Voor deze opdracht is het mij gelukt mijn eigen visie en interesses te koppelen aan een onderzoek, namelijk: toekomst- en praktijkgerichte elementen toevoegen aan het
bedrijfseconomie. Voor mijn onderzoek is dit vertaald in: het koppelen van LOB-activiteiten aan de lesinhoud van het vak bedrijfseconomie.
Om dit te kunnen bewerkstelligen is het gelukt om op korte termijn professionals uit te nodigen en voor iedere professional een casus uit de praktijk te ontwerpen die zij samen met de leerlingen kunnen bespreken. Daarnaast heb ik een aantal hoge docentvaardigheden toegepast in dit ontwerp, waarbij er bijvoorbeeld is gekozen voor werkvormen die leerlingen activeren, er is gezorgd voor interactieve instructie en leerlingen worden aangemoedigd om kritisch na te denken over de casus, dit in combinatie met het integreren van LOB-activiteiten. Ook moest ik er goed op letten dat ik de lestijd efficiënt gebuikt zodat de leerlingen en professionals voldoende tijd hadden om met elkaar in gesprek te gaan.
Zoals eerder aangegeven kan ik nog veel verbeteren aan de opzet van de evaluatie, waardoor de betrouwbaarheid van mijn meetinstrumenten verbetert kan worden en ik beter inzicht kan krijgen in de meningen van de deelnemers. Ondanks dat ben ik tevreden over de opzet van mijn ontwerp en heb ik voldoende inzicht gekregen om in de toekomst nieuwe lessen te organiseren. Wat ik heb geleerd is dat tijd, inzet & voorbereidingen van de docent bepalend zijn voor de (les)activiteiten in de klas. Terugverwijzend naar het onderzoek van het VO-Raad in 2013 waarin leerlingen vinden dat de vakdocent de zinvolste bijdrage kan leveren aan hun
loopbaancompetenties, maar dat de helft van de docenten dit aanbiedt, is nu begrijpelijk voor mij. Voor het ontwerp heb ik gebruik moeten maken van mijn bestaande netwerk en heb ik veel buitenschoolse tijd besteed om te analyseren hoe de werkzaamheden van het beroep
gekoppeld kan worden met de lesstof. Ik kan begrijpen dat dit veel tijd en energie vergt van docenten, zeker de docenten die al fulltime lesgeven. Met weinig tijd beschikbaar zullen de docenten zich ook alleen richten op de voorbereidingen van de lesstof. Voor mij wordt dit een uitdaging in de toekomst, zeker als ik met grotere klassen ga werken. Hoeveel tijd en energie hou ik straks over als ik voor 8 – 10 professionals een casus moet ontwerpen? Hoe onuitputtelijk is mijn netwerk?
Ondanks deze vragen heb ik met plezier aan het ontwerp gewerkt en heb ik na deze les gemerkt dat, voor wie de les echt relevant was, die leerlingen zich ook verder hebben georiënteerd op hun studiekeuze. De leerling die bijvoorbeeld aangaf geïnteresseerd te zijn om te werken bij KPMG heeft daarna contact opgenomen met zijn oom om te vragen naar (meeloop)stage, terwijl leerling 3 uit de interviews haar meer heeft verdiept in de bedrijfseconomische vakken. Dit lesontwerp heeft ervoor gezorgd dat ik als beginnend docent inzie dat ik zeker een bijdrage kan leveren aan de loopbaancompetenties bij leerlingen waardoor zij een meer geïnformeerde studiekeuze kunnen maken.
