruimtetussenhetMakenbos(inhetzuiden),
hetNerenbos(inhetnoorden)enhetHeiligGeestgoed(inhetnoordwesten),nabijdebronvande
Driesbeek.Akkerbouwoverweegthieropgraslandenenhooiweiden.Aandewestkantwordtdesloot
begrensddooreensoortenarmpermanentcultuurgrasland.Langsheendeperceelsrandmetdesloot
staanachtSchietwilgen,éénpopulierentweeZwarteelzen,dieallealsknotboomwordenbeheerd.
Aandeoostkantgrensteenakkerland.DeBroelveltwegͲeentragewegdiedeHundelgemsesteenweg
metdeZinkverbindtͲlooptlangsheendezuidkantvandezepoel.
Vegetatie:Tussendeakkerendepoelligteennegenmeterbredebufferstrookdiewordtgedomineerd
dooreenOeverzegge.Inhetwinterhalfjaarstaathetgrondwateropdezestrookbovenhetmaaiveld.
In de oeverzone van de sloot staat weinig Echte valeriaan, Geknikte vossenstaart, Gele waterkers,
Greppelrus,Mannagras,Pinksterbloem,MoerasspireaenVeenwortel.Dezeggevegetatiewordtdeels
overwoekerddoorHaagwinde.OokandereverlandingsindicatorenalsGewonesmeerwortelenGrote
kattenstaart hebben zich in de bufferstrook gevestigd. In de ruigere stukken groeit ook Gewone
bereklauw, Grote brandnetel, Kleefkruid, Krulzuring en Lidrus. Aan de zuidpunt gaat de noordͲzuid
georiënteerdeslootoverineenbredereafwateringsgrachtdieinnoordoostelijkerichtinglangsheen
deBroelveltwegloopt.Langsheendezesterkverlandegrachtstaan,opdeperceelsrandvandeakker,
11Hazelaars,eenGewonevlier,eenWittekastanjeenachtZomereikjes.Deoverhangendetakkendie
een vlotte bewerking van de aangrenzende akker verhinderen, worden (vermoedelijk door de
gebruikendelandbouwer)periodiekgesnoeidenhetsnoeihoutwordtindeslootachtergelaten.
Knelpuntenenbeheer:MogelijkwasdenoordͲzuidgeoriënteerdeslooteenstukbredermaarwerd
eendeelvandeslootdevoorbijejarengedempt.Deaanwezigheidvandeakkeraandeoostzijdeis
negatief:deakkerrandwordtbehandeldmetpesticidenenaangerijktmetmeststoffendieinhetwater
uitspoelen.Debufferstrooktussendeakkerendepoelzaldezeuitspoelingweldeelsbeperken,alzou
hetveelbeterzijnmochtdeakkerkunnenwordenomgezetnaareenweiland.
Op een orthofoto uit de periode 2000 Ͳ 2003 is op 150 m ten noordwesten van de sloot nog een
weidepoel zichtbaar (Figuur 29). Deze poel is nu echter niet meer aanwezig en ook een aantal
knotbomen is verdwenen. Gezien de grote schaarste aan (weide)poelen in het brongebied van de
Driesbeek,isherstelvandezeverdwenenveedrinkpoelaangewezen,zekerwanneereenuitwisseling
tussenamfibieënpopulatiesvandeDriesbeekvalleiendeMakegemseBossenwordtbeoogd.
Figuur 29 Rood omcirkeld: weidepoel op een orthofoto uit de periode 2000-2003. Deze locatie werd in het
poelenplan van Merelbeke reeds beschreven als nieuwe poellocatie 10.
In het Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan werd bij de gebiedsgerichte acties binnen de
Driesbeekvalleialgemelddatpoellocatie43behoudenmoetblijvenendatzeecologischwaardevol
landschapselement moet worden beheerd. Er werd toen voorgesteld de poel aan te kopen of een
beheerovereenkomst af te sluiten met de eigenaar om een verder ecologisch beheer te kunnen
garanderen(DeLoose,1996).DitvoorstelwerdͲ25jaarnadatumͲnogsteedsnietgerealiseerd.De
slootzoudankunnenwordenverbreedtoteenechteamfibieënpoeldoordezeggevegetatieovereen
oppervlaktevan175m²(5x35)uittegraven.SamenmetdepoelaanhetKyotoͲbosendeheruitte
graven historische veedrinkpoel, lijkt dit een essentiële ingreep om de Driesbeekvallei verder te
optimaliseren. Zeker indien een uitbreiding van de kamsalamanderpopulatie van de Makegemse
BossenrichtingDriesbeekvalleizouwordengeambieerd,moeterdringendwerkwordengemaaktvan
deuitbouwvaneendichtnetwerkaanpoelentussenhetMakenbosendeHundelgemsesteenweg.
