Betreft: Onderzoek naar buurtwarmte oostelijk deel bomenbuurt Hengstdal

(1)

Nijmegen, 24 april 2020

Betreft: Onderzoek naar buurtwarmte oostelijk deel bomenbuurt Hengstdal

Geachte heer Maessen,

Naar aanleiding van de brief van 17 april 2020 over het onderzoek naar buurtwarmte voor het oostelijk deel van de bomenbuurt in Hengstdal willen wij graag met u van gedachten wisselen over de inhoud van voornoemde brief.

Huurdersorganisatie De Gemeenschap (HOG) behartigt de belangen van huurders van Woonwaarts en inzake het onderwerp van uw brief de belangen van hen die in het aangewezen plangebied wonen. Van de woningen in dat gebied, wordt circa 90% (454 woningen) bewoond door huurders van Woonwaarts. De overige 10% (49) betreft particulier eigenaren.

De brief roept veel vragen op. Ongetwijfeld zal een aantal van deze vragen ook naar voren worden gebracht op de nog door u te organiseren bijeenkomsten. Met dit schrijven willen wij ingaan op de opzet van het onderzoek, de deelname door bewoners aan het project en/of de coöperatie en enkele technische en financiële aspecten.

Aard en reikwijdte van het project

In uw brief is meerdere malen sprake van het woord onderzoek teneinde vast te stellen of

“een buurtwarmtepomp een goede oplossing is”, “of een Buurt Energie Systeem mogelijk een oplossing is”, “of het in meerdere buurten van Hengstdal zou kunnen passen”. Het onderzoek lijkt in eerste instantie vooral informatief van aard, waarbij uit de resultaten moet gaan blijken of praktische uitvoering maatschappelijk haalbaar is (acceptatie door bewoners, financiering, juridische vormgeving e.d.) en of een Buurt Energie Systeem (BES) in tecnische zin het gebruik van aardgas kan gaan vervangen.

Echter, in andere passages in de brief lijkt het onderzoek zich uit te strekken tot daad-

werkelijke uitvoering: graafwerk, vervanging van de cv-ketel door een afleverset, aanleg

van buizen in de woning en eventueel aanpassing van de cv-installatie.

(2)

Hiermee verschuift het kader van het project van inventariserend onderzoek naar een experiment – met de bewoners als proefpersonen – om ervaringen op te doen voor andere (delen van) wijken in Nijmegen.

De keuze voor de techniek en uitvoering van het project lijken ook vast te liggen:

alternatieven worden niet onderzocht.

1. Behelst het onderzoek tevens de tenuitvoerbrenging van het project?

2. Valt het project te kenschetsen als een experiment of pilot?

Voorwaarden en toetsing van het project

In de brief staat dat met het BES “waarschijnlijk een even hoge temperatuur naar de woning brengt als nu het geval is met de cv-ketel”, en direct daarop volgend: “U merkt geen verschil” - een onzekerheid gevolgt door een absolute uitspraak.

Het uitgangspunt bij de overstap is dat het BES betaalbaar is en minimaal hetzelfde comfort levert als het huidige systeem. Of dit uitgangspunt wordt bereikt blijkt uiteraard pas nadat het BES geïnstalleerd is en hangt tevens af van de formulering van concrete en toetsbare voorwaarden waaraan het systeem moet gaan voldoen.

3. Welke zijn de concrete voorwaarden die gesteld worden aan het BES aangaande het comfort?

4. Hoe wordt het comfortniveau in de praktijk getoetst?

5. Gedurende welke tijdsperiode wordt het comfortniveau getoetst?

6. Gaan – al dan niet subjectieve – ervaringen van bewoners met het BES onderdeel uitmaken van de evaluatie van het project?

Omkeerbaarheid van het project

Voor de uitvoering van het onderzoek worden in de woning leidingen aangelegd, de cv- installatie zonodig aangepast en de cv-ketel vervangen door een afleverset.

7. Als in de praktijk blijkt dat het BES niet voldoet aan de het vereiste comfortniveau, wordt dan de oorspronkelijke situatie hersteld en teruggegrepen op de warmte- en warmwatervoorziening op basis van aardgas?

Deelname bewoners aan het project

U stelt dat “een buurtwarmtepomp en buurtwarmtenet er alleen komt als u en uw buren meedoen”.

8. Betekent dit dat voor de uitvoering van het project álle bewoners moeten instemmen met het project en zo nee, welk minimumpercentage wordt dan wel gehanteerd om het project uit te voeren?