(Akos, Charles, Orthner, & Cooley, 2011) (Examenblad, 2019) (Hodkinson, 2008) (Hogeschool van Amsterdam, 2018) (Inspectie van het Onderwijs, 2018) (Kamp, 1980) (Kesteren, 1993) (Mayer, 2014) (McEvoy, Heikinaro-Johansson, & MacPhail, 2018) (Meijers & Kuijpers, 2014) (Molen, 1985) (Olthoff, 2019) (Reulink & Linderman, 2005) (Riessen, 2019) (Rijksoverheid, 2016) (Schut, Kuijpers, & Lamé, 2013) (VO Raad, 2014) (Vedder, 1984) (Yates & Bruce, 2017)
Literatuurlijst
Akos, P., Charles, P., Orthner, D., & Cooley, V. (2011). Teacher perspecties on careerrelevant curriculum in middle school. RMLE Online, 34(5).
Examenblad. (2019, Juli). Examenprogramma Bedrijfseconomie HAVO 2020. Opgeroepen op Maart 18, 2019, van Examenblad:
https://www.examenblad.nl/examen/bedrijfseconomie-havo/2020
Hodkinson, P. (2008). Understanding career decision-making and progression: Careership revisited. John Killeen Memorial Lecture. London: Woburn House. Opgeroepen op Maart 18, 2019, van http://www.cegnet.co.uk/uploads/resources/Careership.pdf
Hogeschool van Amsterdam. (2018). Terugkoppeling doorstroomrapportage februari 2018. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam.
Inspectie van het Onderwijs. (2018). Onderwijsverslag 2016/2017. Amsterdam: Inspectie van het Onderwijs.
Kamp, M. v. (1980). Wat neemt de leerling mee van kunstzinnige vomling? s-Gravenhage: SVO- reeks 29: Staatsuitgeverij.
Kesteren, B. J. (1993). Applications of de groot's "learner report": a tool to identify educational objectives and learning experiences. Studies in Educational Evaluation, 19, 65-89. Mayer, R. (2014). Rote learning vs. meaningful learning. Theory into Practice, 41(4), 226-232. McEvoy, E., Heikinaro-Johansson, P., & MacPhail, A. (2018). An exploration of the influence of
professional relationships on the career pathways of physical education teacher educators. European Physical Education Review, 1-16.
Meijers, F., & Kuijpers, M. (2014). Career learning and career learning environment in Dutch higher education. Opgeroepen op Maart 28, 2019, van Leerloopbanen.nl:
https://www.leerloopbanen.nl/home/uploads/Documenten/Career-learning-and- career-learning-environment-in-dutch-higher-education.pdf
Molen, H. v. (1985). Hulp als onderwijs. Effecten van cursussen voor verlegen mensen. Groningen: Wolters-Noordhoff.
Olthoff, J. (2019). Interviewen - in het kader van Educatief ontwerpen. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam.
Reulink, N., & Linderman, L. (2005). Kwalitatief Onderzoek. Nijmegen: Radboud Universiteit. Riessen, M. v. (2019). Het learner report als onderzoeksinstrument. Amsterdam: Universiteit van
Rijksoverheid. (2016, September 28). Documenten: Kamerbrief over loopbaanoriëntatie en loopbaanbegeleiding. Opgeroepen op Maart 16, 2019, van www.rijksoverheid.nl: https://www.rijksoverheid.nl/regering/bewindspersonen/sander-
dekker/documenten/kamerstukken/2016/09/28/kamerbrief-over-loopbaanorientatie- en-loopbaanbegeleiding
Schut, K., Kuijpers, M., & Lamé, M. (2013). SCholieren eisen tijd en begeleiding voor hun loopbaan. Utrecht: LAKS. Opgeroepen op Maart 28, 2019, van https://www.laks.nl/wp- content/uploads/2018/09/eindrapport-Scholieren-eisen-tijd-en-begeleiding-voor-hun- loopbaan-LAKS-april-2013.pdf
Vedder, J. (1984). Origntatie op het beroep van leraar. Lisse: Swets & Zeitlinger. VO Raad. (2014). Loopbaanoriëntatie in de les. Opgeroepen op Maart 18, 2019, van
Expertisepunt LOB:
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&cad=rja&uact =8&ved=2ahUKEwia1aL0v8fhAhWRZlAKHbHmCcQQFjAAegQIABAC&url=https%3A%2F% 2Fwww.expertisepuntlob.nl%2Fxfile%2F693%2Fleaflet_lob_talen_def.pdf&usg=AOvVaw 2xEtD2LLrgpLaCAooEciZK
Yates, A., & Bruce, M. (2017). The future of career education in New Zealand secondary schools: A review of the literature. Australian Journal of Career Development, 26(2), 62–70.
