Toegepast in project C2C Principes en
Hoofdstuk 5: Cradle to cradle projecten
5.1 Buitenring Parkstad Limburg
5.1.1 Beoordeling van de Buitenring Parkstad Limburg
Het resultaat van de beoordeling van de Buitenring Parkstad Limburg, op overeenkomsten met de principes van het Cradle to cradle concept, is weergegeven in tabel 10. Hieruit blijkt ondermeer dat de principes van Cradle to cradle alleen terugkomen als het gaat om de installatie van LED-verlichting. Aan de overige indicatoren worden ten dele, of helemaal niet voldaan in het project. De checklist wordt punt voor punt langsgelopen om zo de scores van het project te kunnen verantwoorden. De opmerkingen in tabel 10 geven een samenvatting van de belangrijkste bevindingen.
Toegepast in project
C2C Principes en
indicatoren
Volledig Gedeeltelijk NietOpmerkingen
Omgeving
1. Volgen landschapskenmerken
X
Er is een landschapsplan opgesteldom de weg in te kunnen passen in het landschap.
2. Geen toename van de geluidsbelasting
X
Het gebruik van tweelaags ZOAB levert enige geluidsreductie op. 3. Geen verslechtering van deluchtkwaliteit
X
Er is weinig aandacht voor de luchtkwaliteit.Luchtkwaliteitsnormen worden wel gehaald. Er is een mogelijke verbetering van de luchtkwaliteit in de dorpskernen.
Energie
4. De weg is minstens
zelfvoorzienend voor wat betreft energie
X
Toepassing van grootschalige windturbines kan grotehoeveelheden energie opleveren.
5. Energiezuinige verlichting afhankelijk van duurzame energie
X
Volledig toegepast in het ontwerp81
6. Dynamische verlichting
(X)
Wordt misschien toegepast opdelen van de weg. 7. Water wordt in
drinkwaterkwaliteit geloosd
X
Infiltratie regenwater.Materiaal
8. Stoffen / materialen moeten opgenomen kunnen worden in bio- of technosfeer
X
Zoveel mogelijk recyclen van asfalt, gebruik van houten geleiderail en mogelijk kunststof bruggen.9. Maak gebruik van lokale materialen
X
Mate waarin wordt nog onderzocht.10. Gebruik van materialen is afhankelijk van de levensduur
X
Tweelaags ZOAB heeft een relatief korte levensduur (7 jaar), waardoor veel onderhoud nodig zal zijn. 11. Er wordt geen gebruikgemaakt van traditioneel asfalt
X
Tweelaags ZOAB bestaat uit traditionele asfaltmaterialen. 12. Natuurlijke aankleding(houten geleiderail, grind)
X
Mogelijk wordt hout gebruikt voor de geleiderail. Kunststof bruggen zijn nog optioneel.Tabel 10: Resultaten beoordeling van de Buitenring Parkstad Limburg. De checklist bevat een overzicht van de mate waarin het project conform de principes van het Cradle to cradle concept gerealiseerd wordt.
Omgeving
Dit Cradle to cradle principe komt weinig terug in het project. Er worden weliswaar enkele faunapassages, hopovers en een ecoduct aangelegd, maar bijvoorbeeld (grootschalige) ondertunneling of andere maatregelen om barrièrewerking tegen te gaan, lijken niet toegepast te worden bij aanleg van de Buitenring. Om de weg zo goed mogelijk in te passen in het landschap is er een landschapsplan opgesteld. Met behulp van dit landschapsplan moet een strategie ontwikkeld worden, zodat de karakteristieken eigenschappen van het Limburgse landschap gespaard blijven. De nadruk ligt echter vooral op het beperken van effecten. Cradle to cradle maatregelen, die gericht zijn op het toevoegen van waarde voor de omgeving, ontbreken. Geluidshinder en luchtkwaliteit worden bepaald door de standaard normen die hiervoor gelden in Nederland. Het gebruik van tweelaags ZOAB37 reduceert weliswaar de geluidsoverlast, maar de keuze voor het gebruik van tweelaags ZOAB is gebaseerd op standaard geluidsnormen. Dit betekent dat ten opzichte van de huidige situatie de geluidshinder zal toenemen en de luchtkwaliteit zal verslechteren. Hier staat tegenover, dat de luchtkwaliteit in de woonkernen aan de Buitenring mogelijk verbeterd. Lokaal verkeer hoeft immers niet langer door de dorpskernen te rijden.
37
Energie
Het principe ‘energie’ komt voor een deel terug in het voorlopige ontwerp van de Buitenring. Belangrijke reden hiervoor is de plaatsing van grootschalige windturbines als onderdeel van het project. Uit de haalbaarheidsstudie van Tebodin (2008) is gebleken dat door de aanleg van grootschalige windturbines op een rendabele manier energie opgewekt kan worden, zodat deze energie ondermeer gebruikt kan worden voor bijvoorbeeld verlichting van de weg. Saillant detail in dezen is dat windenergie alleen rendabel is door subsidiëring vanuit de overheid. In 2007 stonden er 1888 windturbines in Nederland die alleen op een rendabele manier energie op kunnen wekken als de overheid dit subsidieert (VROM, 2007). Uit de studie van Tebodin is op te maken dat de windturbines geen direct gevolg zijn van de aanleg van de Buitenring. De Provincie Limburg heeft in het programma Limburg Energiek (2008) al de ambitie uitgesproken om tien windturbines te gaan bouwen. Hierdoor lijkt de aanleg van de windturbines niet een onderdeel van het plan en kan dus ook alleen onder voorbehoud worden opgenomen in de checklist. Het opwekken van windenergie zorgt ervoor dat de weg voor groot deel voorziet in zijn eigen energie behoefte. Door het gebruik van LED-verlichting is de energie behoefte van de Buitenring relatief laag. Het gebruik van dynamische verlichting is nog onzeker. Dit zal mogelijk toegepast worden op delen van het traject, bijvoorbeeld in gebieden waar de Buitenring door de natuur loopt. Tot slot wordt regenwater geïnfiltreerd in de bodem, waardoor het grondwater op een natuurlijke manier wordt aangevuld. . Op dit punt lijkt geen uitgesproken Cradle to cradle filosofie gevolgd te worden.