9. Als een eventueel minimumpercentage is vereist en wordt bereikt, zijn de niet- instemmers dan verplicht om deel te nemen aan het project?

10. Als het minimumpercentage niet wordt gehaald, wat is dan het alternatief?

(3)

Deelname bewoners aan de coöperatie De buurt wordt eigendom van het BES.

11. Het project zal worden uitgevoerd door of in opdracht van de gemeente Nijmegen, Woonwaarts en/of Alliander. Het eigendom van en de verantwoordelijkheid voor het BES lijkt vervolgens bij de bewoners te worden neergelegd. Waarom nemen de genoemde partijen niet deze verantwoordelijkheid op zich?

12. Betekent dit dat alle op het systeem aangesloten bewoners tesamen eigenaar zijn van het systeem? Of moet men zich als lid van de coöperatie aanmelden om het mede- eigenaarschap te verwerven?

13. Bestaat het bestuur van de coöperatie uit vrijwilligers of professionele werknemers?

14. Hoe wordt de bestaanscontinuïteit van de coöperatie gewaarborgd?

De keuze voor een warmtepomp

De inzet van een warmtepomp roept de vraag op of het huidige comfortniveau betreffende verwarming en warmwatervoorziening geëvenaard zal kunnen worden, vooral in het licht van de soms slechte ervaringen met lucht-water-warmtepompen.

15. Is er sprake van een open systeem of een gesloten systeem (warmtewisselaar)?

16. Is er sprake van een gescheiden systeem voor enerzijds de toevoer van warmte voor verwarming van tapwater en anderzijds toevoer van warmte voor verwarming van de woning?

17. Wat is de temperatuur van het water bij het afleverpunt in de woning voor de verwarming van tapwater en voor verwarming van de woning?

18. Kunnen huishoudens individueel de temperatuur in de woning regelen?

19. Is de snelheid waarmee tapwater en radiatoren op temperatuur gebracht kunnen worden gelijk aan die van het huidige systeem met cv-ketel?

20. Wordt de gasaansluiting in de woning afgesloten en zo ja wie draagt hiervoor de kosten?

21. In het geval dat het systeem uitsluitend voor verwarming van de woningen gaat fungeren én de gasaansluiting wordt afgesloten, moet dan niet alsnog het elektriciteitsnet worden verzwaard ten behoeve van het gebruik van elektrische boilers voor de

warmwatervoorziening en het koken op inductieplaten?

22 Worden er voorzieningen getroffen voor het koken op inductieapparatuur, zoals het aanbrengen van een extra groep in de meterkast, een 3-faseaansluiting in de keuken en de levering van een inductiekookplaat en zo ja, wie draagt hiervoor de kosten?

De financiering van het project

Ten behoeve van de realisatie worden subsidies aangevraagd.

23. Welke bijdragen leveren respectievelijk de gemeente Nijmegen, Alliander,

Woonwaarts en de betrokken huishoudens in de financiering (van onderdelen) van het

project?

(4)

Het zal duidelijk zijn dat voor een afgewogen beslissing over deelname aan het project de betrokken bewoners goed en volledig geïnformeerd zullen moeten worden. Wij

verwachten dat de antwoorden op de hier door ons gestelde vragen daaraan een bijdrage kunnen leveren.

Met vriendelijke groet,

namens het bestuur van Huurdersorganisatie De Gemeenschap,

Wim Reijnen , voorzitter Jaap Gersie, secretaris

cc. Woonwaarts

cc. Duurzaam Hengstdal

(5)

<e-content site=”Verhuren” library=”Incasseren en beheren huur” contenttype=”Machtiging” FileLeafRef=”Brief storno «pers015»”

Huurovereenkomst=”Title==«contr001»” Onderwerp=”Intrekken machtiging vanwege storneren” />

Per 1 mei 2019 zijn woningbouwstichting De Gemeenschap en Standvast Wonen samen Woonwaarts info@woonwaarts.nl | www.woonwaarts.nl | 024 - 382 01 00 | Postbus 389 6500 AJ Nijmegen

KvK 10017041 | IBAN Huurbetaling NL54 BNGH 0285 155 423 1/3

Huurdersorganisatie De Gemeenschap Postbus 1283

6501 BG Nijmegen

Datum 27 mei 2020

Onderwerp Reactie op jullie brief over het onderzoek naar een Buurt Energie Systeem Kenmerk Bestuur / SW

Status Publiek

Beste Wim en Jaap,

Dank je wel voor jullie brief namens de HOG. Jullie stellen goede vragen over het onderzoek naar buurt energie systeem in het oostelijke deel van de Bomenbuurt in Hengstdal. Ik stel jullie betrokkenheid erg op prijs.

