BELEIDSBEGROTING 2021
Inclusief meerjarenbegroting 2021-2025 Stichting Accent
Blad Toelichting op onderdelen van de begroting
Beleidsbegroting 3
Gegevens over de rechtspersoon en totaaloverzicht leerlingen en investeringen 31
Begroting
Balans per 30 september 2020 35
Meerjarenbegroting 2021-2025 36
Kasstroomoverzicht 2021-2025 37
Toelichting op de meerjaren begroting 38
Verdeling budgetten bovenschools / scholen 44
Kengetallen 46
Specificatie kengetallen 47
Inhoudsopgave:
A. BEGROTING 2021 IN DOELSTELLINGEN
1. Onderwijs tijdens COVID-19 2. Onderwijs en identiteit 3. Innovatie
4. Personeel
5. Huisvesting en beheer
B. BEGROTING 2021 IN CIJFERS
1. Uitgangspunten en aannames bij meerjarenbegroting 2021-2025 2. Begroting 2021
3. Meerjarenbegroting 2021-2025 4. Investeringen in 2021-2025 5. Balans en financiële kengetallen Bijlage: Definitie financiële kengetallen
C. BEGROTING 2021 IN BELEIDSKADERS
1. Financieel beleid
2. Beleidsafspraken
3. Risicoparagraaf
4. Vermogensbeheer
A. BEGROTING 2021 IN DOELSTELLINGEN
1. Onderwijs tijdens COVID-19
“Never waste a good crisis” drukken virologen en politici ons dagelijks op het hart. Het idee achter dit klemmende advies is dat een crisis niet alleen veel ellende brengt maar ook een indrukwekkende versnelling kan geven aan ontwikkelingen die al jaren op de rol staan. En inderdaad terugkijkende naar hetgeen op onze scholen in een rap tempo tot stand is gebracht, kunnen we spreken van een fenomenale technologische innovatie op het gebied van ICT en onderwijs. In no time hadden onze mensen het afstandsonderwijs onder de knie. Zelfs leerkrachten die op het punt stonden om binnenkort met pensioen te gaan, maakten filmpjes en zetten allerlei vernuftige virtuele lessen in elkaar voor de leerlingen. Gelukkig was onze ICT-infrastructuur helemaal op orde en stond als het ware klaar om het afstandsonderwijs maximaal te kunnen faciliteren. De hardware, de software, de systemen en de applicaties waren operationeel en dus meteen inzetbaar. Ook hebben we er voor gezorgd dat alle leerlingen en leerkrachten direct de beschikking kregen over een laptop.
Vanaf dag één hebben we een heldere communicatie met scholen, medewerkers en ouders tot stand gebracht. De communicatie hebben we in eerste instantie zoveel mogelijk centraal aangestuurd.
Centrale sturing past bij een crisis. Deze duidelijke communicatie heeft er voor gezorgd dat alle betrokkenen zich meteen konden richten op hun primaire taak.
De impact van corona heeft, naast onze veerkracht, echter ook problemen die er voor de crisis al waren nog eens scherp aan het licht gebracht. Denk aan ventilatie en klimaatbeheersing in de schoolgebouwen, onderwijsachterstanden en kansenongelijkheid bij leerlingen en het lerarentekort.
Nog niet al onze schoolgebouwen voldoen aan de huidige vereiste ventilatie- en
klimaatbeheersingsnormen. Naast de mogelijke inzet van extra subsidiegelden van Rijk en gemeente zullen we ook zelf in de buidel moeten tasten om de geschetste problemen opgelost te krijgen.
Bij kinderen uit de wat zwakkere sociaaleconomisch milieus is de onderwijsachterstand als gevolg van de pandemie gemiddeld wat groter dan bij de andere kinderen. Met behulp van de subsidie IOP (Inhaal- en Ondersteuningsprogramma) proberen we deze achterstand zoveel mogelijk in te lopen.
De nadruk bij het verhelpen van achterstanden ligt op taal, lezen en rekenen.
Vrijwel alle scholen kampten in de ons achterliggende periode met leraren die thuis waren om redenen gerelateerd aan COVID-19 zoals het wachten op een test(uitslag), feitelijke besmetting met het coronavirus of quarantaine. Ondanks grote inspanningen om het fysieke onderwijs door te laten gaan, liepen scholen regelmatig tegen hun grenzen aan. Het is ons gelukt, in geheel 2020 is slechts één keer een groep leerlingen naar huis gestuurd. De werkdruk bij onze medewerkers is echter wel toegenomen en we verwachten, als de lockdown periode ook in 2021 aanhoudt, wellicht wat meer uitval. De combinatie van afstandsonderwijs en noodopvang speelt ons hierin parten.
Positief te vermelden in dit verband is dat de Rijksoverheid met een veelheid aan allerlei (en veelal complexe) subsidieregelingen de dagelijkse onderwijspraktijk probeert te ondersteunen.
2. Onderwijs en identiteit
Krimp
AccentScholengroep telde 2.874 leerlingen op de teldatum van 1 oktober 2020. Dit betekent een krimp van het leerlingenaantal van 1,8% ten opzichte van 1 oktober 2019.
Het leerlingenaantal zal naar verwachting de komende jaren nog verder dalen tot ongeveer 2.700 in oktober 2023. Een daling van ongeveer 6% ten opzichte van nu. Ook na 2023 zal de krimp van leerlingenaantallen zich verder voortzetten, naar verwachting echter wat minder hevig.
In 2021 gaan we twee keer per jaar de prognoses van de leerlingaantallen in relatie brengen met de benodigde personele bezetting. Zo wordt inzichtelijk gemaakt hoeveel leerkrachten en
onderwijsassistenten/leerkrachtondersteuners nodig zijn in relatie tot het aantal leerlingen. Samen met andere gegevens zoals bijvoorbeeld de AOW-leeftijd van werknemers kunnen we hiermee vroegtijdig inspelen op de toekomstige ontwikkelingen. Hierbij kijken we vooruit tot 2025.
Onderwijsinspectie
De onderwijsinspectie zal in 2021 enkele thema-onderzoeken uitvoeren. De thema’s hierbij zijn de keuzes en de uitwerkingen van de onderdelen voor kwaliteitsverbetering in de school en de samenhang met het beeld dat de school heeft van de brede ontwikkeling van de leerling populatie en van specifieke groepen, zoals leerlingen die extra ondersteuning krijgen of leerlingen die vallen onder het onderwijsachterstandenbeleid. De informatie die de onderwijsinspectie met deze thema- onderzoeken verzamelt, wordt gebruikt voor de rapportage “Staat van het Onderwijs.”
Onderwijskwaliteit in beeld
De kwaliteit van de AccentScholen wordt in 2021 twee keer gemonitord. In de periodes
februari/maart 2021 volgens de werkwijze “DE LAT OMHOOG” en in september/oktober 2021 met “DE
KWALITEITSMONITOR”. Het College van Bestuur bezoekt in beide periodes alle scholen en spreekt met de schooldirecteur over de behaalde resultaten, de streefdoelen en de visie op de
schoolontwikkeling. Naar aanleiding van deze schoolbezoeken stelt het CvB een totaalrapportage op.
Kwaliteitsmonitor
De Kwaliteitsmonitor bevat zo’n veertig vragen passend bij de vier domeinen van het
kwaliteitskwadrant (1onderwijs/identiteit, 2personeel, 3innovatie en 4financiën/beheer). In 2021 wordt de Kwaliteitsmonitor weer bijgesteld en afgestemd op de monitor van het strategisch beleidsplan “Recht doen aan kinderen-2019-2023”.
Onderwijsopbrengsten
Accent brengt de onderwijsopbrengsten op school- en Accentniveau in beeld met de instrumenten
“DE LAT OMHOOG” en de “EINDTOETS BASISONDERWIJS.”
