Beleidsaanbevelingen - Eigen verantwoordelijkheid volgens burgers

6. Eigen verantwoordelijkheid volgens burgers

7.2 Beleidsaanbevelingen

Uit de bevindingen van dit onderzoek vloeien twee aanbevelingen voor de gemeente Alphen aan den Rijn voort:

1. Heroverweeg de rechten van burgers. Het zou te denken moeten geven dat front- line workers en burgers meer dan beleidsmakers lijken te vinden dat burgers nog steeds bepaalde rechten hebben. De gemeente zou zich af moeten vragen of de opvat- ting dat burgers niet zonder meer bepaalde basisvoorzieningen van hun lokale overheid kunnen verwachten, wel genoeg draagvlak heeft.

2. Geef burgers meer inspraak. De gemeente zou beter moeten nadenken over hoe ze haar inwoners kan stimuleren om specifieke verantwoordelijkheden te nemen, zoals het met elkaar opvoeden van de jeugd. Burgers lijken de huidige manier waarop dat in het beleid is geformuleerd immers niet erg te kunnen waarderen, hoewel ze zich wel in de visie van de gemeente kunnen vinden dat ze daar verantwoordelijkheid voor dra- gen. De mate waarin burgers ervaren dat de gemeente met een vingertje wijst, zou kleiner kunnen worden als ze meer invloed hebben op het besluitvormingsproces. Wanneer ze zelf het beleid mede hebben vormgegeven, is het niet een ander die hen vertelt hoe ze moeten leven, maar zijn ze dat zelf. De gemeente zal dan succesvoller zijn in het realiseren van de voor de beleidsmakers zo belangrijke maatschappelijke ef- fecten.

7.3 Discussie

Hoewel in deze scriptie een aantal interessante resultaten naar voren is gekomen, is het be- langrijk om te benoemen dat het onderzoek een aantal tekortkomingen kent. Omdat de specifieke context van de casus uniek is, zeggen de resultaten niets over hoe in andere Nederlandse gemeenten over eigen verantwoordelijkheid van burgers wordt gedacht. Daarnaast zijn in de groep front-line workers alleen respondenten geïnterviewd uit één van de vijf wijken binnen Alphen aan den Rijn en hebben slechts 100 inwoners van de gemeente aan de enquête mee- gewerkt. Dit betekent dat de bevindingen over deze twee groepen slechts een eerste indruk geven van de werkelijke opvattingen die binnen deze groepen aanwezig zijn. In vervolgon- derzoek zou dus met meer betrokkenen in Alphen aan den Rijn en daarbuiten gesproken kunnen worden, om te kijken in hoeverre de resultaten van deze studie dan standhouden.

61 Ook laat de bevestiging van de resultaten van Dekker en Den Ridder (2013) zien dat het niet eenvoudig is om onderzoek te doen naar opvattingen die burgers hebben over de rol van de overheid. Hoe zij die rol graag ingevuld willen zien, is namelijk afhankelijk van de manier waarop daarnaar gevraagd wordt. Toekomstig onderzoek zou middels het combineren van een enquête met kwalitatieve methoden van dataverzameling kunnen analyseren in hoeverre de kwantitatieve resultaten valide zijn.

Bibliografie

Wetenschappelijke bronnen

Bryman, A. (2012) Social Research Methods. Fourth edition. Oxford: Oxford University Press.

Centraal Planbureau (2013) Decentralisaties in het sociaal domein. Den Haag. Online ge- raadpleegd via: http://www.cpb.nl/publicatie/decentralisaties-in-het-sociaal-domein. Dagger, R. (2002) ‘Republican Citizenship’. In: Isin, E. F. and B. S. Turner (eds.) Handbook

of Citizenship Studies. London: Sage Publications, pp. 145-158.

Dekker, P. en J. de Hart (2005) ‘Goede burgers?’ In: Dekker, P. en J. de Hart (red.) De goede burger. Tien beschouwingen over een morele categorie. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau. Online geraadpleegd via:

http://www.scp.nl/nl/Publicaties/Alle_publicaties/Publicaties_2005/De_goede_burger. Dekker, P. en J. den Ridder (2011) Continu Onderzoek Burgerperspectieven. Burgerperspec-

tieven 2011|3. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.

