Tot slot noemen we vijf aandachtspunten waar de discussie over dit rapport in ieder geval aandacht aan zou moeten besteden:
1. De doelen van Opzoomeren
We hebben vastgesteld dat over de doelen van Opzoomeren explicieter met elkaar van gedachten moet worden gewisseld. Naar nu blijkt heeft zich in de visie op de doelen in de loop van de tijd onder alle betrokkenen een parallelle ontwikkeling voorgedaan van ‘schoon en heel’ naar ‘sociaal’. Waar sociaal echter voor staat, is minder duidelijk. Vandaar dat de sociale doelstelling door verschillende betrokken partijen, in navolging van de heldere stellingname van de Stichting Opzoomer Mee, hoognodig moet worden geconcretiseerd. Dit kan gebeuren met behulp van de gepresenteerde ‘contactladder’ die door alle deelnemers aan het onderzoek werd verwelkomd als nuttige bijdrage om in de toekomst preciezer te kunnen vaststellen welk ambitieniveau men nastreeft.
Hierbij bleek overigens dat lang niet iedereen het nodig vindt om naar de hoogste sporten van de contactladder te streven. Maar discussie hierover is nodig, ook al omdat het door allochtonen geambieerde niveau van contact iets hoger lijkt te liggen dan het door autochtone bewoners geformuleerde doel.
2. Pilots met de contactladder
Zoals gesteld kan de contactladder in de toekomst een belangrijke rol vervul-len. Door het concreet benoemen van de gewenste mate van sociale contac-ten tussen bewoners kan de vage notie ‘sociale cohesie’ worden geconcreti-seerd en zijn nauwkeurige beschrijvingen en vergelijkingen mogelijk met de bereikte resultaten in een straat of buurt. In die zin verdient het in onze ogen ook aanbeveling om de Stichting Opzoomer Mee te steunen in haar voorne-men om te kovoorne-men tot pilots op straatniveau waar concrete doelen worden benoemd en geëvalueerd.
3. Bereik van het Opzoomeren
Hoezeer er ook vooruitgang is geboekt in het betrekken van allochtone Rotter-dammers bij het Opzoomeren, sommige partijen vinden dit nog steeds voor verbetering vatbaar. Het lijkt een belangrijk vraagstuk voor de toekomst te zijn:
hoe kunnen meer allochtone bewoners blijvend bij Opzoomeren betrokken worden? Hierbij gaat het zowel om de ‘verkleuring’ van de harde kern van enthousiaste Opzoomeraars als om de grote groep Rotterdammers die ieder jaar aan een of meerdere Opzoomer-activiteiten deelneemt. Gelet op de ver-schillen in allochtonenparticipatie tussen straten, wijken en deelgemeenten, lijkt hierbij nog veel van elkaar geleerd te kunnen worden.
4. Verantwoordelijkheden en continuïteit
De activiteiten van de Stichting Opzoomer Mee ondervinden veel waardering, hoewel er zeker na de campagne van 1999 discussie ontstond over de als (te) gering ervaren ruimte om Opzoomer-activiteiten naar eigen inzicht op te zet-ten. Inmiddels lijkt deze discussie – mede door koerswijzigingen van Opzoo-mer Mee – weer enigszins verstomd. Toch is nog enige discussie gewenst over de vraag of en hoe deze ruimte vorm gegeven kan en moet worden. Is hier sprake van een gezonde spanning tussen de stichting Opzoomer Mee enerzijds en politici en opbouwwerkers anderzijds, of is er werkelijk sprake van ruimtegebrek voor eigen invulling? In deze discussie kunnen de door de Stich-ting Opzoomer Mee geformuleerde (grenzen aan) ambities een nuttige rol vervullen, ook al omdat verantwoordelijkheden tussen de stad, de deelge-meenten, maatschappelijke instellingen en burgers helder aan de orde worden gesteld. De verantwoordelijkheidsverdeling speelt zowel bij de zorg voor conti-nuïteit van succesvolle activiteiten als bij de noodzakelijke vernieuwing van het Opzoomeren anderzijds.
5. Bewonersondersteuning centraal
Dit onderzoek heeft ondubbelzinnig de rol van de bewonersondersteuning in de wijken m.b.t. Opzoomeren aangetoond. Het behoud en versterking van deze inzet (in tijd en in kwaliteit) zal er voor zorgen dat het Opzoomeren ook in de toekomst een factor van belang kan zijn voor een leefbaar Rotterdam.