Doelstellingen voor 2021 zijn:
De tussenopbrengsten (januari 2021) van alle AccentScholen dienen voldoende te zijn. De scholen stellen halfjaarlijks de streefdoelen per groep vast.
De opbrengst van de eindtoets basisonderwijs dient voldoende te zijn. De AccentScholen kunnen de CITO-eindtoets of de IEP-eindtoets gebruiken als eindtoets basisonderwijs.
Strategisch beleidsplan 2019-2023 “Recht doen aan kinderen”
De besturingsfilosofie van Accent wordt gekenmerkt door het consequent toepassen van de drie uitgangspunten “EIGENAARSCHAP, LEREN VAN EN MET ELKAAR en LEREN CENTRAAL.” Daarnaast leggen we in het strategisch beleidsplan het accent op een viertal strategische thema’s:
1. doorgaande ontwikkeling 2. technologie
3. educatief partnerschap
4. duurzaam en gezond.
Deze strategische thema’s zijn verbonden aan de domeinen van het kwaliteitskwadrant
(1onderwijs/identiteit, 2personeel, 3innovatie en 4financiën/beheer). Het strategisch beleidsplan wordt in 2021 twee keer jaar gemonitord (januari en augustus).
Enkele strategische doelstellingen uit het strategisch beleidsplan worden in 2021 verder uitgewerkt door denktanks met als doel aanbevelingen voor de Accentorganisatie te genereren. Dit proces zou al in 2020 plaatsvinden, maar door de scholensluiting in verband met het coronavirus is dit
uitgesteld.
AccentAcademie
De AccentAcademie realiseert voor het schooljaar 2021-2022 wederom een aanbod van cursussen voor leerkrachten, onderwijsondersteuners en internbegeleiders. Basis voor dit aanbod zijn de resultaten van “DE LAT OMHOOG” en de ideeën van veel medewerkers om ons verder te
professionaliseren. Accentmedewerkers worden dan ook nadrukkelijk uitgenodigd om een bijdrage te leveren aan het scholingsaanbod van de AccentAcademie “It’s all about learning.”
Internbegeleiders ontvangen een professionaliseringsaanbod dat onder andere gebaseerd is op de resultaten van “De lat omhoog.”
Voor de directeuren wordt een gezamenlijk professionaliseringstraject gezocht dat tevens voor de herregistratie in het schoolleidersregister kan worden gebruikt. Gezien de huidige pandemie beperkingen zal dit traject worden opgestart als we elkaar weer fysiek kunnen ontmoeten. Verder ontvangen de directeuren mogelijkheden om zich persoonlijk verder te professionaliseren.
Startende directeuren volgen een scholingstraject om vakbekwaam schoolleider te worden.
Passend Onderwijs
De financiële ondersteuningsmiddelen van de samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs worden volledig ingezet voor de basisondersteuning en de extra ondersteuning van leerlingen. Bij de basisondersteuning hoort bijvoorbeeld het splitsen van groepen of de aanschaf van specifieke leermiddelen. Bij de extra ondersteuning denken we aan de inzet van “meer handen in de klas”.
Voor leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte wordt een individueel
ontwikkelingsperspectief opgesteld. De scholen rapporteren in het najaar van 2021 over het effect van de inzet van de ondersteuningsmiddelen door het rendement van het gegeven onderwijs in beeld te brengen.
Onderwijs dat voorbereidt op het leven
De samenleving vraagt van onze leerlingen dat ze optimaal gebruik kunnen maken van hun creativiteit, kritisch denken, probleemoplossend vermogen en hun communicatieve vaardigheden, ook wel genoemd de 21-eeuwse vaardigheden. De zichtbaarheid van deze vaardigheden in de school wordt weergegeven in de Kwaliteitsmonitor.
Professionele werkbezoeken
De directeuren voeren samen met de internbegeleiders en enkele leerkrachten professionele werkbezoeken uit. Met het professionele werkbezoek willen we de schoolontwikkeling verbeteren.
De school presenteert een relevant thema uit het Schoolplan 2019-2023 en stelt daarbij een onderzoeksvraag aan de bezoekende collega-school. Door op deze wijze van en met elkaar te leren wordt het vakmanschap versterkt, hetgeen bijdraagt aan de lerende organisatie Accent. De Professionele werkbezoeken zijn in 2020 opgeschort vanwege de coronacrisis. In 2021 krijgen deze bezoeken weer de volle aandacht op het moment dat de coronabeperkingen niet meer spelen.
3. Innovatie
IKC-vorming
IKC de Triangel is vanaf september 2020 operationeel. De Triangel is het vierde IKC van Accent. Een Integraal Kind Centrum (IKC) is een voorziening waarin basisonderwijs, kinderdagopvang, buitenschoolse opvang en peuterpluswerk zijn samengevoegd en waar kinderen van 0-12 jaar gedurende de dag samen zijn om te leren, te spelen, te ontwikkelen en te ontmoeten.
Het onderwijs, de kinderopvang en de buitenschoolse opvang komen in een IKC onder leiding van één directeur. De directeur geeft leiding aan alle medewerkers van het IKC. Deze wijze van leidinggeven biedt het beste resultaat om de doorgaande leerlijnen voor kinderen te versterken en te waarborgen. Op IKC Bosmark, IKC Meeander en IKC UnieK is dit al eerder gerealiseerd.
Op de Hoeksteen in Groenlo willen we samen met een kinderopvangorganisatie een IKC vormen.
In Gendringen zullen we samen met onderwijsorganisatie Essentius en kinderopvangorganisatie HumanKind in de vorm van nieuwbouw een nieuw IKC realiseren.
Internationalisering
Enkele leden van de werkgroep Opbrengst Gericht Werken-rekenen bezoeken eind 2021 diverse scholen in Californië. Het rekenonderwijs in Californië is wereldwijd toonaangevend.
Nieuw gestarte directeuren en internbegeleiders bezoeken het onderwijs in Ontario Canada. In het najaar van 2022 reist weer een groep Accentprofessionals naar Ontario af. De opgedane kennis wordt in de Accentorganisatie gedeeld.
Doorgaande leerlijn PO-VO
Leerlingen van IKC Bosmark en Schaersvoorde Dinxperlo (VO-school) ontvangen in 2021 een flexibel onderwijsaanbod passend bij de onderwijsbehoefte. De samenwerking tussen deze twee scholen is geïntensiveerd met als doel een school voor leerlingen van 0 tot 16 jaar te realiseren.
Aantrekkelijk werkgeverschap
Het antwoord op het personeelstekort vullen we ondermeer in door studenten vroegtijdig aan ons te binden.
Derde- en vierdejaars Pabo-studenten worden ook in 2021 weer in de gelegenheid gesteld om een leerwerk- overeenkomst te ondertekenen. Deze studenten krijgen hun stagewerkzaamheden uitbetaald en zijn voor invalwerk beschikbaar. Op deze wijze proberen we studenten aan ons te binden. Goede studenten kunnen namelijk bij voldoende vacatureruimte na afronding van hun studie instromen als leerkracht bij Accent.
Investeren in ICT ten behoeve van het onderwijs
Scholen voeren binnen kaders eigen beleid over de toepassing van ICT binnen hun onderwijs. De wensen van de scholen met betrekking tot de inzet, het type device (laptop, iPad, Chromebook) en de hoeveelheid devices is voor iedere school weer anders. Iedere school kan hierin zelf bepalen waar de voorkeur naar uitgaat. In 2021 is een bedrag van € 15.000 begroot voor het ondersteunen van de directeuren en hun teams in de keuzes hierin (CIO-ICT).