Dekker, P. en J. den Ridder (2013) ‘Meer eigen verantwoordelijkheid in de publieke opinie. Wat willen Nederlanders?’. In: Kampen, T., Verhoeven, I. en L. Verplanke (red.) De af- fectieve burger. Hoe de overheid verleidt en verplicht tot zorgzaamheid. Amsterdam: Van Gennep, pp. 41-60.

Delanty, G. (2002) ‘Communitarianism and Citizenship’. In: Isin, E. F. and B. S. Turner (eds.) Handbook of Citizenship Studies. London: Sage Publications, pp. 159-174. Doorn, J. van (1978) ‘De verzorgingsmaatschappij in de praktijk’. In: Doorn, J. van en C.

Schuyt (red.) De stagnerende verzorgingsstaat. Amsterdam: Boom Meppel, pp. 17-46. Durose, C. (2009) Front line workers and “local knowledge”: neighbourhood stories in con-

temporary UK local governance. Public Administration 87(1): 35-49.

Echtelt, P. van en E. Josten (2012) ‘Werken voor je geld’. In: Veldheer, V. et al (red.) Een beroep op de burger. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, pp. 95-115. Online ge- raadpleegd via:

http://www.scp.nl/Publicaties/Alle_publicaties/Publicaties_2012/Een_beroep_op_de_bur ger.

European Values Survey (2010): Nederland 2008. Keulen: GESIS Data Archive. Online ge- raadpleegd via:

http://www.scp.nl/Publicaties/Alle_publicaties/Publicaties_2011/Burgerperspectieven_20 11_3/Bijlage_Gebruikte_databestanden.

European Social Survey (2014) Nederland 2008. Bergen: European Social Survey Data Ar- chive. Online geraadpleegd via:

https://dbk.gesis.org/dbksearch/SDesc2.asp?ll=10&notabs=&af=&nf=&search=&search2 =&db=E&no=4758.

Flyvbjerg, B. (2006) Five Misunderstandings About Case-Study Research. Qualitative In- quiry 12(2): 219-245.

Gerring, J. (2004) What Is a Case Study and What Is It Good for?American Political Science Review 98(2): 341-354.

Gerring, J. (2009) ‘The Case Study: What it is and What it Does’. In: Boix, C. and S. Stokes (eds.) The Oxford Handbook of Comparative Politics. Oxford: Oxford University Press, pp. 90-122.

Gunsteren, H. van et al (1992) Eigentijds burgerschap. Den Haag: Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. Online geraadpleegd via:

http://www.wrr.nl/fileadmin/nl/publicaties/PDF- overige_uitgaven/Eigentijds_Burgerschap.pdf.

Hees, S. van et al (2015) Betekenissen van burgerschap van ouderen in de participatiesamen- leving. Een analyse van ‘Voor Elkaar in Parkstad’. Tijdschrift voor gezondheidsweten- schappen 93(5): 191-196.

Held, D. (1996) Models of Democracy. Second edition. Cambridge: Polity Press.

Hoogenboom, M. (2011) Particulier initiatief en overheid in historisch perspectief. Beleid en Maatschappij 38(4): 388-401.

Hulst, M. van, Graaf, L. de and G. van den Brink (2011) Exemplary practitioners: A review of actors who make a difference in governing. Administrative Theory & Praxis 33(1): 120- 142.

Hurenkamp, M. en E. Tonkens (2011) De onbeholpen samenleving. Burgerschap aan het be- gin van de 21e eeuw. Amsterdam: Amsterdam University Press.

Hurenkamp, M., Tonkens, E. and J. W. Duyvendak (2011) Citizenship in the Netherlands: locally produced, nationally contested. Citizenship Studies 15(2): 205-225.

