Aanbevelingen voor toekomstig onderzoek

De blockchaintechnologie staat qua ontwikkeling nog in de kinderschoenen. Hoewel er veelbelovende verhalen over de potentie van deze technologie worden geschreven en de toepassingsmogelijkheden in vrijwel iedere sector wordt betoogd, zijn er toch nog maar weinig praktische toepassingen van. Gegeven het feit dat de ontwikkeling van het internet ook niet van de ene op de andere dag is gerealiseerd, ben ik van mening dat er ook voor blockchain nog enorm veel te winnen valt.

Hiervoor zijn er voorlopers nodig die hun bedrijfsstructuur vorm zullen geven op een blockchainnetwerk. Indien de hoeveelheid blockchain-gebruikers toe zal nemen, ontstaat de grootste toegevoegde waarde van deze technologie. Het verdient dan ook aanbeveling dat er meer onderzoek gedaan wordt naar de algemene toepasbaarheid van blockchain in de huidige economie; dat betekent niet alleen voor de toepasbaarheid voor cryptocurrency’s zoals Bitcoin.

Ik ben van mening dat de mogelijkheid om contracten op te nemen in een blockchainnetwerk hierin een zeer grote rol zal gaan spelen. De toepasbasbaarheid van zulke geprogrammeerde contracten verdient dan ook aanbeveling voor nader onderzoek. Vooral is het hiervoor van belang om deze vrij technische materie inzichtelijk te maken voor het brede publiek. Veel ondernemers zullen namelijk minder geïnteresseerd zijn in de achterliggende software en computertaal, maar meer in de mogelijkheden ervan. Ik denk dat dit zeer goed mogelijk is. Hoewel de achterliggende materie zeer ingewikkeld is (of kan worden), is het niet per definitie noodzakelijk om dit te begrijpen. Net zoals het niet nodig is om alles van de achterliggende technologie van het internet af te weten om er gebruik van te maken.

Iets specifieker gericht op het onderwerp van deze scriptie, verdient het nader onderzoek wat deze contracten fiscaal (juridisch) betekenen en welke mogelijkheden er zijn met de achterliggende computertaal die in deze contracten is opgenomen; denk aan aansprakelijkheid, vergelijkbaarheid, maar ook wat de rol ervan is/kan zijn tijdens eventuele rechtszaken, welke rol het kan spelen in het verwerken en linken van actuele data (bijvoorbeeld de risk-free-rate, inkoopprijzen, valutakoersen, marges e.d.).

Blockchain biedt bedrijven en overheden een platform waardoor zij kunnen beschikken over real-time accurate informatie over transacties die hebben plaatsgevonden en zullen gaan plaatsvinden. In het licht van deze scriptie verdient het in het speciaal aandacht wat de mogelijkheden zijn van dit soort data; voor belastingplichtigen en voor overheden.

193 _{Blockchain: Taxation and Regulatory Challenges and Opportunities” – A Background Note prepared by the Wirtshafts Universitat Wien / New Economy}

Taxation team, Vienna, 15-16 March, 2017 p.8

194_Ibid 195_Ibid

Ondanks alle reeds genoemde voordelen van blockchaintechnologie, zal deze technologie natuurlijk niet het antwoord zijn op alle (fiscale) problemen die voortkomen uit onder andere globalisering en digitalisering. Het is daarom ook aanbevelingswaardig nader onderzoek te doen naar de beperkingen en de risico’s van deze technologie. Op dit moment is er nog zeer weinig bekend over de vanzelfsprekend aanwezige risico’s die deze technologie met zich meebrengt en ben ik in mijn onderzoek weinig kritische onderzoeken tegengekomen die zich hier op hebben toegespitst. Hoewel cryptografie een ongekende veiligheid biedt, is het wellicht naïef om te stellen dat dit 100% veilig zal zijn. Ook dit verdient nader onderzoek.