In mijn reactie op jullie brief lezen jullie waarom Woonwaarts meedoet aan dit onderzoek. En

waarom een Buurt Energie Systeem en de aanpak bij Woonwaarts passen. Daar waar het al kan, geef ik antwoord op jullie vragen.

Woonwaarts is ambitieus als het om duurzaamheid gaat

Al onze huizen moeten aardgasvrij worden. Dat is een afspraak die voor alle corporaties in Nederland geldt. Eén van de doelen die wij bij de fusie tussen De Gemeenschap en Standvast Wonen hadden geformuleerd was: onze huizen in Hengstdal maken we aardgasvrij en CO2-neutraal. We grijpen dus alle kansen aan om mee te denken en mee te doen als de mogelijkheid zich aandient. Dat gebeurt nu in Hengstdal: een van de eerste wijken die aardgasvrij wordt. Zoals het er nu uitziet, kan Hengstdal niet op het warmtenet worden aangesloten. Voor deze wijk is dus een andere oplossing noodzakelijk.

We zitten in de onderzoeksfase

Dit onderzoek doen we samen met Alliander, Duurzaam Hengstdal en gemeente Nijmegen. We hebben elkaar nodig om een compleet beeld te krijgen van de buurt, het type huizen, de techniek en van de mensen die er wonen. Gelijktijdig onderzoeken we ook de financiën, want ik vind het

belangrijk dat we woonlasten-neutraal verduurzamen. Tot slot onderzoeken we ook hoe een Buurt Energie Systeem van de buurt kan worden en wat daarvoor nodig is. Als uit onderzoek blijkt dat het Buurt Energie Systeem qua techniek, kosten en draagvlak een goed alternatief is voor aardgas, gaan we verder naar een volgende fase(vraag 1).

Een Buurt Energie Systeem is sociaal duurzaam

Dat vind ik het mooie aan deze oplossing. Als het Buurt Energie Systeem er komt, wordt het van de buurt. Bewoners krijgen zeggenschap. Dat maakt het Buurt Energie Systeem sociaal. En hiermee sluit een Buurt Energie Systeem aan bij het uitgangspunt van Woonwaarts: ‘sociaal duurzaam’.

(6)

Het vormgeven en inrichten van een Buurt Energie Systeem doen bewoners samen

De techniek van een Buurt Energie Systeem, noemen we het Modulair Energie Systeem. Technische componenten hiervan zijn al op meerdere plaatsen toegepast en zijn de pilotfase voorbij (vraag 2).

Het Modulair Energie Systeem bestaat uit standaard bouwblokken. Hierdoor is (in de toekomst) uitbreiding van en koppeling met meerdere netten en warmtebronnen mogelijk. Dat is nieuw (vraag 2).

Bewoners geven zelf vorm aan het systeem. Samen met professionals komen ze tot een inrichting. En samen bepalen ze de randvoorwaarden, bijvoorbeeld over comfort, hoe we dit toetsen, in welke tijdsperiode we dat doen en hoe we evalueren (vraag 3, 4, 5 en 6).

Bewoners bepalen ook hoe de zeggenschap eruit ziet. Dit zullen we met bewoners onderzoeken.

Daar horen jullie vragen 11, 12, 13 en 14 ook bij. In Nederland is zeggenschap over een Buurt Energie Systeem nieuw. Je kunt dit deel van het project een pilot noemen (vraag 2). Gelukkig kunnen we gebruik maken van inspirerende voorbeelden uit Denemarken waar coöperatief warmtebezit al heel normaal is.

Met een Buurt Energie Systeem stimuleren we eigenkracht

Ook dit sluit aan bij een van de uitgangspunten van Woonwaarts. Ik ben me ervan bewust dat je

‘eigenkracht’ niet ‘zo maar’ organiseert. Daar is meer voor nodig. En dit past ook niet bij iedereen.

Daarom besteden we samen met Alliander, Duurzaam Hengstdal en gemeente Nijmegen zorgvuldig aandacht aan dit proces. En gaan we met huurders en eigenaren in gesprek om wensen en ideeën te bespreken. Maar ook om erachter te komen wat zij nodig hebben zodat zij een Buurt Energie Systeem op ‘eigenkracht’ kunnen beheren.

