Archeologische Waardenkaart Schiedam
De Archeologische Waardenkaart (AWK) Schiedam (BOOR 2008) bestaat uit een tweetal kaarten: de Archeologische Kenmerkenkaart en de hierop gebaseerde Archeologische Waarden- en Beleidskaart. Volgens de Archeologische Waarden- en Beleidskaart ligt het
plangebied in een zone met een redelijk hoge tot hoge archeologische verwachting De archeologische verwachting hangt samen met de ligging van het plangebied grenzend aan een fossiele geul met bijbehorende afzettingen die gedurende de IJzertijd werden gevormd.
Archeologische Monumentenkaart Zuid-Holland
Volgens de Archeologische Monumentenkaart (AMK) Zuid-Holland, opgenomen in kaart 1b (Archeologie waarden) van de Cultuurhistorische Hoofdstructuur Zuid-Holland (Provincie Zuid-Holland 2007), bevinden zich binnen het plangebied Schiedam Polderweg 23 geen terreinen van hoge archeologische waarde, geen terreinen van zeer hoge archeologische waarde en geen terreinen van zeer hoge archeologische waarde (tevens wettelijk
beschermd).
Bestemmingsplan Polderwetering
Het plangebied is gelegen binnen bestemmingsplan Polderwetering. In bestemmingsplannen dient het gemeentelijk archeologisch beleid nader uitgewerkt en vastgelegd te worden. In het bestemmingsplan Polderwetering is het plangebied echter abusievelijk samengevoegd met een terrein direct ten zuiden ervan, waar het maaiveld aanzienlijk is opgehoogd. Hier geldt een bouwregeling en omgevingsvergunning voor bouw- en graafwerkzaamheden die dieper reiken dan 3 m - mv. De sterke ophoging is echter niet aanwezig in het plangebied
Polderweg 23 en derhalve dient een ander beleid van toepassing te zijn. In 2011 is voor het plangebied een postzegelbestemmingsplan opgesteld. Daarin is opgenomen dat de
bouwregeling en omgevingsvergunning gelden voor werkzaamheden vanaf een verstoringsdiepte van 1 m - mv en een oppervlakte van meer dan 200 m2.
2.5.2 Historische situatie
De Polderweg vormt een belangrijk bewoningslint, waarlangs al eeuwenlang boerderijen zijn gelegen. Op historische kaarten vanaf de 17e eeuw is aan weerszijden van de
Polderwetering bebouwing aangegeven. Het vermoeden bestaat dat deze bebouwing al uit de Late Middeleeuwen of eerder stamt en samenhangt met de ontginning van het gebied vanaf de (10e-) 11e eeuw. Het plangebied ligt in de West Abtspolder, waar - in tegenstelling tot de Oost Abtspolder aan de overzijde van de Polderweg - geen veen is gewonnen.
Een historische boerderij die op het perceel was gevestigd, is reeds gesloopt. Op het perceel direct ten westen van het plangebied bevindt zich nog wel de oorspronkelijke bebouwing. Mogelijk horen deze nu afzonderlijke percelen in oorsprong bij elkaar (zie bijvoorbeeld www.watwaswaar.nl). De waarschijnlijk 19e-eeuwse bebouwing gaat mogelijk terug op eerdere voorgangers. De verhoogde ligging van de percelen zou kunnen betekenen dat de boerderijen op een terpje zijn aangelegd.
2.5.3 Geologische gegevens
Afgaande op de door TNO beschikbaar gestelde geologische gegevens (GeoTOP) en op de door het BOOR in de nabije omgeving verzamelde aardkundige informatie is de globale opbouw van de holocene bodem met een pleistocene basis in het plangebied als volgt.
De holocene ondergrond wordt gevormd door de perimariene afzettingen van het
Laagpakket van Wormer (Formatie van Naaldwijk). Hierop rust een pakket veen dat behoort tot het Hollandveen Laagpakket (Formatie van Nieuwkoop). Het veen wordt afgedekt door overstromingsafzettingen (Formatie van Naaldwijk, Laagpakket van Walcheren), waarvan de basis waarschijnlijk afkomstig is van een geulsysteem dat 500 tot 1000 jaar geleden actief was. Daarboven liggen afzettingen die gesedimenteerd zijn gedurende overstromingen vanaf de 12e eeuw.
2.5.4 Archeologische gegevens
Bekende archeologische waarden in het plangebied
In het plangebied zijn geen archeologische vindplaatsen bekend. Er is niet eerder archeologisch onderzoek verricht.
Bekende archeologische waarden in de omgeving van het plangebied (Afb. 2)
Nog geen 100 meter ten oosten van het plangebied bevindt zich een nederzettingsterrein uit de Romeinse tijd (vindplaatsnummers 1, 2 en 3). Het complex bestaat uit ten minste twee huisplattegronden. Daarnaast werden onder meer een spieker, inheems-Romeins
aardewerk, houten palen, mestlagen en ontwateringsgreppels aangetroffen. De vindplaatsen zijn gerelateerd aan een geulsysteem (circa 500 tot 1000 jaar geleden actief) dat behoort tot het Laagpakket van Walcheren. De fossiele geul zorgde destijds voor ontwatering van het gebied, waardoor het land geschikt werd voor bewoning, en volgt nu min of meer het tracé van de Polderweg.
