5. Resultatenanalyse en conclusies
5.4 Aanbevelingen
Dit uitgevoerde onderzoek onder zorginstellingen kan gezien worden als een verkennend onderzoek naar het toepassen van soft controls binnen zorginstellingen. Binnen dit onderzoek is uitgegaan van de vormen van soft controls, zoals die in het onderzoek van Vink en Kaptein (binnen de rijksoverheid) zijn beschreven.
Binnen het enquête onderzoek zijn enkele vormen van soft controls specifiek er uitgelicht, zoals betrokkenheid, voorbeeldgedrag en transparantie. Er zijn echter nog meer vormen van soft controls die ook binnen zorginstellingen van belang kunnen zijn voor de Raad van Bestuur bij het uitvoeren van de stappen uit de managementcyclus. Mogelijk kunnen deze vormen van soft controls in een verdiepend vervolgonderzoek worden meegenomen. Dit onderzoek is alleen uitgevoerd onder zorgmanagers met een financiële achtergrond. Wellicht is het voor een vervolgonderzoek interessant om de enquête breder uit te voeren. Voor de RvB kan het belangrijke informatie geven om te zien hoe de gehele organisatie kijkt naar het toepassen van de soft controls binnen de organisatie en de effecten ervan op de doelgerichtheid binnen zorginstellingen.
Een voordeel kan zijn dat er meer mensen uit de organisatie betrokken worden bij een onderzoek en er ook per hiërarchische laag gekeken kan worden naar de percepties van de medewerkers. Een bijkomend voordeel is dat de steekproef binnen de populatie groter wordt, waardoor de uitkomsten ook bruikbaar zijn binnen een toetsende onderzoeksopzet.
Daarnaast is het interessant om na te gaan wat maakt dat de uitkomsten bij kleinere
instellingen beter zijn op het gebied van soft controls en gepercipieerde doelgerichtheid dan bij grotere zorginstellingen.
Zou dit er bijvoorbeeld mee te maken kunnen hebben dat de lijnen binnen kleine organisaties korter zijn, waardoor communicatie makkelijker verloopt? Wat kunnen grote zorginstellingen hiervan leren? Heeft het verbeteren hiervan vervolgens ook effect op het verbeteren van hun doelgerichtheid of spelen hierbij ook andere factoren een rol?
Bronvermelding
COSO (2004), ERM-Integrated Framework, Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission (COSO).
http://www.coso.org/documents/COSO_ERM_ExecSummary_Dutch-rev-juni06.pdf Daalhuisen, E., Hamers, R., Jong, R. de, Roon, B., Schoenmaker, R. (2010),
Ondernemersrisico´s in de curatieve gezondheidszorg, in opdracht van de Nederlandse Zorgautoriteit.
Emanuels, J.A. (2005), Interne beheersing: in control of in de krant?, Inaugurele rede
Rijksuniversiteit Groningen.
De Nederlandse Corporate Governance Code (2008).
http://commissiecorporategovernance.nl/page/downloads/Dec_2008_Code_NL.pdf Heus, R.S. de, Stremmelaar, M.T.L. (2000), Auditen van soft controls, (1e druk). Deventer: Kluwer.
Kaplan, R. S., Norton, D. P. (2008), Mastering the Management System. Harvard Business
Review, Vol. 86, no.1, 64-77.
Kaptein, M. en Wallage, Ph. (2010), Assurance over het gedrag en de rol van soft controls: een lonkend perspectief. Maandblad Accountancy en Bedrijfseconomie, 623-632.
König, E. (14 April 2012). OM onderzoekt verrijking bij Vestia. NRC Handelsblad, p.14. Leeuwen, O. C. van, Wallage, P. (2010), Het evalueren van de interne beheersingsomgeving: een onderbelicht thema. Maandblad Accountancy en Bedrijfseconomie, September, 447-457. Likert, R. (1932), A Technique for the Measurement of Attitudes. Archives of Psychology, 140, 1-55.
Loon, B. van, Kaptein, M. (2010), Onderzoeksresultaten soft controls bij interne
accountantsdiensten, Amstelveen: KPMG.
Merchant, K.A., Stede, W.A. van der (2007), Management Control Systems: Performance Measurement, Evaluation, and Incentives. Performance target setting (p.333).
London: Prentice Hall (2e druk).
Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (2011), Kamerbrief zorg belonen naar
prestaties.
Nörreklit, H. (2000), The balance on the balanced scorecard a critical analysis of some of its assumptions. Management Accounting Research, Vol. 11, no.1, 65-88.
NZa (2010), Advies uitbreiding B-segment 2011.
http://www.nza.nl/104107/139830/Advies_Uitbreiding_B-segment_2011.pdf Roth, J.(1998), A Hard look at Soft Controls. Internal Auditor, Vol. 55, no.1, 30-34.