Belang:DitisdeenigenatuurlijkewaterpartijindeopenruimtetussenhetMakenbos,hetNerenbos
en het Heilig Geestgoed. Naast een ecologische waarde, heeft deze plek ook hoge recreatiefͲ esthetische waarde: de combinatie van een gevarieerde knotbomenrij, kleinschalige
graslandperceeltjes,debronvandeDriesbeek,eentragewegenhetzichtopeenopenbeekvalleizorgt
voor een hoge belevingswaarde. In de wandelbrochure van de DriesbeekvalleiͲroute wordt deze
Tijdensdeeerstefuikbemonstering,Op24april2021,werdindeknotbomendiedeslootbegrenzen
eenzingendmannetjeGekraagderoodstaartopgemerkt(Figuur30).Ditmannetjebleeftotminstens
2juniaanwezig.Vanaf29meizongerookeentweedeterritoriaalmannetjeindebomenomheenhet
eerste huis ten oosten van poellocatie 43. Samen met een zangpost in een tuin langsheen de
Makkegemstraat waren dit de enige meerdaagse zangposten die in 2021 in Merelbeke werden
vastgesteld.DesoortwasinMerelbekealsbroedvogelzogoedalsverdwenenmaarhetlijkternaar
alsofdeVlaamsepopulatiedevoorbijejarentoeneemt(Vermeerschetal.,2020).OokinNederlandis
sprakevaneenrecenteoplevingvandeaantallennaeenperiodevanstabilisatiedievolgdeopdegrote
crashindejaren’60en’70vandevorigeeeuw.Hoewelca.80%vandeGekraagderoodstaartenin
Vlaanderen broedt in open naaldͲ en loofbossen op de zandgronden van de Kempen en Zandig
Vlaanderen,broedtdesoorto.a.inKleinͲBrabant,hetWaaslandenindeomgevingvanGentvaakin
oudeknotwilgrijeninhetlandbouwgebied(Vermeersch,2004).Ditbroedhabitatwordtooknunog
bedreigdenverdwijntnogsteedsopveleplaatsentengevolgevanschaalvergrotingenveranderende
teeltwijzenindelandbouw.MeerknotwilgrijenindeMerelbeeksebeekͲenriviervalleienzoudesoort
lokaaltengoedekomenmaarookhetbehoud(enperiodiekonderhoud)vanbestaandeknotwilgenis
zondermeer een belangrijk aandachtspunt. Dit zou ook de Steenuil ten goede komen. Steenuil en
Gekraagde roodstaart zijn immers de Kleine watersalamanders van de vogels: ambassadeurs van
kleinschaligelandschappen.Hoogtijdvooreensoortbeschermingsplanomdittriouitdegevarenzone
tehalen.Hetuitvoerenvaneenachterstalligeknotbeurtvanalleknotbomennabijpoellocatie43en
het aanplanten van nieuwe knotwilgrijen rondom alle graasweides langsheen de Broelveltweg zou
alvasteeneersteconcretestapindegoederichtingzijn.
Figuur 30 Man Gekraagde roodstaart: ambassadeur van kleinschalige landschappen (foto: Mark Zekhuis/Saxifraga)
Aanwezigesoorten2021:Vinpootsalamander
Aanwezigesoortenট2021:Alpenwatersalamander,Kleinewatersalamander,Bruinekikker
Evolutie:In2004stonddeslootnogvolMiddelstewaterranonkel(Figuur31).Dezesoortiswelvaker
tevindeninpas(uit)gegravenslotenenmogelijkheeftdesoortzichhierkortstondiggevestigdnade
laatsteruiming.In2021werdhiergeenMiddelstewaterranonkelmeeraangetroffen.Voorderestis
dezelocatienietechtveelveranderdt.o.v.2004,alzaleenaanhoudendeinstroomvanpesticidenen
meststoffenvanuitdeaangrenzendeakkerdewaterkwaliteitvermoedelijkwelniethebbenverbeterd.
Figuur 31 In 2004 kleurde de sloot nog wit door de bloei van Middelste waterranonkel (foto: Dominique Verbelen)
De eerste fuikbemonstering van 2021 leverde één mannetje Vinpootsalamander op, de tweede
fuikbemonstering was zonder resultaat. In 2004 was de eerste fuikbemonstering goed voor een
vrouwtje Kleine watersalamander en leverde de tweede fuikbemonstering niets op. Op zich waren
deze resultaten in beide jaren toch wel ontgoochelend. Het zou goed zijn mocht het aandeel aan
akkerbouw in de Driesbeekvallei afnemen, ten voordele van extensief begraasde graslanden en
kleinschaligehooilanden,omgevendoorgevarieerdehoutkantenenknotwilgen.Incombinatiemet
eenaantalnieuwaanteleggenpoelen,zouditderecreatiefͲesthetischeenecologischewaardevan
deDriesbeekvalleisterkdoentoenemen.DeaanlegvanhetKyotoͲbos(metbijhorendepoel)wasreeds
eeneerstestapindejuisterichting.HopelijkkaninuitvoeringvanhetRodelandͲprojectverderwerk
wordengemaaktvandenatuurinrichtingvandeDriesbeekvallei.
Beheerprioriteit:hoog.