Bovendien zijn veel blockchains op dit moment gebaseerd op anonimiteit en zijn veelal toegankelijk voor iedereen. Dit biedt natuurlijk veel uitdagingen op fiscaal en vooral op juridisch gebied. De gevolgen van een transacties die niet traceerbaar zijn naar een geografisch grondgebied en dus wellicht niet onderhevig zijn aan bepaalde wetgeving, zijn naar mijn mening een groot risico en verdienen daarom ook zeer zeker diepgaand onderzoek. Aan de andere kant is natuurlijk de privacy van de belastingplichtigen ook zeer belangrijk. Het zal daarom zeer uitdagend worden om een balans tussen beide belangen te vinden. Er is gelukkig al steeds meer aandacht voor dataprivacy, ook met blockchaintechnologie zal hier een grote uitdaging liggen voor bedrijven en overheden. Ook moet gedacht worden aan de voorwaarden waarop overheden en andere partijen informatie (van een blockchain) mogen verzamelen en gebruiken. Hier is momenteel al heel veel over te doen en er wordt al veel onderzoek naar gedaan, maar zeer zeker in het licht van deze scriptie verdient ook dit onderwerp nader onderzoek. Het is naar mening van belang dat er een wederzijdse wettelijke bescherming wordt ontwikkeld.

Deze bescherming is ook van belang voor potentiele benchmark studies die gedaan kunnen worden op de blockchain. Indien er sprake is van een publieke blockchain, dan zijn de gegevens al publiekelijk bekend, alleen financiële intercompany gegevens zullen niet worden gedeeld op een publieke, maar op een gesloten blockchain. In potentie is het mogelijk om de transacties op een blockchain dusdanig te vergrendelen dat deze gedeeld kunnen worden met derde partijen. Om hier vervolgens de relevante informatie uit te kunnen halen, zodat er gezocht kan worden naar vergelijkingsmateriaal, zonder dat er bedrijfsgevoelige informatie op straat komt te liggen is nog niet bekend. Of dit kan en hoe dit kan, verdient nader onderzoek.

Datzelfde geldt voor de mogelijkheden op het gebied van documentatie. Aangezien de blockchain een volledig beeld kan geven van alle verrichte transacties, is het daardoor wellicht zelfs mogelijk om lokale autoriteiten toegang te geven tot (een deel van) een interne blockchain. Wellicht kan het op deze manier op lange termijn als vervanging dienen voor de aanvullende documentatieverplichtingen. Ook hier is het van belang dat er zoveel mogelijk relevante informatie gedeeld kan worden, maar is het niet de bedoeling om alle informatie te delen. Hoe dit vormgegeven kan worden, verdient nader onderzoek.

6.6 Conclusie

Blockchain is een unieke en zeer geavanceerde manier om aan vele partijen betrouwbare data op transactioneel niveau te leveren. Hierdoor ontstaat voor alle partijen een single source of truth. De vraag is wat deze single source of truth kan betekenen voor de compliance verplichtingen van het ALB.

Aangezien deze data van de blockchain inzicht kunnen bieden in de volledige historie van de transacties die op zo’n netwerk hebben plaatsgevonden, kunnen deze zeer goed worden toegepast voor de documentatieverplichting van het ALB. Bovendien bieden de reeds gevalideerde transacties een gelijke feitelijke basis voor communicatie tussen belastingplichtigen en belastingdiensten wereldwijd.

Veel belastingdiensten wereldwijd doen steeds meer gedetailleerd onderzoek naar de daadwerkelijke activiteiten van de multinationals. Na het uitgebrachte BEPS-rapport van de OESO in 2015 is hier nog meer aandacht aan gevestigd en wordt er steeds meer transparantie van multinationals verwacht. Blockchaintechnologie heeft het vermogen om real-time betrouwbare informatie te leveren aan een grote groep belastingplichtigen en belastingdiensten, waardoor beide partijen beschikken over een systeem waaruit belangrijke informatie kan worden afgelezen. Blockchaintechnologie kan daarom een enorme aanvulling voor zijn voor bovenstaande informatiebehoeftes.

