BEDRIJVENTERREIN AVELINGEN

Het bedrijventerrein Avelingen bij Gorinchem is een van de maatregelen die is opgenomen in het programma Ruimte voor de Rivier. Reden hiervoor is dat de aanwezige bebouwing in Gorinchem en Sleeuwijk voor een lokale versmalling van de rivier zorgt. Specifiek gaat het om de bebouwing in het buitendijkse bedrijventerrein Avelingen. Deze buitendijkse bebouwing (en dus rivierversmalling) zorgt voor opstuwing. Om het water meer ruimte te geven wordt de uiterwaard ter hoogte van het bedrijventerrein vergraven tot nevengeul. Hierdoor stroomt er tijdens hoge rivierafvoeren meer water door het winterbed van de Merwede dan in de huidige situatie, wat leidt tot een waterstanddaling bij Gorinchem (Wittenveen&Bos, 2011).

Binnen het project Bedrijventerrein Avelingen zijn twee interviews gehouden. Allereerst is er een interview afgenomen met Dhr. Hans Brouwer (PDR). Vervolgens is er een interview afgenomen met de initiatiefnemer van het project. Dit was namens de gemeente Gorinchem Dhr. Arjan van der Wiel. Er zijn maar twee interviews afgenomen binnen deze case, omdat beide respondenten aangaven dat dit de enige twee actoren zijn die nauw zijn betrokken bij de besluitvorming van dit project.

5.5.1

HUIDIGE GEBIEDSBESCHRIJVING

Het gehele plangebied ligt ten zuiden van de kern Gorinchem en ten noorden van de Boven-Merwede. Het plangebied “Bedrijventerrein Avelingen” is een samenvoeging van twee bedrijventerreinen. Het gaat daarbij om de terreinen Avelingen-Oost en Avelingen-West. De bedrijfsactiviteiten lopen uiteen van kleine kantoorfuncties tot grote bedrijvencomplexen. Karakteristiek voor Gorinchem is de scheepsbouw en watergebonden industrie. In dit plangebied bevindt zich daarnaast de scheepswerfindustrie in Avelingen- West, dit is van oudsher een belangrijke werkgevende tak in de gemeente.

Het deelgebied Avelingen-West ligt ten westen van de A27 tussen het Kanaal van

Steenenhoek en de Boven Merwede. Het terrein kenmerkt zich door een gesloten karakter. De ruimtelijke kwaliteit van het bedrijventerrein wordt ontleend aan de situering langs de Boven-Merwede en de brug met de A27. Het terrein heeft daarnaast een duidelijk gezicht vanaf de Merwede en vormt vanaf de rivier een herkenningspunt voor de stad Gorinchem. Aan de oost- en westzijde is het terrein afgeschermd door hoog opgaand groen en aan de zuidzijde van het deelgebied zijn uiterwaarden gelegen, grenzend aan het industrieterrein. De uiterwaarden bestaan hoofdzakelijk uit grasland.(BRO, 2010)

Avelingen-Oost is een bedrijventerrein van circa 25 hectare en ligt tussen de A27 en de vesting Gorinchem. Avelingen-Oost is ook gelegen langs de Boven-Merwede en is toegankelijk voor short-sea schepen. Daarnaast heeft het bedrijventerrein nog de beschikking over drie insteekhavens. Ook dit terrein heeft een duidelijk gezicht vanaf de Merwede en vormt vanaf de rivier een herkenningspunt voor de stad Gorinchem de rivier. De kwaliteit van de openbare ruimte en van de private opstallen en terreinen is wisselend. Groen is in het deelgebied weinig aanwezig. Alleen langs de A27 bevindt zich een groene rand. Aan de zuidzijde van het deelgebied zijn de uiterwaarden gelegen bestaande uit hoofdzakelijk grasland. Cultuurhistorisch is het gebied eigenlijk alleen interessant wanneer gekeken wordt naar elementen die nog te herkennen zijn van vroeger, zoals de restanten van de voormalige Baileybrug. (BRO, 2010)

