Gemeentebestuur Spuiboulevard 300 3311 GR DORDRECHT
Aan
de gemeenteraad
Datum Ons kenmerk
Begrotingsprogramma Betreft
9 januari 2018 WKN/1987730 Zorg en ondersteuning Realisatie Skaeve Huse
Voorgesteld besluit
1. Akkoord te gaan met realisatie van 6 Skaeve Huse op de locatie Kerkeplaat;
2. in te stemmen met het procesvoorstel zoals weergegeven onder het kopje
"Tijdpad, vervolg en evaluatie";
3. de verdere uitvoering op te dragen aan het college van burgemeester en wethouders.
Samenvatting
Voorgesteld wordt om op de locatie Kerkeplaat Skaeve Huse te realiseren. Deze zijn bestemd voor personen die door hun afwijkende gedrag niet kunnen wonen in een gewone woonwijk of in een bijzondere woonvorm waar in groepsverband wordt geleefd. De voorziening zal primair een lokale functie vervullen.
Skaeve Huse zijn kleine, sobere woonunits die op enige afstand van elkaar en op ruime afstand van woongebieden worden geplaatst. Hiermee wordt voor veelal langdurig dak- en thuisloze personen een menswaardige en stabiele woonplek gecreëerd, die tot op zekere hoogte ruimte biedt aan afwijkend gedrag. Dit voorkomt overlast in de stad. Ondanks de afgelegen locatie zijn de Skaeve Huse een integraal onderdeel van de lokale samenleving en de keten van maatschappelijke
voorzieningen in Dordrecht.
De Skaeve Huse worden gerealiseerd doorTrivire en primair verhuurd aan personen die bekend zijn bij lokale hulpverleners. Individuele zorg en ondersteuning zijn mogelijk, maar niet verplicht. Wel gelden er regels omtrent het wonen en samenleven op het terrein. Een beheerder zal erop toezien dat deze worden
nageleefd. Hoewel de tolerantie voor afwijkend gedrag op het terrein van de Skaeve Huse hoger zal zijn dan in een reguliere woonwijk, zijn er ook hier grenzen aan wat acceptabel is. Medebewoners, eigenaren en gebruikers van de omringende
bedrijfspanden mogen geen overlast ondervinden.
Uitvoering van het procesvoorstel zoals weergegeven onder het kopje "Tijdpad, vervolg en evaluatie" creëert de voorwaarden voor daadwerkelijke realisatie van de Skaeve Huse op de locatie Kerkeplaat. Belanghebbenden in de directe omgeving van deze locatie zijn geïnformeerd over het voorgenomen besluit en worden actief betrokken bij de verdere uitwerking.
Inleiding
In de afgelopen jaren zien we dat bestaande aanbod van voorzieningen voor opvang en begeleid wonen binnen Dordrecht voor een kleine groep dak- en thuislozen niet langer toereikend is. Een deel van deze groep kan niet worden gehuisvest in een reguliere woning of in een bijzondere woonvorm waar in groepsverband wordt geleefd. Het betreft mensen die afwijkend en overlastgevend gedrag vertonen en - ook na langdurige behandeling - niet bereid of in staat zijn om dit te veranderen.
Er is daarom behoefte aan een aanvulling op het bestaande aanbod van voorzieningen voor opvang en begeleid wonen.
Concept
Skaeve Huse is een uit Denemarken afkomstig concept voor permanente huisvesting voor mensen met complexe problematiek. Het gaat om een kleinschalige voorziening met 5-10 sobere wooneenheden voor 1 of 2 personen, vergelijkbaar met 'tiny houses'. Deze worden op enige afstand van elkaar en op ruime afstand van
woonwijken geplaatst om de kans op overlast tot het minimum te beperken en voor de doelgroep een veilige en rustige woonomgeving te creëren.
De bewoners krijgen een reguliere huurovereenkomst met bijzondere bepalingen. Er gelden regels omtrent het wonen en samenleven op het terrein. Een beheerder zal erop toezien dat deze worden nageleefd. Zoals elke burger kunnen de bewoners van de Skaeve Huse op individuele en vrijwillige basis in aanmerking komen voor
maatwerkvoorzieningen, zoals (bijzondere) bijstand, ambulante begeleiding of beschermd thuis. De SDD houdt de uitgaven voor huur, verplichte verzekeringen en nutsvoorzieningen in op de uitkering en betaalt deze aan de rechthebbenden.
