In het vorige hoofdstuk heb ik gekeken naar de huidige samenwerking en de verklaring daarvoor in het verleden. Ook heb ik conclusies getrokken over hoe partijen in het
vervolg beter moeten samenwerken. In dit hoofdstuk wil ik daar graag nog wat verder op ingaan door het geven van concrete aanbevelingen voor samenwerking. Deze
aanbevelingen zijn voor een groot deel gebaseerd op de checklist uit hoofdstuk twee en zal ik zoveel mogelijk puntsgewijs weergeven.
1. De ROC’s moeten blijven investeren in interne zorg.
2. De ROC’s moeten de interne zorg op papier beschrijven, zodat duidelijk wordt wat het ROC zelf voor de jongere kan betekenen.
3. ROC’s en andere betrokken partijen moeten zoeken naar een geschikte
slagvaardige multidisciplinaire overlegvorm voor de deelnemers van achttien jaar en ouder.
4. Bij het zoeken naar een geschikte slagvaardige multidisciplinaire overlegvorm voor de deelnemers van achttien jaar en ouder moet worden gekeken naar de beste overlegvorm voor de regio. Er is niet één standaardoverlegvorm wat het beste is, daarom kan dit per regio, of per ROC verschillen.
5. Bij de zoektocht naar een geschikte overlegvorm moet voor iedere deelnemende organisatie duidelijk zijn wat het netwerk kan betekenen; zowel voor de jongere als voor de organisatie zelf.
6. Kies in eerste instantie voor een ROC- gebonden overlegvorm en laat het ROC daartoe het initiatief nemen. Als het betreffende ROC meerdere locaties heeft, moet worden bekeken of één multidisciplinaire overlegvorm genoeg is.
7. Leg doelstellingen van het netwerk officieel en bestuurlijk vast. Leg daarbij ook vast wat van individuele partijen wordt verwacht en wie welke taken
verantwoordelijkheden en bevoegdheden heeft. Bekijk daarna of de doelstellingen van individuele partijen overeenkomen met de doelstellingen van het netwerk. 8. Besteed bij het vastleggen van doelstellingen, taken, verantwoordelijkheden en
bevoegdheden aandacht aan afspraken over privacy.
9. Inventariseer eerst welke natuurlijk, fysieke, financiële en menselijke hulpbronnen nodig zijn bij de gekozen multidisciplinaire overlegvorm. Bekijk daarna welke hulpbronnen aanwezig zijn en op welke manier de niet aanwezige hulpbronnen verkregen kunnen worden.
10. Wijs bij samenwerking een coördinerende partij (in eerste instantie het ROC) aan. Deze partij moet een aantal vastgestelde en bij iedereen bekende taken krijgen. 11. Stel een op het ROC gerichte sociale kaart op; een document waarin alle voor
ROC’s geschikte externe organisaties staan. Van deze instellingen moet dan duidelijk zijn op welke gebieden zij hulp kunnen verlenen, maar ook voor welke leeftijdsgroep en welke regio.
12. Benoem mogelijke knelpunten bij samenwerking en bespreek deze vervolgens. Maak hierbij gebruik van literatuur over bestaande voorbeelden in Nederland. Kijk bij deze voorbeelden ook naar literatuur over het voortgezet onderwijs en naar lokale ‘good practices’.
13. Zorg dat bij iedereen duidelijk is wat de bevoegd- en verantwoordelijkheden van de individuele partijen zijn.
14. Leg de verantwoordelijkheden die het netwerk krijgt vast en stem deze bestuurlijk overeen.
De aanbevelingen die zijn gedaan moeten zorgen voor samenwerking tussen de verschillende partijen. Partijen kunnen het probleem van voortijdig schoolverlaten niet alleen oplossen, dus zij moeten elkaar helpen. Zij moeten dus samen gaan werken aan samenwerking.