Schweitzer, M. E., Ordóñez, L., Douma, B. (2004), Goal setting as a motivator of unethical behavior. The Academy of Management Journal 47(3), 422-432.
Snapper, H.A., Swagerman, D.M. (2007), Enterprise Risk Management bij ziekenhuizen,
Controllers Magazine, April, 32-35.
Starreveld, R.W., Leeuwen, O. C. van (2007), Bestuurlijke informatieverzorging. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff, (5e druk).
Vink, H.J., Kaptein, M. (2008), Soft controls bij de rijksoverheid: de oorzaken van
rechtmatigheidfouten onderzocht, Maandblad Accountancy en Bedrijfseconomie, 256-263. Zorgbrede Governancecode (2010), in opdracht van de Brancheorganisaties Zorg.
Bijlagen
Bijlage 1Vragen enquête:
Algemeen:
Bedrijf:………. Functie:……… Werkzaam sinds:………1: Doelstellingen/Realisatie van doelstellingen
1: In hoeverre kunt u zich identificeren met de doelstellingen zoals die vanuit de RvB worden bepaald voor de organisatie?
Antwoord:
2: In welke mate heeft er realisatie van de doelstellingen plaatsgevonden het afgelopen jaar? Antwoord:
3: In welke mate zorgen de doelstellingen voor een extra motivatie bij uw functie? Antwoord:
4: In hoeverre hebben de doelstellingen invloed op de prestaties van de medewerkers binnen uw afdeling?
Antwoord:
5: In hoeverre draagt het meldpunt van klachten/klokkenluiderregeling bij aan de uitvoering van uw werkzaamheden?
Antwoord:
6: In hoeverre is er volgens u voldoende mate van openheid vanuit de RvB over het gevoerde beleid?
Antwoord:
7: In hoeverre heeft de RvC en de RvT een rol gespeeld bij de methode/manier waarop de doelrealisatie heeft plaatsgevonden?
Antwoord:
8: In hoeverre hebben de periodieke overleggen/vergaderingen met de RvB een bijdrage geleverd aan de methode/manier waarop de doelrealisatie heeft plaatsgevonden, binnen uw afdeling?
Antwoord:
9: In hoeverre heeft de mate van betrokkenheid bij het vaststellen van het beleid volgens u meegeholpen aan het realiseren van de doelstellingen, binnen uw afdeling?
Antwoord:
10: In hoeverre heeft het gestelde beloningsbeleid, zoals dat vanuit de RvB is vastgesteld, invloed gehad op het realiseren van de doelstellingen binnen uw afdeling?
Antwoord:
11: In hoeverre ziet de RvB toe op een goed verloop van de bedrijfsprocessen? Antwoord:
12: In hoeverre draagt het toezicht van de RvB op het verloop van de bedrijfsprocessen bij aan het resultaat van uw afdeling?
Antwoord:
13: In hoeverre vindt u dat het voorbeeldgedrag van de RvB naar de rest van de organisatie een bijdrage levert aan de methode/manier waarop de doelrealisatie heeft plaatsgevonden? Antwoord:
14: In hoeverre denkt u dat er een verband is tussen de eerlijkheid van de RvB en de realisatie van de doelstellingen?
Antwoord:
15: In hoeverre denkt u dat de eerlijkheid van de RvB bijdraagt aan de methode/manier waarop de doelrealisatie heeft plaatsgevonden?
Antwoord:
16: In welke mate zijn de consequenties groot voor uw afdeling bij het niet realiseren van de doelstellingen?
Antwoord:
2: Managementstijl
1: In hoeverre heeft de manier van leidinggeven van de RvB bij de instelling invloed op de uitvoering van uw werkzaamheden?
Antwoord:
2: In hoeverre vindt u dat de informatieprocessen aansluiten bij de dagelijkse praktijk binnen de organisatie?
Antwoord:
3: In hoeverre worden medewerkers gewezen op het niet volgen van de informatieprocessen? Antwoord:
(Antwoordmogelijkheden variërend van cijfers 1 t/m 5: 1=heel weinig/niet en 5=heel veel/heel erg)
3: Risicomanagement
1: In hoeverre wordt er risicomanagement toegepast? Antwoord:
2: In hoeverre heeft risicomanagement invloed op het realiseren van doelstellingen? Antwoord:
3: In hoeverre vindt u dat de risico’s op dit moment beheerst worden binnen uw afdeling? Antwoord:
4: Zorgbrede Governancecode
1: In hoeverre heeft de aanwezigheid van Zorgbrede Governancecode invloed op de eerlijkheid van de RvB?
