Naam student: Heleen Janssens Leergroep OLO 3B

(1)

ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS

Naam student: Heleen Janssens Leergroep OLO 3B

Naam mentor: Mr. Tuytschaever Marnick Mevr. Van de Walle Claudine

Klas

4 Aantal lln.: 21 School: GBS Nazareth – Eke, Drapstraat 78 – Steenweg 132

DINSDAG 12/03/’16 Handtekening mentor + datum:

Van 08.45u tot 09.45u

Leergebied(onderdeel): Nederlands – Begrijpend Lezen

Lesonderwerp: Célines Grote Oorlog – Johan Ballegeer

Leerinhoud:

Feiten, begrippen, relaties, methodes, attitudes.

 Voorkennis Ijzertoren, Eerste Wereldoorlog

 Tekst lezen ‘Célines grote oorlog’, en begrijpen (a.d.h.v. vragen)

 Een korte tekst schrijven gebaseerd op de tekst

Leerplandoelen: Onderwijsnet:

OVSG

Nederlands – Lezen:

 NED LE 1.9: De leerlingen kunnen aangeven met welke bedoeling schrijvers deze teksten schrijven.

 NED LE 1.10: De leerlingen kunnen de gegeven oriëntatievragen beantwoorden indien ze vooraf worden gesteld.

 NED LE 1.13: De leerlingen kunnen op basis van de niet-talige kenmerken aanduiden uit welke bron een tekst afkomstig is.

 NED LE 1.8 De leerlingen kunnen het teksttype aanduiden indien verscheidene teksten zijn gegeven over hetzelfde onderwerp.

 NED LE 2.1: De leerlingen kunnen zich op basis van de illustraties een beeld vormen over de te verwachten inhoud van een tekst en hun persoonlijke ideeën hierover meedelen.

 NED LE 2.2: De leerlingen kunnen zich op basis van de titel een beeld vormen over de te verwachten inhoud van een tekst en hun persoonlijke ideeën hierover meedelen.

 NED LE 2.7: De leerlingen kunnen hun voorkennis over het onderwerp meedelen door te vertellen, te tekenen of te dramatiseren.

 NED LE 2.10: De leerlingen kunnen de verkennende inhoudsvragen beantwoorden indien ze vooraf worden gesteld.

 NED LE 3.2: De leerlingen kunnen de betekenis van een gelezen woord, uitdrukking of afkorting vragen aan de leraar of aan een medeleerling.

 NED LE 3.2: De leerlingen kunnen de betekenis van een gelezen woord of afkorting opzoeken in een schoolwoordenboek.

Nederlands – Schrijven:

 NED SCHR 2.2: Teksten uitschrijven, rekening houdend met de afstand en met het

verwerkingsniveau. Daarbij komt onder meer aan de orde: Voor een gekend persoon verslagen

schrijven van verhalen, gebeurtenissen, informatieve teksten.

(2)

Lesdoelen:

1. Voorkennis over de Eerste Wereldoorlog verwoorden a.d.h.v. bezoek aan de Ijzertoren in Diksmuide. (2.7)

2. Verkennen op de tekst ‘Célines grote oorlog’ met behulp van communicatie- en oriënteringsvragen zoals ‘de bedoeling, wat, wie, doelgroep,…’. (1.9, 1.10 , 1.13) 3. Verwoorden en voorspellen waarover de tekst zal gaan aan de hand van de titel en de

bijhorende afbeeldingen. (2.1, 2.2)

4. Verwoorden waarover de tekst gaat door de tekst in stilte lezen gefocust op inhoudsvragen.

(2.10)

5. Correct gebruik maken van een woordenboek bij het opzoeken van een betekenis van een woord. (3.2)

6. Correct toepassen van de strategie ‘vragen aan ander persoon’ bij het achterhalen van de betekenis van een moeilijk woord. (3.2)

7. Een korte tekst schrijven gebaseerd op de inhoud van de gelezen tekst. ( schr 2.2)

Beginsituatie specifiek voor deze les:

Situering in het leerproces:

aanbreng inoefening herhaling evaluatie

Voorkennis van de klasgroep:

 De leerlingen zijn de vorige dag op uitstap geweest naar de Ijzertoren in Diksmuide, hier maakten ze kennis met de Eerste Wereldoorlog.