Belangrijk aspect hierin zijn de geprogrammeerde contracten waarin protocollen vastgelegd kunnen worden. Een geprogrammeerd contract kan alleen zo worden uitgevoerd als deze is vormgegeven. Dit biedt vele mogelijkheden voor transfer pricing doeleinden. Zo hoeft de Belastingdienst niet meer te controleren of het contract is nageleefd, maar slechts de voorwaarden van zo’n contract te controleren. Doordat de geprogrammeerde contracten gebruik maken van actuele en accurate data, kunnen ze er bovendien voor zorgen dat er geen verschillen meer ontstaan tussen de prijzen die vooraf zijn bepaald en de prijzen die achteraf daadwerkelijk zijn berekend.

Blockchain zal daarom ook niet de principes van het ALB vervangen, maar zal vooral als een accurate en efficiënte manier kunnen dienen om deze principes te ondersteunen en uit te voeren. Aangezien de transacties plaatsvinden op basis van voorgeprogrammeerde contracten, en niet anders, biedt de blockchain tevens een accurate bron van informatie over de transacties van een grote groep belastingplichtigen. Op deze manier kan blockchain ook bijdragen aan de voornaamste doelstelling van het BEPS-rapport (actiepunten 8-10) ‘Aligning Transfer Pricing Outcomes with Value Creation’.

Ondanks de voornamelijk veelbelovende toepassingsmogelijkheden, is het nog niet echt een (breed) toegepaste technologie voor dit soort fiscale aspecten. Het is ook lastig te zeggen wanneer deze technologie dan wel zijn intrede zal doen in de fiscaliteit. De verwachting is dat fiscaliteit namelijk geen leidende rol zal spelen in de ontwikkeling en implementatie van deze technologie.

Het is veel waarschijnlijker dat andere elementen vanuit de markt het gebruik van deze technologie zullen stimuleren. Er zijn namelijk enorm veel industrieën en markten waar deze technologie van grote toegevoegde waarde kan zijn. Indien er steeds meer bedrijven zaken gaan doen met behulp van blockchaintechnologie, zullen ook steeds meer bedrijven aansluiten. Indien deze technologie vanwege business reasons meer gebruikt gaat worden, is het waarschijnlijker dat het ook voor fiscal reasons toepassing zal gaan vinden.

Wellicht is het in de toekomst dan mogelijk om een benchmark uit te voeren op een blockchain, waarin betere comparables gevonden kunnen worden dan in een huidig systeem. Of wellicht is het mogelijk om door inzicht te verschaffen tot de (interne) blockchain, er een nog beter beeld gevormd kan worden waar de activiteiten van een multinational plaatsvinden en waar de waarde daadwerkelijk wordt gecreëerd. Wellicht kan dit de relatie met de lokale autoriteiten dusdanig veranderen, dat het de volledige geschiedenis met gevalideerde transacties van een blockchain op lange termijn zelfs de (aanvullende) documentatieverplichtingen kan vervangen.

Hoewel de blockchain qua ontwikkeling nog in de kinderschoenen staat, ben ik van mening dat er nog enorm veel te winnen valt voor deze technologie. Er is daarom nog veel aanvullend onderzoek nodig naar de toepassingsmogelijkheden van de geprogrammeerde contracten en het gebruik van dit soort actuele en gevalideerde data op transactioneel niveau,

de privacy, het juridische aspect van deze manier van zaken doen, de mogelijkheden van horizontaal toezicht met deze technologie etc.

Antwoord op de vijfde deelvraag:

“Kan blockchaintechnologie worden toegepast voor de compliance verplichtingen van het arm’s- lengthbeginsel?”

Ja, dat kan. Blockchaintechnologie levert betrouwbare data op transactioneel niveau en kan tevens inzicht bieden in de volledige historie van de transacties die op zo’n netwerk hebben plaatsgevonden. Blockchaintechnologie heeft het vermogen om real-time een single source of truth te leveren aan een grote groep belastingplichtigen en belastingdiensten wereldwijd, waardoor zij beschikken over een system dat kan dienen als communicatiemiddel tussen beiden.