Lijst van afkortingen
AMK = Algemeen meldpunt kindermishandeling
AMVB = Algemene Maatregel van Bestuur
AMW = Algemeen Maatschappelijk Werk
AOC = Agrarisch Opleidingscentrum
AWBZ = Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten
BBL = beroepsbegeleidende leerweg
BJI = Bureau Justitiële inrichtingen
BJZ Bureau Jeugdzorg
BLO = Buitengewoon Lager Onderwijs
BOL = beroepsopleidende leerweg
BVE- sector = Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie
CDA = Christen Democratisch Appel
CWI = Centrum Werk en Inkomen
EBB = Enquête Beroepsbevolking
EHBS = Eerste Hulp Bij Schoolverzuim
E-MOVO- monitor = Elektronische Monitor en Voorlichting
GGD= Gemeentelijke gezondheidsdienst
GGZ = Geestelijke Gezondheidszorg
GIDZ = Gelders Informatie- en documentatiecentrum voor zorg en
welzijn
GIWJ Gemengde Interdepartementale Werkgroep
Jeugdwelzijnsbeleid
HAVO = Hoger Algemeen Vormend Onderwijs
IPO = Interprovinciaal Overleg
IWAPV = Interdepartementale Werkgroep Ambulante en Preventieve
voorzieningen voor jeugdigen
IWRV = Interdepartementale Werkgroep Residentiele Voorzieningen
voor Jeugdigen
LCOJ = Landelijk Centrum Onderwijs en Jeugdzorg
LPOJ = Landelijk Platform Onderwijs en Jeugdhulpverlening
MBO= Middelbaar beroepsonderwijs
MDO = Multidisciplinair overleg
Ministerie BZK = Ministerie van Binnenlandse Zaken
Ministerie van OCW = Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen
Ministerie SZW = Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Ministerie van VWS = Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Ministerie van WVC = Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur.
MKB = Midden en Kleinbedrijf
MLK = Moeilijk Lerende Kinderen
MO- groep = Maatschappelijke Ondernemersgroep (was voorheen de VOG)
NIZW = Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn
OSCAR = Onderwijs Service Centrum Apeldoorn en Regio
PvdA = Partij van de Arbeid
RIVM = Rijksinstituut voor Volksgezondheid en milieu
RMC = Regionaal Meld- en Coördinatiepunt
ROC = Regionaal Opleidingscentrum
RSP- overleg = Overleg tussen ROC’s, provincie, Sociale Partners
SLAR = Stichting Leerlingzorg Apeldoorn en Regio
UWV = Uitvoering Werknemersverzekeringen
VNG = Vereniging Nederlandse Gemeenten
VO= Voortgezet Onderwijs
WBP = Wet bescherming Persoonsgegevens
WEB = Wet Educatie en Beroepsonderwijs
WMO = Wet Maatschappelijke Ondersteuning
WSNS = Weer Samen naar School
ZAT = Zorgadviesteam.
Lijst van figuren en tabellen Figuren
Figuur 1: uitwerking van het onderzoek. bladzijde 14
Figuur 2: indeling van de scriptie. bladzijde 16
Figuur 3: de keten van jeugdzorg (ministerie van VWS en Justitie, 2005) bladzijde 59
Figuur 4: regio’s in de provincie Gelderland. bladzijde 67
Figuur 5: gemeenten in de regio Achterhoek bladzijde 68
Figuur 6: gemeenten in de regio Stedendriehoek. bladzijde 78
Tabellen
Tabel 1: het Nederlandse schoolsysteem rond 1900 (naar Dodde, 1995). Bladzijde 30 Tabel 2: ideeën over het Nederlandse schoolsysteem rond de jaren zeventig (naar Dodde, 1995). Bladzijde 39
Tabel 3: vermindering van het aantal MBO-scholen (naar Veld, 1999). Bladzijde 51 Tabel 4: verschillende niveaus binnen de kwalificatiestructuur. Bladzijde 56
Tabel 5: gemeentelijke taken in het jeugdbeleid. Bladzijde 61
Tabel 6: gemeenten in de regio Achterhoek en het aantal inwoners op 1 januari 2006. Bladzijde 68
Tabel 7: gemeenten in de regio Stedendriehoek en het aantal inwoners op 1 januari 2005. Bladzijde 78
Lijst van gebruikte bronnen Literatuur
Anthonijsz, I., e.a. Kwaliteitscriteria voor het zorgadviesteam in het voortgezet
onderwijs. Uitwerking van een actielijn van het project Zorg in en om de School (ZioS), onderdeel van ‘Operatie Jong’, Utrecht, 2005.