De huidige desktops zijn in 2022 aan vervanging toe en momenteel wordt de mogelijkheid
onderzocht om deze te vervangen door laptops. Het voordeel hiervan is dat iedere leerkracht een
“eigen” device ter beschikking heeft en er daarmee ook tegemoet gekomen kan worden aan de mogelijkheid tot flexibele werkplekken: thuis, bij een cursus of elders. Naast de desktops worden ook de touchscreens in 2022 en 2023 vervangen. Het feit dat de desktops en de touchscreens tegelijkertijd worden vervangen geeft ons optimale keuzemogelijkheid, zodat er goed kan worden aangesloten bij de wensen van de scholen.
De leskisten zijn nog steeds in gebruik en zullen in 2023 vervangen worden. Onze
netwerkinfrastructuur is inmiddels volledig afgeschreven maar functioneert nog goed. De vervanging hiervan staat nu gepland in 2022. Vanwege het feit dat het gehele Accent ICT-beheer bij één medewerker ligt is een achtervang georganiseerd om eventuele risico’s af te dekken.
4. Personeel
Topklas jong professionals AccentAcademie
Accent zet zich in om jong professionals zo goed mogelijk te ondersteunen, zodat het vakmanschap versterkt wordt en uitval wordt voorkomen. De startende leerkracht heeft een begeleider op school en neemt daarnaast verplicht deel aan de Topklas van Accent. Het ondersteuningsprogramma van de Topklas heeft een permanent karakter voor alle startende leerkrachten gedurende de eerste drie jaren van hun loopbaan. Op deze manier investeert Accent in een goede begeleiding van starters.
Lerarentekort
Het lerarentekort staat hoog op de agenda. Landelijk zien we dit terug in verschillende acties zoals de subsidiemogelijkheden voor zij-instromers en voor onderwijsassistenten om zich om te scholen tot leerkracht. Daarnaast proberen we middels een regionale aanpak de samenwerking tussen besturen, scholen en lerarenopleidingen te versterken om hiermee de regio meer aantrekkelijk te maken voor nieuwe leerkrachten. Op dit moment kent Accent zelf geen lerarentekort.
Collegiale Intensieve Ondersteuning
Accent zet eigen ervaren leerkrachten in ter ondersteuning van leerkrachten die dit nodig hebben, de zogenaamde CIO (Collegiale Intensieve Ondersteuning). Deze ervaren leerkrachten worden hiervoor ondersteund door de OPD en kenmerken zich door hun professionele eigenschappen waarmee zij collega-leerkrachten op de werkvloer kunnen begeleiden en ondersteunen bij hun werk in de groep.
Daarnaast werkt Accent samen met diverse externe deskundigen die preventief ingezet kunnen worden om dreigende uitval te voorkomen. Directeuren vangen signalen op of de medewerker zelf stelt zijn of haar hulpvraag. Door tijdig hulp in te zetten, kan (langdurig) verzuim voorkomen worden.
Duurzame inzetbaarheid
Gezonde, gemotiveerde en professionele leerkrachten zijn van groot belang om goed onderwijs te kunnen bieden. Duurzame inzetbaarheid gaat verder dan de regeling uit de CAO waarbij de oudere werknemer vanaf 57 jaar recht heeft op een budget waarmee hij verlof kan opnemen. Het belang van een leven lang vitaal en met plezier aan het werk zijn wordt steeds groter. Duurzame
inzetbaarheid is daarom een standaard bespreekpunt in de functioneringsgesprekken geworden en niet alleen voor de oudere medewerkers. Verdere ontwikkeling van beleid omtrent duurzame inzetbaarheid heeft de aandacht.
Professionele ontwikkeling
Accent ziet haar medewerkers als professional. Zij nemen zelf verantwoordelijkheid voor hun eigen ontwikkeling, hebben zicht op de eigen professionaliseringsbehoeften en geven daar vorm en inhoud aan. Directeuren stimuleren en ondersteunen deze ontwikkeling onder andere door hier in de gesprekkencyclus aandacht aan te besteden. Verder wordt het gebruik van het lerarenportfolio gestimuleerd en ook het volgen van opleidingen. Via het scholingsplan van de AccentAcademie wordt aan medewerkers de mogelijkheid geboden zich verder te professionaliseren. Het volgen van een masteropleiding wordt gestimuleerd. Hierbij kan de lerarenbeurs ingezet worden. Directeuren herkennen de kwaliteiten van excellente leerkrachten en stimuleren hun ontwikkeling.
Opleidingsscholen
Accent kent zestien opleidingsscholen. Zij leiden in samenwerking met Hogeschool Iselinge in Doetinchem zo’n 120 studenten per jaar op. De directeuren en de schoolopleiders van de Accent- opleidingsscholen zullen in 2021 de ontwikkelingen twee keer bespreken. Het document “ACCENT EN DE OPLEIDINGSSCHOOL” wordt bijgesteld. De opleidingsscholen leiden gekwalificeerde jong
professionals op voor de Accent organisatie. Op deze manier komen we vroegtijdig in gesprek met de toekomstige leerkrachten. Aan 3e en 4e jaarsstudenten die uitblinken wordt een
leerwerkovereenkomst aangeboden. Hiermee kunnen de studenten ingezet worden voor vervanging in de stageklas en krijgen zij betaald tijdens hun stage. Er wordt waardering getoond aan de student en zij krijgen binding met Accent.
Privacy wetgeving
Accent blijft haar privacy beleid verder ontwikkelen zodat voldaan wordt aan de wettelijke
vereisten die de AVG wetgeving vraagt. Zij laat zich hierbij ondersteunen door externe professionals op het gebied van privacy. Veel aandacht wordt besteed aan bewustwording onder de medewerkers.
Het belang van informatiebeveiliging en privacy wordt op verschillende manieren door het jaar heen onder de aandacht gebracht.
Vervangingsbeleid 4.0
Accent regelt het vervangen van leerkrachten bij afwezigheid via haar eigen vervangingspool: het Matchpoint. Iedere leerkracht die start bij Accent begint met werken vanuit het Matchpoint. Het uitgangspunt van het vervangingsbeleid 4.0 is dat startende leerkrachten zoveel mogelijk de langdurige vervangingen uitvoeren om een zo goed mogelijke start in het onderwijs te kunnen maken en op deze wijze ervaring op te kunnen doen. Ieder jaar wordt het vervangingsbeleid geëvalueerd en zo nodig bijgesteld.
Transparant loopbaanbeleid en mobiliteit
In het kader van de notitie loopbaanbeleid worden in het voorjaar van 2021 alle vacatures open gesteld voor de medewerkers in vaste dienst. Dit geldt voor leerkrachten en ondersteunend personeel. Medewerkers die mobiliteit willen, solliciteren op de opengestelde vacatures. Hierin wordt niet bemiddeld door P&O. De directeur voert sollicitatiegesprekken, eventueel samen met een kleine commissie, en maakt de keuze voor de kandidaat die het beste bij de school past. De mobiliteit onder de medewerkers wordt hiermee bevorderd.
Arbo
Middels de risico inventarisatie en evaluatie (RI&E) zijn op alle Accentscholen de risico’s op het gebied van gezondheid en veiligheid in kaart gebracht. Het Plan van Aanpak beschrijft welke maatregelen er genomen moeten worden om de geïnventariseerde risico’s aan te pakken. In 2021 geven de directeuren verder uitvoering aan het Plan van Aanpak.
Functieboek
In 2020 zijn de functieomschrijvingen voor de OOP-functies en directiefuncties geactualiseerd. De inschaling van OOP is gebaseerd op de taken, rollen, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de medewerker. Bij het inschalen van de directeuren is de schoolgrootte en schoolsoort als bepalende factoren voor de inschaling losgelaten. Een schooldirecteur wordt ingeschaald op basis van zijn functie-inhoud: taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden. In het voorjaar van 2021 wordt tijdens de formatiegesprekken gekeken of de werkzaamheden die de medewerkers uitvoeren passend zijn bij de functieomschrijving en de inschaling. Zo nodig worden deze aangepast.