Belangrijk aspect hierin zijn de geprogrammeerde contracten. Belastingdiensten hoeven niet meer te controleren of het contract is nageleefd, maar slechts de voorwaarden van zo’n contract te controleren. Deze geprogrammeerde contracten kunnen heel goed worden toegepast voor de prijsbepaling van ICT’s. Ze kunnen ervoor zorgen dat er geen verschillen meer ontstaan tussen de prijzen die vooraf zijn bepaald en de prijzen die achteraf daadwerkelijk zijn berekend. Het kan (daardoor) een grote administratieve verlichting bieden voor documentatiedoeleinden en wellicht zelfs leiden tot minder dubbele belasting aangezien year-end-adjustments niet meer nodig zijn.

Blockchain zal daarom ook niet de principes van het ALB vervangen, maar zal vooral als een accurate en efficiënte manier kunnen dienen om deze principes te ondersteunen en uit te voeren.

Echter, aangezien fiscaliteit geen primaire reden is voor de ontwikkeling van deze technologie, zal het moeten voortkomen uit de markt. Dit zal niet van de ene op de andere dag gebeuren. Er zal daarom nog veel nader onderzoek naar dit onderwerp moeten worden gedaan om de beloofde potentie waar te maken.

Hoofdstuk 7: Eindconclusie

Het arms-lengthbeginsel houdt in dat bedrijven bij interne transactie voor fiscale doeleinden geen voorwaarden mogen hanteren die afwijken van de voorwaarden die ongelieerde bedrijven in een vergelijkbare situatie zouden zijn overeengekomen. Dit beginsel wordt gehanteerd om fiscale winstverschuiving tegen te gaan.

Echter, dit beginsel is onderhevig aan enkele uitvoeringsproblemen. De kern van deze uitvoeringsproblemen is het gebrek aan vergelijkbare transacties. Voornamelijk vanwege het fundamentele verschil tussen gelieerde en ongelieerde transacties. Hierdoor moeten bedrijven in sommige gevallen alternatieve methoden vinden om toch de zakelijkheid van de verrekenprijzen aan te tonen aan de belastingdiensten. Dit kan leiden tot discussie en dubbele heffing.

Met de invoering van het arm’s-lengthbeginsel en de daarbij behorende uitvoeringsproblemen zijn er enkele (omvangrijke) compliance verplichtingen bijgekomen voor multinationals. Vooral de documentatieverplichting, waarin de zakelijkheid van alle transacties moet worden aangetoond. Daarbij zijn er naar aanleiding van BEPS-rapport, ook nog aanvullende documentatie verplichtingen ingevoerd zijn om een beter inzicht te krijgen van de intercompany transacties en de activiteiten van multinationals.

Dit alles vormt naar mijn mening een buitenproportionele last ten opzichte van het doel om winstverschuiving tegen te gaan en is het daarom wenselijk om op zoek te gaan naar alternatieve methoden, waarmee de autoriteiten bovendien specifieker op zoek kunnen gaan naar ‘risico transacties’.

Er wordt gesteld dat ‘blockchain’ op dit moment een van de meest veelbelovende technologieën is. Er wordt veel betoogd dat de blockchain een soortgelijke impact als het internet kan hebben, door een platform te bieden voor waardevolle data en informatie. Blockchaintechnologie is een gedistribueerd en peer-to-peer software protocol waarin transacties kunnen worden verricht tussen alle deelnemers van het netwerk. Hierdoor ontstaat één gedeeld real-time grootboek waarin alle transacties in chronologische volgorde komen te staan. Doordat iedereen beschikt over de meest actuele versie, ontstaat er een single source of truth. Bitcoin is slechts de eerste toepassing van deze technologie, maar vooral door de mogelijkheden van smart contracts op de blockchain, zijn er eindeloos veel meer mogelijkheden. Vandaar dat er wordt gesteld dat deze technologie de potentie heeft om veel industrieën en daarmee de economie zoals we die nu kennen, fundamenteel te veranderen.