Antwoord:
2: In welke mate denkt u dat de Zorgbrede Governancecode een bijdrage levert aan het vergroten van de eerlijkheid van de RvB?
Antwoord:
3: In welke mate denkt u dat de Zorgbrede Governancecode een bijdrage levert aan de kwaliteit van de informatieprocessen?
Antwoord:
(Antwoordmogelijkheden variërend van cijfers 1 t/m 5: 1=heel weinig/niet en 5=heel veel/heel erg)
5: De Accountant
1: In hoeverre wordt de accountant betrokken bij het opstellen en aanpassen van de informatieprocessen?
Antwoord: 3
2: In hoeverre vindt u dat de accountant voldoende betrokken wordt bij het proces van administratieve organisatie?
Antwoord: 4
3: In hoeverre vindt u dat de accountant voldoende ondersteuning biedt bij het proces van administratieve organisatie?
Antwoord: 4
Bijlage 2
Antwoorden vragen enquête Totaal (20 enquêtes):
Kleine zorginstellingen: 13 enquêtesRoze = Zorginstelling 1, medewerkers: 800, omzet: € 30.000.000, patiënten: 1.200
Paars = Zorginstelling 2, medewerkers: 1000, omzet: € 47.000.000, patiënten: 2.300
Blauw = Zorginstelling 3, medewerkers: 1500, omzet: € 60.000.000, patiënten: 2.400 Rood = Zorginstelling 4, medewerkers: 1600, omzet: € 67.000.000, patiënten: 2.300 Grote zorginstellingen: 7 enquêtes
Grijs = Zorginstelling 5, medewerkers: 1800, omzet: € 120.000., patiënten: 18.000
Goud = Zorginstelling 6, medewerkers: 3200, omzet: € 142.000.000, patiënten: 12.000 Groen = Zorginstelling 7, medewerkers: 5000, omzet: € 260.000.000, patiënten: 19.000 Donkergr.=Zorginstelling 8, medewerkers: 17000, omzet: € 777.000.000, patiënten: 46.000 De grens tussen kleine en grote zorginstellingen ligt op1750 medewerkers. De omzetgrens is gesteld op € 100.000.000. De grens bij het aantal patiënten ligt op 2.500 patiënten.
Dus 4 grote instellingen en 4 kleine instellingen.
1: Doelstellingen/Realisatie van doelstellingen
1: In hoeverre kunt u zich identificeren met de doelstellingen zoals die vanuit de RvB worden bepaald voor de organisatie?
Antwoord:
5 4 4 4 4 5 5 4 5 5 5 4 4 4 3 4 3 5 5 5. Gemiddelde: 4,35
2: In welke mate heeft er realisatie van de doelstellingen plaatsgevonden het afgelopen jaar? Antwoord:
4 4 4 3 3 5 3 4 4 4 4 4 4 4 3 4 2 4 3 3. Gemiddelde: 3,65
3: In welke mate zorgen de doelstellingen voor een extra motivatie bij uw functie? Antwoord:
4 4 4 4 5 5 4 4 4 4 4 3 3 3 2 3 3 3 5 3. Gemiddelde: 3,70
4: In hoeverre hebben de doelstellingen invloed op de prestaties van de medewerkers binnen uw afdeling?
Antwoord:
3 3 3 3 3 4 4 4 4 4 4 4 4 2 2 3 1 3 3 3. Gemiddelde: 3,20
5: In hoeverre draagt het meldpunt van klachten/klokkenluiderregeling bij aan de uitvoering van uw werkzaamheden?
Antwoord:
6: In hoeverre is er volgens u voldoende mate van openheid vanuit de RvB over het gevoerde beleid?
Antwoord:
4 4 3 4 3 4 3 4 4 4 5 5 5 4 4 4 3 5 4 4. Gemiddelde: 4,00
7: In hoeverre heeft de RvC en de RvT een rol gespeeld bij de methode/manier waarop de doelrealisatie heeft plaatsgevonden?
Antwoord:
2 4 2 2 2 4 1 4 1 2 2 2 2 3 3 4 2 3 3 4. Gemiddelde: 2,60
8: In hoeverre hebben de periodieke overleggen/vergaderingen met de RvB een bijdrage geleverd aan de methode/manier waarop de doelrealisatie heeft plaatsgevonden, binnen uw afdeling?
Antwoord:
4 4 3 3 3 5 3 4 4 4 5 4 4 4 2 4 2 3 5 4. Gemiddelde: 3,70
9: In hoeverre heeft de mate van betrokkenheid bij het vaststellen van het beleid volgens u meegeholpen aan het realiseren van de doelstellingen, binnen uw afdeling?
