Oeffeninghe.
heb-93
bende, leydt sijn elf Discipelen van Jerusalem tot het hofken van Oliueten: om na costume daer te gaen bidden, ende alsoo sijne passie te beghinnen, ende sijne vijanden, die Judas ghereedt maeckte ende vergaderde, te verwachten.
2. Christus bidt daer drymael, ligghende op sijn aensicht: ter wijle dat sijne Discipelen slapen, ende dat Judas hem soeckt te verraden. Hy wordt benaut tot der doodt toe, ende sweet ouer-vloedichlick sijn gheheel lichaem ouer bloedich sweet, ende wordt besocht door den Enghel.
3. Christus gaet met sijne lieue Discipelen, vol-eyndt hebbende sijn ghebedt, Judas ende de scharen te ghemoet: ende toont hen verscheyden teeckenen van sijne goedertierentheydt ende almoghentheydt, om henlieden te verwecken tot beteringhe; de welcke sy verhert zijnde in hunne quaetheydt, niet waer en nemen.
4. Christus laet hem vanghen, ter aerde stooten, binden, trecken, slaen, ende betreden. Den Propheet seght dat sijne vijanden hem aenghevallen hebben, als verwoede honden, vervaerlicke leeuwen, verstoorde bien, oft als een vier in drooghe doornen.
5. Christus nu ghevanghen zijnde wordt verlaten van alle sijne Discipelen: ende met groot ghetier, ende veel verdriets, by nachte ghetrocken, door de vuylicheydt der straten, ende gheleydt tot Annas.
6. Christus wordt van Annas ghevraeght ende ontfanght van eenen dienaer, aen sijn
ghebenedijde kake, eenen soo gheweldighen slach, dat sijn gheheel aenschijn blau werdt, ende het bloedt hem ten neuse ende ten monde uyt-spronck. Waer op Christus hem seer minnelick onder-wesen heeft.
7: Annas doet Christum vaster binden met nieuwe banden: prijst de soldaten ende dienaers van hun deuoor: ende seyndt hem naer Cayphas, daer den gheheelen Raedt vergadert was, ende Christum verwachte.
8. Christus staet ghebonden als eenen quaedt-doender voor den Raedt, ende wordt door veel valsche ghetuyghen beschuldight: Cayphas als't hooft van den Raedt, ende oppersten Priester van dien iare, onder-vraeght Christum: maer Christus en spreeckt niet een woordt.
9. Cayphas besweert Christum, door den levenden Godt, dat hy soude segghen, oft hy den Messias, Godts Sone is. Christus bekent dat hy dien is. Cayphas scheurt sijn Priesterlick kleedt, ende roept: hy heeft gheblasphemeert: hierom den gheheelen Raedt verwijst Christum ter doodt.
10. Petrus verloochent in het huys van Cayphas drijmaels Christum, doet eenen valschen eedt, ende vervloeckt sy-seluen. Christus aensiet Petrum met de ooghen sijnder bermherticheydt, Den hane kraeyt. Petrus komt tot kennisse sijnder misdaedt, gaet uyt, ende weent seer bitterlick.
11. Cayphas ende den Raedt gaen slapen, ende leueren Christum ouer de dienaers: de welcke hem dien nacht soo wreedelick ghehandelt hebben, dat noyt mensch en heeft
kon-95
nen begrijpen, hoe swaer Christo dien nacht gheweest is.
12. Sy hebben des anderen daechs vroech Christum ghebonden ende gheheel mismaeckt, wederom voor den gheheelen Raedt gheleydt: ende om dat hy ander-werf beleedt, dat hy den sone Godts was, is de tweede reyse van hen-lieden ter-doodt ver-wesen.
13. Judas komt in den Raedt, ende doet restitutie van sijne dertich penninghen, bekent oock sijne schuldt, ende ontschuldight Christum: maer siende dat Christus in noodt bleeft, uyt wan-hope heeft sy seluen verhanghen Het welck Christo eene alder-grootste droefheydt aen-ghebracht heeft.
14. Als nu Iesus ter doodt verwesen was, is van den Raedt ghebonden gheleydt na Pilatus, om dat Pilatus hem soude doen cruycen: ende om dat soo veel te lichter te verkrijghen, soo beschuldighen sy Christum alder-eerst, dat hy onder het volck oproer ghemaeckt hadde, ende verboden den Keyser tribuyt te gheuen, eyndelick dat hy gheseydt hadde, dat hy den Messias was. Pilatus ondervraeght hier op Christum. Christus onderwijst Pilatus. Pilatus ontschuldight Christum.
15. Iesus wordt voor de tweede mael in verscheyden manieren beschuldight vanden Raedt, ende onder-vraeght op die beschuldinghe van Pilatus: maer en antwoordt niet een woordt. Pilatus verwondert hem hier af, ende ontschuldight Christum: ende hoorende dat hy onder Herodes macht was, sendt hem soo hy
was ghebonden nae Herodes den Koninck. In welcke weghen, Christus veel lasteringhen, schaemte, ende verdriet gheleden heeft.
16. Herodes verblijdt hem, ondervraecht Christum, ende en krijght gheene antwoorde. Den Raedt beschuldight Christum seer bitterlick; maer Christus swijght in alles: ook dat Herodes Christum, met den raedt verachte, ende sandt hem weder tot Pilatus, ghekleedt met een wit kleedt, te kennen gheuende dat hy hem hielt voor zot.
