6. FIFA RSTP en ongelijkheidscompensatie in de toekomst
6.2 Aanbevelingen van de auteur
Om het gebrek aan ongelijkheidscompensatie binnen de FIFA regels op te lossen, zijn er mijns inziens een aantal mogelijkheden. Onder de huidige FIFA regels zijn er een aantal jurisdicties die geprobeerd hebben om het gebrek aan compensatie op lager niveau te bewerkstelligen. In het hervormde transfersysteem zal FIFA hier een rol in moeten gaan spelen door enige vorm van of mogelijkheden tot compensatie op te nemen.
Zo zien we in België dat de hoogte van de te betalen compensatie gelijkgesteld is aan de restwaarde van het contract. Na Webster is gebleken dat dit systeem niet wenselijk is. In de praktijk werkt deze regel in België dan ook niet, omdat FIFA nog steeds bevoegd is om sportieve sancties op te leggen. Op nationale situaties heeft FIFA minder invloed, maar daar hebben clubs onderling afgesproken om geen spelers te contracteren die op grond van deze regel hun contract hebben opgezegd. België heeft getracht om op nationaal niveau de ongelijkheid tussen club en speler weg te nemen, maar in de praktijk kunnen spelers geen aanspraak maken op deze compensatie. Een soortgelijke regel zou dus ook geen uitkomst bieden op grotere schaal.
In Argentinië is bij wet bepaald dat een speler 10% van zijn transfersom krijgt. Bij cao is dit zelfs verhoogd naar 15%. Een speler wordt hierdoor getriggerd om bij een club te blijven en niet ‘zomaar’ zijn contract op te zeggen om bij een andere club te gaan spelen. Doordat hij zelf belang heeft bij een zo hoog mogelijke transfersom, zal hij zich blijven ontwikkelen en zal hij slechts een overstap maken naar een andere club op het moment dat dat het echt waard is. Zowel club als speler hebben er dus baat bij om te wachten tot een zo hoog mogelijk bedrag geboden wordt. Aan de ene kant werkt dit systeem preventief, een speler zal niet zomaar zijn contract eenzijdig opzeggen, en aan de andere kant werkt het stimulerend en compenserend voor de speler nu hij een percentage van de transfersom ontvangt. Mijns inziens zou dit een systeem kunnen zijn dat FIFA kan opnemen ter
compensatie. Wel dient deze regeling aangevuld te worden, want met de invoering hiervan wordt geen rechtszekerheid wat betreft de schadevergoeding geschept, hetgeen juist de kern is van de kritiek op de FIFA reguleringen. Wel schept deze regel ongelijkheidscompensatie. In Spanje maakt men veelvuldig gebruik van de buy out clause. Indien in een contract van een speler niet de hoogte van het afkoopbedrag is opgenomen, is het de nationale rechter die dit mag bepalen. Dit heeft als gevolg dat het in Spanje gebruikelijk is om een buy out
clause op te nemen in het contract van een speler. Clubs mogen zelf de hoogte van de
compensatie bepalen. Dit brengt met zich mee dat dit middel ingezet wordt om ervoor te zorgen dat een speler juist niét weg kan. Door een ontzettend hoog bedrag in het contract op
39 te nemen, kan de club macht uitoefenen over de speler doordat zij weten dat de speler of een andere club deze afkoopsom waarschijnlijk niet zal kunnen betalen. Op deze manier is de buy
out clause dan ook geen middel om meer ongelijkheidscompensatie te waarborgen in het
geval van eenzijdige verbreking. Indien de hoogte van het bedrag van de buy out clause wordt bepaald aan de hand van objectieve factoren, zou het wel een systeem kunnen zijn om de speler te compenseren en rechtszekerheid te verhogen. De hoogte van de vergoeding zou bijvoorbeeld gelinkt kunnen worden aan het salaris van een speler of aan de hoogte van de betaalde transfersom. Een buy out clause zou dus in een aangepaste vorm een geschikt middel zijn om meer ongelijkheidscompensatie te waarborgen en zou zo meer
rechtszekerheid aan de kant van de speler, maar ook aan de kant van de aankopende club scheppen.