Formatieve bezetting op de scholen
Twee keer per jaar, tijdens de begrotingsbespreking in het najaar en het formatie-overleg in het voorjaar, wordt samen met de directeuren gekeken naar de formatieve bezetting van de scholen.
Hierbij wordt over een termijn van vijf jaar gekeken naar de ontwikkeling van de leerlingaantallen en de benodigde formatie die daarbij hoort. Zo wordt inzichtelijk hoeveel leerkrachten en
ondersteunend personeel nodig is. Hiermee kunnen we vroegtijdig inspelen op de ontwikkelingen in de toekomst en ons Strategisch Personeelsbeleid vorm geven.
Modernisering Participatiefonds
Vanaf 1 augustus 2021 gaat het Participatiefonds een nieuwe manier hanteren voor het vergoeden van werkloosheidskosten. Het belangrijkste doel hiervan is werkgevers bewuster te maken van het belang om zo vroeg mogelijk in te grijpen bij dreigend ontslag. De stap naar een andere baan gaat makkelijker vanuit een werksituatie met als gevolg minder werkloosheid en minder
werkloosheidkosten. Er wordt een financiële prikkel ingebouwd om dit doel te bereiken. De vergoeding van de werkloosheidskosten gaat per 1 augustus 2021 van 100% naar 50%. In een aantal ontslagsituaties wordt de vergoeding 90% van de werkloosheidskosten. Daarnaast is de huidige systematiek voor het vergoeden omvangrijk en complex geworden in de loop der jaren. Met de modernisering wordt deze systematiek vereenvoudigd. Hiermee wordt de administratieve last verminderd en is de vergoeding voor de werkloosheidskosten beter voorspelbaar.
5. Huisvesting en beheer
Voor kwalitatief verantwoord onderwijs moeten de schoolgebouwen de onderwijskundige visie van de scholen faciliteren. Daarnaast is het erg belangrijk dat onze schoolgebouwen een prettige leer- en werkomgeving bieden aan onze leerlingen en medewerkers. Aspecten als gezondheid, goede ventilatie, een aangenaam klimaat, gebruiksvriendelijkheid en energiezuinigheid staan hierbij centraal.
Duurzaamheid en ventilatie
Duurzaamheid in brede zin is voor ons een belangrijk thema. In ons Strategisch Beleidsplan 2019-2023 is ons duurzaamheidsbeleid bij het onderdeel “Duurzaam en gezond” als volgt vastgelegd:
“Onze wereld heeft zorg en aandacht nodig. Zuinig omgaan met energie en verspilling tegengaan is van belang. Accent streeft naar duurzame schoolgebouwen en het terugdringen van het
energieverbruik”.
In 2021 gaan we het duurzaamheidsbeleid intensiveren. De prioriteit ligt bij de scholen in de gemeente Aalten mede omdat de gemeente aanvullende middelen beschikbaar heeft gesteld voor verduurzaming van schoolgebouwen. We gaan onze schoolgebouwen in Aalten voorzien van zonnepanelen en de verlichting vervangen door Ledverlichting.
Hiernaast gaan we onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om samen met de gemeenten onze schoolgebouwen in Winterswijk, Oude IJsselstreek en Groenlo verder te verduurzamen en in hoeverre hiervoor externe financieringsmiddelen bij Rijk en/of gemeenten beschikbaar zijn.
Mede door corona is ook bij Rijk en gemeenten een breed besef ontstaan dat goede ventilatie van schoolgebouwen noodzakelijk is voor een gezonde leeromgeving. Vanaf medio 2020 hebben we aanvullend geïnvesteerd in de ventilatie-voorzieningen van onze scholen om aan de richtlijnen van het Bouwbesluit te voldoen. In 2021 monitoren we in hoeverre deze investeringen effectief zijn of nog verder kunnen of moeten worden verbeterd.
Daar waar mogelijk trekken we voor het versneld doorvoeren van duurzaamheidsmaatregelen samen op met de vier gemeentebesturen door binnenklimaat en duurzaamheid te integreren in de
Integrale Huisvestings Plannen van de gemeenten.
Uitgangspunt bij (vervangende) nieuwbouw van scholen is een ENG: een Energie Neutraal Gebouw, waardoor duurzame gebouwen worden gerealiseerd waarin structureel kwalitatief verantwoord onderwijs kan worden geboden aan onze leerlingen.
Renovatie
In 2018 hebben VNG en PO-Raad een hoofdlijnenakkoord gesloten over het gezamenlijk verbeteren van de huisvesting van het onderwijs. De Minister van OCW heeft inmiddels aangegeven deze voorstellen te willen overnemen en gaat hierbij uit van het invoeren van de effecten in 2022.
Dit betekent onder andere dat renovatie van schoolgebouwen voor een groot deel de financiële verantwoordelijkheid van de gemeentebesturen wordt. Hiernaast wordt ook het Investeringsverbod voor het PO versoepeld. In de lopende IHP-trajecten met onze gemeenten zullen wij al voorsorteren op dit nieuwe beleid.
Doordecentralisatie
Overeenkomstig de insteek van de afgelopen jaren blijven wij ons inzetten om doordecentralisatie van de onderwijshuisvesting mogelijk te maken. Wij vinden het principieel onjuist dat de
gemeentebesturen verantwoordelijk zijn voor onze onderwijshuisvesting. Dit past niet in het beleid van Accent. Wij willen zelf verantwoordelijk zijn en zelf kunnen sturen. Onze vier gemeenten blijven erg terughoudend over de optie doordecentralisatie. In onze gesprekken met de gemeenten blijven wij onze visie op doordecentralisatie benadrukken om het inhoudelijke gesprek toch op gang te krijgen en te houden.
Planmatig onderhoud
Het gemiddelde onderhoudsuitgavenniveau gaat dalen door het terughoudend onderhoudsbeleid en de komende nieuwbouwontwikkelingen. De jaarlijkse dotatie is in de begroting verlaagd van
€450.000 naar € 400.000 per jaar. Terughoudend onderhoudsbeleid geldt uiteraard niet voor de reguliere investeringen in veiligheid en gezondheid.
Focus onderwijshuisvesting en beheer 2021
De focus bij onderwijshuisvesting en beheer in 2021 zullen vooral liggen bij de volgende onderwerpen.
Realisatie IKC Gendringen
Eind 2020 heeft de Stuurgroep (de drie partners en de gemeente Oude IJsselstreek) de gemeente geadviseerd om in te zetten op vervangende nieuwbouw van het IKC Gendringen op de locatie van de Christoffelschool. De gemeente heeft dit advies overgenomen. Hierdoor kan de verdere uitwerking van de plannen voor de realisatie van IKC Gendringen vanaf begin 2021 met voorrang worden opgepakt. De ambitieuze doelstelling is dat het IKC uiterlijk eind 2022 in gebruik wordt genomen.
Vervangende nieuwbouw Hoeksteen Groenlo
Vervangende nieuwbouw van de Hoeksteen Groenlo is opgenomen in de Meerjarenbegroting van de gemeente Oost Gelre voor het jaar 2024. Hoewel de jaarschijf 2024 nog moet worden vastgesteld door de gemeenteraad in 2021 is al wel met de gemeente afgesproken dat vanaf 2021 de
voorbereidingen worden opgestart om uiterlijk in 2023 te beginnen met het bouwtraject.
Integraal Huisvestings Plannen Onderwijs Winterswijk
Onze hoofdprioriteit voor het IHP Winterswijk is het krijgen van duidelijkheid voor vervangende nieuwbouw binnen vijf jaar van de Julianaschool om samen met een openbare basisschool en wellicht de speciale basisschool een inclusief IKC te realiseren op het terrein van het voormalige Belastingkantoor Winterswijk.