Isin, E. and B. Turner (2002) ‘Citizenship Studies. An Introduction’. In: Isin, E. and B. Turner (eds.) Handbook of Citizenship Studies. London: Sage Publications,

Kampen, T., F. Bredewold en E. Tonkens (2016) ‘De beloften van nabijheid. Hoe de transi- tiepretenties in de praktijk uitwerken.’ In: Kruiter, A., F. Bredewold en M. Ham (red.)

64 Hoe de verzorgingsstaat verbouwd wordt. Kroniek van een verandering. Amsterdam: Van Gennep.

Klerk, M. en A. de Boer (2015) ‘Informele hulp anno 2014’. In: M. de Klerk et al (red.) In- formele hulp: wie doet er wat? Omvang, aard en kenmerken van mantelzorg en vrijwilli- gerswerk in de zorg en ondersteuning in 2014. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbu- reau, pp. 25-38. Online geraadpleegd via:

http://www.scp.nl/Publicaties/Alle_publicaties/Publicaties_2015/Informele_hulp_wie_do et_er_wat.

Kruiter, A., F. Bredewold en M. Ham (2016) ‘Inleiding’. In: Kruiter, A., F. Bredewold en M. Ham (red.) Hoe de verzorgingsstaat verbouwd wordt. Kroniek van een verandering. Am- sterdam: Van Gennep.

Kymlicka, W. (2002) Contemporary Political Philosophy. An Introduction. Second edition. Oxford: Oxford University Press.

Lipsky, M. (1980) Street-level bureaucrats. Dilemmas of the individual in public services. 30th edition. New York: Russell Sage Foundation.

Newman, J. and E. Tonkens (2011a) ‘Introduction’. In: Newman, J. and E. Tonkens (eds.) Participation, responsibility and choice. Summoning the active citizen in Western Euro- pean Welfare States, Amsterdam: Amsterdam University Press, pp. 9-21.

Newman, J. and E. Tonkens (2011b) ‘Active citizenship. Responsibility, choice and participa- tion.’ In: Newman, J. and E. Tonkens (eds.) Participation, responsibility and choice. Summoning the active citizen in Western European Welfare States, Amsterdam: Amster- dam University Press, pp. 179-200.

Noije, L. van et al (2012) ‘Verschuivende verantwoordelijkheden’. In: Veldheer, V. et al (red.) Een beroep op de burger. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, pp. 303-322. Online geraadpleegd via:

http://www.scp.nl/Publicaties/Alle_publicaties/Publicaties_2012/Een_beroep_op_de_bur ger.

Oorschot, W. J. H. van (1997) Nederland over... rechten, plichten en werk. Sociaal bestek 59(1): 6-11.

Ossewaarde, R. (2006) Eigen verantwoordelijkheid: bevrijding of beheersing? Amsterdam: Uitgeverij SWP.

Peeters, R. en G. Drosterij (2011) Verantwoordelijke vrijheid. Responsabilisering van burgers op voorwaarden van de staat. Beleid en Maatschappij 38(2): 179-198.

65 Portegijs, W., A. de Boer en A. Merens (2015) Mij een zorg!? Zorgvisies van de overheid en

burgers vergeleken. Tijdschrift voor Arbeidsvraagstukken 31(4): 495-509.

Pülzl, H. and O. Treib (2007) ‘Implementing Public Policy’. In: Fischer, F. et al (eds.) Hand- book of Public Policy Analysis. Theory, Politics and Methods. Boca Raton: CRC Press, pp. 89-108.

Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (2006) Verschil maken. Eigen verantwoordelijk- heid na de verzorgingsstaat. Amsterdam: Uitgeverij SWP.

Schinkel, W. en F. van Houdt (2010) Besturen door vrijheid: neoliberaal communitarisme en de verantwoordelijke burger. Bestuurskunde 2: 12-21.

Schuck, P. H. (2002) ‘Liberal Citizenship’. In: Isin, E. F. and B. S. Turner (eds.) Handbook of Citizenship Studies. London: Sage Publications, pp. 131-144.

