Afbakening doelgroep

6.2.2 meetbare doelstellingen en resultaten geformuleerd in eindtermen (als recidive) en eindtermen per fase (zie beschrijving 2.2)

6.2.3 theoretische onderbouwing werkwijze (zie 2.3)

6.2.4 theoretische onderbouwing van de (volgens GMS) werkzame bestand-delen (zie 2.4)

6.2.5 combinatie van doelen en behandeling voor de specifieke doelgroep

6.2.1 Afbakening doelgroep

Op basis van de in hoofdstuk 3 beschreven doelgroep wordt geconcludeerd dat er sprake is van een heldere afbakening van de doelgroep. Wel dient de GMS samen met Justitie nog eens goed te kijken naar de contra indica-ties.

De DJI is van mening dat doordat een deel van de psychiatrische problema-tiek uitgesloten wordt, slechts een deel van de PIJ'ers in aanmerking komt voor plaatsing op de GMS.

Van de nader onderzochte 22 PIJ-ers hebben 18 een antisociale gedrags-stoornis (volgens de DSM-IV een psychiatrische gedrags-stoornis; deze jongens be-horen wel tot de doelgroep). In 3.5 is overigens wel geconcludeerd dat de bereikte doelgroep niet geheel overeenkomt met de beoogde doelgroep, in de zin dat zij niet de plaatsingstitels hadden die oorspronkelijk waren be-oogd. Door de geringe instroom is besloten ook veelplegers toe te laten. GMS is van mening dat met name de PIJ-ers profiteren van het programma.

6.2.2 (Meetbare) doelstellingen, resultaten (in termen van recidive) en eindtermen per fase

Op programmaniveau is een belangrijke meetbare doelstelling dat 75% van de jongeren succesvol moet functioneren in de maatschappij na verblijf bij de Hoenderloo Groep⁶¹. Tot nu is alleen na een half jaar en na een jaar (na vertrek) gemeten. In het onderzoek dat binnenkort start (door Van Montfoort in opdracht van de Hoenderloo Groep) wordt ook de recidive anderhalf jaar na vertrek gemeten. Gedurende het nazorgtraject wordt de recidive gemeten aan de hand van 'veroordelingen'. De resultaten worden niet gemeten aan de hand van het soort recidive.

Dit betekent dat er sprake is van een doelstelling, maar om deze te kunnen meten is het noodzakelijk dat omschreven wordt wat verstaan wordt onder succesvol functioneren en hoe recidive gemeten wordt.

Het programma op de GMS bestaat uit vijf fasen, waarvoor zeer concrete

eindtermen zijn beschreven. De begeleidingsfasen corresponderen met de

status en daarmee met de privileges van studenten. Het wordt studenten zeer duidelijk gemaakt waaraan zij moeten voldoen om in status te stijgen. De eindtermen hebben vooral betrekking op het gedrag dat de jongere moet laten zien in de groep.

Er zijn concrete eindtermen per fase geformuleerd.

6.2.3 (Theoretische) onderbouwing werkwijze

Onderbouwing werkwijze

Dit onderdeel van het toetsingskader betreft de wetenschappelijke onder-bouwing van de werkwijze. Het moet duidelijk zijn op basis van welke theo-rie het programma relevante veranderingen bij de studenten tot stand brengt. Activiteiten die niet theorie gestuurd zijn, lopen het risico zich bezig te houden met niet-crimogene behoeften met als gevolg geen reductie van recidive⁶².

Noot 61 Deze doelstelling is gelijk aan de doelen die Hoenderloo Groep zich stelt. Deze staan in Balanced Scorecard Hoenderloo Groep 2004 Werkdocument. Gedurende het nazorgtraject wordt de recidive gemeten aan de hand van 'veroordelingen van politie'. De resultaten worden niet gemeten aan de hand van het soort recidive. De Unitleider Trajectbegeleiding meent dat de doelstelling van 75% niet-recidive eigenlijk te hoog gegrepen is. Een doelstelling van 60/65% zou wel reëel zijn. Volgens de inschatting van de unitleider Trajectbegeleider doet 40% van de oud-studenten “het echt goed”.