Hiernaast zijn wij met de gemeente in overleg over de specifieke situatie van de Emmaschool. Onze inzet hierbij is dat de Emmaschool binnen de kaders van het organisch model voor de lange termijn wordt gehandhaafd als onderwijslocatie en dat de gemeente hierbij haar verantwoordelijkheid oppakt om het gebouw onderwijskundig ook beter te faciliteren.
Integraal Huisvestings Plannen Onderwijs Aalten
Doelstelling voor de korte termijn is om de vijf locaties in Aalten-dorpskern binnen enkele jaren om te vormen tot twee volwaardige inclusieve Integrale Kind Centra.
IKC Zuid (Uniek en Groen van Prinsterer).
IKC Noord (Triangel-laag en Triangel-hoog).
Vanuit het principe van het bieden van inclusief onderwijs is de verdere doelstelling om op termijn SBO Nieuw Hessen te integreren binnen deze twee IKC’s.
IKC Triangel
Onze hoofdprioriteit in het IHP Aalten is het realiseren van IKC Triangel in 2021. Met de gemeente worden plannen voorbereid om de realisatie van dit IKC vooruitlopend op de vaststelling van het IHP in 2021 uit te voeren. Doelstelling hierbij is om al medio 2021 te starten met de voorbereidingen voor de uitbreiding/aanpassing van Triangel-laag. Hierdoor kan in het IKC in de loop van het schooljaar 2022-2023 een integrale voorziening voor kinderen van 0-13 jaar worden aangeboden.
Gekoppeld aan de oplevering van het IKC wordt het gebouw van Triangel-hoog terug geleverd aan de gemeente Aalten.
Gecoördineerde inkoop in relatie tot het aanbestedingsbeleid
Eind 2020 is de aanbesteding van de schoonmaak afgerond. Per 1 februari 2021 neemt een nieuw schoonmaakbedrijf de schoonmaak van onze gebouwen over. Aandachtspunt hierbij is een zo naadloos mogelijke overgang tussen het huidige en het nieuwe schoonmaakbedrijf.
Hiernaast voorzien wij voor 2021 geen grootschalige aanbestedingsprojecten tenzij de trajecten van de voorgenomen vervangende nieuwbouw dermate snel gaan dat we al in 2021 kunnen aanbesteden.
Bij een aantal contracten (OLP en meubilair) moet besloten worden over het afroepen van optiejaren. Verder vinden regelmatig minitenders voor de aanschaf van meubilair plaats.
Vereenvoudiging bekostiging
De huidige bekostiging van het onderwijs is complex. Er zijn veel variabelen die de bekostiging bepalen en het is lastig voorspelbaar door de verschillende tussentijds bijstellingen. Enige jaren geleden is een project gestart om de bekostiging te vereenvoudigen. Eind 2020 is het betreffende wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd. Hiermee komt de vereenvoudiging van de bekostiging per 1 januari 2023 steeds dichterbij.
De maatregelen betreffen:
Afschaffen van de gemiddelde gewogen leeftijd (GGL);
Geen verschil in het bedrag per leerling tussen onderbouw en bovenbouw;
Samenvoegen van personele en materiële bekostiging;
Toekennen van personele bekostiging op basis van kalenderjaar. Om dit mogelijk te maken verschuift de teldatum naar 1 februari. Het aantal leerlingen per 1 februari 2022 is bepalend voor de bekostiging van het kalenderjaar 2023.
De vereenvoudiging leidt tot herverdeeleffecten van de bekostiging. Er komt een overgangsregeling zodat scholen en schoolbesturen hierop kunnen anticiperen. Het komende jaar begint Accent met de voorbereiding op de vereenvoudiging op de bekostiging. Bekeken wordt wat het financiële effect is en wat de gevolgen zijn voor het allocatiesysteem van Accent.
Schatkistbankieren
De creditrente bij de banken is de afgelopen jaren steeds verder gedaald. Sinds 1 mei 2020 betaalt Accent zelfs een negatieve creditrente van 0,5% bij een vermogen boven de € 4 miljoen. Aangezien dit slechts enkele dagen per maand het geval is, zijn de rentelasten in 2020 beperkt. Per 1 januari 2021 wordt de negatieve creditrente van 0,5% echter berekend bij een vermogen boven de
€ 1 miljoen. Dit zou bij ongewijzigd beleid leiden tot zo’n € 10.000 rentelasten op jaarbasis.
Om het betalen van negatieve rente te voorkomen is eind 2020 besloten over te gaan op
schatkistbankieren bij het Ministerie van Financiën (MvF). Hiervoor wordt een rekening courant bij het MvF geopend. Dagelijks wordt ’s avonds het saldo van de rekening courant bij de Rabobank afgeroomd naar de rekening courant bij het MvF dan wel aangevuld door het MvF tot nul (zero- balancing). Dit is een automatisch proces. Hierdoor hoeven er geen rentelasten betaald te worden aan de Rabobank. Wel is sprake van een gering bedrag aan beheerkosten bij de Rabobank. De aanvraag bij het MvF is gedaan en het schatkistbankieren wordt begin 2021 geïmplementeerd.
B. BEGROTING 2021 IN CIJFERS
1. Uitgangspunten en aannames bij meerjarenbegroting 2021-2025
De bekostiging is gebaseerd op de actuele regeling personele bekostiging 2020-2021 van augustus 2020 en de actuele Regeling materiële bekostiging 2021 van september 2020.
Onlangs is de CAO verlengd tot en met 31 december 2020. We hebben geen cao-loonstijging begroot. Onze aanname is dat een eventuele cao-loonstijging gedekt zal worden in de actualisatie van de personele bekostiging.
Aan het eind van het schooljaar vindt achteraf de definitieve indexatie plaats van de personele bekostiging. Voor schooljaar 2020-2021 is een indexatie van 0,5% begroot. Vervolgens is uitgegaan van een jaarlijkse verhoging van de lumpsum personeel met 0,5%.
De overgangspremie VPL (in verband met de aanpassing in 2006 van de fiscale behandeling VUT en Prepensioenregelingen en introductie Levensloopregelingen) is vanaf 1 januari 2023 op 0%
verondersteld in verband met het aflopen van deze regeling. Dit leidt tot ongeveer € 335.000 lagere loonkosten.
Met ingang van het schooljaar 2018-2019 wordt extra bekostiging ontvangen op basis van het aantal leerlingen om de werkdruk op scholen te verminderen. Deze middelen worden geheel naar de scholen gealloceerd en in samenspraak met het schoolteam besteed. In de
meerjarenbegroting is uitgegaan van volledige besteding van deze middelen.
De geldmiddelen Passend Onderwijs die ontvangen worden van de twee
samenwerkingsverbanden waarvan we deel uit maken, worden verdeeld over de scholen. Dit vindt plaats op basis van een vast bedrag per leerling en een bedrag voor extra ondersteuning.
OCW is voornemens de bekostiging van het primair onderwijs per 1 januari 2023 te vereenvoudigen. De meerjarenbegroting 2021-2025 is nog gebaseerd op de huidige bekostigingssystematiek.
De basis voor de meerjarenbegroting zijn de leerlingaantallen. Het werkelijke aantal leerlingen per 1 oktober 2020 respectievelijk 1 oktober 2021 bepaalt de bekostiging voor het schooljaar 2021-2022 respectievelijk 2022-2023. De leerlingaantallen zijn gebaseerd op de prognoses van de schooldirecteuren.
De ontwikkeling van de leerlingaantallen is als volgt.