FIFA heeft aangekondigd te gaan werken aan het ontwikkelen van een algoritme dat de hoogte van een transfervergoeding kan bepalen. Zoals Vermeer al aangaf zijn de ideeën hierover nog niet volledig uitgewerkt en is nog niet bekend welke (objectieve) aspecten het algoritme meeneemt in de berekening van de hoogte van de vergoeding. Mijns inziens zou een dergelijk algoritme een rol kunnen spelen in het voorzien van ongelijkheidscompensatie en daarmee in rechtszekerheid. Als op basis van het algoritme de hoogte van de
schadevergoeding vastgesteld kan worden, zorgt dit ervoor dat spelers van tevoren weten welke financiële gevolgen hun eenzijdige opzegging heeft. Gevolg hiervan is dat elke situatie gelijk wordt behandeld. De berekening zou bijvoorbeeld afhankelijk kunnen zijn van het salaris van de speler of de betaalde transfersom min de opleidingsvergoeding.
6.3 Tussenconclusie
Er zijn verschillende opties mogelijk om een speler te compenseren. FIFA zou het opnemen van een buy out clause, waarbij de hoogte van het bedrag objectief bepaald wordt, kunnen verplichten in het contract. Dit schept meer rechtszekerheid. Daarnaast zou het algoritme dat FIFA wil inzetten om de hoogte van de transfersom te bepalen een optie kunnen zijn om zo ook de hoogte van de verbrekingsvergoeding te bepalen, mits het algoritme gebaseerd wordt op objectieve factoren. Als laatst zou FIFA een minimumpercentage van de transfersom die toekomt aan de speler kunnen opnemen, waarbij de keuze om dit percentage te verhogen toekomt aan de nationale wetgevers. Zeker nu bekend is geworden dat er meer ruimte binnen de FIFA regels zal zijn voor het nationale (cao-)recht, is dit mijns inziens een goede optie om spelers te compenseren.
40
7. Conclusie
De professionele voetballer heeft een bijzondere positie. Een voetballer is lid van een vereniging en wordt, indien hij een contract heeft met zijn club, gezien als werknemer. Zo heeft hij een arbeidsrechtelijke relatie met zijn club en daarnaast zijn de verenigingsregels op hem van toepassing. Doordat de structuur van de voetbalwereld een top-down piramide structuur is en de regels naar beneden doorsijpelen, zijn de regels afkomstig van FIFA van toepassing op de voetballer en zijn club.
De ongelijkheidscompensatie is kenmerkend voor het Nederlandse arbeidsrecht. De werknemer wordt door de wetgever gecompenseerd ten opzichte van de werkgever zodat zij op gelijke voet kunnen onderhandelen. Doordat er voor voetballers een uitzonderingspositie gecreëerd is binnen het arbeidsrecht en de wetgever wijst op de specificiteit van de sport en zo verwijst naar de regels van FIFA, komt aan hen deze ongelijkheidscompensatie niet toe. De vraag die in dit onderzoek centraal staat is of de voetballer ongelijkheidscompensatie toekomt op basis van de FIFA regels. Meer specifiek is ingezoomd op art. 17 RSTP waarin de eenzijdige verbreking van een contract geregeld is. In dit artikel is opgenomen dat een speler niet zonder gegronde reden zijn contract kan verbreken en indien hij dit wel doet hij een schadevergoeding verschuldigd is aan zijn club. Daarnaast kan FIFA de speler ook nog sportieve sancties opleggen. Doordat het artikel niet voorziet in een rekenmethode, maar enkel criteria noemt die meegenomen kunnen worden in de berekening van de
schadevergoeding, is het vooraf onduidelijk voor de speler wat de consequenties zijn van het eenzijdig opzeggen van zijn contract. Op deze manier biedt noch het Nederlands arbeidsrecht noch de FIFA regels compensatie aan de speler.
Enkele jurisdicties hebben dit gebrek aan compensatie getracht op te lossen op lager niveau. In Spanje is het gebruikelijk om een buy out clause in het contract op te nemen, maar in de praktijk blijkt dat deze clausule in haar huidige vorm geen compensatie biedt aan de speler. België kent een sportwet waarin een rekenmethode is opgenomen om de hoogte van de schadevergoeding te bepalen. De Belgische wetgever gaat uit van de restwaarde van het contract, maar gebleken is dat FIFA nog steeds bevoegd is om (sportieve) sancties op te leggen waardoor van deze regeling geen gebruik gemaakt wordt. In Argentinië is bij cao, die van toepassing is verklaard op de beroepsvoetballers, bepaald dat aan hen minimaal 15% van de transfersom toekomt. Deze regeling schept niet meer rechtszekerheid in geval van
eenzijdige verbreking van een contract, maar zorgt wel voor compensatie richting de speler. Daarnaast heeft deze regeling een stimulerende werking, omdat een speler zich zal willen
41 blijven ontwikkelen om een zo hoog mogelijke marktwaarde te bereiken. Aan de andere kant werkt deze regeling preventief, omdat een speler minder snel zijn contract eenzijdig zal verbreken.
