Beschrijving en voortgang

Milieu Programma Sierteelt

Milieu Programma Sierteelt (MPS) is een internationale certificeringsorganisatie die ondernemers uit de sierteelt-, bloembollen-, boomkwekerij- en groentesector beoordeelt en certificeert. Het belichaamt een certificeringssysteem dat als doel heeft de milieubelasting in de sierteelt te verlagen en het imago van de sector te verbeteren. Circa 80% van de bedrijven in de sierteelt neemt aan het MPS deel.1) _Het

certificeringssysteem kent verschillende keurmerken en gradaties. MPS ‘A’, ‘B’ of ‘C’ zijn gericht op de basiseisen met betrekking tot gewasbescherming en bestrijdingsmiddelen, terwijl MPS GAP (Good Agricultiral Practice) zwaardere eisen stelt op het vlak van veiligheid, duurzaamheid en kwaliteit.2) _MPS-

Qualitree richt zich op branchespecifieke kwaliteitseisen van de boomkwekerij. PrimaBol

PrimaBol is een registratie- en certificeringpakket voor de bloembollensector dat is ontwikkeld door de KAVB (Koninklijke Algemene Vereniging voor Bloembollencultuur). Aan PrimaBol doen circa 200 telers mee: dit is 10% van de bloembollentelers. Ook het kwaliteitssysteem van Primabol kent verschillende gradaties. Bij Primabol ‘basis’ dient de onderneming te voldoen aan de wettelijk verplichte registraties voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, mineralen en bemesting, areaalopgave voor kwaliteitskeuring en energieverbruik. Primabol ‘plus’ stelt daarnaast een aantal aanvullende eisen op het gebied van bijvoorbeeld productkwaliteit, traceerbaarheid en arbeidsomstandigheden.

Opzet van de pilot

De pilots richten zich alleen op de wettelijke eisen voor gewasbescherming. Deze wettelijke eisen hebben deels ook van doen met de gezondheid van werknemers (arbeidsomstandigheden). De pilots zijn opgebouwd uit drie fasen. In de eerste fase worden deskstudies uitgevoerd die antwoord moeten geven op de vraag of alle wettelijke eisen erin zitten. In de tweede fase gaan de AID (Algemene Inspectiedienst) en controleurs van certificerende instellingen gezamenlijk het veld in om samen te bekijken hoe de controles in de praktijk worden uitgevoerd. In de derde fase wordt bekeken of LNV en de AID doorgaan met de pilots.

Economische consequenties van MPS en PrimaBol

Vanwege de jonge fase waarin de pilot zich bevindt, valt er nog weinig te zeggen over de economische effecten met betrekking efficiëntie en effectiviteit. Het is ook niet zeker of MPS en PrimaBol in de toekomst tot de nieuwe toezichtsarrangementen zullen gaan behoren. De deelname van zowel

1) _{In 2004 namen ongeveer 4.000 bedrijven deel aan het kwaliteitssysteem, waarvan ruim 3.600 in Nederland en bijna 390 in het} buitenland. (MPS Jaarverslag 2004).

2) _{De criteria van MPS GAP zijn vastgesteld door Europese supermarktorganisaties (EUREP) die op deze manier tegemoet willen} komen aan de wens van supermarkten om veilige maar ook duurzaam geteelde producten in te kopen.

6

53 PrimaBol als MPS is gemotiveerd door de verwachting dat toezicht op controle administratieve

lastenverlichting kan opleveren vanwege een efficiëntere handhaving met minder controlelasten. Het MPS heeft als toekomstig doel het verminderen van ook andere inspecties door de overheid: de Arbeidsinspectie, VROM, gemeente en waterschap. De gedachte bij het MPS is dat als deze pilot met LNV succesvol uitpakt, de sector in de toekomst ook naar andere ministeries en overheden zal stappen (Arbeidsinspectie, VROM, gemeenten, waterschappen e.d.) om soortgelijke toezichtarrangementen op poten te zetten. Omdat de pilot vooralsnog bescheiden is opgezet, zal de lastenverlichting evenwel gering zijn.1) _{Voor PrimaBol geldt hier dat er gezien de lage dekkingsgraad}

van dit certificeringssysteem er voor de overheid weinig kostenbesparingen vallen te verwachten. Deelnamebereidheid bedrijfsleven

Het is moeilijk te zeggen in hoeverre de sector daadwerkelijk behoefte heeft aan toezicht op controle. Een belangrijke reden voor deelname aan het MPS is dat de bedrijven voor een belangrijk deel zelf niet meer hun registratie hoeven te doen. verricht voor de bedrijven en op die manier werk uit handen van de bedrijven neemt. Voor bedrijven is het relatief gemakkelijk deel te nemen aan MPS ‘A’. Dit is ook de grootste groep deelnemers binnen het MPS. Aan MPS GAP neemt slechts een kleinere groep siertelers deel (20% van de totale 80% MPS-deelnemers).

Internationale dimensie

De bereidheid of mogelijkheden om het MPS eventueel te veranderen omdat de wettelijke normen in Nederland dit vereisen zijn moeilijk in te schatten, omdat het een internationaal certificaat is. Als men de eisen in het kwaliteitssysteem wil veranderen is het de vraag of de telers in andere landen daarmee akkoord zullen gaan. Vertegenwoordigers van het MPS willen daarom dat LNV het certificeringssysteem in de huidige vorm accepteert.

Verschillende manieren van audits

Een deel van de audits worden verricht door het MPS zelf en een deel door de ECAS (Europese Certificatie-instelling voor de Agrarische Sector) of door SGS Agro Control. De Directie Landbouw van LNV is bezorgd over de onafhankelijkheid van het MPS omdat de controleur van het systeem namelijk in dezelfde organisatie zit als de opdrachtgever. Al zijn controleur en opdrachtgever wel formeel gescheiden, ze worden betaald door dezelfde organisatie. Bij PrimaBol, die al zijn telers door de ECAS laat controleren, speelt dit probleem niet.

Acceptatie burger

Burgers en maatschappelijke organisaties zijn niet actief betrokken bij de pilots. Het MPS en PrimaBol zijn geen initiatieven van burgers maar van directe afnemers op de markt zoals de groothandel en de veiling. PrimaBol heeft veelvuldig overleg met hun marktpartijen over de certificaten. Bij de groothandel en de veiling is het tegenwoordig vanzelfsprekend dat een toeleverend bedrijf is gecertificeerd.

1) _{Bron: verslag startbijeenkomst pilot Toezicht op Controle d.d. 13 februari 2006.}

6

6.2