Baarda, D.B., Goede, de, P.M., basisboek Methoden en Technieken; handleiding voor het opzetten en uitvoeren van onderzoek, derde herziene druk, Stenfert Kroese, Groningen, 2001.
Bosdriesz, M. en Veen, van, D., Samenwerking Onderwijs en Jeugdzorg; jeugdzorgadviesteams voor het onderwijs, SWP, Utrecht, 1999.
Braster, J.F.A., De identiteit van het openbaar onderwijs, Groningen, 1996.
Brinkman, B., Talsma, L., Een wereld te winnen: Samenwerking tussen ROC’s en externe partijen bij de psychosociale zorg voor deelnemers, NIZW, Utrecht, 2003.
Bruijn, J.A., en E.F. ten Heuvelhof, Management in netwerken, uitgeverij Lemma BV, Utrecht, 1999
CBS, EBB 2001-2004 gemiddeld, CBS, Voorburg/Heerlen, 2006.
Dasberg, L., Grootbrengen door kleinhouden als historisch verschijnsel, Boom, Meppel, 1980
Dodde, N.L., Leune, J.M.G., Het Nederlandse Schoolsysteem, Wolters- Noordhoff, Groningen, 1995.
Doorduijn, A., Fiddelaers-Jaspers, R., Spee, I., en Veen, van, D., Samenwerking in de uitvoering: Leerlingbegeleiding in het voortgezet onderwijs en externe instellingen. Garant, Leuven-Apeldoorn, 2002.
Duffhues, T., Felling, A., en Roes, J., Bewegende patronen; een analyse van het landelijk network van katholieke organisaties en bestuurders 1945-1980, Katholiek
Documentatiecentrum, Baarn, 1985.
Ebers, M., The dynamics of inter- organizational relationships, in Networks in and around organizations, 1999.
Eimers, T., Vroeg is nog niet voortijdig; naar een nieuwe beleidstheorie voortijdig schoolverlaten, KBA, Nijmegen, 2006.
Gemeente Apeldoorn e.a., Doorzaetten; Handboek zorgadviesteams en ZAT-kwadraat, Apeldoorn, 2005.
Gelders Informatie- en documentatiecentrum voor Zorg en Welzijn, GemeenteGidz, Arnhem, 2004.
Geurts, O., Van probleem naar onderzoek; een praktische handleiding met COO-cursus, uitgeverij Coutinho, Bussum, 1999.
Klijn, E.H., Regels en sturing in netwerken; de invloed van netwerkregels op de herstructurering van naoorlogse wijken. Eburon, Delft, 1996.
Klijn, E.H., Koppenjan, J.F.M., Beleidsnetwerken als theoretische benadering: een tussenbalans, in Beleidswetenschap, 1997 nummer 2.
Kosters, J., projectplan Onderwijs en Zorg, Provincie Gelderland, 2004.
Kruithoff, B., Inleiding speciaal onderwijs, in Kruithof, B., Noordman, J., en de Rooy, P., Geschiedenis van opvoeding en onderwijs, Socialistische Uitgeverij Nijmegen, 1982. Kuijvenhoven, T., Van Veen, D., en Brinkman, B., ROC en instellingen voor zorg, welzijn en veiligheid. Stand van zaken 2004. LCOJ/NIZW, Utrecht, 2004.