Blockchaintechnologie kan ook worden toegepast voor de compliance verplichtingen van het arm’s-lengthbeginsel. Blockchaintechnologie levert namelijk betrouwbare data op transactioneel niveau en kan tevens inzicht bieden in de volledige historie van de transacties die op zo’n netwerk hebben plaatsgevonden. Blockchaintechnologie heeft het vermogen om real-time deze single source of truth te leveren aan een grote groep belastingplichtigen en belastingdiensten wereldwijd, waardoor zij beschikken over een system dat kan dienen als communicatiemiddel tussen beiden.

Belangrijk aspect hierbij zijn de geprogrammeerde contracten. Belastingdiensten hoeven niet meer te controleren of het contract is nageleefd, maar slechts de voorwaarden van zo’n contract te controleren. Deze geprogrammeerde contracten kunnen ook heel goed worden toegepast voor de prijsbepaling van intercompany transacties. Ze kunnen ervoor zorgen dat er geen verschillen meer ontstaan tussen de prijzen die vooraf zijn bepaald en de prijzen die achteraf daadwerkelijk zijn berekend, het kan (daardoor) een grote administratieve verlichting bieden voor documentatiedoeleinden en wellicht zelfs leiden tot minder dubbele belasting aangezien year-end-adjustments niet meer nodig zijn.

Blockchain zal daarom ook niet de principes van het arm’s-lengthbeginsel vervangen, maar zal vooral als een accurate en efficiënte manier kunnen dienen om deze principes te ondersteunen en uit te voeren.

Echter, aangezien fiscaliteit geen primaire reden is voor de ontwikkeling van deze technologie, zal de ontwikkeling ervan moeten voortkomen uit de markt. Dit zal niet van de ene op de andere dag gebeuren. Er zal daarom nog veel nader onderzoek naar dit onderwerp moeten worden gedaan om de beloofde potentie waar te maken.

Antwoord op de hoofdvraag

‘Kan blockchaintechnologie de compliance verplichtingen voor transfer pricing doeleinden verlichten?’

Ja, blockchaintechnologie kan de compliance verplichtingen voor transfer pricing doeleinden verlichten. Dit kan door een grote groep belastingplichtigen en belastingdiensten te voorzien van een single source of truth waarmee betrouwbare data op transactioneel niveau real-time beschikbaar worden gemaakt. Blockchain zal daarom ook niet de principes van het arm’s-lengthbeginsel vervangen, maar zal vooral als een accurate en efficiënte manier kunnen dienen om deze principes te ondersteunen en uit te voeren. Dit kan zorgen voor een aanzienlijke verlichting van de compliance verplichtingen voor (onder andere) transfer pricing doeleinden. Echter, aangezien fiscaliteit geen primaire reden zal zijn voor de ontwikkeling van deze technologie, zal de ontwikkeling ervan moeten voortkomen uit de markt. Dit zal niet van de ene op de andere dag gebeuren. Er zal daarom ook nog veel nader onderzoek naar dit onderwerp moeten worden gedaan om de beloofde potentie waar te maken.

Literatuurlijst

Artikelen:

A Background Note prepared by the Wirtshafts Universitat Wien / New Economy Taxation team, “Blockchain: Taxation and Regulatory Challenges and Opportunities” , Vienna, 15-16 March, 2017 p.5

Commission of the European Communities – Company Taxation in the Internal Market, Brussels, SEC (2001) 1681 H. Hamaekers, ‘Arm’s-length– how long?’ International Transfer Pricing Journal, 2001

J.M. Weiner, ‘Would introducing formulary apportionment in the European Union be a dream come true or the EU's worst nightmare?’ Ifo Studien 2002, No 4.

J.T. van Egdom, Verrekenprijzen; de verdeling van de winst van een multinational (Fiscale Monografieën nr. 115), Deventer: Wolters Kluwer 2017.

Bitfury Group (2016). Digital assets on public blockchains, Technical report.