Noot 62 W at werkt? Peter van der Laan en Anne-Marie Slotboom in: Het recht van binnen. Van Koppen, P. (red). Deventer, Kluwer, 2002.

Bekeken is welke theoretische fundamenten ten grondslag liggen aan het programma en of de waarde, van het betreffende onderdeel van de aanpak al eerder is bewezen.

De Nederlandse Glen Mills School heeft drie pijlers van het theoretische fundament: de groepsdynamica, de sociale leertheorie en de veldtheorie van Lewin⁶³.

In het programma staat letterlijk:

"Een consequente toepassing van de concepten uit de groepsdynamica vormen, samen met leer- en veldtheoretische principes, het centrale ken-merk van het leven op de Glen Mills School omdat de jongeren ze goed kennen, bewezen hebben ze te eigen bate te kunnen hanteren en omdat een goed oog ervoor de jongens ten goede kan komen in de omgeving waar ze na vertrek terecht zullen komen".

Daarnaast benoemt de GMS de sociologie als basis voor de manier waarop zij naar jongens - die crimineel gedrag vertonen - kijken. De GMS gaat er vanuit dat criminaliteit een sociaal gegeven is, net zoals echtscheiding en armoede. Dit in tegenstelling tot de psychodynamica die de opvatting aan-hangt dat crimineel gedrag een stoornis is. Voor de manier van werken met de jongens betekent dat veel: de GMS gaat niet uit van het probleem maar van de kansen, talenten en kwaliteiten van de jongens. "Het zijn goede

jon-gens die slechte dingen hebben gedaan". Tevens is het uitgangspunt dat de

context een belangrijke rol speelt in het ontstaan van probleemgedrag, ge-baseerd op de sociologie: als de context wordt veranderd in een positieve, stimulerende, normatieve cultuur dan zal dit een omgeving kunnen zijn waar wel ontwikkeling mogelijk is. Tenslotte speelt de systeemtheorie een rol, hoewel dit op de GMS nog beperkt is uitgewerkt.

De sociale leertheorie is breed bekend (en getoetst) binnen de

jeugdhulpverlening. De waarde van het toepassen van groepsdynamica en waarden en normen als gedragsbepalers (Veldtheorie van Lewin) is (nog) niet aangetoond. Het betrekken van het systeem bij een behandeling blijkt wel zeer effectief, maar wordt binnen de GMS beperkt ingevuld.

De theoretische onderbouwing van de werkzame bestanddelen (‘waarom werkt het’: ‘als je dit doet, wat voor effect heeft dit dan’? en ‘werkt het el-ders?’) is over de gehele linie beperkt, maar is op dit moment wel een on-derdeel dat aandacht krijgt. Men is nu bezig de verschillende fasen van be-geleiding van interne en externe studenten methodisch theoretisch te beschrijven en te koppelen aan een protocol. (Glen Mills School zit nog in de ontwikkelfase).

Stafleden geven aan dat gebruikte technieken zoals motiveringstechnieken, cognitieve technieken – ook als deze nog niet zijn beschreven – vaak wel impliciet een onderdeel zijn van de coaching en werkwijze. Het verder ont-wikkelen van het theoretische kader is voor de Glen Mills School één v an de prioriteiten voor 2004.

De verdere uitwerking van het theoretisch kader is volgens de directie met name gericht op bewustwording (van de werkwijze) en verantwoording naar derden.

Noot 63 Lewin gaat bij gedragsverandering uit van een cognitieve benadering gecombineerd met een behavioristische. Hij stelde B = f (P, E): Behavior = a function of (the interaction) of Personal Characteristics with Environmental Factors: gedrag is een functie van de interactie tussen persoonlijke eigenschappen en omgevingsfactoren.

De directie is van mening dat de theoretische verdieping geen veranderin-gen in het aanbod teweeg zal brenveranderin-gen (hetgeen wel kan door onderzoeks-resultaten of wetgeving).

Bovenstaande leidt tot de conclusie dat het totale programma op dit moment (nog) slechts gedeeltelijk is gebaseerd op een gedragsweten-schappelijk onderbouwde werkwijze, waarvan de effectiviteit is vastge-steld. Met andere woorden het programma is weinig evidence based.

6.2.4 Theoretische onderbouwing van de (volgens GMS) werkzame