Ervaringen
In Nederland is sinds 2005 ervaring opgedaan met deze vorm van wonen. In mei 2016 waren er Skaeve Huse gerealiseerd in de gemeenten Kampen, Hilversum, Maastricht, Amsterdam, Arnhem, Tilburg, Nijmegen, Utrecht, Almere en Bergen op Zoom. Evenals Dordrecht betreft het middelgrote tot grote steden met een
centrumfunctie voor de regio.
De ervaringen in vijf Nederlandse Skaeve Huse projecten zijn in 2010 door
Platform 31 positief geëvalueerd. In de onderzochte projecten was niet of nauwelijks sprake van overlast voor de omgeving. De bewoners kwamen tot rust door de stabiele woonsituatie en de ruimte voor hun afwijkende leefstijl. Bijna de helft knapte ook duidelijk op in gedrag. Platform 31 concludeerde hieruit dat Skaeve Huse een 'win-win' situatie zijn voor zowel de direct betrokkenen als de lokale
samenleving. Berekeningen van het Leger des Heils laten daarnaast zien, dat de maatschappelijke kosten van de opvang in Skaeve Huse aanmerkelijk lager zijn dan die van de bestrijding van overlast in de stad.
Een bijkomstigheid van het wonen in Skaeve Huse kan zijn dat het gedrag van bewoners zodanig verandert, dat uitstroom naar een andere woonvorm of reguliere woning mogelijk wordt, dit is echter geen doel op zich. In de meeste gevallen zullen de huurders langdurig in de Skaeve Huse blijven wonen en zal de doorstroming laag zijn. Desondanks staan de Skaeve Huse niet op zichzelf, maar vormen ze een integraal onderdeel van de lokale samenleving en de keten van maatschappelijke voorzieningen in Dordrecht. De inrichting van de voorziening moet daarom aansluiten bij de lokale context. Dit blijkt ook uit de ervaringen van andere gemeenten.
Skaeve Huse in Dordrecht
In Dordrecht is woningcorporatie Trivire bereid om de Skaeve Huse te realiseren, en als verhuurder en huismeester (over de exacte invulling worden nadere afspraken gemaakt) op te treden. In eerste instantie gaat het om 5 wooneenheden en een eenheid voor parttime begeleiding. In overleg met de zorginstellingen zijn hiervoor
aangeslagen of ook maar opgestart konden worden. Uitgangspunt is dat elke eenheid aan één persoon wordt toegewezen. Alleen voor echtparen wordt hierop eventueel een uitzondering gemaakt. Er zal dus niet voor iedereen plek zijn, maar de verwachting van de zorgaanbieders is dat ook niet alle kandidaten deze stap
daadwerkelijk zullen willen zetten.
De gemeente heeft in dit project een faciliterende rol voor wat betreft de locatiekeuze, de ruimtelijke procedures, het betrekken van belanghebbenden, communicatie en eventueel het bieden van zorg en ondersteuning aan individuele bewoners. De voorziening zal primair een lokale functie vervullen, omdat de beoogde bewoners allemaal uit Dordrecht komen of zich al langere tijd in Dordrecht
ophouden.
Huisvesting in Skaeve Huse gebeurt op basis van vrijwilligheid. Het is daarom van belang dat de locatie van de Skaeve Huse en de inrichting van de voorziening aansluiten op de wensen en behoeften van de doelgroep. Dit betekent echter niet dat alles maar kan. Soberheid is een centrale waarde, die door de doelgroep wordt gedeeld. De tolerantie voor afwijkend gedrag zal bij de Skaeve Huse groter (moeten en kunnen) zijn dan in een reguliere woonwijk, maar kent ook grenzen.
Medebewoners, buurtbewoners, eigenaren en gebruikers van de omringende bedrijfspanden mogen geen overlast ondervinden.
Locatiekeuze
De afgelopen maanden is onderzoek gedaan naar geschikte locaties voor Skaeve Huse in Dordrecht. Deze verkenning leverde in eerste instantie een groslijst van ruim 30 locaties op. Om uiteenlopende redenen viel bij nadere toetsing een groot deel van deze locaties af. Dit had te maken met eigendomsposities, ontwikkelingsplannen, milieueisen en andere wet- en regelgeving. Juist door de criteria waren er geen gemakkelijke locaties, overal was nader onderzoek nodig. Uiteindelijk kwamen 5 locaties in aanmerking vooreen nadere afweging en besluitvorming. Deze locaties zijn ook voorgelegd aan onze externe partners zoals zorgaanbieders,
woningcorporatie Trivire, politie en handhaving om bij hen en de toekomstige gebruikers het draagvlak te peilen.