Seawright, J. and J. Gerring (2008) Case Selection Techniques in Case Study Research. A Menu of Qualitative and Quantitative Options. Political Research Quarterly 61(2): 294- 308.

Sociaal en Cultureel Planbureau (2016) Overall rapportage sociaal domein 2015. Rondom de transitie. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.

Tonkens, E. (2009) Tussen onderschatten en overvragen. Actief burgerschap en activerende organisaties in de wijk. Amsterdam: SUN Trancity – deSTADSWIJKstudies, pp. 7-22. Tonkens, E. (2011) ‘The embrace of responsibility’. In: Newman, J. and E. Tonkens (eds.)

Participation, responsibility and choice. Summoning the active citizen in Western Euro- pean Welfare States. Amsterdam: Amsterdam University Press, pp. 45-65.

Veen, R. van der (1986) ‘De ontwikkeling van de Nederlandse verzorgingsstaat’. In: Schuyt, K. en R. van der Veen (red.) De verdeelde samenleving. Een inleiding in de ontwikkeling van de Nederlandse verzorgingsstaat. Leiden: H.E. Stenferd Kroese B.V, pp. 1-20. Verhoeven, I. en M. Ham (2010) ‘Inleiding. De overheid op zoek naar brave burgers’. In:

Verhoeven, I. en M. Ham (red.) Brave burgers gezocht. De grenzen van de activerende overheid. Amsterdam: Van Gennep, pp. 9-19.

Verhoeven, I., Verplanke, L. en T. Kampen (2013) ‘Affectief burgerschap in de verzorgingsstaat. Over de nieuwe publieke moraal’. In: Kampen, T., Verhoeven, I. en L. Verplanke (red.) De affectieve burger. Hoe de overheid verleidt en verplicht tot zorgzaamheid. Am- sterdam: Van Gennep, pp. 11-24.

Vrooman, C. et al (2012) ‘Responsabele burgers, regisserende overheid’. In: Veldheer, V. et al (red.) Een beroep op de burger. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, pp. 11-31. Online geraadpleegd via:

http://www.scp.nl/Publicaties/Alle_publicaties/Publicaties_2012/Een_beroep_op_de_bur ger.

Wagenaar, H. (2007) ‘Interpretation and Intention in Policy Analysis’. In: Fischer. F., Miller, G. J. and M. S. Sidney (eds.) Handbook of Public Policy Analysis. Boca Raton: CRC Press, pp. 429-441.

Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (2006) De verzorgingsstaat herwogen. Over verzorgen, verzekeren, verheffen en verbinden. Amsterdam: Amsterdam University Press. Online geraadpleegd via: http://www.wrr.nl/fileadmin/nl/publicaties/PDF-

Rapporten/De_verzorgingsstaat_herwogen.pdf.

Williams, M. (2000) Interpretivism and Generalisation. Sociology 34(2): 209-224.

Yanow, D. (2004) Translating Local Knowledge at Organizational Peripheries. British Jour- nal of Management 15: S9–S25.

Yanow, D. (2007) Interpretation in policy analysis: On methods and practice. Critical Policy Studies 1(1): 110-122.

Overige bronnen

CBS Statline (2015a) Aantal mantelzorguren in Alphen aan den Rijn en Apeldoorn vergeleken met het gemiddelde in Nederland. Laatst geraadpleegd 24 februari 2016.

http://statline.cbs.nl/Statweb/publication/?DM=SLNL&PA=82166NED&D1=29&D2=0 &D3=0&D4=0,11,17&D5=l&HDR=T&STB=G1,G2,G3,G4&CHARTTYPE=1&VW=T. CBS Statline (2015b) Leeftijdsgroepen in Alphen aan den Rijn en Apeldoorn vergeleken met

het gemiddelde in Nederland. Laatst geraadpleegd 24 februari 2016.

http://statline.cbs.nl/Statweb/publication/?DM=SLNL&PA=70072NED&D1=13- 20&D2=0,116,131&D3=l&HDR=T&STB=G1,G2&VW=T.