Er heerst kritiek op de regels van FIFA en daarom worden deze op dit moment hervormd. De kritiek richt zich met name op de regels die bij zouden dragen aan de
contractstabiliteit. Deze regels zouden in strijd zijn met het Europese recht en inbreuk maken op de vrijheden van spelers. Hierdoor heerst er een disbalans tussen spelers en clubs.
Er zijn verschillende mogelijkheden om tot meer ongelijkheidscompensatie binnen de FIFA regels te komen. Ten eerste moet FIFA meer rechtszekerheid scheppen omtrent de hoogte van het afkoopbedrag in geval van een eenzijdige verbreking. Dit zou zij kunnen bewerkstelligen door het verplichten van het opnemen van een buy out clause waarbij de hoogte van het afkoopbedrag afhangt van objectieve factoren. Daarnaast kan het algoritme dat ontwikkeld wordt om de hoogte van de transfersom te bepalen ook ingezet worden om de hoogte van de verbrekingsvergoeding te bepalen. Ook de berekening op basis van dit
algoritme moet dan afhangen van objectieve parameters. Deze oplossingen zouden beide voor meer rechtszekerheid kunnen zorgen. Ten tweede moet FIFA, naast het scheppen van
rechtszekerheid omtrent de hoogte van de verbrekingsvergoeding, voorzien in een andere vorm van compensatie van spelers. Dit kan FIFA bewerkstelligen door in haar regels een standaardpercentage op te nemen waarbij dit percentage van de transfersom toekomt aan de speler. FIFA moet de mogelijkheid aan nationale wetgevers laten om dit percentage bij wet of cao te verhogen. Zeker nu FIFA aangekondigd heeft dat er in de hervormde regels meer respect zal zijn voor het nationale (cao-)recht, is dit een mogelijkheid om een speler meer ongelijkheidscompensatie te bieden. Kortom: Introduceer een geobjectiveerde afkoopsom in de vorm van een contractuele buy out clause of op basis van het algoritme en volg
42
Bibliografie
Literatuur
Alt (2017)
H. Alt (2017), ‘Stelplicht en bewijslast in het nieuwe arbeidsrecht’, MSR nr. 71, Wolters Kluwer 2017.
Bij de Vaate (2014)
D. Bij de Vaate (2014), ‘Bijzonder ontslagprocesrecht’, (Monografieën Sociaal Recht nr. 67) Deventer: Wolters Kluwer 2015.
Branco Martins (2014)
R. Branco Martins (2014), ‘The Introduction of the Social Dialogue in the European
Professional Football Sector. Impact on Football Governance, Legal Certainty and Industrial Relations’ (dissertatie), geraadpleegd:
https://research.edgehill.ac.uk/files/20512015/Branco_Martins_Roberto_Thesis_Input_Final_ 2014_06_07.pdf.
Branco Martins (2019)
R. Branco Martins (2019), ‘De professionele voetballer en de beëindiging van zijn arbeidsovereenkomst’, TvO 2019-1.
Bret (2016)
A. Bret (2016), ‘Analysis of the legal arguments in FIFPro’s challenge to FIFA's football transfer system’, LawinSport 10 maart 2016, via:
https://www.lawinsport.com/topics/item/analysis-of-the-legal-arguments-in-fifpro-s- challenge-to-fifa-s-football-transfer-system.
Colucci & Bellia e.a. (2020)
M. Colucci & O. Bellia e.a. (2020), ‘TRANSFERS OF FOOTBALL PLAYERS A practical approach to implementing FIFA rules’, Sports Law and Policy Centre, 2020.
43 A. Cattaneo & R. Parrish (2020), ‘European Union’, in International Encyclopaedia of Laws:
Sports Law, Wolters Kluwer Alphen aan den Rijn.
De Vlieger (2016)
M. de Vlieger (2016), ‘Historical Perspective on Sports and the European Union: the ECJ Pulling the Strings?’, TvS&R 2016-1/2.
De Weger (2016)
F. de Weger, ‘The Jurisprudence of the FIFA Dispute Resolution Chamber’, Den Haag: Asser
2016, p. 312-314.
Diebels (2019)
G. Diebels (2019), ‘De Kleine Gids voor het Nederlandse arbeidsrecht’, Deventer: Wolters
Kluwer, 2020.