Bijlage
Transcript empirische verkenning - interview Leerling 1
Ik: Nou dan gaan we beginnen. Mijn eerste vraag is: weet je al wat je na je havo gaat doen? Leerling 1: Ja ongeveer
Ik: Wat bedoel je met ongeveer?
Leerling 1: Ik wil naar de HBO gaan en al mijn punten in één jaar halen en zo doorstromen naar de universiteit of ik ga hier nog twee jaar vwo doen en dan ga ik naar de universiteit.
Ik: Dus jouw doel is om gewoon jouw bachelor te halen aan een universiteit. Leerling 1: Ja dat klopt.
Ik: een voor welk vak?
Leerling 1: Psychologie of fysiotherapie, want als ik echt fysiotherapie ga doen, dan ga ik bedrijfseconomie gebruiken en mijn eigen bedrijf start, maar als ik psycholoog ga doen, dan ga ik werken voor een baas.
Ik: Ja, duidelijk… En hoe ben je op het idee gekomen om deze opleidingen te gaan doen? Leerling 1: Ik vond het altijd al interessant en dacht ik ga dat doen.
Ik: En, kan je je nog herinneren op welke leeftijd je begon met de interesse voor deze opleidingen?
Leerling 1: Het begon rond mijn 14/15 jaar, toen ik een profielkeuze moest maken en dit steeds dichterbij kwam en ik moest gaan realiseren wat ik wou worden en toen wist ik wel wat ik ging doen.
Ik: En dat resultaat van de studiekeuze, hoe is dat uit de studiekeuze gekomen? Of is dat via iets anders gekomen?
Leerling 1: Hoe bedoelt u?
Ik: Want je moet een studiekeuze maken…. Wat ik bedoel is: zijn die keuzes uit een test gekomen of heb je zelf voor die richting gekozen?
Leerling 1: Eerst had ik E&M gekozen en ik wist zeker dat ik E&M wilde doen, maar uiteindelijk begon ik te twijfelen en toen zei de test van Qompas dat ik beter N&G kon gaan doen en toen was het echt een ding van: dan ga ik dat doen.
Ik: En heb je er met familie of vrienden over gepraat?
Commented [YT1]: Fragment 1: B1
Commented [YT2]: Fragment 2: A3, B3
Commented [YT3]: Fragment 3: B1
Leerling 1: Ja hoor, als zij bijvoorbeeld zeggen wat zij willen worden dan zeg ik wat ik wil worden.
Ik: Bij jou zit er dan nog een keuzestap bij: of het HBO of het vwo. Hoe ga jij hierover informeren?
Leerling 1: Bij mijn broer, hij doet nu het HBO. En bij vwo weet ik al hoe het gaat, gewoon twee jaar hier met dezelfde regels, alleen wat moeilijker.
Ik: En wat doet je broer? Leerling 1: Rechten
Ik: Ooh dat is inderdaad mogelijk op HBO, maar hij doet een andere richting, maar ook jou broer had dus de keuze om vwo of HBO te doen.
Leerling 1: Ja, dat klopt.
Ik: Heb jij voor de rest nog hulp gehad met jouw profielkeuze? Want jij hebt in de derde jouw keuze gemaakt voor je profiel. Heb je nog hulp gehad van de mentor of docent?
Leerling 1: Nee, niet echt. Het was gewoon, ik had een visie en Qompas hielp mij verder met een keuze maken.