17. Ter oorsake van Paeschen, ende de oude costuyme der Joden soo presenteert Pilatus den volcke Christum ende Barrabam, dat sy een van twee souden verlossen. Het volck door het boos ingheuen van den raedt verkiest Barrabam, ende roept gheweldichlick dat men Iesum soude cruycen.
18. Iesus door Pilatus beuel, wordt ouergheleuert seshondert ende ses-en-sestich soldaten om van hen ghegheesselt te worden. Dese hebben Iesum gheheel naeckt ontkleedt ghebonden aen een kolomme, ende sijn ghebenedijt lichaem ouer, voren ende achter, soo door-slaghen, dat in hem van het opperste des hoofts, tot het onderste der voeten, niet gheheel en bleef.
19. Iesus wordt daer na seer pijnelick ghecroont, met eene gheweldighe croone, van langhe, vaste, ende scherpe doornen, die sijn ghebenedijdt hooft van alle zijden, tot het secreetste der herssenen door-braken: ende wordt daer na seer spijtelick beschimpt, bespoghen, ende in sijn aenschijn gheslaghen.
97
20. Pilatus heeft Iesum aldus ghegheesselt, ende beswaert met de doorne croone, t'samen oock ouerdeckt met een vermuft purperen kleedt, voordt-ghebracht den Raede ende het volck ghetoont, ende gheseyt: Siet daer is den mensch.
21. Iesus wordt wederom van den volcke versteken, ende voor de derde reyse beschuldight van den Raedt voor Pilatus, dat hy sy seluen ghenoemt hadde den Sone Godts; begheerende daerom dat men hem cruycen soude Christus swijght. Pilatus verstoort hem teghen Christum. Christus antwoordt Pilato. Pilatus ontschuldight Christum.
22. Christus wordt voor de vierde reyse van den Raedt ende volcke beschuldight, dat hy den Keyser teghen was; ende roepen Cruyst hem Cruyst hem. Pilatus wordt vermaent van sijn vrouwe, dat hy hem niet misgaen en soude aen den rechtveerdighen Christum. Vreesende nochtans dat den Raedt hem beschuldighen soude voor den Keyser: wascht sijn handen, noemt sy-selven onnoosel, leght de schuldt op de Joden, ende gheeft de sententie, dat men Christum aen den cruyce dooden soude.
23. Hier na hebben de soldaten terstondt Christum sijn purperen kleedt, ende doorne croone af ghedaen, sijne eyghen kleederen aen ghedaen, om dat hy dies te beter bekent soude worden van alle menschen, ende de doorne croone wederom met groot ghewelt op het hooft ghestelt, ende in gheslaghen: sy hebben oock op sijn doorbroken schouderen een swaer ende groot cruyce gheleydt, ende dat hem doen
draghen tot op den berch van Caluarien, daer hy moeste ghecruyst worden.
24. Christus reyst tusschen twee moordenaeren, tot meerdere schande, door de stadt van Jerusalem, na de plaetse der doodt: hy valdt dickwijls seer bitterlick onser sijn swaer cruys, ende en klaeght niet. Hy wordt gheholpen van Simeon. Hy wordt bedroeft door het schreyen der vrouwen, voorseght hen de verwoestinghe van Jerusalem, ende klimt op den swaren bergh.
25. Als Christus nu dese bittere reyse voleyndt hadde, soo wordt hy van de soldaten ontkleedt, ende ghestelt voor al den volcke gheheel naeckt by sijn cruyce: ende wordt met myrrhe ende galle ghelaeft.
26. Daer na hebben de soldaten Christum op den cruyce neder ghestooten, sijn lichaem met gheweldt als een ghespannen pese op eenen boghe uytghereckt, ende met plompe naghelen, sijne ghebenedijde handen ende voeten doorslaende aen den cruyce ghenaghelt, ende bouen hem vast ghemaeckt, door Pilatus bevel, desen tijtel in dry talen gheschreuen: Iesus van Nazareth Koninck der Ioden.
27. Voordts hebben sy't cruyce, den standaert onser salicheydt, op gheheuen, met ghewelt in den ghereeden punt laten vallen, ende aen elcke zijde eenen moordenaer ghehangen. Christus heeft dry uren, te weten, van den twaeluen tot dry uren na den noen, vloeyende van den bloede, ende leuendich ghehangen aen den cruyce, in groote koude ende sware pijne.
99
28. Christus heeft aen den Cruyce, veel schimpen ende blasphemien gheleden, met azijn ghelaeft gheweest, seer verlast gheweest door de doorne croone, ende ghesien de soldaten, sijne kleederen, met 't worpen des teerlinghs, deelen.
29. Christus heeft seuen woorden ghesproken, hanghende aen den cruyce, al tot troost, ende salicheydt der menschen, ende alder-eerst ghebeden voor de ghene die hem cruysten.
30. Christus heeft ten dry uren, sijn hooft neder gheboghen ende sijnen gheest ghegheuen. Alle creaturen zijn ontstelt gheweest in Christi lijden ende doodt: de hemelen hebben hun licht ontrocken, de aerde heeft ghebeeft, de steenen zijn ghescheurt gheweest, de grauen zijn open ghegaen, ende de dooden verresen.
31. Als nu Christus ghestoruen was, soo heeft Longinus den soldaet sijn zijde gheopent met een sperre, waer uyt ghevloten is water ende bloedt. De vrienden Christi hebben het lichaem af ghedaen, ghewasschen, ghesalft, ende eerlick begrauen. De siele is neder ghedaelt tot de Heylighe Vaders in het voor-borgh der hellen, om die te vermaken, ende te nooden tot de triumphe van sijne verrijsenisse.