Beantwoording deelvragen

Het onderzoek heeft haar structuur te danken aan de vijf deelvragen die de hoofdvraag inhoudelijk ondersteunen. Deze paragraaf geeft een korte samenvatting van de deelconclusies op deze deelvragen.

‘Welke actoren zijn betrokken bij het concept MaaS?’

Meurs (2018) haalt in zijn werk drie verschillende soorten actoren aan die de basis vormen voor een categorisatie van actoren: vragers, aanbieders en intermediairs. Binnen deze drie categorieën zijn er verschillende soorten actoren aan te wijzen.

- Vragers zijn de potentiële gebruikers van MaaS. Dit kunnen bewoners, bedrijven en organisaties of overheden zijn. Er wordt hier ook vaak gesproken over bepaalde “doelgroepen”. Dit zijn specifieke groepen die interessant zijn voor MaaS.

- Aanbieders zijn de vervoerders van zowel collectieve vervoersdiensten als doelgroepen vervoer. Collectieve vervoerders zijn de traditionele vervoerders die via OV-concessies het recht hebben op vervoer in een bepaalde regio. Onder de doelgroepen vervoerders worden particuliere vervoerders verstaan die bepaalde doelgroepen vervoeren. Deze actoren hebben de middelen om de MaaS-dienst te ontwikkelen en aan te bieden aan de vragers. - Intermediairs zijn alle actoren die tussen de vragers en aanbieders een rol vervullen. Dit

kunnen data- en serviceproviders, netwerken, beleidsadviseurs en overheden zijn. De eerste zijn enorm belangrijk bij de ontwikkeling van een MaaS-platform. Zij hebben vaak veel technische kennis en kunnen de belangrijkste facetten van MaaS uitwerken. Netwerken zijn overkoepelende organisaties van bedrijven of andere actoren die samenwerken. Zij kunnen veel invloed uitoefenen op de beleidsvorming en kunnen bepaalde onderwerpen op de agenda plaatsen. Beleidsadviseurs zijn belangrijke adviserende actoren en spelen een rol bij de beleidsbepaling binnen het mobiliteitsbeleid. Overheden (rijksoverheid, provincies en gemeenten) hebben te maken met een bepaalde mobiliteitsproblematiek en maken hier beleid op. Hierbinnen kunnen ze een bepaalde rol aannemen.

65 ‘Welke rol hebben de betrokken actoren bij MaaS?’

De betrokken actoren kunnen verschillende rollen aannemen bij de beleidsvorming op MaaS. Deze rol is grotendeels te danken aan het type actor en welke verhouding ze hebben ten opzichte van de andere actoren. Zo hebben overheden een gezag dragende rol en zijn zij verantwoordelijk voor het maken van beleid. De andere actoren kunnen voornamelijk invloed uitoefenen op het te maken mobiliteitsbeleid door hun kennis en ervaringen te delen. Het is aan de overheidsactoren om de betrokken actoren mee te nemen in de beleidsvorming. Toch kan het ook zo zijn dat vervoerders of andere grote aanbieders van vervoer eigen beleid vormen op MaaS. Zij hebben een concessie vanuit de provincie en kunnen binnen de kaders die de provincie stelt ook eigen beleid ontwikkelen. Gemeenten hebben hier bijvoorbeeld weinig invloed op.

‘Wat verstaan de betrokken actoren onder MaaS?’

Het geven van een eenduidige definitie van MaaS is moeilijk gebleken. Er zijn veel verschillende benaderingen die een afspiegeling zijn van de belangen en discoursen die betrokken actoren aanhouden. De verschillen bij deze benaderingen van MaaS betreffen de focus binnen het mobiliteitsconcept. Bij het vergelijken van de gevonden benaderingen kunnen de belangrijkste componenten van MaaS worden samengevoegd tot één definitie van MaaS die als volgt luidt: Een vraag-gestuurde mobiliteitsdienst waarin verschillende vervoersdiensten geïntegreerd zijn tot één overzichtelijk platform voor de gebruiker, die zijn of haar reis van A naar B makkelijk kan plannen, boeken en betalen (zie paragraaf 6.2).

‘Welke rol vindt de gemeente dat ze moet aannemen binnen de beleidsvorming met betrekking tot MaaS?’

De gemeente ziet zichzelf het meest in de rol van regisseur of facilitator. Er is de erkenning dat MaaS een ontwikkeling is die het beste door marktpartijen uitgevoerd kan worden. Het is voor de gemeente belangrijk om overzicht te houden op de ontwikkelingen van MaaS en het toe te passen in het eigen mobiliteitsbeleid wanneer dit een toegevoegde waarde heeft bij het bestrijden van de lokale mobiliteitsproblematiek. Hiervoor kan de gemeente als regisseur de juiste actoren zoeken en met elkaar verbinden. Anderzijds kan de gemeente ook passief een faciliterende rol aannemen en de daadwerkelijke uitvoering en beleidsvorming meer bij de andere betrokken partijen laten. De gemeente kan met behulp van vergunningen, locaties en subsidies ondersteuning bieden wanneer het nodig is. Dit zal dan ook vooral op infrastructureel niveau zijn.

66

‘Welke rol vinden de betrokken actoren dat de gemeente moet aannemen binnen de beleidsvorming met betrekking tot MaaS?’

Ook de betrokken actoren geven aan de meeste waarde te hechten aan de gemeente als rol van regisseur en facilitator. Hiervoor geven ze argumenten die veel overeenkomen met de argumenten van de gemeente. De rol van de gemeente in de beleidsvorming van MaaS wordt soms wel beperkter geschat door het feit dat de ontwikkeling van MaaS veelal bij marktpartijen ligt. De benaderde actoren geven aan dat het bevorderend werkt wanneer er op nationale of provinciale schaal richtlijnen en kaders worden gesteld met betrekking tot MaaS. Gemeenten hebben hier een beperkte rol in en zullen voornamelijk lokaal de faciliterende rol op zich nemen. Soms is het echter wel gewenst dat de gemeente een MaaS-project initieert, dit om vooral meer energie achter het ontwikkelen van MaaS te krijgen. Hier is MaaS Heijendaal een mooi voorbeeld van (paragraaf 5.2.2.).