Dingemans & Van der Kind (2001)
C. Dingemans & O. van der Kind (2001), ‘Ongelijkheidscompensatie en onduidelijke bedingen’, ArbeidsRecht 2001/4.
Duval (2015)
A. Duval (2015), ‘Interview with Wil van Megen (Legal Director of FIFPro) on FIFPro’s EU Competition Law complaint against the FIFA Transfer System’, Blog, International Sports
Law Commentaries, International Sports Law Publications, op:
https://www.asser.nl/SportsLaw/Blog/post/interview-with-wil-van-megen-legal-director-of- fifpro-on-fifpro-s-eu-competition-law-complaint-against-the-fifa-transfer-system.
Duval (2017)
A. Duval (2017), ‘Exploring the Validity of Unilateral Extension Options in Football – Part 2: The view of the DRC and the CAS. By Saverio Spera’, Blog, International Sports Law
Commentaries, International Sports Law Publications, op:
https://www.asser.nl/SportsLaw/Blog/post/exploring-the-validity-of-unilateral-extension- options-in-football-part-2-the-view-of-the-drc-and-the-cas-by-saverio-spera.
44 B. García (2016), ‘He Was not Alone: Bosman in Context. In: Duval A., Van Rompuy B. (eds) The Legacy of Bosman.’, ASSER International Sports Law Series. T.M.C. Asser Press, Den Haag.
Garcia (2007)
B. Garcia, ‘UEFA and the European Union: From Confrontation to Co-operation?’, Journal
of Contemporary European Research 2007, vol. 3, nr. 3.
Garcia & Weatherill (2012)
B. Garcia en S. Weatherill (2012), ‘Engaging with the EU in order to minimize its impact: sport and the negotiation of the Treaty of Lisbon’, Journal of European Public Policy Vol. 19
Nr.2, maart 2012, p.238-256.
Geey (2014)
D. Geey (2014), ‘Buy-Out & Release Clauses in football contracts: The basics’, LawInSport, op: https://www.lawinsport.com/blogs/daniel-geey-s-blog/item/buy-out-release-clauses-in- football-contracts-the-basics.
Giancaspro (2016)
M. Giancaspro, ‘Buy-out clauses in professional football player contracts: questions of legality and integrity.’, Int Sports Law J 16, 22–36.
Heerma van Vos (2015)
G. Heerma van Voss, ‘Mr. C. Assers Handleiding tot de beoefening van het Nederlands Burgerlijk Recht.’, Bijzondere overeenkomsten. Deel V. Arbeidsovereenkomst, Deventer: Wolters Kluwer 2015.
Hendrickx (2015)
F. Hendrickx (2015), ‘Twintig jaar na de Bosman-zaak: vrij verkeer in een onvrije markt’,
TRA 2016/2.
Jellinghaus & Hahn (2018)
45
Jellinghaus & Olfers (2012)
S. Jellinhaus & M. Olfers (2012), ‘Contract stability in the Netherlands’, TvS&R 2012-2.
Koolaard (2012)
D. Koolaard (2012), ‘Eenzijdige opzeggingsopties een alternatief voor eenzijdige verlengingsopties?’, TvS&R 1012-2.
Lanker (2009)
E. Lankers, ‘Een wereld winnen. Professionalisering van de arbeidsverhoudingen van beroepssporters in Nederland’, in Arko Sports Media 2009.
Parrish (2015)
R. Parrish (2015) ‘Article 17 of the FIFA Regulations on the Status and Transfer of Players. Combability with EU law.’, Maastricht J Eur Comp Law 22(2):256–282.
Peters & Pennings (2015)
S. Peters & F. Pennings (red.), ‘Europees arbeidsrecht’, Monografieën Sociaal Recht nr. 2, Deventer: Wolters Kluwer 2015.
Portmann(2006)
Prof. Wolfgang Portmann, ‘Unilateral option clauses in footballers’ contracts of employment: an assessment from the perspective of international sports arbitration’, Sweet & Maxwell
International Sports Law Review (2007) no. 1, p. 6-16.
Reck (2015)
A. Reck, ‘The costs of buying a football player from Argentina’, LawInSport, op:
https://www.lawinsport.com/topics/contract-law/item/the-costs-of-buying-a-football-player- from-argentina?category_id=117.
Segaar (2001)
C.A. Segaar, ‘Over twee jaar terugkomen: het nieuwe transfersysteem voor beroepsvoetballers’, ArbeidsRecht 2001-10, p. 28.
46 C. Sieburgh (2018), ‘Mr. C. Assers Handleiding tot de beoefening van het Nederlands
Burgerlijk Recht.’, Verbintenissenrecht. Deel III. Algemeen overeenkomstenrecht, Deventer: Wolters Kluwer 2018.
