Case A1: high business complexity
Jij bent directeur van de divisie West-Europa in de raad van bestuur van een multinationale bank/ verzekeraar die zowel opereert op de zakelijke als de particuliere markt. Het hoofdkantoor is gevestigd in Amsterdam, maar er zijn ook kantoren in 21 andere landen. De bank kent 5 divisies: Afrika, Azië, Amerika, West-Europa en Oost-Europa. In totaal telt het bedrijf 150.000 werknemers. De bank biedt veel verschillende producten en diensten aan. Een particuliere klant kan bij jullie o.a. terecht voor betaal- en spaarrekeningen, leningen, allerlei verzekeringen, pensioenregelingen, hypotheken en beleggingsadvies. Aan zakelijke klanten bieden jullie o.a. advies op het gebied van fusies/ overnames en jullie begeleiden aandelenemissies.
In jouw divisie wordt een matrixstructuur gehanteerd; de 5400 filiaalmanagers rapporteren zowel aan de 42 regiomanagers als aan de 9 landenmanagers. Recentelijk zijn wegens groei de regio’s opnieuw ingedeeld. Hierdoor is een regio steeds vaker verspreid over meerdere landen.
Jij merkt dat dit problemen oplevert; uit allerlei hoeken klinkt commentaar. De filiaalmanagers zeggen tegenstrijdige opdrachten te krijgen, er ontstaan conflicten tussen de landenmanagers onderling en de regiomanagers hebben moeite met de verschillende werkwijzen in de verschillende landen. Bovendien zijn de overheden ook ontevreden met deze constructie, omdat het voor de toezichthouders niet altijd eenduidig is wie het aanspreekpunt is.
Om dit op te lossen wil jij een nieuwe bedrijfsstructuur invoeren. Echter twijfel jij nog over de manier waarop jij dit het beste kan doen. Jij overweegt in ieder geval de volgende benaderingen:
1) Jij legt de medewerkers uit wat er moet gebeuren en waarom. De verandering wordt direct en in een hoog tempo uitgevoerd zonder de werknemers te raadplegen. Het veranderingsproces is strak gedirigeerd en de doelen die jouw bestuur opstelt zijn onveranderbaar.
2) Jij ontwikkelt een plan. De verandering wordt eerst uitgebreid gepland en dan in hoog tempo uitgevoerd in samenspraak met de werknemers. Het veranderingsproces is participatief en de gestelde doelen zijn flexibel. 3) Jij geeft de richting aan naar de werknemers, instrueert deze en houdt het geheel in de gaten. De verandering wordt direct uitgevoerd in samenwerking met de werknemers. Het veranderingsproces is geïmproviseerd en er worden geen concrete doelen opgesteld.
Geef op basis van de informatie uit de casus en in de rol van directeur uw mening aangaande onderstaande stellingen.
1. Ik voel mijzelf niet beperkt in het kiezen van een benadering in deze situatie.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
2. Ik ervaar een grote mate van keuzevrijheid in het kiezen van een benadering in deze situatie.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
3. Ik vind dat strikt genomen benadering 1, 2 en 3 allemaal kunnen worden toegepast op deze situatie.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
4. Het bedrijf in deze casus is groot.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
5. Het bedrijf in deze casus opereert in veel verschillende landen.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
6. Het bedrijf in deze casus biedt veel verschillende producten en diensten aan.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
7. In deze situatie is het aantal kritische belanghebbenden hoog.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
Case A2: low business complexity
Jij bent directeur en oprichter van een bedrijf dat gespecialiseerd is in deur aan deur verkoop. In opdracht van instellingen zoals ‘De Nierstichting’ werven jullie donateurs. Jullie hebben een kantoor in Amsterdam en in totaal telt het bedrijf 16 werknemers.
