Uit de analyse van de interviews kwamen 3 belangrijke hoofdthema’s naar voren: de houding van de veehouders tegenover dragerschap van V-MRSA, de ervaringen van de veehouders met de zorg in ziekenhuizen en de impact van het dragerschap op het sociale leven van de veehouders. Houding tegenover het dragerschap
Veehouders waren over het algemeen vrij nuchter over hun dragerschap. Zij gaven aan dat ze op het moment van diagnose geen idee hadden wat er zou gaan gebeuren en wat de maatregelen in het ziekenhuis inhielden. Ook gaven zij aan dat zij niet op de hoogte waren van de preventieve maatregelen die zij zelf hadden kunnen nemen om MRSA- dragerschap te voorkomen en ze daarom ook niet hadden genomen. De veehouders waren niet bang om MRSA over te dragen aan hun naasten omdat V-MRSA (bijna) niet overdraagbaar is van mens-op-mens: “Dat is ook nog nooit
gebeurd, die dier gerelateerde MRSA is nog nooit over gedragen.”.
Het MRSA dragerschap wordt onder de veehouders gezien als een beroepsrisico dat bij hun werk hoort: “Je bent je ervan
bewust dat als je met dieren werkt het niet risicoloos is.”
Ervaringen met de gezondheidszorg
De meeste veehouders gaven aan negatieve ervaringen te hebben gehad met hun verblijf in het ziekenhuis. Zij hadden hun tijd in isolatie als erg frustrerend en eenzaam ervaren. Ook voelden ze zich achtergesteld en benadeeld voor wat betreft de verzorging: het verzorgend personeel kwam niet of nauwelijks bij hen langs en ze werden aan hun lot over gelaten: “Dat was gewoon een hel”. Er waren ook veehouders (4 van de 16) die hun opname in isolatie positief hadden
ervaren. Zij vonden het prima en lekker rustig om alleen op een kamer te liggen en kwamen qua verzorging niks te kort:
“Je hebt alle rust ook ’s nachts.”
Een aantal aspecten had de ervaringen van de veehouders negatief beïnvloed. Veehouders hadden de indruk dat het ziekenhuispersoneel gebrekkige kennis had over MRSA en over de protocollen, de protocollen werden niet op dezelf- de manier opgevolgd in de verschillende ziekenhuizen en de veehouders kregen van het ziekenhuis nauwelijks of geen informatie over MRSA. Daarnaast gaven de veehouders aan dat ze het onrechtvaardig vonden dat alleen zij in de ziekenhuizen worden getest op MRSA. Terwijl MRSA ook voorkomt bij andere dieren zoals kippen en kippenhouders niet getest worden.
Ondanks de negatieve ervaringen gaven alle veehouders aan dat zij, als ze weer in een ziekenhuis terecht zouden komen, opnieuw hun verantwoordelijkheid zouden nemen en aangeven dat ze met vee werken: “Misschien is het voor
andere mensen wel heel erg om het te krijgen dus ik zal het echt wel zeggen.”
Impact dragerschap op het sociale leven
MRSA-dragerschap had over het algemeen geen invloed op het sociale leven van de veehouders: “In het dagelijks leven
heb ik er ook helemaal geen last van en sta ik er ook niet bij stil.”
Voor sommigen had het wel consequenties voor hun gezin. Zij gaven aan dat hun gezinsleden als die in het ziekenhuis werden opgenomen, ook met de isolatiemaatregelen te maken kregen, ook al waren zij niet met de dieren in aanraking zijn geweest en soms zelfs negatief testten voor MRSA. Dit werd als frustrerend voor de familieleden ervaren. De veehouders gaven verder aan dat in de omgang met familie en vrienden over het algemeen niets veranderd was. Zij hebben een sterk verantwoordelijkheidsgevoel naar
Tabel 1. MRSA- gezondheidsgerelateerde kenmerken
Opgenomen in het ziekenhuis Niet opgenomen in het ziekenhuis
14 veehouders 2 veehouders Duur opname in isolatie in het ziekenhuis 3: 0 dagen
3: 1 dag 6: 2-3 dagen 4: 3+ dagen Laatste keer opgenomen in isolatie in het ziekenhuis 5: 0-1 jaar geleden
5: 1-5 jaar geleden 3: 5-10 jaar geleden 1: 10-15 jaar geleden
hun omgeving toe. Wanneer er iemand in hun omgeving ziek is, zullen ze vaak overwegen of het verstandig is om op ziekenbezoek te gaan: “ik heb wel altijd gezegd, stel je voor dat
één van mijn ouders met bepaalde klachten in het ziekenhuis ligt, zou ik wel nadenken, moet je daar nou wel of niet naar toe gaan.”
Conclusie en aanbevelingen
Dit onderzoek laat zien dat V-MRSA-dragerschap onder veehouders geen grote impact heeft op hun dagelijkse leven. Bij bezoek aan een ziekenhuis worden ze wel geconfronteerd met hun dragerschap omdat ze gescreend worden en er speciale zorgmaatregelen genomen worden. De summiere of afwezige informatie over MRSA voor de patiënten, het verschillend opvolgen van protocollen in verschillende ziekenhuizen en het voor de veehouders onrechtvaardige screeningsbeleid, dragen bij aan de negatieve ervaringen van veehouders. Het is belangrijk dat de juiste informatie beschikbaar en toegankelijk is voor veehouders en zorgverleners. De meeste geïnterviewde veehouders kwamen uit Noord-Brabant en Limburg, waardoor de resultaten mogelijk niet gelden in alle gebie- den van Nederland waar V-MRSA voorkomt.
Vervolgonderzoek zou zich moeten richten op het kwantifi- ceren van de resultaten van dit verkennend onderzoek en nagaan welke impact V-MRSA-dragerschap heeft bij veehouders in de overige gebieden van Nederland waar V-MRSA voorkomt.
Auteurs
T.A.P.B. Domsdorf1,2, M.R. Haverkate2, R. Eilers2, A. Timen2
1. Vrije Universiteit, Amsterdam
2. Centrum Infectieziektebestrijding, RIVM Correspondentie
renske.eilers@rivm.nl
Literatuur
1. Hetem DJ, Bootsma MC, Troelstra A, Bonten MJ. Transmissibility of livestock-associated methicillin- resistant Staphylococcus aureus. Emerg Infect Dis. 2013;19(11):1797-802
2. M. Wegdam-Blans M, Ernest M. Protocol LA-MRSA. 2013.
3. RIVM. Vragen en antwoorden MRSA [Available from: http://www.rivm.nl/Documenten_en_publicaties/ Algemeen_Actueel/Veelgestelde_vragen/
Infectieziekten/ISI_standaarden/ISI_MRSA.
4. Meekelenkamp J., Schneeberger P., Hermans M., & JM, A. R. Aanpassing van isolatiemaatregelen bij livestock- associated MRSA (LA-MRSA) leidt tot betere patiënten- zorg 2017. Report No.: 2.
5. Patton MQ. Qualitative Research & Evaluation Methods 4ed: SAGE Publications, Inc; 2015. 832 p.