Na de mislukking met HNS in juli 2013, toen de roep om renovatie of vernieuwbouw van De Kuip sterk was, is Feyenoord ook de mogelijkheden van De Kuip gaan onderzoeken. Het hiervoor gevolgde traject is al be- sproken in de hoofdtekst. Deze appendix voegt hier nog enkele punten aan toe.
Feyenoord benoemde in 2013 drie Verkenners om onderzoek te doen. Zij organiseerden eerst een proces waarin ze de ideeën en aanbiedingen van allerlei parti- jen en bedrijven tegen elkaar konden afwegen. Daarbij stonden ze voor alles open, van nieuwbouw tot renovatie en vernieuwbouw. Opmerkelijk is nu dat de Verkenners tijdens het proces merkten dat één van de geïnteress- eerde bedrijven, VolkerWessels, over interne documenten beschikte die ze niet hadden horen te hebben en die de concurrenten van VolkerWessels niet hadden gekregen (zie het interview met de voorzitter van de Verkenners, Van Sluis, op 18 april 2014 in FC Rijnmond, op RTV Rijn- mond). Dit roept minimaal de vraag op of er één of meer mensen met belangrijke posities binnen de club of het stadion waren, en mogelijk nog steeds zijn, die het belang van VolkerWessels boven dat van Feyenoord stellen.
Nadat de Verkenners de ingediende plannen had- den onderzocht, kozen ze voor vernieuwbouw en uitein- delijk voor BAM. Daarna namen de besturen van Feye- noord en Stadion Feijenoord het heft weer in handen. Zij konden echter de lange onderhandelingen met BAM niet tot een goed einde brengen. Opmerkelijk is nu dat BAM daarna een claim van 5 ton bij Feyenoord neerlegde als vergoeding voor de kosten die men tijdens het traject had gemaakt, zo meldt het AD van 17 december 2015. De krant schrijft: “In het jaarverslag van Stadion Feijenoord wordt gewag gemaakt van een ‘dispuut’ tussen de voormalige partners, die eerder dit jaar nog volop samenwerkten aan een ingrijpende modernisering van de monumentale Kuip. Eén van de consequenties is dat BAM niet langer te boek staat als founder van het stadion. Daarmee is de hechte band tussen beide organisaties, die na een eerdere verbouwing in 1994 ontstond, ruw verbroken.” Overigens heb ik geen informatie over de vraag of de breuk gelijmd is. Ook weet ik niet of en hoe BAM gecompenseerd is of nog zal worden voor de gemaakte kosten.
Hoe kan het mislukken van de onderhandelingen met BAM verklaard worden? Van belang is misschien dat voorzitter Van Well van Feyenoord niet direct enthousiast was voor vernieuwbouw. Dit blijkt uit zijn opmerking in NRC-Handelsblad van 21 maart 2015: “Het hele verken- nerstraject dat daarop volgde voor renovatie, ja hallo, dat is mij ook gewoon overkomen. Dat is mij opgedrongen. Uiteindelijk dachten we: misschien kan het nog wel ook met het plan van BAM. Het kon dus niet.“ Men kan zich afvragen of een voorzitter die zich in 2013 en 2014 dingen laat overkomen en opdringen waar hij zelf niet echt in gelooft, niet beter in 2013 had kunnen aftreden. Was
het ook niet fair geweest tegenover al die indieners van plannen voor renovatie en vernieuwbouw welke door de Verkenners met open armen werden ontvangen, en waarvan de winnaar nog meer tijd en middelen in het proces zou moeten gaan steken, als de mensen met wie de winnaar in het vervolgtraject te maken zou krijgen een even open instelling hadden als de Verkenners? En als Feyenoord bij vernieuwbouw evenveel moeite had gedaan om overheidssteun te krijgen als bij nieuwbouw? Zou een gebrek aan een open houding in het vervolgtraject bij BAM wellicht wrevel hebben gewekt?
De claim van BAM kan er in elk geval niet mee te maken hebben dat Feyenoord tijdens de exclusieve onder- handelingen met BAM ook met ReddeKuip sprak, zo blijkt uit een artikel van AD/Rotterdam Dagblad van 14 maart 2015. Een deel van de beschrijving van het onderhandel- ingsproces tussen Feyenoord en BAM is: “avances van ReddeKuip - óók bevallen van een opgefrist boekwerkje – worden genegeerd; de documenten die bij stadion en club zijn afgeleverd, worden per koerier aan de afzender teruggebracht. De reden: bij BAM moet niet de indruk ontstaan dat Feyenoord ’vreemd’ gaat met de concurrent.” Prima.
Opmerkelijk is dan wel dat de algemeen directeur van Feyenoord en de directeur van Stadion Feijenoord begin februari 2014 samen met mensen van VolkerWessels werden gesignaleerd in het stadion van Juventus (AD/ Rotterdams Dagblad, 18-2-2014; de volgende twee alinea’s zijn gebaseerd op deze bron.) Dit gebeurde vlak nadat de Verkenners VolkerWessels en zes andere partijen door hadden laten gaan naar de tweede ronde van hun traject. (Deze tweede ronde eindigde in april, toen de Verkenners met alleen BAM en ReddeKuip verder gingen.) De Verken- ners, die formeel slechts adviseurs van de club waren en de uiteindelijke beslissing aan Feyenoord en Stadion Feijenoord zouden moeten overlaten, waren verrast door de reis van de twee directeuren en VolkerWessels naar Turijn. Voorzitter Van Sluis was er niet blij mee. Omdat VolkerWessels samen met concurrenten nog in de race was voor de bouw van een nieuw stadion, was de reis volgens hem ontactisch. Er kon zo een verkeer beeld ontstaan. Van Sluis benadrukte dat de reis geen invloed zou hebben op de strijd tussen de zeven overgebleven kandidaten.
VolkerWessels zei in een reactie op het bekend worden van de het reisje drie dingen. (1) Het doel van de reis was de afsluiting van het samenwerkingsverband tussen Feye- noord en VolkerWessels voor het eerdere plan voor HNS. (2) De afspraak was meer dan een jaar geleden gemaakt, maar de reis was door overvolle agenda’s niet eerder ge- maakt. (3) De reis had niets van doen met het traject van de Verkenners. Feyenoord bevestigde dit. Dat punt 1 en 2 strijdig waren met elkaar (omdat het er een jaar eerder nog niet op leek dat het samenwerkingsverband snel zou
moeten worden afgesloten) scheen niemand te deren. Ik ben het met de kritiek van Van Sluis op het reisje eens. In juli 2013 waren door de mislukking van HNS ongetwijfeld vele afspraken tussen Feyenoord en Volk- erWessels nutteloos geworden, en de meeste zullen zijn afgezegd. Het reisje naar Turijn had ook kunnen worden afgezegd, en de vraag is dus waarom dit reisje bleef staan. En wie betaalde trouwens dat reisje, dat in 2014 kennelijk geen zakelijk belang meer diende en dus een plezierreisje was, en waarom?
Wat de antwoorden op zulke vragen ook mogen zijn, het voorgaande bevestigt nog eens dat het bestuur en de directie van Feyenoord niet altijd de benodigde topprestatie leveren.