Tot op heden is er geen bedrijfsstructuur vastgelegd en daarom zijn alle functies en daarmee de werknemers gelijkwaardig aan elkaar. Echter nu het bedrijf groeit, beginnen er onderlinge verschillen te ontstaan tussen de rollen die werknemers innemen. Er lijken drie “teams” te zijn ontstaan. Bovendien lijkt het alsof binnen al deze teams één persoon als leider is aangewezen. Formeel gezien is er echter geen functiescheiding.
Je merkt dat dit problemen oplevert; de werknemers klagen. De ‘teamleiders’ zijn van mening dat zij, gezien de rol die zij vervullen, een hogere beloning verdienen. Bovendien heb jij zelf het idee dat twee van de zelfbenoemde teamleiders niet over de juiste competenties beschikken voor het vervullen van een leidersrol.
Om dit op te lossen wil je een geformaliseerde bedrijfsstructuur invoeren. Echter twijfel jij nog over de manier waarop jij dit het beste kan doen. Je overweegt in ieder geval de volgende benaderingen:
1) Jij legt de medewerkers uit wat er moet gebeuren en waarom. De verandering wordt direct en in een hoog tempo uitgevoerd zonder de werknemers te raadplegen. Het veranderingsproces is strak gedirigeerd en de doelen die jij opstelt zijn onveranderbaar.
2) Jij ontwikkelt een plan. De verandering wordt eerst uitgebreid gepland en dan in hoog tempo uitgevoerd in samenspraak met de werknemers. Het veranderingsproces is participatief en de gestelde doelen zijn flexibel. 3) Jij geeft de richting aan naar de werknemers, instrueert deze en houdt het geheel in de gaten. De verandering wordt direct uitgevoerd in samenwerking met de werknemers. Het veranderingsproces is geïmproviseerd en er worden geen concrete doelen opgesteld.
Geef op basis van de informatie uit de casus en in de rol van directeur uw mening aangaande onderstaande stellingen.
1. Ik voel mijzelf niet beperkt in het kiezen van een benadering in deze situatie.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
2. Ik ervaar een grote mate van keuzevrijheid in het kiezen van een benadering in deze situatie.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
3. Ik vind dat strikt genomen benadering 1, 2 en 3 allemaal kunnen worden toegepast op deze situatie. Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
4. Het bedrijf in deze casus is groot.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
5. Het bedrijf in deze casus opereert in veel verschillende landen.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
6. Het bedrijf in deze casus biedt veel verschillende producten en diensten aan.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
7. In deze situatie is het aantal kritische belanghebbenden hoog.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
Case A3: high socio-technical uncertainty
Jij bent directeur van de divisie ‘koolzuurhoudend’ in de raad van bestuur van een multinationale frisdrank producent. In een bestuursvergadering wordt overlegd over de doelstellingen van de merken uit jouw divisie. Gezamenlijk zijn jullie het eens geworden over de doelstelling voor het merk 6-up: het marktaandeel vergroten van 6 procent naar 7 procent. Jullie zijn het echter niet eens over de manier waarop deze doelstelling het beste gerealiseerd kan worden.
O.a. de volgende opties zijn overwogen: het doorvoeren van een prijsverlaging voor de supermarkten, het verhogen van de beschikbaarheid in de automaten, het vergroten van het reclamebudget voor televisie en het op grote schaal uitdelen van monsters. Het is onduidelijk wat zou kunnen leiden tot de gewenste verhoging van het marktaandeel.
Je hebt meerdere experts gesproken binnen het bedrijf. De conclusie is dat er geen heldere procedures en of methoden bekend zijn binnen het bedrijf om dit probleem op te lossen. Jij twijfelt over de beste benadering om het gestelde doel te bereiken. Je overweegt in ieder geval de volgende benaderingen:
1) Jij legt de medewerkers uit wat er moet gebeuren en waarom. De verandering wordt direct en in een hoog tempo uitgevoerd zonder de werknemers te raadplegen. Het veranderingsproces is strak gedirigeerd en de doelen die jouw bestuur opstelt zijn onveranderbaar.