Soek, (2006)
J. Soek, ‘Sport in national sports acts and constitutions: definitions, ratio legis and objectives’, International Sports Law Journal 2006 afl. 3-4.
Van Drongelen (2010)
H. van Drongelen (2010), ‘Het eenzijdige optiebeding’, TvS&R 2010-1.
Van den Hout (2008)
H. van den Hout (2008), ‘Arbeidsverhoudingen in het professionele voetbal’, in ArbeidsRecht
2008/18.
Van Staveren (1981)
H. van Staveren (1981), ‘Het voetbalcontract: op de grens van sportregel en rechtsregel.’
Kluwer, 1981.
Jurisprudentie
Nederlandse rechtspraak
Ktr. Rotterdam 5 april 1967, ECLI:NL:KTGROT:1967:AB6994, NJ 1967 (Laseroms/Sparta).
Rechtspraak van het Europees Hof van Justitie
HvJ EG 12 december 1974, ECLI:EU:C:1974:140 (Walrave en Koch).
HvJ, 15 december 1995, zaak nr. C-415/93, ECLI:EU:C:1995:463 (URBSFA/Jean-Marc
Bosman).
HR 14 november 1997, ECLI:NL:HR:1997:ZC2495 (Groen/Schroevers). HvJ EG 18 juli 2006, C-519/04, ECLI:EU:C:2006:492 (Meca-Medina).
Rechtspraak van Court of Arbitration for Sport (CAS)
47 CAS 2007/A/1299 (Heart of Midlothian/Webster & Wigan Athletic FC).
CAS 2007/A/1300 (Webster/Heart of Midlothian).
CAS 2008/A/1519 (FC Shakhtar Donetsk/Mr. Matuzalem Francelino da Silva & Real
Zaragoza SAD & FIFA).
CAS 2008/A/1520 (Mr. Matuzalem Francelino da Silva & Real Zaragoza SAD/FC Shakhtar
Donetsk & FIFA).
CAS 2005/A/983&984. CAS 2009/A/1856. CAS 2014/A/3852.
Overig
College van Arbiters KNVB 4 juni 2004, JAR 2004/29 Ajax-Trabelsi.
Parlementaire stukken
Europa
Europees Handvest voor de Sport 2001
Aanbeveling R (92) 13 REV van het Comité van ministers van de Raad van Europa inzake het herziene Handvest voor de sport, aangenomen door het comité op 24 september 1992, op: https://rm.coe.int/16804c9dbb.
Nederland
Kamerstukken II 2013/14, 33818, 3 (MvT).
Overig
Real Decreto 1006/1985 van 26 juni 1985 (Spaanse wet).
Estatuto del jugador de futbol professional, Ley no. 20.160 (Argentijnse wet). Convenio Colectivo de Trabaja 557/2009 (cao betaald voetballers Argentinië).
‘Wet betreffende de arbeidsovereenkomst voor betaalde sportbeoefenaars’, 14 februari 1978,
48
Overige bronnen
FIFA RSTP
FIFA RSTP, FIFA.com (versie oktober 2020) op:
https://resources.fifa.com/image/upload/regulations-on-the-status-and-transfer-of-players- october-2020.pdf?cloudid=kgl4gp7cl25ut2dbuz7y.
FIFA Commentaar
FIFA Commentaar, FIFA.com, op: https://resources.fifa.com/image/upload/fifa-rstp- commentary-2006.pdf?cloudid=eeorr2eogoidxzlbwhr8.
Jaarverslag KNVB
Jaarverslag KNVB 2018/2019, https://knvb.h5mag.com/knvb/jaarverslag_2018- 19/voetbal_in_cijfers/78321/KNVB_Ledenaantallen_2018__19_def.pdf.
Statuten FIFA
‘FIFA Statutes’ (Statuten van de FIFA), FIFA.com (versie september 2020) op: https://resources.fifa.com/image/upload/fifa-statutes
2020.pdf?cloudid=viz2gmyb5x0pd24qrhrx.
Statuten UEFA
‘UEFA Statutes’ (Statuten van de UEFA), UEFA.com (versie 2020) op:
https://documents.uefa.com/search/all?query=statutes&filters=FT_ContentType_custom~%2 522Statutes%2522&content-lang=en-GB.
Website KNVB
knvb.nl ‘Over de KNVB’, https://www.knvb.nl/over-ons/over-de-knvb, geraadpleegd op: 14 oktober 2020.
Website UEFA
Website UEFA, ‘What UEFA does’, https://www.uefa.com/insideuefa/about-uefa/what-uefa- does/ , geraadpleegd op: 14 oktober 2020.