Leerling-specifieke gegevens:

 Zijn er leerlingen die nog moeite hebben met begrijpend lezen? Hoe wordt hiervoor gedifferentieerd in de klas?

 Is het leestempo/leesniveau van de leerlingen sterk uiteenlopend?

Bronnen:

volgens de APA-normen

 Bundel Zeeklas (Door leerkrachten vierde leerjaar GBS Nazareth – Eke)

 Boek: ‘Célines Grote Oorlog’ – Johan Ballegeer

Bijlagen:

bordschema, ingevulde werkbladen, teksten, …

 Leestekst

 Ingevulde werkblaadjes

Materiaal/locatiewijziging:

 Werkbundels

 Leesteksten

 Boek: Célines Grote Oorlog – Johan Ballegeer

 Fragment: http://www.een.be/programmas/in-vlaamse-velden/marie-eindelijk-verpleegster

 Kaartjes

 Laptop

(3)

LESOPBOUW

1. Klasgesprek: herhaling uitstap Ijzertoren in Diksmuide.

oriëntatie instructie verwerking afronding

5’ 1



Verloop:

De lkr. bespreekt met de lln. de uitstap van de vorige dag naar de Ijzertoren in Diksmuide.

 Welk museum hebben we gisteren bezocht? (Ijzertoren)

 Waarover ging dit museum? (Eerste Wereldoorlog)

 Wanneer viel de Eerste Wereldoorlog? (1914 -1918)

 Wie kan nog iets vertellen dat hem/haar is bijgebleven over de uitstap naar de Ijzertoren?

 Vrije invulling door leerlingen, laat de lln. elkaar aanvullen in hun antwoorden.

 Wat heeft het meeste indruk op jouw gemaakt? Wat vond je verschrikkelijk, fantastisch, heeft je verbaasd?

 Kan zowel over inhoudelijke zaken als activiteiten gaan.

Vandaag gaan we hier nog wat op verder door en zullen een tekst hierrond lezen.

2. Verkennen van de leestekst.

5’ 2;3 Boek



Verloop:

De lln. nemen hun werkbundel bij op de tekst ‘Célines grote oorlog’ naar het boek van Johan Ballegeer.

Vandaag zullen de leerlingen deze tekst lezen en proberen te begrijpen.

 De leerkracht heeft het boek meegebracht om te tonen aan de lln. Ze mogen dit eens doorgeven en bekijken. Lln. die er na de les nog in geïnteresseerd zijn, mogen dit vragen aan de lkr. en mogen verder in het boek lezen.

We bekijken eerst eens de tekst, de lln. bekijken de prenten, lezen de titel,…

* Wat is de titel van deze tekst? (Célines grote oorlog)

* Wie heeft het boek geschreven, wie is de auteur? (Johan Ballegeer)

* Wat valt je op aan de tekst? (Er zijn foto’s, alinea’s,…)

* Wat zie je op de foto’s? Waar bevinden we ons op de foto’s? (loopgraven)

* Hoe zien zo’n loopgraven er uit? -> Denk ook eens terug aan gisteren!

* Welk soort tekst zal het zijn? -> Tip het komt uit een boek. (Een verhaal)

* Bekijk eens de titel, wat valt er op? (Er staat Grote Oorlog en niet Eerste Wereldoorlog)

* Hoe komt dit? (Vroeger wist men nog niet dat er een Tweede Wereldoorlog zou uitbreken, dus toen noemde dat nog de Grote Oorlog)

* Als je kijkt naar de titel en de foto’s, waarover zal de tekst kunnen gaan? (Over hoe het er aan toe ging in de loopgraven, het standpunt van een meisje in de oorlog,…)

3. Individueel lezen van de leestekst.

15-20’ Leesteksten



(4)

Verloop:

De lln. lezen de tekst individueel en in stilte.

Moeilijke woorden die de lln. niet begrijpen duiden de lln. aan.

Differentiatie:

Indien er een groot leestempoverschil is tussen de leerlingen kan dit worden opgevangen door de leerkracht. De leerkracht leest dan het laatste deeltje van de tekst klassikaal, zodat de leerlingen die daar nog niet gekomen waren de hele tekst hebben gelezen/en gehoord. De leerlingen die al klaar waren horen het laatste stuk dan nogmaals, wat geen kwaad kan voor het begrijpen van de tekst.