2) Jij ontwikkelt een plan. De verandering wordt eerst uitgebreid gepland en dan in hoog tempo uitgevoerd in samenspraak met de werknemers. Het veranderingsproces is participatief en de gestelde doelen zijn flexibel. 3) Jij geeft de richting aan naar de werknemers, instrueert deze en houdt het geheel in de gaten. De verandering wordt direct uitgevoerd in samenwerking met de werknemers. Het veranderingsproces is geïmproviseerd en er worden geen concrete doelen opgesteld.
Geef op basis van de informatie uit de casus en in de rol van directeur uw mening aangaande onderstaande stellingen.
1. Ik voel mijzelf niet beperkt in het kiezen van een benadering in deze situatie.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
2. Ik ervaar een grote mate van keuzevrijheid in het kiezen van een benadering in deze situatie.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
3. Ik vind dat strikt genomen benadering 1, 2 en 3 allemaal kunnen worden toegepast op deze situatie.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
4. In het bedrijf is het niet duidelijk met welk(e) middel(en) het gestelde doel bereikt kan worden.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
5. In het bedrijf is geen simpele stapsgewijze methode bekend voor het oplossen van deze situatie.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
6. In het bedrijf zijn geen identificeerbare procedures en handelingen bekend voor het oplossen van deze situatie.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
Case A4: low socio-technical uncertainty
Jij bent directeur personeelszaken van een grote Nederlandse glasfabrikant. In jouw bestuur wordt overlegd over maatregelen om de groeiende concurrentie vanuit Oost-Europa het hoofd te kunnen bieden. Gezamenlijk zijn jullie het eens geworden dat het noodzakelijk is om de arbeidskosten te verlagen met 22 procent. Iedereen beseft dat deze maatregel leidt tot een zogenaamd collectief ontslag.
Zelf weet je dat de procedure voor collectief ontslag is vastgelegd in de wet melding collectief ontslag. Bovendien leert het raadplegen van het internet dat er op websites een veelvoud aan verschillende stappenplannen wordt aangeboden waarin de procedure is uitgewerkt. In ieder geval zijn jullie verplicht om de Ondernemingsraad te raadplegen voor advies.
Nu twijfel jij over de beste veranderbenadering om het gestelde doel te bereiken. Je overweegt in ieder geval de volgende benaderingen:
1) Jij legt de medewerkers uit wat er moet gebeuren en waarom. De verandering wordt direct en in een hoog tempo uitgevoerd zonder, op de OR na, andere werknemers te raadplegen. Het veranderingsproces is strak gedirigeerd en de doelen die jouw bestuur opstelt zijn onveranderbaar.
2) Jij ontwikkelt een plan. De verandering wordt eerst uitgebreid gepland en dan in hoog tempo uitgevoerd in samenspraak met de OR en andere werknemers. Het veranderingsproces is participatief en de gestelde doelen zijn flexibel.
3) Jij geeft de richting aan naar de werknemers, instrueert deze en houdt het geheel in de gaten. De verandering wordt direct uitgevoerd in samenwerking met de OR en andere werknemers. Het veranderingsproces is geïmproviseerd en er worden geen concrete doelen opgesteld.
Geef op basis van de informatie uit de casus en in de rol van directeur uw mening aangaande onderstaande stellingen.
1. Ik voel mijzelf niet beperkt in het kiezen van een benadering in deze situatie.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
2. Ik ervaar een grote mate van keuzevrijheid in het kiezen van een benadering in deze situatie.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
3. Ik vind dat strikt genomen benadering 1, 2 en 3 allemaal kunnen worden toegepast op deze situatie. Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
4. In het bedrijf is het niet duidelijk met welk(e) middel(en) het gestelde doel bereikt kan worden.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
5. In het bedrijf is geen simpele stapsgewijze methode bekend voor het oplossen van deze situatie.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
6. In het bedrijf zijn geen identificeerbare procedures en handelingen bekend voor het oplossen van deze situatie.
Volledig mee oneens 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7 Volledig mee eens
7. Welke benadering kies jij (1,2,3)?