Ik: En jij bent er verder meegegaan. Leerling 1: Ja, ik ben er verder meegegaan.
Ik: Vindt je wat de school aan informatie biedt, vindt je dat voldoende voor jou?
Leerling 1: Een beetje minder, ik had eigenlijk meer verwacht van bijvoorbeeld NLT. Daar had ik meer van verwacht dan dat het eigenlijk was.
Ik: Wat bedoel je daarmee?
Leerling 1: Het staat voor Natuur, Leven en Technologie en ik dacht dat het de biologische kant op zou gaan, maar het gaat meer de politie en dader vinden.
Ik: Ooh meer het forensisch onderzoek zeg maar Leerling 1: Ja het forensisch onderzoek
Ik: Aah, ik wist niet eens dat de school dit aanbood. Uhm verwacht je dan wel… Je zegt: het is niet naar je verwachtingen.
Leerling 1: Nee, het was niet mijn visie voor NLT, het was niet wat ik had verwacht.
Ik: Nee, bij wie kan je dit vertellen? Bijvoorbeeld: nou ik had eigenlijk dit verwacht, maar daar is uiteindelijk dit uitgekomen.
Commented [YT5]: Fragment 5: ondersteuning familie
Commented [YT6]: Fragment 6: ondersteuning mentor/docent -
negatief
Leerling 1: Nou ik had het de juf verteld. Ik zei: “dit is niet wat ik van het vak heb verwacht.” Toen zij zei: “ja dat zeggen velen anderen.” Toen zei ik: “dat is wel een beetje jammer.” Ik: En dat zei de juf die zelf het vak geeft?
Leerling 1: Ja
Ik: En de decaan? Biedt die jou voldoende hulp? Ook omdat je straks een keuze moet maken tussen HBO en vwo?
Leerling 1: Nou, soms…. Hij is heel soms ook heel eigenwijs. Hij helpt mensen wel vaak, maar soms is hij een beetje… Ik wil niet onbeleefd zijn, maar hij is een beetje apart.
Ik: Met eigenwijs, wat bedoel je daarmee? Wilt hij zijn eigen zin doen?
Leerling 1: Nou bijvoorbeeld ik had een vraag. Ik had een vraag voor hem, want ik was vergeten of ik nou natuurkunde had gekozen of NLT. Hij was aan het bellen en ik bleef op hem wachten. Toen hij klaar was zei hij dat hij geen tijd had en ik zei: “maar ik heb een snelle vraag.” Hij zei toen: “nee, nee, nee.” en was weggelopen.
Ik: Je vindt het dus jammer dat er geen tijd voor je vrij was gemaakt en dat helemaal dat die gewoon is weggelopen.
Leerling 1: Ja
Ik: Bij wie kan je dan nu terecht? Zeker omdat jij nog een keuze moet maken tussen vwo en hbo Leerling 1: Mijn mentor zei dat ik vwo wel aankon. Dat was ook wel even een punt. Mijn vader zegt ook dat ik beter vwo kan doen ipv HBO, omdat ik dicht bij school woonde.
Ik: Dichtbij welke school? Leerling 1: Hier
Ik: aah omdat de hbo verder is, maar de universiteit is ook ver straks (lach) Leerling 1: (Lach) maar dan ben ik een paar jaar hier.
Ik: een paar jaar dicht bij huis houden Leerling 1: (lach) ja
Ik: vind je dat een vakdocent zou kunnen helpen?
Leerling 1: Ik weet het niet, maar ik denk van niet. Ik ken geen vakdocent die mij zou kunnen helpen. Een mentor wel maar geen vakdocent.
Commented [YT8]: Fragment 8: ondersteuning docent -
negatief
Commented [YT9]: Fragment 9: ondersteuning decaan
Commented [YT10]: Fragment 10: ondersteuning mentor
Commented [YT11]: Fragment 11a: ondersteuning docent -
negatief
Ik: Geen specifiek vakdocent die zou zeggen: “nou hier zou jij wel iets mee kunnen doen.” Waarom heb je eigenlijk voor bedrijfseconomie gekozen?