Op basis van deze verkenning heeft het college besloten in te zetten op realisatie van Skaeve Huse op de locatie Kerkeplaat.
Tegelijk met de verzending van dit voorstel aan uw raad zijn de belanghebbenden in de omgeving (buurtbewoners, eigenaren en gebruikers van de omringende
bedrijfspanden) over dit voornemen geïnformeerd. Uiteraard worden deze belanghebbenden ook bij de verdere uitwerking van de plannen betrokken.
De realisatie van Skaeve Huse is een deelproject van de opgave Thuis in de Wijk, hierover heeft u in mei 2017 de startnotitie besproken (dossier 1925335) waarvoor eind 2017 een meerjarige ontwikkelagenda aan u is voorgelegd. Deze opgave maakt op zijn beurt onderdeel uit van de Sociale Ontwikkelagenda, waarbinnen wordt gestreefd naar een totaalaanpak van vraagstukken op het gebied van wonen en zorg.
In oktober jl. bent u geïnformeerd over de vertraging van het traject (2032599).
Doelstelling
Met dit voorstel beogen we:
a. langdurig dak- en thuislozen een menswaardig bestaan te bieden;
b. in de stad de overlast door problematisch gedrag te verminderen.
Argumenten
la. Met de realisatie van Skaeve Huse wordt een ontbrekende schakel toegevoegd aan de keten van woonzorgvoorzieningen voor kwetsbare mensen met
psychische- en verslavingsproblematiek. Verwacht wordt dat de overlast die een deel van deze doelgroep veroorzaakt hierdoor zal afnemen. Tevens is de
ervaring dat ook het afwijkend gedrag zal gaan stabiliseren.
lb. De locatie Kerkeplaat voldoet aan de eerder dit jaar vastgestelde criteria:
- ligging op minimaal 100 meter van bestaande of toekomstige woonbebouwing en kwetsbare voorzieningen zoals scholen;
- niet meer dan anderhalve kilometer van het dichtstbijzijnde winkelcentrum;
- bij voorkeur afscherming van het terrein met groen of schutting, zowel om overlast te beperken als om de privacy en het veiligheidsgevoel van de bewoners te bevorderen;
- de grond is eigendom van de gemeente Dordrecht;
- de oppervlakte van de kavel is circa 1.000 m2;
- directe toegang vanaf de openbare weg;
- nabijheid van nutsvoorzieningen.
De keuze voor deze locatie kan rekenen op draagvlak bij de externe partners omdat:
- de locatie redelijk afgelegen is, maar niet te geïsoleerd;
- twee supermarkten op loopafstand te vinden zijn;
- de plek toegankelijke is waar toezicht en handhaving georganiseerd kan worden;
- het in de verwachting ligt dat de doelgroep deze plek kan waarderen aangezien zij hier al regelmatig verblijven.
2. Uitvoering van het procesvoorstel creëert de voorwaarden voor daadwerkelijke realisatie van de Skaeve Huse.
Kanttekeningen en risico's
Inwoners en ondernemers in de directe omgeving van de beoogde locatie zullen mogelijk vraagtekens zetten bij de realisatie van Skaeve Huse. Door inzet van een beheergroep waarin de omgeving een belangrijke rol speelt, verwachten we een goede verstandhouding te kunnen opbouwen en tot een voor alle partijen acceptabele inpassing van de Skaeve Huse te kunnen komen.
De doelgroep voor dit project bestaat uit mensen met een sterke behoefte aan autonomie en soms onvoorspelbaar gedrag. Het risico bestaat dat de Skaeve Huse niet allemaal permanent kunnen worden verhuurd of dat het project, dat in eerste instantie bedoeld is voor een periode van 5 jaar, voortijdig moet worden beëindigd.
Door zorgvuldige selectie van de huurders en actief beheer wordt dit risico tot een minimum beperkt. Trivire, zorgaanbieders, politie en gemeente zullen de komende jaren nauw blijven samenwerken om van dit project een succes te maken.
Gezamenlijk is de intentie uitgesproken Skaeve Huse voor minimaal 10 jaar te realiseren. Dit is tevens van belang om de exploitatie kostendekkend te maken. Dit
locatie. Uiteraard wordt hierbij rekening gehouden met ervaringen van de le vijfjaar en wordt tijdig gezocht naar een nieuwe geschikte locatie.