De vindplaatsen, gelegen aan de zuidzijde van de polderwetering, vormden ooit samen een AMK-terrein (monumentnummer 10714), tot voor kort abusievelijk gesitueerd ten noorden van de Polderweg en bij een herziening door de Provincie Zuid-Holland in 2007 onterecht van de AMK-lijst verwijderd. Bij een volgende herziening dient dit te worden gerectificeerd.
Onderhavig plangebied ligt overigens, naar een reconstructie uit een onderzoek van het BOOR, deels binnen dit AMK-terrein aan de zuidzijde van de Polderweg (Stronkhorst en Peters 2006, 32). Een deel van de vindplaats, direct ten oosten van de Polderdwarsweg, is opgegraven. De begrenzing van de vindplaats is echter nog niet vastgesteld. Het is heel goed mogelijk dat de vindplaats zich uitstrekt tot in het huidige plangebied (Londen 1996).
BOOR-vindplaatscode 04-89 (buiten het in Afb. 2 weergegeven gebied) is representatief voor een aantal verspreid door Schiedam liggende sites met archeologische waarden uit de (Late) IJzertijd in de top van het Hollandveen Laagpakket. Dit nederzettingsterrein ligt op circa 1 km ten westen van het plangebied, nabij Kethel. In 1964 is hier bij het graven van een vijver in de top van het veen een deel van een huisplattegrond uit de Late IJzertijd gelokaliseerd en gedocumenteerd. Het gaat om rijen paaltjes, met daartussen op enkele plaatsen vlechtwerk, die het restant zijn van de wanden van het huis. Ook de
middenstaanders, waarop het dak rustte, zijn aangetroffen.
Vindplaatsnummer 1
BOOR-vindplaatscode(s) 04-188 Archis-vondstmeldingsnummer(s) geen
Archis-waarnemingsnummer(s) 23763, 33396 en 33733
Toponiem West-Abtspolder
Plaats Schiedam
Gemeente Schiedam
RD-coördinaten 87.000/439.300
Complextype(n) en datering(en) nederzetting, Inheems-Romeins Stratigrafische positie op Hollandveen Laagpakket Soort onderzoek archeologische opgraving
Bron(nen) Döbken, Guiran en Van Trierum 1992
Vindplaatsnummer 2
BOOR-vindplaatscode(s) 04-205 Archis-vondstmeldingsnummer(s) 403299 Archis-waarnemingsnummer(s) 417122
Toponiem Polderwetering
Plaats Schiedam
Gemeente Schiedam
RD-coördinaten 86.994/439.324
Complextype(n) en datering(en) nederzetting, Late Middeleeuwen-Nieuwe tijd Stratigrafische positie Formatie van Naaldwijk, Laagpakket van Walcheren
Diepteligging circa 2,50 m - NAP
Soort onderzoek archeologisch booronderzoek
Bron(nen) Stronkhorst en Peters 2006
Vindplaatsnummer 3
BOOR-vindplaatscode(s) 04-189 Archis-vondstmeldingsnummer(s) geen
Archis-waarnemingsnummer(s) 23763, 33896 en 33733
Toponiem West-Abtspolder
Plaats Schiedam
Gemeente Schiedam
RD-coördinaten 87.000/439.300
Complextype(n) en datering(en) nederzetting, Inheems-Romeins
Stratigrafische positie oeverwalafzettingen (Formatie van Naaldwijk, Laagpakket van Walcheren) Diepteligging vanaf circa 1,20 m - NAP
Soort onderzoek archeologische opgraving
Bron(nen) Van Londen 1996
Vindplaatsnummer 4
BOOR-vindplaatscode(s) 04-89 Archis-vondstmeldingsnummer(s) geen Archis-waarnemingsnummer(s) 22750
Toponiem Kerklaan I
Plaats Schiedam
Gemeente Schiedam
RD-coördinaten 85.740/439.140
Complextype(n) en datering(en) nederzettingsterrein, IJzertijd
Stratigrafische positie Formatie van Naaldwijk, Laagpakket van Walcheren
Diepteligging -
Soort onderzoek archeologische opgraving
Bron(nen) BOORIS
2.5.5 Luchtfoto’s
Bestudering van luchtfotonummer 84-440 (Uitgeverij 12 Provinciën 2005), genomen op 29 mei 2003, leverde geen aanwijzingen op voor de aanwezigheid van archeologische waarden in het plangebied.
2.5.6 Actueel Hoogtebestand Nederland
Bestudering van het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN) leverde geen aanwijzingen op voor de aanwezigheid van archeologische waarden in het plangebied.