5.5.2

TOEKOMSTIGE GEBIEDSBESCHRIJVING

Voor wat betreft de ontwikkeling van het terrein is aansluiting gezocht bij de plannen van het Rijk en wordt het Ruimte voor de Rivier project Avelingen uitgevoerd. Dit project houdt onder meer in dat delen van de uiterwaarden worden afgegraven en dat daarmee meer ruimte wordt geboden aan de rivier. De Gemeente Gorinchem heeft met het vergraven van de uiterwaard tevens de ambitie om het watergebonden karakter van het bedrijventerrein Avelingen te versterken. Dit kan gepaard gaan met een herstructurerings- en verplaatsingsopgave van de bestaande bedrijvigheid. Bovendien kan er een langskade worden gerealiseerd met als doel de watergebondenheid van het bedrijfsterrein uit te bouwen, waarbij de aanwezige overslagmogelijkheden worden gefaciliteerd.(Gemeente Gorinchem, Ecorys & Robert de Koning, 2006)

5.5.3

BESLUITVORMING EN PLANNING

Bedrijventerrein Avelingen zag in 2001 kansen zich te ontwikkelen tot een nat bedrijventerrein. Deze constatering werd gedaan in het kader van een studie naar de toekomst van bedrijventerrein Avelingen. Om die kansen te kunnen benutten was herstructurering van het terrein aan de orde. “Vervolgens werd deze locatie in 2005 door het kabinet aangewezen als koploper project en zagen wij als gemeente de kans om deze twee projecten te combineren” (Van der Wiel, 2011). In het regioadvies aan het kabinet was de locatie reeds voorgedragen als een gebied waar de dubbele doelstelling van de PKB goed uitgevoerd kon worden. Door een combinatie van de herstructurering van het bedrijventerrein met de rivierverruimingsmaatregelen kon de ruimtelijke kwaliteit ter plekke een impuls krijgen, met name de economische kwaliteit en het vervoer over water. De aanstelling als koploperproject betekende dat nog voor de finale vaststelling van PKB deel 4, gestart kon gaan worden met de uitwerking van de maatregel in een planstudie en dat hiervoor middelen beschikbaar werden gesteld. Door dit koploperschap kon daarnaast mogelijk versnelling van de realisatie worden bereikt. Afbeelding 28: Inrichtingsplan bedrijventerrein Avelingen (Wittenveen&Bos et al. (2008)

In een bestuursovereenkomst met het ministerie van V&W en de gemeente Gorinchem werden afspraken vastgelegd over de opzet, inhoud, uitvoering en financiering van de planstudie. De gemeente Gorinchem nam de leiding en werd daardoor initiatiefnemer van het project. Doordat de gemeente in 2001 al was begonnen, lagen er al drie alternatieven klaar die de gemeente in samenwerking met de aanwezige bedrijven al had gemaakt. Deze drie alternatieven zijn later overgenomen door de PDR waardoor er een flinke tijdwinst werd geboekt.

De drie alternatieven (varianten) hadden allen dezelfde uitgangspunten. Deze uitgangspunten zijn dus de doelstellingen van de gemeente Gorinchem in samenwerking met de bedrijven op het bedrijventerrein:(Gemeente Gorinchem et al. 2006)

• Handhaving van de huidige bedrijven in het gebied. Hoewel niet alle bedrijven een directe binding hebben met het water, wordt geen actief verplaatsingsbeleid voorgestaan;

• Verruiming van de rivier door de aanleg van een periodiek meestromende parallelle geul door de voorlanden van bedrijventerrein Avelingen;

• Om te voorkomen dat de stroming in de Merwede bij laag water te veel vertraagd, moet een belemmering in de vorm van een drempel worden gerealiseerd;

• Versterking van de bereikbaarheid vanaf het bedrijventerrein door realisering van kaden; • Herstructurering in het gebied door het dempen van de niet meer in gebruik zijnde, te kleine,

insteekhavens;

• Binnen de mogelijkheden van de opgave zoveel mogelijk handhaven van de ecologische verbindingszone langs het terrein en voor versterking van ecologische verbindingen. Mogelijkheden binnen en buiten het terrein integreren in deze planvorming;

• Extra verstorende gevolgen als gevolg van waterstroming voor

• De huidige voorraadhaven van Damen Shipyards voorkomen en mogelijke alternatieven hiervoor bieden;

• Handhaving van de pijlers van de Merwedebrug. Planvorming voor alternatieven komen in het kader van deA27-planstudie in beeld.

• Ontwikkelingskansen bieden voor de industrieel logistieke invulling en de toevoeging van hoogwaardiger functies in het gebied.

Naar aanleiding van deze uitgangspunten werden drie alternatieven opgesteld, namelijk (gemeente Gorinchem, 2006):

In document Een onderzoek naar de vertragingen tijdens de beleidsimplementatiefase van Ruimte voor de Rivier projecten (pagina 87-89)