kennen, te-weten, gesproken van die, dewelke omgaen met linkernye en welkers
woórden suyker zoet zyn, maer hun hert bitterder als gal. Eenen pluym-stryker, eenen
brood-vriend, eenen bon-jour-maeker, eenen zomer-vogel, eenen
nae-den-mond-fluytenden Papegaey, dat is, eenen gemaskerden vriend, die u viert,
streelt, en diend, zoo lang de fortuen u mede-gaet, Donec eris felix, Is in alles u
zeer-toegedaen, vriendelyk, gedienstig jonstig, bereyd, aengenaem, liefgetallig, ja
voor uw heyl in alle occazien bereyd, zoo het schynt. Hy voegt sijnen wille nae den
uwen, hy caresseért u, hy kust u de handen, hy valt u te voet. Spreékt maer een woôrd,
hy gehoorzaemt, geeft maer een teéken hy zal doôr
een vuer loopen; zelfs zoo-daniglyk, dat het schynt, dat hy geene rust kan genieten
zonder u te believen: noyt was'er eenen knegt, die zoo-nauw paste op het gebod van
sijnen Heer; noyt eenen discipel, al hadde hy zelfs voôr praeceptor eenen strengen
Orbilius gehad, die zoo-neerstig toeluysterde naer de lessen van sijnen Meester; noyt
eene slave, die zoo-onderdanig was aen haeren Koning, alwaer 't dat zy alles op het
stiptelykste hadde moeten volbrengen en onderstaen; als wel dezen zoo-gedienstigen,
zoo-oplettenden, zoo nauw-keurigen mond-fluyter alle de woórden, die winken, de
oog slagen van sijnen weldoender op het uyterste volbrengt: zoodat ik alhier, dat is
tot-hier-toe, met deze woôrden hem vereeren mag: Est exactissimus ad mandata
quaevis perficienda: Hy is den alder-oplettensten om alle geboden teenemael te
volbrengen. Vraegt gy my daer van de reden, gy vraegt my naer den bekenden weg;
want gy weét immers wel, dat diën Oportet habêre, Hy weét sijnen waerom, by
diergelyke tailloir-leckers, smul-hanzen, en roof-vogels vanagter op den rug
geschreven staet, opdat eenider zoude zien, dat sy niet het minste voôr niet doen:
diesvolgens is de oorzaek van hunne beleeftheyd, ofte, om klaerder te spreéken, het
motief van hunne interest, doôr uytwendige treken zoo over-suykert, dat sy
iemand met twee groote oogen steék blind maeken, ende met een woórd alleen weéten
te betooveren. Om het stuk nog beter te vatten, handelt met dusdanigen vermomden
Davus eens, gelyk met eenen valsch-streelenden Papegaey: ontzegt hem maer eene
gewoonelyke gratie, een lecker beêtjen, eenen teug-wyn; hy zal zyn aenzigt wat
beginnen te trekken; in de plaets van de liefgetalligheyd, begint een afgekeerde minie
te verschynen; gy zult op sijn voórhoofd het woórd Amicus niet meer konnen leézen,
want het schynt of Inimicus daer al voorstont; het flattéren zal allengskens in stuere
woórden veranderen; hy zal beginnen te fronzel-hoofden, te schudde-bollen, te
dolêren: beproeft g'hem dan nog voórder, en ontrekt g'hem een wynig uwe
samenspraek; hy zal dat opnemen voór een injurie; en, al-waert-dat gy dit
onbedagtelyk gedaen hadde, hy zal evenwel zig nog verstouten van te zeggen, dat
gy eenen valsch-aert zyt, ja dikwils zoo-zeer, dat het te vreezen is, dat gy al vêle
scheld-woórden naer uw hoofd zult krygen, die u verwyten zullen alle het goed, dat
gy zoo eenen ondankbaren gedaen hebt, die dat geenzins verdiende: eyndelyk om
kort te gaen, dien, den welken wel-eer u een galant en vriendelyk Man noemde, u
voór waekzaem, bekwaem, wys hiel, u den naem gaf van
eenen respectabelen, ontzaggelyken, lofweêrdigen Heer; die eertyds, wanneer gy
ivers uw gevoelen van zeyde, aenstonds sijn oordeêl met het uwe vervoegde; die;
zòo gy zeyde: ik kan niet vasten, antwoôrde, dat het niet noodzakelyk is; zoo gy
spraekt van uwe onderdaenen wat swaerder te belasten, antwoôrde: ja, ja, niet alleen
een; maer dry vier belastingen; zoo gy oordeêlde dat het zesde Gebod geen zonde
was, u antwoôrde; neen, neen, want in Spanien, Italien, Vrankryk, duytsland, Braband
maekt men daer geen kwaed meer van; zoo gy zeyde: ik hebbe koude, antwoôrde; ik
beve gelijk een riet; het is warm, ik zweete dat het hemde my aen den rugge plackt;
ik hebbe pyn in myn been, en ik gaen mank; ik ben onpasselijk, en ik ben ziek; met
een woôrd, die u alles nae den zin dede, u in alles beliefde en vergenoegde; is nu (ô
onstandvastige Smeekers, Snoevers, Slokkers, Slampampers! ô dobbelzinnige
Oor-streelders, Lok-vogels, Tafel-hanzen, Tonge-schrabbers, Keuke-muggen!) uwen
alderafgekeersten vyand, en, om in't kort veél te begreypen, is ten opsigte van u nu
eenen duyvel; die kortelings eenen Engel was en woôrden en werken. Diesvolgens
zeyde zekeren Sotion zeer-wel: Sicut qui amicos peragrò abeuntes, dum via plana
est, deducunt; dum asperior esse incipit, recédunt: ita adulatores
comitantur divites & luxu diffluentes viros; at sumptus cùm deficit, statim referunt
pedem. Gelijk die, dewelke hunne Vrienden, ontydig weg-gaende, zoo lang den weg
gemakkelijk is, geleyden; maer zoo hy moeyelijk word, hen verlaeten: alzoo ook de
Pluym-streykers blyven de Ryken en wel-hebbende by; maer alswanneer de jonste
ontbreékt, ontbreékt ook hunne vrindschap: op de zelve wyze mag men ook dusdanige
onstandvastige Vleyers vergelyken aen eenen Reyzer, den welken by eenen Landsman
komende vraegen om eenen teug bier, doór het gaen en de hitte der zonne vermoeyt
zijnde, nae den zelven ontfangen te hebben, haestelijk den rugge keert, en niet meer
omziet naer diën, denwelken hem sijne genegentheyd hadde betoont; en de reden is
deze, aengezien diergelyke soort meestendeel geringe lieden zyn, die, naer alles te
vergeéfs ter hand getrokken te hebben om fortuen te doen, eyndelyk by groote Heeren
hun vervoegen om deze van hunne pluymen wat dapper te plukken, en daer-naer hen
den rugge te keeren; enkel schimperney, haet, afgekeertheyd voor alle die gaeven
hun weder-gevende.
Deze zyn ook niet ongelyk aen zekeren jagers-hond, den welken vulgus genoemt
In document
J.A.F. Pauwels, De hedendaegsche lang-tonge · dbnl
(pagina 84-88)