LCOJ/Spectrum, Samenwerking onderwijs en jeugdzorg in de provincie Gelderland. Stand van zaken en ontwikkelingsopdrachten, Utrecht/Arnhem, 2005.
Lindblom, C.E., The Science of ‘Muddling Through’, in Public Administration Review, 1959 nummer 2.
Linden, A.P., van der, Siethoff, F.G.A., ten, Zeijlstra-Rijpstra, A.E.I.J., Basisboek jeugdrecht in zorg- en hulpverlening, 2005
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, Wet educatie beroepsonderwijs; de kwalificatiestructuur beroepsonderwijs, Den Haag, 1996
Ministerie Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, Iedereen een startkwalificatie - Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten, Den Haag, 2002.
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, brief aan Tweede Kamer Evaluatie RMC-wet: aanbieding met beleidsreactie, Den Haag, 2004.
Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport en ministerie van Justitie, memorie van toelichting Wet op de Jeugdzorg, Den Haag, 2001.
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Brochure opvoed- en opgroeiondersteuning, Den Haag, 2004.
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en ministerie van Justitie, informatiebrochure Wet op de Jeugdzorg, Den Haag, 2005.
Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur, Ministerie van Justitie en Ministerie Onderwijs en Wetenschappen, Samenwerking tussen onderwijs en jeugdhulpverlening Discussienota, Zoetermeer, 1992.
Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur, en de Raad voor het Jeugdbeleid, Zorg en de school, Rijswijk, 1990.
Noordam, N.F., Inleiding in de historische pedagogiek, Wolters-Noordhoff, Groningen, 1968.
Noordman, Inleiding Pedagogische ideeëngeschiedenis, in Kruithof, B., Noordman, J., en de Rooy, P., Geschiedenis van opvoeding en onderwijs, Socialistische Uitgeverij
Nijmegen, 1982.
Onderwijsinspectie, Voortijdig schoolverlaten in het middelbaar beroepsonderwijs, 2002. Operatie Jong; Factsheet ‘Zorgstructuren in en om School’ een sluitend zorgnetwerk, 2005.
Provinciale Staten Gelderland, Statenakkoord 2003- 2007 ‘De Gelderse Aanpak’, Arnhem, 2002.
Provincie Gelderland, Beleidskader jeugd 2004-2007, Kiezen voor de Gelderse jeugd; ruimte en richting, Arnhem, 2003.
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Nationaal Kompas Volksgezondheid, Bilthoven, 2005.
Rispens, J., Enkele overwegingen met betrekking tot het thema Onderwijs en
jeugdhulpverlening. In Feijtel, A., en Veerman, P., Onderwijs en Jeugdhulpverlening: een overbrugbare kloof? Amsterdam, 1985, 13-22.
Roede, E., en M. Derriks, Omdat het mensen zijn: contacten en samenwerking tussen onderwijs en jeugdhulpverlening. SCO-Kohnstamm Instituut, Amsterdam, 1993.
Röling, H.Q., Inleiding Onderwijs in Nederland, in Kruithof, B., Noordman, J., en de Rooy, P., Geschiedenis van opvoeding en onderwijs, Socialistische Uitgeverij Nijmegen, 1982. Rutgers, P., Lokaal onderwijsbestuur in ontwikkeling, VNG-uitgeverij, Den Haag, 2004 Sauerwein, L., Privacy op scholen en in multidisciplinaire zorgteams. De 40 meest gestelde vragen over privacy van leerlingen. Uitgeverij SWP, Amsterdam/Utrecht, 2005. Spectrum (Frank, E.), Zorgstructuren in en om ROC’s, Spectrum, 2005.
Stilma, B., De school voor moeilijk lerende kinderen is onderwijsgeschiedenis, in periodiek van de Vereniging Vrienden van het Nationaal Onderwijsmuseum, 2000. Swanborn, P., Case-study’s: Wat, wanneer en hoe?, Boom, Amsterdam/Meppel, 1996. Terpstra, J., Netwerken en samenwerking bij de uitvoering van beleid, in
Beleidswetenschap 2001 nummer 2.