K. Christidis, and M. Devetsikiotis (2016). Blockchains and smart contracts for the internet of things.

A.T. Joshua Fairfield, Smart Contracts, Bitcoin Bots, and Consumer Protection, 71 Wash. & Lee L. Rev. Online 36 (2014), P. Godsi (2015). Bitcoin: Bubble or blockchain. In Agent and Multi-Agent Systems: Technologies and Applications, pages 191-203. V. Grewal-Carr. (2016) White paper: Blockchain enigma. Paradox. Opportunity. Technical Report, Deloitte UK.

R. Grinberg, 'Bitcoin: An Innovative Alternative Digital Currency', Hastings Science & Technology Law Journal, 2011, afl. 4, M. Gupta, Blockchain for Dummies, IBM Limited Edition

A. Guadamuz and C. Marsden (2015). Blockchains and Bitcoin: Regulatory responses to cryptocurrencies. First Monday. E. Hillbom and T. Tillstrom (2016). Applications of smart-contracts and smart-property utilizing blockchains.

A. Kosba, A. Miller, E. Shi, Z. Wen and C. Papamanthou (2015). Hawk: The blockchain model of cryptography and privacy-preserving smart con-tracts. University of Maryland and Cornell University.

S. Nakamoto, ‘Bitcoin: A Peer-to-peer Electronic Cash System’, 2009 (https://bitcoin.org/bitcoin.pdf)

B. Notheisen, J.B. Cholewa and A.P. Shanmugam Bus Inf Syst Eng (2017) 59: 425. https://doi.org/10.1007/s12599-017-0499-8

H.D. Oosterhoff, OESO-Richtlijnen inzake interne verrekenprijzen: de OESO-theorie versus de huidige Nederlandse praktijk, MBB februari 2001 nr 2

N. Plassaras, 'Regulating digital currencies: bringing bitcoin within the reach of the IMF', Chicago Journal of International Law, 2013 M. Swan (2015). Blockchain thinking: The brain as a decentralized au-tonomous corporation

J. Tsiopoulos e.a., ‘Beyond fiscal issues’, Tax Planning International Transfer Pricing februari 2002/2, p.3-9 F. Van de Ven. (2016). A warranty solution based on blockchain: groundbreaking and tamper-proof. A. Wright and P. De Filippi (2015). Decentralized blockchain technology and the rise of lex cryptographia. S. Wagh, ‘Futurism: Potential Application of Blockchain in Multinational Transfer Pricing.’

G. Zyskind, O. Nathan, et al. (2015). Decentralizing privacy: Using blockchain to protect personal data. In Security and Privacy Workshops (SPW), 2015 IEEE

OESO publicaties:

Boadway, R. and S. Dougherty (2018), "Decentralisation in a Globalised World: Consequences and Opportunities", OECD Working Papers on Fiscal Federalism, No. 21, OECD Publishing.

http://dx.doi.org/10.1787/ceaaa9b0-en

OECD (2018), Tax Challenges Arising from Digitalisation – Interim Report 2018: Inclusive Framework on BEPS, OECD Publishing, Paris. http://dx.doi.org/10.1787/9789264293083-en

OECD (2018), Making Dispute Resolution More Effective – MAP Peer Review Report, Denmark (Stage 1): Inclusive Framework on BEPS: Action 14, OECD Publishing, Paris.

http://dx.doi.org/10.1787/9789264190184-en

OECD (2017), OECD Transfer Pricing Guidelines for Multinational Enterprises and Tax Administrations 2017, OECD Publishing, Paris. http://dx.doi.org/10.1787/tpg-2017-en

OECD/G-20 (2015), Base Erosion and Profit Shifting (BEPS), Final Reports, Explanatory Statement, Paris

OECD (2015), Transfer Pricing Documentation and Country-by-Country Reporting, Action 13 - 2015 Final Report, OECD Publishing, Paris. http://dx.doi.org/10.1787/9789264241480-en

OECD (2015), Aligning Transfer Pricing Outcomes with Value Creation, Actions 8-10 - 2015 Final Reports, OECD Publishing, Paris.

In document Kan blockchaintechnologie de compliance verplichtingen voor transfer pricing doeleinden verlichten? (pagina 49-57)