Thema’s Maatschappijleer VMBO KGT Hoofdstuk 5 Nederland en de Wereld
1. Wereldwijd verbonden
Door internet hebben we het gevoel dat we als mensen over de hele wereld steeds meer met elkaar verbonden zijn. Dat de wereld kleiner is geworden.
Dat heet globalisering
We weten nu meer van hoe mensen in andere landen dingen doen. Bijvoorbeeld hoe ze zich daar kleden, wat ze eten of hoe ze reizen. We zijn nieuwsgierig en betrokken bij andere landen geraakt.
Dat heet wereldburgerschap
We staan als wereld steeds meer met elkaar in verbinding (
Op 4 gebieden hebben we door de globalisering een nieuwe binding gekregen.
4 soorten bindingen (GEK P)
1. Gevoelsbinding : social media
Door social media zoals insta, snapchat, tiktok, whatsapp kun je contact maken met mensen ver weg. En je ziet ook wat er met mensen ver weg gebeurt bv. dat er oorlog is, een ongeluk en dan voel je mee met mensen die je niet kent.
Voordeel: Je kunt contact hebben met bv familie ver weg en mensen die anders niet zou hebben ontmoet
Nadeel: je kunt je machteloos voelen omdat je ziet wat andere mensen meemaken, bv in een bootje op zee dobberen en je kunt er niks aan doen.
2. Economische binding: je kunt dingen kopen uit andere landen
We laten dingen in andere landen maken bv kleding in India of China. Waarom?
Omdat de salarissen van mensen in die landen lager zijn.
Voordeel; je kunt dingen goedkoper krijgen, bv Primark of Aliexpress
Nadeel: mensen hier kunnen daardoor hun baan verliezen. Mensen in China of India worden uitgebuit.
3. Kennisbinding: over de hele wereld snel informatie uitwisselen Door internet kun je heel snel kennis en informatie met elkaar delen.
Je kunt bijvoorbeeld een vraag stellen op een forum over een probleem met je smartphone en dan kan iemand uit Amerika antwoord geven. Je kunt ook makkelijker in een ander land werken of naar school gaan.
Voordeel; je kunt gebruik maken van kennis over de hele wereld.
Nadeel: in sommige landen hebben mensen moeilijk toegang tot internet. Daardoor ontstaat nieuwe ongelijkheid tussen mensen en landen.
4. Politiek bindingen: landen moeten samenwerken met elkaar om problemen op te lossen Bv het klimaatprobleem
Voordeel: problemen worden beter aangepakt bv klimaat
Nadeel: je kunt als land niet in je eentje beslissen en moet rekening houden met internationale afspraken
2. Problemen zonder grenzen
Doordat de wereld kleiner is geworden, globalisering, hebben we nu te maken met problemen die er in de hele wereld spelen.
5 voorbeelden van problemen (VV KAM)
1. vluchtelingenstromen
Nederlanders emigreren, gaan naar het buitenland. Er komen meer mensen uithet buitenland naar Nederland. Zij immigreren, omdat er het hier veilig is en er goede
voorzieningen zijn. Wie mag er wel komen en wie niet? En hoe zorgen we dat mensen werk en onderdak vinden? Daarover is veel overleg.
2. verschillen tussen culturen
Er is door verschillen in gewoontes en godsdienst bv islam angst en wantrouwen tegenover elkaar. Als mensen angst voor buitenlanders en vreemdelingen hebben heet dat xenofobie.
3. klimaat en milieu
Problemen met opwarming van de aarde door teveel CO2 uitstoot. Of houtkap of plastic fval in de zee, vervuiling lucht en water, uitsterven diersoorten.
Deze problemen kunnen alleen aangepakt worden als landen samenwerken.
4. Armoede
In Nederland is veel welvaart maar in andere landen is vaak armoede. Geen schoon drinkwater, te weinig eten of slechte gezondheidszorg, geen onderwijs.
Accepteren we die verschillen in de wereld of moeten we daar wat aan doen?
5. Mensenrechten
In Nederland kun je in vrijheid leven. Je mag zeggen wat je denkt en iedereen heeft dezelfde rechten. In veel andere landen is dat niet zo. Bv China of Rusland.
Als er erge dingen gebeuren, bv er worden mensen gemarteld in een bepaald land. Dan kunnen actiegroepen kunnen oproepen tot een boycot. Dat betekent dat we dan bijvoorbeeld geen producten meer kopen uit dat land.
3. Landen zonder democratie
Wat is een dictatuur?
Een land waar een persoon, of een politieke partij de macht heeft, het voor het zeggen heeft. Bv. Iran, China, Noord Korea
In een dictatuur heb je meestal weinig vrijheid en weinig rechten.