Leerling 1: Nou ik dacht gewoon dat het een nuttig ding was dat iedereen logisch zou moeten kiezen, want je gaat het ooit wel gebruiken, zeker als je een eigen bedrijf wilt kiezen. Ik wil namelijk niet altijd voor een baas werken. Dus ik dacht dat dit wel een must was.
Ik: Bij fysiotherapie is inderdaad de kans groot dat je een eigen praktijk kan openen. Bij psychologie zou ik het niet weten.
Leerling 1: Ja, bij fysiotherapie weet ik ook zeker dat ik het zou doen. Ik: Vind je het vak leuk? Zijn de verwachtingen van het vak uitgekomen?
Leerling 1: Ja, het was gewoon eigenlijk.. ik had verwacht net zoals bij economie: je krijgt een mapje en je gaat daaruit werken. En de toetsen, de toetsen lijken ook op de toetsen van vorig jaar.
Ik: Ja, dat van drie havo bedoel je toch? Leerling 1: Ja, die bedoel ik
Ik: Ik ben het half met je eens, het moet toch moeilijker worden ervaren. Maar je ervaart niet dat het moeilijk is.
Leerling 1: Nou de manier hoe de toetsen worden gemaakt is hetzelfde. Ik: Eens. Praat je met vrienden of familie over het vak?
Leerling 1: Ik praat niet over vakken. Ik: Helemaal niet?
Leerling 1: Nee niet met vrienden ofzo. Ik praat niet over vakken. Ik: Praat je dan over school, behalve je studiekeuze?
Leerling 1: Nee, het is meer: hoe gaat jou cijfer, hoe gaat mijn cijfer.
Ik: Je hebt al aangegeven. Jij vindt bedrijfseconomie als een soort basis, want vroeg of laat wil je je eigen praktijk opstarten. Wat doe je met de geleerde informatie?
Leerling 1: Ik onthoud het voor het voor later, meer kan ik er nog niet mee doen. Ik: Zijn er nog andere toekomstperspectieven voor het vak bedrijfseconomie, denk je? Leerling 1: Ik denk het niet vanwege mijn keuze in het profiel. Met E&M zou ik meer kunnen doen.
Commented [YT13]: Fragment 12a: B3 Commented [YT14]: Fragment 12b: A3
Ik: Vindt je dat je tot nu toe wel voldoende hebt geleerd voor wat je straks wilt gaan doen? Leerling 1: Jawel, ik heb verschillende rechten geleerd van verschillende bedrijven. Ik weet wat je wel en niet mag. Ik heb geleerd over human capital, dit is belangrijk als ik mensen aan wil nemen en hoe ik het contact onderhoud en hoe ik ze behandel.
Ik: Aah, want jij gaat straks mensen aannemen. Ik heb nog een aantal vragen: voor maandag komen de professionals.
Leerling 1: Ooh is dat volgende week maandag al?
Ik: Ja, dat is volgende week maandag al. Wat zijn jouw verwachtingen?
Leerling 1: Ik verwacht dat ze gaan zeggen dat het niet al te makkelijk is dat je een bedrijf gaat starten, want sommige kinderen denken ook dat je gewoon een bedrijf start en dat het zo gaat. Zij realiseren niet hoeveel bedrijven er failliet per maand of per jaar. Zij gaan vertellen dat het niet makkelijk gaat worden en dat je moet werken voor je geld. Dus ik verwacht ook dat ze tips gaan geven.
Ik: Wat zijn de dingen die jij terug wil zien in de les, waarvan jij zegt: dat zou leuk zijn als het in de les komt.
Leerling 1: Dat zou ik niet weten, ik weet echt niet wat ik moet verwachten.