Aantal leerlingen op teldatum
werkelijk 01-10-2018
werkelijk 01-10-2019
werkelijk 01-10-2020
begroting 01-10-2021
begroting 01-10-2022
begroting 01-10-2023
begroting 01-10-2024 Accent totaal 3.005 2.927 2.874 2.810 2.735 2.694 2.682 nieuwHessen (sbao) 93 82 74 70 70 70 70 regulier basisonderwijs 2.912 2.845 2.800 2.740 2.665 2.624 2.612
jaar op jaar procentueel -3,9% -2,6% -1,8% -2,2% -2,7% -1,5% -0,4%
jaar op jaar absoluut verschil 121- 78- 53- 64- 75- 41- 12-
2. Begroting 2021
In onderstaande tabel is de winst- en verliesrekening weergegeven inclusief resultaatbestemming.
Het totaal resultaat over 2021 is € 455.300 negatief en bestaat uit een negatief resultaat van
€ 255.400 centraal en een negatief resultaat van € 199.900 bij de scholen.
Begroting Begroting Begroting
2021 2020 2019
(x € 1.000) Centraal Scholen Totaal Totaal Totaal
Baten 4.418 16.184 20.602 20.285 19.966 Lasten 4.679 16.384 21.063 21.017 20.559
Saldo baten en lasten 261- 200- 461- 733- 593-
Financiële baten en lasten 6 - 6 8 12
Resultaat 255- 200- 455- 724- 581-
Resultaatbestemming centraal Reguliere exploitatie 19 107- 78-
Bestemmingreserves verbouw en meubilair 35- 52- 61-
Bestemmingreserve buiteninrichting 17- 17- 17-
Overdracht reserves scholen voor mop, ict 75- 166- 133-
Baten samenwerkingsverbanden vorig jaar 45-
Allocatie middelen passend onderwijs 83
TWAO-gelden 13-
Benutting financieel surplus 135- 135- 210-
Resultaat centraal 255- 476- 461-
Resultaatbestemming scholen Reguliere exploitatie 129 146 111
Allocatie middelen passend onderwijs 83-
Benutting financieel surplus 329- 394- 149-
Resultaat scholen 200- 248- 121-
Centraal
Het negatieve resultaat van centraal van € 255.400 wordt veroorzaakt door:
-/- € 134.500 benutting financieel surplus:
o € 100.000 uitgaven voor coronamaatregelen;
o de in 2017 aangeschafte extra touchscreens en zonnepanelen leiden tot jaarlijks
€34.500 extra kosten.
-/- € 75.400 wordt gedekt doordat scholen vanuit hun reserves geld overdragen naar centraal voor uitgaven die gedaan zijn vanuit het (MOP) Meerjaren OnderhoudsPlan of geïnvesteerd zijn in ICT.
Voorbeelden hiervan zijn bijdragen aan verbouwingen en extra investeringen in ICT.
-/- € 34.800 onttrekking uit de bestemmingsreserve verbouw.
-/- € 17.100 onttrekking uit de bestemmingsreserve buiteninrichting.
-/- € 12.500 TWAO-gelden. In 2020 ontvangen we een vergoeding van de gemeente Aalten voor zonnepanelen op IKC De Bosmark. Deze vergoeding dekt de tienjarige afschrijvingslasten van de zonnepanelen.
+ € 18.900 regulier resultaat. Dit wordt toegevoegd aan de algemene reserve van centraal.
Accent wordt de laatste jaren geconfronteerd met de financiële gevolgen van de daling van de leerlingaantallen. De baten ter dekking van de kosten van de centrale voorzieningen nemen af terwijl de kosten van de centrale voorzieningen gelijk blijven of zelfs toenemen. De kosten nemen bijvoorbeeld toe door recente en nieuwe wetgeving (AVG, wijzigingen bij het Participatiefonds), toegenomen kosten voor professionalisering (bezoldiging Raad van Toezicht, ambtelijk secretaris voor de GMR, begeleidingskosten nieuwe medewerkers, werving- en selectiekosten
schooldirecteuren en voorzitter CvB) en corona (hogere vervangingskosten, huisvestingsmaatregelen).
Daarnaast is sprake van remanentiekosten. Remanentie van kosten betekent het verschil tussen snel teruglopende baten en relatief langzaam teruglopende lasten plus extra kosten voor
aanpassingsstrategieën (frictiekosten).
Verder wordt de per schooljaar 2018-2019 ingevoerde bekostiging voor verlaging van de werkdruk geheel naar de scholen gealloceerd ter besteding door de schoolteams. Dit wordt voor een groot deel ingezet voor extra personeel. De kosten van de centrale voorzieningen nemen hierdoor toe (bijvoorbeeld meer vervangingskosten, kosten ouderschapsverlof) terwijl de allocatie naar centraal niet toegenomen is.
In de begroting van 2021 is een verplaatsingsdoelstelling voor het Matchpoint Vervangingen opgenomen van 1,8 fte. Deze is eind 2020 al ingevuld door vrijwillig vertrek van een medewerker, medewerkers die minder zijn gaan werken en de invulling van een vacature voor een instroomgroep.
Daarnaast heeft Accent een flexibele schil van 23,6 fte ultimo 2020 bestaande uit tijdelijke contracten en tijdelijke uitbreidingen van vaste contracten.
Scholen
Het negatieve resultaat van de scholen van € 199.900 wordt veroorzaakt door:
-/- € 328.500 benutting financieel surplus. De scholen besteden dit surplus onder andere aan instroomgroepen voor kleuters, tijdelijke extra inzet bij daling van leerlingen (de formatie wordt met ingang van het nieuwe schooljaar aangepast) en het gefaseerd terugbrengen van formatie bij krimp.
+ € 128.600 regulier resultaat. Dit wordt toegevoegd aan de algemene reserve van de scholen.
In de begroting van de scholen is een taakstellende bezuinigingsdoelstelling opgenomen van in totaal € 140.000 door meer bekostiging te alloceren van de scholen naar centraal. Deze bezuiniging is nodig om de dalende baten voor centraal te compenseren. In de vorige meerjarenbegroting was de bezuinigingsdoelstelling voor 2021 op € 70.000 begroot.
Vergelijking met meerjarenbegroting 2020-2024
In de vorige meerjarenbegroting is voor 2021 een negatief resultaat van € 332.500 begroot. De huidige begroting 2020 is € 112.800 meer negatief door met name een hogere benutting van het financieel surplus. In de meerjarenbegroting 2020-2024 werd voor 2021 € 34.500 begroot ten laste van het financieel surplus. In de huidige meerjarenbegroting 2021-2025 is in 2021 € 475.500 begroot ten laste van het financieel surplus en het benutten van de TWAO-gelden. Net als voorgaande jaren wordt de behoefte aan het benutten van het financieel surplus relatief kort van tevoren concreet.
Anderzijds is het totale regulier resultaat in 2021 € 314.300 hoger dan vorig jaar nog begroot was voor 2021.
3. Meerjarenbegroting 2021-2025
Alle scholen hebben een nieuwe meerjarenbegroting 2021-2025 opgesteld. Deze leiden samen met de meerjarenbegroting voor de centrale voorzieningen tot de totale meerjarenbegroting 2021-2025 van Accent.
Hieronder is de meerjarenbegroting tot en met 2025 inclusief resultaatbestemming weergegeven:
Het negatieve resultaat in 2021 van € 455.300 is in paragraaf 2 toegelicht.
In de exploitatie van de scholen is een taakstellende bezuiniging opgenomen van jaarlijks € 140.000 door meer baten te alloceren naar centraal. Deze extra allocatie dient om de dalende baten van centraal te compenseren hetgeen noodzakelijk is om het gewenste centrale voorzieningenniveau te realiseren. In de vorige meerjarenbegroting 2020-2024 gingen we ook van deze
bezuinigingsdoelstelling uit.
De reguliere begroting van centraal is in de jaren 2022 tot en met 2024 negatief. Deze negatieve resultaten kunnen uit de reserve gefinancierd worden. Per 2025 is het reguliere resultaat van centraal weer positief en daarmee is de centrale begroting dan weer sluitend.