Kenmerken van een dictatuur
1. Niet mogen zeggen wat je vindt.
Je mag niet zomaar alles zeggen of schrijven wat je wilt.
Internet en wat er op radio en tv komt wordt gecontroleerd door de regering.
De regering verandert expres informatie of laat informatie weg die zij niet goed vindt. Dat heet censuur
2. Hard optreden van politie en het leger
De bevolking wordt onderdrukt Als je kritiek hebt op de regering of je niet aan de regels houdt wordt er geweld gebruikt. Je wordt gedwongen te doen wat de regering wil.
Politieke tegenstanders mensen die het niet eens zijn met de regering worden vaak gevangen gezet of gemarteld.
3. Oneerlijke politiek en rechtspraak.
In het parlement zitten allen mensen die het met de regering eens zijn.
Als er verkiezingen zijn in een dictatuur word je
-Gedwongen om te stemmen op de partij met de macht. Als je dat niet doet raak je bijvoorbeeld je baan kwijt.
- Of ze knoeien met de stemmen van mensen
Rechters worden alleen benoemd als ze de regering steunen, daarom is een eerlijk proces niet mogelijk.
Wat wij daaraan doen?
- Actiegroep Amnesty International komt op voor de schending van mensenrechten in andere landen
- Via social media en Youtube filmpjes is er soms contact mogelijk met mensen die onderdrukt worden.
- We kunnen een boycot doen, producten uit een bepaald land niet meer kopen
4. VN en de Europese Unie
Verenigde Naties (VN)
Bijna alle landen in de wereld zijn lid van de van de Verenigde Naties (VN)
De VN werd opgericht na de 2de wereldoorlog, om een volgende wereldoorlog te voorkomen.
Ze werken aan vrede en veiligheid door:
-te bemiddelen bij conflicten tussen landen
- hulp te bieden bij mensen in nood, oorlog of ramp
- Regeringen te vragen respect te hebben voor mensenrechten
De Europese Unie
Na de tweede wereldoorlog lagen besloten zes landen Eurpose landen te gaan samenwerken. Omdat:
- Ze een nieuwe oorlog wilden voorkomen.
- omdat de landen na de oorlog in puin lagen
De Europese Unie is het belangrijkste samenwerkingsverband van Europese lidstaten. Bijna 30 landen zijn er lid van.
Welvaart en veiligheid
Doordat Nederland lid is van de Europese Unie kun je - in andere Europese landen wonen, werken of studeren - met de euro betalen
Er is een gemeenschappelijke handelsmarkt, bedrijven uit de Europese landen kunnen hun producten in heel Europa verkopen. Zo kan nederland bloemen en kaas verkopen aan andere Europese landen. Daardoor zijn producten goedkoper geworden.
Daardoor is er in veel landen van Europa vrede en welvaart Vluchtelingen, criminaliteit en milieu
Het bestuur van de Europese Unie (EU)
Bedenkt wetten en regels voor alle Europese lidstaten Er zijn 4 belangrijke bestuursorganen
Europese commissie- bedenkt wetten en regels Uit elk lidstaat 1 persoon, een eurocomissaris.
De Raad van Ministers- goedkeuren van wetten. Welke ministers in deze raad zitten hangt af van het onderwerp bv of het gaat over financiën of de landbouw
Europese Raad- alle regeringsleiders bv Rutte voor Nederland komen bij elkaar om over een onderwerp te overleggen bv vluchtelingen
Europees Parlement- hiervoor worden mensen gekozen elke vijf jaar. Zij controleren de Europese comissie.
Het schema(blz 100 werkboek)
Europese Commissie
Raad van Ministers
Stelt wetten voor stemt over
Europees Parlement controleert
& stemt over Europese wetten
Kiezer
5. Meer of minder Europese Samenwerking
Twijfel over de EU
Er is ook kritiek op de samenwerking met ander Europese lidstaten.
We hebben vrede en welvaart gekregen maar er zijn ook nadelen.
Voordelen
Je kunt makkelijker door Europa reizen
Je kunt in elk andere Europese lidstaat wonen, werken of studeren
We betalen in veel landen allemaal met de euro
Veel dingen zijn goedkoper geworden bv vliegen, bellen
Wetten waar iedereen zich aan moet houden bv over dierproeven
Er is vrede
Nadelen
Als het economisch slecht gaat met een land moet andere landen daaraan meebetalen
Je kan als land minder zelf beslissen. Als een wet door de Europese Raad van Ministers wordt goedgekeurd moet ook Nederland zich daaraan houden.
Sommige EU lidstaten bv. Polen en Roemenie zijn minder rijk en daardoor komen ze hier werk zoeken. Nederlanders vinden soms dat ze onze banen inpikken
