Een inloopfunctie past goed in het beleid van de overheid. In dit hoofdstuk ziet u waarom de overheid een laagdrempelige voorziening in de wijk stimuleert.
Burgers snel helpen
Een inloopfunctie komt tegemoet aan de behoefte om burgers snel te kunnen helpen. Significant en de RVZ pleiten al langer voor een breder voorportaal waar gezonde en kwetsbare burgers snel en gericht worden geholpen bij hun vragen, ook om een ongezonde leefstijl te voorkomen. Pas als er sprake is van
aandoeningen en ziekte, kunnen mensen vervolgens naar het relatief kleine zorgdomein.
Burgers zelf aan zet
Het idee van een laagdrempelige voorziening of functie in de wijk past goed in het beleid dat de minister voorstaat. In haar brief ‘Zorg en ondersteuning in de buurt’ (2011) presenteert ze de visie van de gezondheidszorg als piramide met als uitgangspunt ‘dichtbij en onder eigen verantwoordelijkheid waar mogelijk, specialisatie waar dat moet, concentratie waar het echt niet anders kan’. In de brief benadrukt ze dat burgers zelf aan zet zijn als het gaan om hun gezondheid.
Zij kunnen hier eventueel de hulp bij inschakelen van een laagtoegankelijke welzijns- en gezondheidsvoorziening in de wijk.
35 Betere samenwerking in de wijk
De minister wil betere samenwerking tussen partijen in de buurt tot stand brengen. Om dit te ondersteunen, wordt een experiment opgezet om ervaring op te doen met populatiegerichte zorg dat wordt gefinancierd vanuit een populatie gebonden budget. Het idee is dat daarmee geïntegreerde zorg op wijkniveau tot stand kan komen.
Andere bekostigingsstructuur
Samenwerking tussen verschillende partijen wordt op dit moment belemmerd doordat de financiering van de eerstelijnszorg een lappendeken is. Denk daarbij, naast de zorgverzekeringswet, AWBZ, Wmo en Wet Publieke Gezondheidszorg, aan de GES modules, integrale bekostiging, koptarief en M&I modules. Elke verrichting wordt uit een andere pot gefinancierd en soms is er sprake van dubbele financiering. Doelmatigheid wordt pas echt gestimuleerd als we elkaar aanzetten tot het leveren van dezelfde kwaliteit tegen minder kosten voor die populatie, aldus het instituut. Een populatie gebonden aanpak met bijbehorend populatie gebonden organisatie en financiering zou een opening kunnen bieden omdat het uitgaat van het principe van ‘shared-savings’. Per wijk wordt een epidemiologische analyse uitgevoerd om de populatie met haar
gezondheidsproblemen in kaart te brengen. Belangen en perspectieven van verschillende betrokken partijen worden in kaart gebracht, de zorgbelasting van de diverse zorgpartijen wordt doorgerekend. Dit resulteert in een business model. Op basis van dit model kan er een verdeling plaatsvinden van het populatie gebonden budget over de zorgverlenende partijen. De minister gaat enkele experimenten met een alternatieve bekostigingsstructuur ondersteunen.
Behoefte aan nieuwe organisatie van de zorg
Er is behoefte aan een nieuwe zorgorganisatie die niet uitgaat van het traditionele zorgmodel dat lineair is georganiseerd, maar die uitgaat van ketensamenwerking. Daarbij is sprake van een dynamische keten omdat er geen sprake is van een aantal ‘standaard’ partijen dat met elkaar samenwerkt. De samenwerking is context gebonden: de specifieke situatie en klantvragen bepalen welke partijen met elkaar samenwerken. In deze dynamische keten participeren niet alleen zorgorganisaties, maar een breed scala aan spelers zoals burgers, de gemeente, de woningbouwcoöperatie, onderwijsinstellingen, ondernemers en welzijnsorganisaties. Zij zetten zich samen in om toekomstbestendige zorg te realiseren.
Deze trend is een gevolg van de inwerkingtreding van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) waardoor de gemeente een belangrijkere speler is
geworden als het gaat om preventie, zorg en welzijn. Een tweede aanleiding voor deze trend is dat we ons realiseren dat we het met een ‘ziekte en
zorg-benadering’ niet redden. We moeten meer focussen op gezonde leefstijl en
36 actieve burgers. Vanwege deze paradigmaverschuiving is het nodig om partijen te betrekken die in het traditionele zorgmodel geen plek hebben.
Nieuw: Preventmodel
Een model dat beter past – dan het traditionele zorgmodel - bij het idee van toekomstbestendige zorg, is het Preventmodel. Dit model is door het Platform Personalized Prevention (2011) ontwikkeld. In het Preventmodel draait het om persoonlijke preventie. Dat wil zeggen dat op basis van individuele behoeften en risicofactoren wordt ingeschat hoe groot de kans is op een chronische ziekte.
Vervolgens wordt hier met passende informatie of (leefstijl) interventies op in gespeeld. Het model gaat uit van het geïnformeerde en gemotiveerde individu in een gezonde leefomgeving die mee kan doen in de maatschappij. Als het individu daartoe niet in staat is, kan hij of zij gebruik maken van een sluitend netwerk van hulpverlening.
Laagdrempelige inloopvoorzieningen in de wijk kunnen een belangrijke rol spelen bij het informeren en motiveren van burgers. Bovendien kunnen zij burgers die niet in staat zijn om hun probleem zelf op te lossen, naar een organisatie leiden die hierbij kan helpen. Als het om gezondheid gaat, kunnen inloopcentra een rol hebben in de zes interventiemogelijkheden die in de onderkant van het model worden geschetst: variërend van ‘gewoon gezond leven’ door bijvoorbeeld een evenement over gezonde voeding te organiseren tot ‘voorkomen van erger’ door de bloeddrukcontrole van een chronisch zieke burger via de inloopfunctie te laten plaatsvinden. Dit alles is afhankelijk van de situatie waarin de burger zich bevindt.
37