De exploitatie van de scholen is in 2021 en 2022 negatief. De scholen beschikken over een reserve die ze eenmalig kunnen investeren in het onderwijs.
Meerjarenbegroting (x € 1.000) 2021 2022 2023 2024 2025
Baten 20.602 20.091 19.817 19.725 19.800 Lasten 21.063 20.336 19.737 19.599 19.603
Saldo baten en lasten 461- 245- 80 126 197
Financiële baten en lasten 6 4 0 - -
Resultaat 455- 241- 80 126 197
Resultaatbestemming centraal (x € 1.000) 2021 2022 2023 2024 2025 Reguliere exploitatie 19 64- 32- 34- 18
Bestemmingreserves verbouw en meubilair 35- 14- 13- 13- 13-
Bestemmingreserves buiteninrichting 17- 15- - - -
Overdracht reserves scholen voor mop, ict 75- 61- 47- 22- 11-
Baten samenwerkingsverbanden vorig jaar - - - - - Allocatie middelen passend onderwijs - 82 68 66 73
TWAO-gelden 13- 13- 13- 13- 13-
Benutting financieel surplus 135- 6- 6- 6- 6-
Resultaat centraal 255- 90- 42- 21- 48
Resultaatbestemming scholen (x € 1.000) 2021 2022 2023 2024 2025 Reguliere exploitatie 129 69- 190 213 221
Allocatie middelen passend onderwijs - 82- 68- 66- 73-
Benutting financieel surplus 329- - - - -
Resultaat scholen 200- 151- 122 147 148
De komende jaren zullen de scholen dezereserves daadwerkelijk inzetten, bijvoorbeeld doordat de formatie langzamer teruggebracht wordt dan de daling van de leerlingaantallen vereist of door het formeren van een instroomgroep. We monitoren dat iedere school de begroting weer sluitend heeft als de reserves geheel besteed zijn.
Een aantal scholen heeft een verplaatsingsdoelstelling moeten opnemen om de formatie passend te houden bij de dalende leerlingaantallen. Het is de verwachting dat deze verplaatsingen door vacatures op andere scholen en natuurlijk verloop (pensioneringen, minder werken na zwangerschap) gerealiseerd kunnen worden.
Vanaf 2023 zijn de resultaten van de scholen positief. Dit komt onder andere door het verwachte wegvallen van de VPL-premie per 01-01-2023 van ongeveer € 335.000 op jaarbasis. We houden deze ontwikkeling nauwkeurig in de gaten.
In de vorige meerjarenbegroting 2020-2024 waren voor 2022, 2023 en 2024 negatieve resultaten van respectievelijk € 120.600, € 143.700 en € 175.100 begroot. Er was toen voor 2023 en 2024 nog niet uitgegaan van het wegvallen van de VPL-premie.
4. Investeringen in 2021-2025
In bovenstaande tabel is de investeringsbegroting voor 2021 tot en met 2025 weergegeven, uitgesplitst naar de verschillende activagroepen. Hieronder volgt een nadere toelichting.
In de investeringsbegroting wordt rekening gehouden met de vervangingscyclus van de verschillende activa. Zo is voor ICT in 2022 en 2023 fors meer begroot dan in de andere jaren. In 2022 is onder andere de vervanging van het eerste deel van de touchscreens (€ 285.200), het eerste deel van de desktops voor medewerkers (€ 135.000) en vervanging van de netwerkinfrastructuur
(€ 110.000) begroot. In 2023 is met name de vervanging van de rest van de touchscreens (€ 285.200) en van de desktops voor medewerkers (€ 75.000) begroot.
2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025
(x € 1.000) realisatie begroting
Gebouwen en terreinen - - - - - - - ICT 216 253 172 645 518 151 110 Meubilair 291 165 127 9 10 25 - Overige inventaris 128 50 37 22 - - - Leermiddelen 65 169 101 82 31 28 16 Totaal investeringen 698 636 436 758 560 203 126
De investeringen in leermiddelen worden door de jaren heen lager wegens de overgang naar gedigitaliseerd onderwijs. De uitgaven hiervoor worden niet geactiveerd omdat dit veelal jaarlijkse licenties zijn. Deze uitgaven worden direct in de exploitatierekening als kosten opgenomen.
5. Balans en financiële kengetallen
5.1 Balans
Sinds 2017 nemen de materiële activa in omvang af. De jaarlijkse afschrijvingskosten zijn hoger dan de investeringen. Dit wordt met name veroorzaakt door ICT en leermiddelen. In ICT is in het verleden fors geïnvesteerd hetgeen nu up to date gehouden wordt. In 2022 vindt een grote vervanging plaats (medewerkers devices en touch screens), waardoor de materiële vaste activa weer even toenemen. Bij leermiddelen zien we een verschuiving naar digitale leermiddelen
waarvoor jaarlijkse licentiekosten betaald worden. Deze worden direct in de kosten verantwoord en niet geactiveerd.
De financiële vaste activa zijn in 2023 geheel afgebouwd doordat de resterende obligaties hun aflosdatum bereiken. Deze gelden worden niet herbelegd.
( x € 1.000) 2019 2020* 2021 ** 2022 ** 2023 ** 2024 ** 2025 **
ACTIVA Vaste activa
Immateriële vaste activa - - - - - - - Materiële vaste activa 3.308 3.122 2.843 2.906 2.786 2.350 1.879 Financiële vaste activa 199 199 99 100 - - - Totaal vaste activa 3.507 3.322 2.943 3.006 2.786 2.350 1.879 Vlottende activa
Voorraden - - - - - - - Vorderingen 1.407 1.407 1.407 1.407 1.407 1.407 1.407 Liquide middelen 3.803 2.540 2.432 2.185 2.443 2.912 3.708 Vlottende activa 5.210 3.948 3.839 3.592 3.850 4.319 5.116 TOTAAL ACTIVA 8.717 7.269 6.782 6.599 6.636 6.669 6.994
PASSIVA Eigen vermogen
Algemene reserve 4.507 3.832 3.409 3.176 3.249 3.369 3.559 Bestemmingsreserve publiek 728 53 15 - - - - Bestemmingsreserve privaat 525 531 537 544 550 557 563 Bestemmingsfonds publiek - - - - - - - Bestemmingsfonds privaat - - - - - - - Totaal eigen vermogen 5.760 4.416 3.961 3.719 3.799 3.925 4.122 Voorzieningen 1.086 981 949 1.007 964 872 1.000 Langlopende schulden - - - - - - - Kortlopende schulden 1.872 1.872 1.872 1.872 1.872 1.872 1.872 TOTAAL PASSIVA 8.717 7.269 6.782 6.599 6.636 6.669 6.994
* continuïteitspargraaf uit jaarverslag 2019
** meerjarenbegroting 2021-2025
De vorderingen zijn gelijk verondersteld aan de realisatie eind 2019. De liquide middelen zijn een resultante. De liquide middelen nemen in 2021 en 2022 af door de begrote negatieve resultaten.
Vanaf 2023 stijgen de liquide middelen weer door enerzijds de begrote positieve resultaten en anderzijds een relatief lager investeringsniveau.
Aan de passivazijde van de balans daalt de algemene reserve tot en met 2022 door de begrote negatieve resultaten als gevolg van de benutting van het financieel surplus. De omvang van de publieke bestemmingsreserve daalt als gevolg van de onttrekkingen voor de desbetreffende doelen tot nihil in 2022. De private bestemmingsreserve is ontstaan door het saldo van de bankrekeningen van de scholen en het verkoopresultaat van de woningen. Deze neemt jaarlijks licht toe door opbrengsten van het ophalen van oud papier en inzamelen van kleding.
De voorzieningen bestaan uit de onderhoudsvoorziening, de voorziening jubilea en de voorziening duurzame inzetbaarheid. De onderhoudsvoorziening is nog gebaseerd op de huidige
wetsvoorschriften. De omvang van de voorzieningen fluctueert met name afhankelijk van de geplande werkzaamheden in het MOP (Meerjaren OnderhoudsPlan).