Tot slot kan - ondanks alle voorzorgsmaatregelen - niet 100% worden uitgesloten dat huurders van Skaeve Huse overlast zullen veroorzaken voor medebewoners of bedrijven in de directe omgeving. Wanneer deze situatie zich voordoet, zal snel worden ingegrepen om escalatie te voorkomen. Waar mogelijk wordt zorg verleend (b.v. door opname in een time-out voorziening), waar nodig wordt gehandhaafd. In het uiterste geval wordt het huurcontract ontbonden en de woning ontruimd. In het huurcontract worden hiervoor ontbindende voorwaarden opgenomen.
Kosten en dekking
Structureel 2018 2019 e.v.
Beheerder, huismeesterfunctie (le jaar kwartiermaker) 50.000,00 25.000,00 Huur 6® unit (kantoor, spreekuren etc.) gedeelde kosten.
Circa 400,00 pm 4.800,00 4.800,00
Inzet politie en Handhaving regulier regulier
Zorg en begeleiding vanuit TT&B en zorgaanbieders regulier regulier
Totaal 54.800,00 29.800,00
Incidenteel
Onderzoeken en advies. Afhankelijk van aantal. 7.500,00
Aanvraag omgevingsvergunning 5.000,00
Bouwrijp maken, aanleg infra. Gemiddeld is mede
afhankelijk van locatie. 25.000,00
Inrichting locatie: hekwerk, afscheiding, camera's 20.000,00
Inrichting units 15.000,00
PM 10.000,00
Totaal 82.500,00
Over de verdeling van deze kosten tussen de gemeente en Trivire wordt nog een nader besluit genomen. Hierbij gelden de volgende uitgangspunten:
• Trivire zorgt voor aanschaf, plaatsing, bouw en exploitatie van de zes units. Vijf voor cliënten, één voor kantoor en gedeelde voorzieningen.
• Cliënten betalen huur en energiekosten. Naar verwachting minus huurtoeslag circa
€ 250,- per maand.
• Cliënten ontvangen een reguliere bijstandsuitkering i.p.v. een daklozen uitkering.
Huur en andere vaste lasten worden ingehouden op uitkering.
De incidentele kosten die de gemeente in 2018 en 2019 voor dit project maakt, worden gedekt uit het programma Zorg en Ondersteuning. De structurele kosten gaan ook uit dit programma gedekt worden.
Duurzaamheid
Dit aspect wordt meegenomen in de verdere uitwerking van het plan. Zo zal
bijvoorbeeld worden nagegaan of er energie neutrale units kunnen worden geplaatst.
Communicatie en inclusief beleid
De twee belangrijkste doelgroepen bij de communicatie over dit project zijn de beoogde bewoners en de ondernemers/inwoners in de omgeving van de Skaeve Huse. De beoogde bewoners zijn nu al op de hoogte van het idee van Skaeve Huse en spreken daarover met de zorgverleners. Dat is de meest effectieve vorm van communicatie voor deze doelgroep, en deze zullen we dan ook blijven hanteren.
Gezien de beoogde locatie is het aantal direct betrokkenen in de omgeving relatief klein. Dat maakt een persoonlijke benadering mogelijk. Die persoonlijke benadering is ook wenselijk om goede informatie te geven over het project en mogelijke zorgen te bespreken. We bieden de omgeving gelegenheid om kennis te maken met reeds gerealiseerde Skaeve Huse en de ervaringen van de omgeving. Ook kunnen
belanghebbenden participeren in een beheergroep, waarin signalen uit de omgeving besproken worden.
Daarnaast is het belangrijk de stad te informeren. Dat doen we via de gemeentelijke kanalen (website, social media, gemeentenieuws) en de media. Door monitoring kunnen we bijhouden wat de reacties zijn, en daar zelf actief op reageren. Er zijn vele partners bij het project betrokken en in de projectgroep vertegenwoordigd.
Deze organisaties zorgen zelf voor de interne communicatie met hun medewerkers.
Tijdspad, vervolg en evaluatie
subdoel stappen termijn
A. draagvlak in omgeving beoogde locatie
Al. Informeren belanghebbenden over voorgenomen besluit A2. Start beheercommissie B. planologische inpassing
ontwikkeling B2. Verlenen omgevingsvergunning 8-14 weken C. in bruikleen geven kavel aan
Trivire Cl. Bruikleenovereenkomst sluiten 8-20 weken D. realisatie woningen en inrichting
woonomgeving Dl. Planning wordt medio januari gemaakt
E. beheerafspraken El. In samenspraak met partners en belanghebbenden
F. toewijzing woningen en
ingebruikname Fl.
Bijlagen
- ontwerp besluit.