Materiaal
Tot slot wordt op de meeste punten niet voldaan aan het Cradle to cradle principe ‘materiaal’. Op dit punt is de keuze voor het gebruik van tweelaags ZOAB van belang. Tweelaags ZOAB is weliswaar geluidsreducerend, dit neemt niet weg dat het bestaat uit traditionele asfaltmaterialen (zie pagina 68 voor een beschrijving). Asfalt bestaat voor een groot deel uit restmaterialen. Bij recycling neemt de kwaliteit van materialen af. Hierdoor moet gerecycled asfalt vaak aangevuld worden met nieuwe grondstoffen. Bovendien is niet bekend wat de levensduur van dit type asfalt is (RWS, 2010). Tweelaags ZOAB komt hierdoor niet overeen met de principes van het Cradle to cradle concept. De Buitenring wordt mogelijk aangekleed met een houten geleiderail en kunststof bruggen. Het gebruik van een houten geleiderail is vrij zeker. Dit zorgt ervoor dat de geleiderail, na gebruik, volledig terug te voeren is binnen de biologische kringloop. De aanleg van één of meerdere kunststof bruggen is nog afhankelijk van enkele onderzoeksresultaten.
Samenvattend kan gesteld worden dat, op basis van de huidige stand van zaken, er een beperkt aantal eisen van een Cradle to cradle aanbod van weginfrastructuur terugkomen in het project Buitenring Parkstad Limburg. Alleen door volledige toepassing van LED-verlichting wordt op dat punt voldaan aan de principes van Cradle to cradle. De bouw van enkele grootschalige windturbines kan ervoor zorgen dat de weg zelfvoorzienend is in zijn energiebehoefte. De vraag is of de windturbines onderdeel uit maken van
83
het plan en in hoeverre de windturbines ingepast kunnen worden in het landschap. De Buitenring Parkstad Limburg lijkt op basis van de inhoudelijke analyse vooral elementen van Cradle to cradle overgenomen te hebben in het project.
5.2 N329 Oss
De provincie Noord-Brabant en de gemeente Oss willen de N329 reconstrueren. De N329 is de invalsweg tussen Oss en de A50/A59. De weg kent momenteel 20.000 motorvoertuigbewegingen per etmaal en de verwachting bij de betrokken partijen is, op basis van verkeersmodellen en groeiprognoses, dat dit aantal zal groeien tot 30.000. De weg heeft zijn maximum capaciteit bereikt en de verkeersveiligheid is de laatste jaren sterk achteruit gegaan. Aanvankelijk is er bij reconstructie geen uitgesproken duurzaamheidsambitie uitgesproken. Onder invloed van het bestuursakkoord van de provincie Noord-Brabant (2007) hebben de provincie Noord-Brabant en de gemeente Oss besloten om een duurzame weg te gaan realiseren (Reith, 2009).
Figuur 12: Grafische weergave van mogelijke duurzame oplossingen voor de ‘Weg van de toekomst’ (www.wegvandetoekomst.nl, 2010)
Bij uitwerking van het bestuursakkoord (2007) tussen de gemeente Oss en de provincie Noord-Brabant is gekozen om de reconstructie van de N329 uit te voeren onder de noemer “Weg van de toekomst”. Om deze status te “verdienen” moet de weg een toonbeeld worden van duurzaamheid en innovatie (Ideeënboek N329, 2009). Als voorbereiding hierop is een marktconsultatie uitgevoerd waarbij er gezocht is naar innovatieve ideeën die toegepast zouden kunnen worden bij de reconstructie. Daarnaast hebben de bewoners van Oss, lokale bedrijven, maatschappelijke organisaties en de betrokken overheden ruimte gekregen om ideeën aan te leveren voor het project. De ideeën moeten onderverdeeld worden in drie typen duurzame maatregelen. In de eerste plaats zijn er maatregelen om de weg zo goed mogelijk (en
natuurlijk) in te passen in de omgeving. Ten tweede, zijn er maatregelen om het gebruik van energie terug te dringen. Bijvoorbeeld door het hergebruik van materialen, energiebesparing en gebruik van duurzame energiebronnen. Ten slotte worden er maatregelen aangedragen die gericht zijn op de doorstroming van het verkeer (dynamisch verkeersmanagement), wat een positief effect kan hebben op de luchtkwaliteit (VROM, 2010).
Aangezien het project zich nog in de aanbestedingsfase bevindt, is het niet zeker welke maatregelen, en hoe die maatregelen terugkomen in het uiteindelijke resultaat. Het Cradle to cradle concept is voor de gemeente Oss en de provincie Noord-Brabant geen uitgangspunt bij de reconstructie van de N329. De geselecteerde mogelijkheden voor het ontwerp impliceren wel dat de Cradle to cradle filosofie invloed heeft gehad op de invulling van mogelijke duurzame ideeën. In hoeverre het Cradle to cradle concept volledig gebruikt zal worden is nog niet duidelijk. De analyse biedt, met behulp van de checklist, een overzicht van de verschillen en overeenkomsten tussen het Cradle to cradle concept en de ideeën voor de reconstructie van de N329.