Het Buurt Energie Systeem is een project van fases

We zitten in de onderzoeksfase. We onderzoeken nu of een Buurt Energie Systeem haalbaar is. Na afronding daarvan (waarschijnlijk in november) besluiten we of het verantwoord is om verder te gaan naar fase 2. Zo voorkomen we dat we moeten teruggrijpen naar aardgas (vraag 7).

Als we besluiten dat we verder gaan, zal het Buurt Energie Systeem in een beperkt aantal huizen worden aangelegd. Verloopt deze fase goed, dan sluiten we meer huizen aan op het Buurt Energie Systeem.

Qua techniek is een aantal dingen duidelijk

Hieronder lezen jullie de antwoorden van Alliander op jullie vragen 15 tot en met 22.

 Er is sprake van een open én een gesloten systeem. Open voor de verwarming en gesloten (via een warmtewisselaar) voor het warme tapwater. In de woning komt een

warmtewisselaar (vraag 15).

 Ja, er sprake van een gescheiden systeem voor enerzijds de toevoer van warmte voor

verwarming van tapwater en anderzijds toevoer van warmte voor verwarming van de woning (vraag 16).

 Warm water komt via de afleverset met 70 graden de huizen binnen. De afleverset verdeelt het water naar 1) de tapwaterleidingen voor douchen en warm water en 2) de

verwarmingsleidingen in uw huis (vraag 17).

 Iedereen kan zelf zijn temperatuur in huis regelen (vraag 18).

(7)

 Alle huizen gaan uiteindelijk van het aardgas af (vraag 19). Een Buurt Energie Systeem is wellicht een oplossing. We onderzoeken of het Buurt Energie Systeem een goed alternatief is voor aardgas.

 De snelheid waarmee tapwater en radiatoren op temperatuur gebracht kunnen worden is sneller dan die van het huidige systeem met cv-ketel (vraag 20).

 Het elektriciteitsnet hoeft niet verzwaard te worden (vraag 21).

 In de meeste huizen zal de meterkast uitgebreid worden met een extra kookgroep. En is er in de keuken een perilex stopcontact nodig. Woonwaarts zorgt hiervoor. Een deel van het onderzoek gaat over ‘financiën’ en hoe we de mogelijke subsidie kunnen besteden. Dan hebben we ook meer duidelijkheid over wie de kosten kan dragen voor een inductie kookplaat (vraag 22).

We vroegen subsidie aan

De subsidie is voor het onderzoek naar de haalbaarheid van een Buurt Energie Systeem. Gelijktijdig is de subsidie ook voor de (eventuele) uitvoering van dit plan; dat is de volgende fase als blijkt dat de buurt dit wilt. Als de subsidie wordt toegekend én als het Buurt Energie Systeem een goede oplossing is, kunnen we ook kijken hoe we omgaan met het aanbrengen van een extra groep in de meterkast, een 3-fase aansluiting in de keuken en de aanschaf van een inductiekookplaat (vraag 22). En ook hoe we de kosten gaan verdelen. Dit hebben we nog niet vastgelegd (vraag 23).

Vanzelfsprekend heb ik veel contact met Alliander, Duurzaam Hengstdal en gemeente Nijmegen Ik ben benieuwd wat jullie ideeën zijn over de participatie met onze bewoners in Hengstdal. En hoe jullie zelf denken over een minimum percentage, al dan niet verplichte deelname en alternatieven om onze woningen in Hengstdal aardgasvrij te maken. We zullen samen met bewoners jullie vragen 8, 9 en 10 beantwoorden.

Het Buurt Energie Systeem biedt kansen om onze huizen in Hengstdal aardgas vrij te maken Ik ben er enthousiast over. Het is een oplossingsrichting die we samen onderzoeken. Ik hoop dat jullie na het lezen van mijn reactie op jullie brief ook overtuigd zijn dat een Buurt Energie Systeem een oplossing kan zijn. En dat deze aanpak een goede manier is om te onderzoeken of een Buurt Energie Systeem in Hengstdal haalbaar is.

Op de website van gemeente Nijmegen staan veel gestelde vragen met antwoorden

Deze zijn te lezen via nijmegen.nl/aardgasvrij/vragen-en-antwoorden/. Bij een van de vragen ‘wat is een Buurt Energie Systeem?’ vind je een link naar een animatie over het Buurt Energie Systeem. De vragenlijst wordt overigens steeds aangevuld. Zodra we antwoorden hebben op jullie vragen, zetten we deze er ook bij.

Hartelijke groet, Woonwaarts

Paul van Roosmalen Directeur-bestuurder