Ik: nog wat vragen over de docenten. Ik probeer namelijk wat toekomstperspectief toe te voegen aan het vak over de beroepen en studies, maar wat zou jij ervan vinden als andere docenten dat ook zouden doen, bijvoorbeeld een docent Nederlands of docent Geschiedenis. Leerling 1: Ik zou het wel waarderen. Want mijn docent Nederlands doet af en toe een Kahoot en voor de rest doet ze niets.
Ik: Want dat toevoegen, welk element geeft het jou dan? Leerling 1: Het motiveert me.
Commented [YT15]: Fragment 13: A2
Commented [YT16]: Fragment 14a: Delen van informatie
Commented [YT17]: Fragment 14b: Geven van tips
Transcript empirische verkenning - interview Leerling 2
Ik: Nou laten we maar beginnen dan maar. Dan is mijn eerste vraag: “weet je al wat je ongeveer wilt gaan doen?”
Leerling 2: Ik weet het nog niet zeker, maar ik ben wel naar een paar voorlichtingen gegaan van Medische Beeldvorming en dat is vooral N&G kant en Voeding en Diëtiek. Van de economische kant weet ik nog niet wat ik dan ga doen.
Ik: Dat maakt niet uit, de richting maakt niet, mag ook zeggen dat je iets met sport wilt gaan doen.
Uhm, hoe heb je je onderzoek naar de opleidingen gedaan?
Leerling 2: Ik heb opgezocht wat je bij Voeding en Diëtiek hebt enzo. En omdat mijn profiel bestaat uit biologie en scheikunde heb ik mij vooral daarop gericht en niet zoveel op de economische kant, maar ik zou dat ook wel interessant vinden.
Ik: Heb je voor je onderzoek dan online gekeken? Leerling 2: Online
Ik: Was het onderzoek verplicht van school of was het vrijwillig? Leerling 2: Het was vrijwillig maar de school heeft het geregeld, Ik: Vrijwillig maar de school heeft het geregeld, kan je dat uitleggen?
Leerling 2: Je krijgt een email met een programma en de decaan kwam en vertelde dat je je kon inschrijven voor drie voorlichtingen. Het is niet verplicht, maar het is handig om daar naar toe te gaan zodat je een beeld kan krijgen van wat je wilt doen.
Ik: Voor welke school was dat? Leerling 2: Dat was de HvA.
Ik: Aah de HvA. Jij kwam de vorige keer met een lijst met opleidingen, ben je ook naar die opleidingen gegaan?
Leerling 2: voor de economische kant? Nee, want ik had geen tijd. Ik: Ja dat kan gebeuren en wellicht zit jou interesse meer in N&G of N&T. Leerling 2: Ja dat klopt.
Ik: Weet je ook wat voor mogelijkheden er zijn vanuit jouw interesses? Qua mogelijke beroepen en studies?
Commented [YT19]: Fragment 1: B1
Leerling 2: Van N&G is mijn nummer 1 keuze Voeding en Diëtiek, van de economische kant zou ik denk ik de Lerarenopleiding of Logopedie doen.
Ik: Dus jou nummer 1 is Voeding en Diëtiek, en ben je erachter gekomen wat je ongeveer kan verwachten?
Leerling 2: Nou je hebt heel veel te maken dat je mensen kan helpen als ze dik en je helpt ze met afvallen, of wanneer mensen ziek zijn en je lijstjes maakt wat ze allemaal kunnen eten en doen om ze te helpen.
Ik: Je hebt aangegeven dat de decaan kwam met de uitnodiging om naar de HvA te gaan. Verwacht je nog ander hulp van de school?
Leerling 2: Misschien volgend jaar, dit jaar is het dat ik zelf naar open dagen ga en dat ik dan zelf kijk wat ik leuk vind. De school heeft alleen wat richtingen geselecteerd, maar niet alles wat ik wilde doen zeg maar.