CBS Statline (2015c) Verdeling man-vrouw in Alphen aan den Rijn en Apeldoorn vergeleken met het gemiddelde in Nederland. Online geraadpleegd via:

http://statline.cbs.nl/Statweb/publication/?DM=SLNL&PA=70072ned&D1=1- 2&D2=0,116,131&D3=l&HDR=T&STB=G1,G2&P=L&VW=T.

de Stentor (2016) Zorg neemt bezit van stadhuizen. 25 februari.

Gemeente Alphen aan den Rijn (2014a) Wijkprofiel Hoge Zijde. Alphen aan den Rijn. Online geraadpleegd via: https://www.alphenaandenrijn.nl/dsresource?objectid=f55d2d5f-b45f- 42bb-88db-37ebe5f9abbd&type=org&&.

67 Gemeente Alphen aan den Rijn (2014b) Wijkprofiel Hoorn. Alphen aan den Rijn. Online ge-

raadpleegd via: https://www.alphenaandenrijn.nl/dsresource?objectid=b1eec821-99a5- 4a5a-81b4-c557dce9fb16&type=org&&.

Gemeente Alphen aan den Rijn (2014c) Wijkprofiel Kerk en Zanen. Alphen aan den Rijn. Online geraadpleegd via:

https://www.alphenaandenrijn.nl/dsresource?objectid=6f0abf1d-06f7-4e69-9722- 6d8a5e5c32a0&type=org&&.

Gemeente Alphen aan den Rijn (2014d) Startfoto Alphen aan den Rijn. Alphen aan den Rijn. Gemeente Alphen aan den Rijn (2014e) “Beter voor elkaar”. Beleidsplan Sociale Agenda

2014-2018. Voorbereiding op de decentralisaties Werk, Wmo en Jeugd. Alphen aan den Rijn. Online geraadpleegd via:

http://depilotstarter.vng.nl/sites/default/files/project_bestand/beleidsplan_beter_voor_elka ar_2014-2018_def.pdf.

Instituut voor Publieke Waarden (2013) Van 3 decentralisaties naar 3-dimensionaal. Een pleidooi voor ruimte.... Den Haag: Instituut voor Publieke Waarden.

Memorie van Toelichting bij de Jeugdwet (2013). Online geraadpleegd via:

https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2013/07/01/memorie-van- toelichting-bij-de-jeugdwet.

Memorie van Toelichting bij de Participatiewet (2012). Online geraadpleegd via:

https://www.eerstekamer.nl/behandeling/20120201/memorie_van_toelichting/info. Memorie van Toelichting bij de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (2014). Online

geraadpleegd via:

https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2014/01/14/memorie-van- toelichting-van-wet-maatschappelijke-ondersteuning-2015.

nrc.next (2016) Onrust thuiszorg groeit, gemeentehuizen bezet. 25 februari. Website gemeente Alphen aan den Rijn:

https://www.alphenaandenrijn.nl/Bestuur_organisatie/Gemeenteraad/Raads_commissiele den/Overzicht_gemeenteraads_en_raadscommissieleden_per_partij. Laatst geraadpleegd 2 maart 2016.

Website Sociaal Werk Nederland a: http://www.sociaalwerknederland.nl/actueel/174-10- gouden-gemeenten. Laatst geraadpleegd 13 juni 2016.

Website Sociaal Werk Nederland b: http://www.sociaalwerknederland.nl/actueel/212-alphen- aan-de-rijn. Laatst geraadpleegd 13 juni 2016.

68 Website NOS: http://app.nos.nl/datavisualisatie/gemeenteraadsverkiezingen-2014/index.html.

Laatst geraadpleegd 2 maart 2016.

Website Verkiezingskaart: http://www.verkiezingskaart.nl. Laatst geraadpleegd 24 februari 2016.

In document Perspectieven op eigen verantwoordelijkheid : een onderzoek naar burgerschap in het sociaal domein volgens beleidsmakers, front-line workers en burgers in Alphen aan den Rijn (pagina 61-70)