is de algemene inleiding van dit proefschrift, waarin de aanleiding en de

context van de verschillende studies worden beschreven. Het beroep van social workers verandert continu onder druk van een verschuivende politieke visie op de invulling van zorg en welzijn en vanwege afnemende overheidsmiddelen. Het zorgen voor cliënten maakt steeds meer plaats voor het regelen van zorg vóór cliënten. De professionals betreden eerstelijnsinstellingen met nieuwe rollen zoals participatiecoach, regisseur of coördinator, om ervoor te zorgen dat alle burgers kunnen deelnemen aan de samenleving en dat de betrokken organisaties verbinding kunnen maken en elkaar kunnen aanvullen. Daarnaast hebben social workers te maken met de bevolking die vergrijst, opkomende technologieën en moeten ze vaak werken op het snijvlak van andere beroepsgroepen zoals verpleegkundigen. Dit alles vraagt om het innemen van een heldere positie en het legitimeren ervan. Deze ontwikkelingen en de nieuwe rollen van de social workers beïnvloeden hun professionele identiteit en vraagt om professionals met een sterke professionele identiteit (PI). Een PI is hoe individuen zichzelf zien in hun werk en hoe ze zich verhouden tot de beroepsgroep waartoe ze behoren. Professionals met een sterke PI weten welke competenties ze hebben, waar ze voor staan en hebben vertrouwen dit waar te kunnen maken. Het bewust worden en het versterken van de PI van social workers lijkt al te kunnen beginnen op de social work opleiding door autobiografische reflexiviteit en kritische reflectie. Autobiografische reflexiviteit valt onder narratief werken en dit laatste kan volgens vele onderzoekers versterkend werken voor de ontwikkeling van een sterke PI en voor de kritische reflectievaardigheden. Echter, het onderzoek hiernaar is hoofdzakelijk theoretisch, kwalitatief van aard of het betreft andere doelgroepen dan social work studenten. Onderzoek laat wel zien dat de reflectievaardigheden van Nederlandse social work studenten momenteel ontoereikend is voor wat het beroep van hen vraagt.

Saxion wil de haalbaarheid, aantrekkelijkheid en organisatie van het onderwijs vergroten en ziet een grote rol weggelegd voor blended learning. Ze zijn geïnteresseerd in hoeverre online leren ook een rol zou kunnen spelen bij het vergroten van PI- of reflectievaardigheden en wat de meerwaarde zou kunnen zijn van het gebruik van persuasieve technologie (PT). PT is het gebruik van motiverende technieken bijvoorbeeld in een online cursus of interventie om het gedrag en de attitudes van een individu te versterken, te veranderen of te beïnvloeden, waarbij het gebruik van dwang of misleiding wordt vermeden. Binnen eHealth heeft PT zijn meerwaarde reeds laten zien.

De belangrijkste doelstellingen van dit proefschrift zijn het ontwikkelen en implementeren van een blended learning cursus in kritische reflectie, en het onderzoeken van de toegevoegde waarde van autobiografische reflexiviteit en PT ten behoeve van PI ontwikkeling en kritische reflectievaardigheden van social work studenten.

167

8

Summary in Dutch / Samenvatting

Het proefschrift omvat twee fases waar een oriëntatiefase aan vooraf is gegaan. Tijdens fase 1 de oriëntatiefase, heeft de promovenda in de rol als docent en medeontwikkelaar gewerkt aan het versterken van de PI van studenten door de methode ‘Op verhaal komen’. In fase 2 staat het ontwerp van de blended learning cursus ‘Uit je verhaal’, gebaseerd op de online versie van ‘Op verhaal komen’, centraal (deelstudie 1). De cursus beoogt de PI van tweedejaars social work studenten te versterken door kritische reflectie en autobiografische reflexiviteit. Het online gedeelte van de cursus bevat PT om de betrokkenheid van de studenten bij het leerproces te verhogen. De cursus is in deze fase ook als pilot uitgevoerd en geëvalueerd onder studenten en docenten (deelstudie 2). De derde en laatste fase staat in het teken van de constructie van PI van studenten en de implementatie van de blended learning cursus ‘Uit je verhaal’. De gehele cursus bestaat uit kritische reflectie en autobiografische reflexiviteit waarbij het online gedeelte PT bevat. De constructie van PI op basis van kwantitatieve en kwalitatieve onderzoeksmethoden is onderzocht in deelstudie 3 en 4. De manier waarop PI en verschillende hulpbronnen van studenten zich gedurende een studiejaar ontwikkelen gerelateerd aan de blended learning cursus is in de vijfde en laatste deelstudie onderzocht.

In hoofdstuk 2 is het ontwerp van het online gedeelte van de blended learning cursus ‘Uit je verhaal’ beschreven. Hierbij is gebruik gemaakt van een participatorisch ontwerp. Diverse stakeholders zoals studenten, docenten, onderwijskundigen, instructional designers en social workers hebben in een iteratief proces gekeken welke van de persuasieve technieken geschikt zijn om in het online gedeelte van de blended learning cursus voor tweedejaars social work studenten toe te passen. Op basis van de vier categorieën (‘primaire taak ondersteuning’, ‘dialoog ondersteuning’, ‘ondersteuning van de geloofwaardigheid’ en ‘sociale ondersteuning’) van het Persuasive Systems Design-model (PSD-model) zijn de technieken gekozen. Daarnaast is gekeken op welke wijze een afstemming gemaakt kan worden qua inhoud, tussen face-to-face lessen en de online module.

De bevindingen lieten zien dat de stakeholders de eerste drie categorieën motiverend vonden werken in de online module. Echter, de vierde categorie sociale ondersteuning paste volgens hen niet bij de aard en inhoud van het vak autobiografische reflexiviteit. Tijdens het ontwerpproces bleek dat ook de integratie van de face-to-face-lessen (FTFL) en de online cursus aandacht behoefde. Er werd aandacht besteed aan de technieken die deze integratie bevorderden, en deze is vervolgens onder een nieuwe vijfde categorie geplaatst, genaamd ‘blended learning support’. Aanbevolen werd om deze categorie toe te voegen aan het bestaande PSD-model. Onder deze categorie vallen de volgende twee persuasieve technieken: ‘rol van de docent’ en ‘online cursus versus FTFL’. Deze technieken kunnen op verschillende manieren worden uitgevoerd, waarbij een voorbeeld van de eerste genoemde techniek is: ‘Aan het begin van de FTFL komt de docent terug op de gemaakte opdrachten’. Een voorbeeld van de tweede techniek: ‘Interactie met de FTFL

168

Chapter 8

moet voldoende gestimuleerd worden binnen de online cursus, bijvoorbeeld aangeven dat studenten hun huiswerk mee moeten nemen naar de FTFL’. De gebruikte software bepaalde ook of een techniek kon worden gebruikt. De ambities, wensen en behoeften van de stakeholders waren soms groter dan de software aankon. Vanwege het participatieve ontwerp is de blended learning cursus ontworpen met een grote focus op inhoud van de leerstof, de beoogde doelgroep, de context en ethische aspecten. Volgens de stakeholders zou de ontworpen online cursus een hoge betrokkenheid moeten geven bij studenten.