Antwoord:
4 5 4 4 3 5 5 4 3 3 4 4 4 3 3 3 2 3 4 4. Gemiddelde: 3,70
10: In hoeverre heeft het gestelde beloningsbeleid, zoals dat vanuit de RvB is vastgesteld, invloed gehad op het realiseren van de doelstellingen binnen uw afdeling?
Antwoord:
2 2 2 2 2 1 1 3 1 1 3 2 2 2 1 3 2 1 1 1. Gemiddelde: 1,75
11: In hoeverre ziet de RvB toe op een goed verloop van de bedrijfsprocessen? Antwoord:
5 4 4 4 3 4 2 2 3 3 5 4 4 4 2 4 1 5 5 2. Gemiddelde: 3,50
12: In hoeverre draagt het toezicht van de RvB op het verloop van de bedrijfsprocessen bij aan het resultaat van uw afdeling?
Antwoord:
4 4 3 3 3 3 3 2 2 3 3 4 4 3 2 4 1 3 4 2. Gemiddelde: 3,00
13: In hoeverre vindt u dat het voorbeeldgedrag van de RvB naar de rest van de organisatie een bijdrage levert aan de methode/manier waarop de doelrealisatie heeft plaatsgevonden? Antwoord:
14: In hoeverre denkt u dat er een verband is tussen de eerlijkheid van de RvB en de realisatie van de doelstellingen?
Antwoord:
4 3 3 4 3 4 4 3 3 5 2 4 4 3 3 5 3 5 5 4. Gemiddelde: 3,70
15: In hoeverre denkt u dat de eerlijkheid van de RvB bijdraagt aan de methode/manier waarop de doelrealisatie heeft plaatsgevonden?
Antwoord:
4 3 3 3 3 4 4 3 3 4 2 3 3 3 3 4 2 5 5 2. Gemiddelde: 3,30
16: In welke mate zijn de consequenties groot voor uw afdeling bij het niet realiseren van de doelstellingen?
Antwoord:
2: Managementstijl
17: In hoeverre heeft de manier van leidinggeven van de RvB bij de instelling invloed op de uitvoering van uw werkzaamheden?
Antwoord:
4 3 4 4 3 4 4 4 4 4 4 4 4 4 1 5 1 3 3 4. Gemiddelde: 3,55
18: In hoeverre vindt u dat de informatieprocessen aansluiten bij de dagelijkse praktijk binnen de organisatie?
Antwoord:
4 4 2 3 4 4 2 4 2 2 4 4 4 3 4 4 2 3 3 2. Gemiddelde: 3,20
19: In hoeverre worden medewerkers gewezen op het niet volgen van de informatieprocessen?
Antwoord:
3: Risicomanagement
20: In hoeverre wordt er risicomanagement toegepast? Antwoord:
4 4 4 3 4 4 2 4 4 4 3 3 3 4 2 4 2 2 2 2. Gemiddelde: 3,20
21: In hoeverre heeft risicomanagement invloed op het realiseren van doelstellingen? Antwoord:
4 4 3 3 3 4 2 2 2 3 3 3 3 4 3 3 2 2 2 4. Gemiddelde: 2,95
22: In hoeverre vindt u dat de risico’s op dit moment beheerst worden binnen uw afdeling? Antwoord:
4: Zorgbrede Governancecode
23: In hoeverre heeft de aanwezigheid van zorgbrede governancecode invloed op de eerlijkheid van de RvB?
Antwoord:
3 3 2 2 3 4 3 3 1 4 3 4 4 3 1 4 2 1 1 4. Gemiddelde: 2,75
24: In welke mate denkt u dat de zorgbrede governancecode een bijdrage levert aan het vergroten van de eerlijkheid van de RvB?
Antwoord:
3 3 2 2 2 3 3 2 1 4 2 3 3 3 1 2 2 1 1 4. Gemiddelde: 2,35
25: In welke mate denkt u dat de zorgbrede governancecode een bijdrage levert aan de kwaliteit van de informatieprocessen?
Antwoord:
5: De Accountant
26: In hoeverre wordt de accountant betrokken bij het opstellen en aanpassen van de informatieprocessen?
Antwoord:
4 3 2 2 3 1 2 4 2 2 3 2 2 3 2 3 2 3 3 4. Gemiddelde: 2,60
27: In hoeverre vindt u dat de accountant voldoende betrokken wordt bij het proces van administratieve organisatie?
Antwoord:
3 4 4 2 3 1 3 4 4 3 5 4 4 4 4 3 2 3 3 4. Gemiddelde: 3,35
28: In hoeverre vindt u dat de accountant voldoende ondersteuning biedt bij het proces van administratieve organisatie?
Antwoord:
4 2 4 3 3 1 2 4 4 2 4 4 4 4 2 3 2 3 3 4. Gemiddelde: 3,10