De kortlopende schulden zijn gelijk gehouden aan de realisatie eind 2019.
5.2 Financiële kengetallen
Sinds september 2016 hanteert de Onderwijsinspectie onderstaande set kengetallen. In de bijlage bij dit hoofdstuk is de definitie van de kengetallen weergegeven. De verwachte ontwikkeling van de kengetallen in de komende jaren is als volgt:
De uitkomsten van de kengetallen dalen in 2021 en 2022 ten opzichte van 2020 door de begrote negatieve resultaten. Vanaf 2023 nemen de kengetallen weer toe door de begrote positieve resultaten.
Alleen het kengetal rentabiliteit wijkt af van de signaleringswaarden van de Onderwijsinspectie. De Onderwijsinspectie maakt een opmerking als de rentabiliteit drie jaar opeenvolgend negatief is. Dit is in de jaren 2019 tot en met 2022 het geval. De negatieve rentabiliteit is een gevolg van de benutting van het financieel surplus. In gesprek met de Inspectie wordt dit door het CvB beargumenteerd en onderbouwd.
Toezicht Inspectie 2019 2020* 2021** 2022** 2023** 2024** 2025**
solvabiliteit 0,79 0,74 0,72 0,72 0,72 0,72 0,73
liquiditeit 2,78 2,11 2,05 1,92 2,06 2,31 2,73
huisvestingsratio 0,09 0,08 0,07 0,07 0,07 0,07 0,07
weerstandsvermogen 0,27 0,22 0,19 0,19 0,19 0,20 0,21
rentabiliteit -1,4% -6,6% -2,2% -1,2% 0,4% 0,6% 1,0%
* continuïteitspargraaf uit jaarverslag 2019
** meerjarenbegroting 2021-2025
De financiële buffer is geen onderdeel meer van de set kengetallen van de Onderwijsinspectie maar wordt wel door ons gemonitord. We maken gebruik van de definitie van Verus van de financiële buffer: eigen vermogen -/- (materiële vaste activa exclusief gebouwen). Dit kengetal kan op ieder moment aan de hand van de balans en de winst- en verliesrekening berekend worden.
De ontwikkeling van de financiële buffer is als volgt:
AccentScholengroep heeft al langere tijd een grotere financiële buffer dan vereist volgens de risico- analyse die jaarlijks uitgevoerd wordt. De extra financiële buffer noemen we het financieel surplus.
In de afgelopen jaren hebben we diverse plannen kunnen realiseren door dit financieel surplus te besteden. Dit betreft bijvoorbeeld kwaliteitsimpulsen huisvesting, extra onderwijsondersteuning en het langzamer terugbrengen van formatie door een krimpende school dan normaliter noodzakelijk.
Ook in de meerjarenbegroting 2021-2025 zijn weer plannen opgenomen die met dit financieel surplus gerealiseerd worden.
Eind 2022 is er nagenoeg geen sprake meer van een financieel surplus en komen de beschikbare middelen optimaal ten goede aan het onderwijs. In de jaren erna neemt de financiële buffer weer toe door de begrote positieve resultaten. In de komende meerjarenbegrotingen zullen we bekijken hoe de financiële buffer zich daadwerkelijk ontwikkelt en in hoeverre extra investeringen in het onderwijs kunnen plaatsvinden. Doelstelling blijft om alle beschikbare middelen te investeren in het onderwijs.
In 2020 heeft de Inspectie van het onderwijs een nieuw kengetal geïntroduceerd om te monitoren of sprake is van een bovenmatig eigen vermogen bij schoolbesturen: signaleringswaarde voor mogelijk bovenmatig publiek eigen vermogen van onderwijsinstellingen. Deze signaleringswaarde betreft het normatief publiek eigen vermogen van een bestuur en wordt als volgt berekend:
(0,5 x aanschafwaarde gebouwen x 1,27) + boekwaarde resterende materiële vaste activa + 0,05 x totale baten
Vervolgens wordt het normatief publiek eigen vermogen vergeleken met het aanwezig publiek eigen vermogen.
( x € 1.000) 2019 2020* 2021** 2022** 2023** 2024** 2025**
eigen vermogen 5.760 4.416 3.961 3.719 3.799 3.925 4.122 -/- mva (excl. gebouwen) 2.778 2.644 2.400 2.477 2.370 1.947 1.489 financiële buffer 2.982 1.772 1.560 1.242 1.430 1.978 2.632 waarvan nodig voor calamiteiten 1.175 1.175 1.175 1.175 1.175 1.175 1.175 --> financieel surplus 1.807 597 385 67 255 803 1.457
* continuïteitspargraaf uit jaarverslag 2019
** meerjarenbegroting 2021-2025
De verwachte ontwikkeling van het normatief en aanwezig publiek vermogen is als volgt:
( x € 1.000) 2019 2020* 2021** 2022** 2023** 2024** 2025**
aanschafwaarde gebouwen x 0,5 x 1,27 666 666 666 666 666 666 666 boekwaarde resterende MVA 2.778 2.644 2.400 2.477 2.370 1.947 1.489 0,05 x totale baten 1.055 1.015 1.030 1.005 991 986 990 normatief publiek vermogen 4.499 4.325 4.097 4.148 4.027 3.600 3.146
aanwezig publiek vermogen 5.235 3.885 3.423 3.176 3.249 3.369 3.559
mogelijk bovenmatig publiek vermogen 736 -440 -674 -972 -778 -231 413
* continuïteitspargraaf uit jaarverslag 2019
** meerjarenbegroting 2021-2025
Eind 2019 was nog sprake van een bovenmatig publiek vermogen van € 736.000. Dit werd
veroorzaakt door de ontvangst van het convenant Aanpak lerarentekort eind 2019. De uitbetaling van de eenmalige uitkeringen aan het personeel werd echter pas in 2020 gedaan.
In de jaren 2020 tot en met 2024 is naar verwachting geen sprake van een bovenmatig eigen vermogen. In 2025 verandert dit, overigens naar verwachting eenmalig. In 2026 staan grote vervangingsinvesteringen ICT gepland waardoor het aanwezig publiek vermogen weer zal dalen.
Verder wordt de komende jaren in de meerjarenbegrotingen gemonitord hoe de signaleringswaarde zich ontwikkelt en wordt bijgestuurd indien nodig.
Bijlage bij B. Begroting in cijfers 2021: Definitie financiële kengetallen
Voor het toezicht op de financiële continuïteit van onderwijsinstellingen hanteert de inspectie vanaf september 2016 de volgende kengetallen:
Kengetal Berekening Signalerings-
waarde
Solvabiliteit:
Geeft inzicht in de mate waarin
instellingen/besturen op langere termijn kunnen voldoen aan hun verplichtingen.
(eigen vermogen + voorzieningen) / totaal passiva
< 0,30
Liquiditeit:
Geeft inzicht in de mate waarin
instellingen/besturen op korte termijn (<1 jaar) kunnen voldoen aan hun verplichtingen.
vlottende activa / kortlopende schulden
< 0,75
Huisvestingsratio:
Geeft inzicht in het relatieve aandeel van huisvestingslasten ten opzichte van de totale lasten.
(huisvestingslasten + afschrijvingen gebouwen en terreinen) / totale lasten
> 0,10
Weerstandsvermogen:
Geeft inzicht in vrije vermogen voor het opvangen van eventuele calamiteiten.
eigen vermogen / totale baten
< 0,05
Rentabiliteit:
Geeft inzicht in de mate waarin baten en lasten elkaar in evenwicht houden.
saldo baten en lasten / totale baten inclusief financiële baten
3-jarig < 0 2-jarig < -5%
1-jarig < -10%