Literatuur
Bons, C. et al., 1995. Opzoomeren, bestuurlijke vernieuwing in de praktijk.
VNG, Den Haag.
Broekman, H. 1998. Handboek opbouwwerk. Dr. Gradus Hendriks-stichting, Den Haag.
COS, Sociaal Profijt 1994-1998, vijf voortgangsrapportages Sociale Vernieu-wing Rotterdam, Rotterdam.
Duyvendak, J., A. Krouwel, R. Kraaijkamp en N. Boonstra 1998. Integratie door sport? Een onderzoek naar gemengde en ongemengde sportbeoefening van allochtonen. Bestuursdienst Rotterdam/Bureau Communicatieprojecten, Rotterdam.
Fortuin, K. 1996. Sociale Vernieuwing: what’s in a name? In Cahier Samenle-vingsopbouw jrg. 20, nr.3, p 36-47.
Fortuin, K. & Kensen, S. 1997. Tussen overheid en burger: Opzoomeren. (niet gepubliceerd overzichtsartikel)
Janssens J. & Veenen, A. van. 1997, Opbouwwerkcampagnes: de kunst van het creatief communiceren. Den Haag: Landelijk Centrum Opbouwwerk. reeks:
Opbouwwerk in uitvoering; Praktijk nr. 1.
Janssens. J. 1995. Activering en samenlevingsopbouw in het klein: Opzoome-ren & Opzoomer mee. Opbouwwerktekst.
Janssens, J. (jaartal onbekend) Op zoek naar de schat in de buurt. Presentatie voor de Transfergroep Rotterdam.
Kegel, K. 1995. Opzoomeren dempt de kloof. Essay.
Kleinhans, R., L. Veldboer en J.W. Duyvendak 1999. Integratie door differenti-atie? Een onderzoek naar de sociale effecten van gemengd bouwen. Eras-musuniversiteit, Rotterdam.
Opzoomer Mee. 2001. Werkprogramma 2001. Rotterdam: Opzoomer Mee.
Sour, A. en A. van Veenen 1994. Opzoomerdag, bloemetjes buiten zetten in Rotterdam. RIO, Rotterdam.
The Scottish Community Development Centre. Monitoring and evaluation of community development (1999).
Veenen, A. van. 1998. Opzoomerend jongerenwerk. Rotterdam: Opzoomer Mee.
Veenen, A. van. 1996. Onze straat: straatgroepen binden de strijd aan met overlast en criminaliteit. Opbouwwerk in uitvoering nr. 9. Rotterdam: Rio Op-zoomer Mee.
Colofon
Publicatie van dit onderzoek is mogelijk gemaakt dankzij een financiële bijdrage van de Gemeente Rotterdam/Sociale Vernieuwing.
opdrachtgever Bestuur van de Stichting Opzoomer Mee
en de Leerstoel Wetenschappelijke Grondslagen van het Opbouwwerk (dr. Gradus Hendriks Leerstoel aan de Faculteit der Wijsbegeerte van de Erasmus Universiteit Rotterdam)
financier Gemeente Rotterdam/Sociale Vernieuwing, de Stichting Opzoomer Mee, en het Verwey-Jonker Instituut.
auteurs Prof. dr. J.W. Duyvendak en drs P. van der Graaf met medewerking van Drs. N. Boonstra, drs. R. van Overbeek, drs. A. Raspe lokale redactie G. Hettinga
uitgave Verwey-Jonker Instituut
Kromme Nieuwegracht 6 3512 HG Utrecht telefoon 030-2300799 telefax 030-2300683
e-mail secr@verwey-jonker.nl
De publicatie
De publicatie kan gedownload en/of besteld worden via onze website:
http://www.verwey-jonker.nl.
Behalve via deze site kunt u producten bestellen door te mailen naar verwey-jonker@adrepak.nl of faxen naar 070-359 07 01, onder vermelding van de titel van de publicatie, uw naam, factuuradres en afleveradres.
ISBN 90-5830-055-2
eerste druk 2001, tweede druk 2005
© Verwey-Jonker Instituut, Utrecht 2005
Het auteursrecht van deze publicatie berust bij het Verwey-Jonker Instituut.
Gedeeltelijke overname van teksten is toegestaan, mits daarbij de bron wordt vermeld.
The copyright of this publication rests with the Verwey-Jonker Institute.
Partial reproduction is allowed, on condition that the source is mentioned.