Terpstra, J., en Havinga, T., Uitvoering tussen traditie en management; structuratie en stijlen van beleidsuitvoering, in W. Bakker en F. van Waarden, Ruimte rond regels, Stijlen van regulering en beleidsuitvoering vergeleken, Amsterdam, 1999, 128-145
Tilborg, L., van en van Es, W., De uitkomsten van de RMC-analyse 2005, Sardes, Utrecht, 2006.
Tilanus, C., Jeugdhulpverlening en de overheid, eerste druk/ derde geheel herziene druk, SWP, Utrecht, 1990/1994.
Tilanus, C., Jeugdzorg: historie en wetgeving, SWP, Utrecht, 1998
Timmermans, J.M., Samenhang in de zorg voor jeugdigen, SCP, Rijswijk, 1987. Timmermans, J.M., Raakvlakken tussen onderwijs en hulpverlening, in Tijdschrift voor Jeugdhulpverlening, SWP, Utrecht, 1988: 261-269
Trommel, W., Veen, R., van der, De Herverdeelde samenleving. Ontwikkeling en herziening van de Nederlandse verzorgingsstaat. Amsterdam University Press, Amsterdam, 1999.
Unen, A.A.W., van, Wet op de jeugdzorg; tekst en uitleg, Reed Business information, 2005.
Verhoef, M., Eimers, T., Zorg voor leerlingen in het MBO- wie zal het een zorg zijn? Kenniscentrum beroepsonderwijs/ arbeidsmarkt, september 2004.
Veld, T., Vernieuwing van het onderwijsbestel. Gevolgen voor de functies van het onderwijs. In Trommel, W., Veen, R., van der, De Herverdeelde samenleving.
Ontwikkeling en herziening van de Nederlandse verzorgingsstaat. Amsterdam University Press, Amsterdam, 1999.
VOG-afdeling Bedrijfsvoering, Eindverslag Project Samenwerking Onderwijs Jeugdhulpverlening, 1995-1999, Utrecht, 1999.
Werkgroep ‘Gemeentelijke Taken’, notitie Verduidelijking gemeentelijke taken op het terrein van opvoed-, opgroei-, en gezinsondersteuning geschakeld aan de Jeugdzorg, juni 2003.
Wet op de Jeugdzorg, beleidskader, 2000.
Wieringen, A., van Onderwijsbeleid in Nederland, Samsom HD Tjeenk Willink, Alphen aan den Rijn, 1996.
Internetlinks
www.onderwijsjeugdzorg.nl (of ook www.lcoj.nl) www.voortijdigschoolverlaten.nl www.operatiejong.nl www.wisselwerking.info www.minocw.nl www.minvws.nl www.zios.nl www.regio-achterhoek.nl www.regiostedendriehoek.nl
www.bveraad.nl (website van de Bve Raad)
www.gidz.nl (Kennis- en informatiecentrum zorg en welzijn in de provincie Gelderland.
www.invoeringwmo.nl
Wetteksten
Wet op de Jeugdzorg. Wet Educatie en Beroep. Leerplichtwet.
Welzijnswet (wordt WMO).
Wet Regionale Meld- en Coördinatiecentra. Wet Bescherming Persoonsgegevens.
Bijeenkomsten
Expertmeeting RMC- coördinatoren over voortijdig schoolverlaten in Gelderland op 26 april 2005.
Overleg ROC’s, LCOJ en Provincie Gelderland over psychosociale zorg op 2 februari 2005.
Overleg ROC’s, LCOJ en Provincie Gelderland over psychosociale zorg op 6 april 2005
Overleg tussen ROC’s, Sociale Partners en Provincie (RSP- overleg) met als agendapunt de notitie Zorgstructuren in en om ROC’s op 11 mei 2005.