4. Bespreken van de leestekst.

5’ 4,6 Leesteksten



Verloop:

* Waren er woorden in de tekst die je niet begreep? Welke?

-> Laat de leerlingen die het woord wel kennen eerst eens uitleggen aan de klas. Indien niemand het woord kent, legt de leerkracht het woord uit.

-> De leerkracht kan zelf ook nog een aantal moeilijke woorden geven uit de tekst die de leerlingen moeten verklaren. (zie:

aangeduid in de tekst)

* Waarover ging de tekst? (Het hoofdpersonage Céline maakt de Eerste Wereldoorlog mee. Ze verliest aan het begin van de oorlog haar ouders. Céline wordt opgenomen in een ander gezin en ze besluit om verpleegster te worden, ze maakt haar studies af en gaat soldaten gaan verzorgen aan het front. In het verhaal ervaart ze

verschillende aanslagen en het leven in de loopgraven.)

* Zijn er elementen die je herkent van uit ons bezoek aan de Ijzertoren? Welke?

* Welk gevoel geeft deze tekst jou? Hoe komt dat?

* Wat vond je van deze tekst? Wie sluit daar bij aan? Wie denkt iets anders?

5. Verwerking leestekst: Werkbundel

15’ 5

Werkbundel Leestekst Woordenboeken



Verloop:

De lln. nemen nu hun werkbundel met de vragen bij de tekst.

De leerkracht overloopt de vragen klassikaal zodat alles duidelijk is voor de lln.

Daarna gaan de lln. per twee aan de slag en gaan op zoek naar antwoorden in de tekst.

Ze noteren in potlood, zodat ze straks kunnen verbeteren.

Zijn er voor de eerste vraag woordenboeken beschikbaar?

Vraag 1: De lln. gaan op zoek naar de betekenis van wapenstilstand in het woordenboek. -> Indien er geen woordenboeken aanwezig zijn, wordt de betekenis klassikaal besproken. Ze noteren ook de juiste datum : 11 november Vraag 2: Herhaal kort met de lln. welke windrichtingen ze kennen en waar ze liggen. -> eventueel aanvullen op de windroos.

Vraag 3: De lln. gaan op zoek naar hoe het wordt gezegd in de tekst. De eerste letter kregen ze al.

(5)

De lkr. schrijft de antwoorden ook nog eens op het bord!

Is er een speciaal verbetersysteem in de klas? Welke kleur wordt er gebruikt voor de verbetering?

6. Verwerking leestekst: Een briefje naar het thuisfront.

10’ 7 Kaartjes



Indien er nog tijd over is…

Verloop:

De lln. weten nu hoe het er aan toe ging in de loopgraven.

Vaak verbleven de soldaten er maanden aan een stuk in verschrikkelijke omstandigheden.

Ze konden niet zomaar even naar huis, waar vaak vrouw en kinderen in angst afwachten tot hun man weer thuiskwam.

Het enige dat ze af en toe konden doen was een brief schrijven naar het thuisfront. Maar ze wisten niet of deze wel goed zou aankomen.

Opdracht:

De lln. schrijven een korte brief naar het thuisfront. Ze doen dit vanuit het standpunt van de soldaat. Ze beschrijven dus hoe het er aan toe gaat in de loopgraven en in de oorlog. Hiervoor gebruiken de lln. de inhoud van de tekst die ze net lazen en wat ze gisteren in de Ijzertoren zagen en geleerd hebben.

Het moet maar een kort briefje zijn, en de lln. letten op hun spelling, hoofdletters en leestekens.

Maak even duidelijk dat het doel is dat de lln. via het briefje andere laten begrijpen hoe het er vroeger als soldaat aan toe ging in de loopgraven en in welke omstandigheden ze moesten leven.

De lln. mogen, als ze dit willen, hun briefje aan de klas voorlezen.

7. Afsluiter: Fragment – In Vlaamse Velden

5’

Fragment: http://www.een.be/programmas/in-vlaamse- velden/marie-eindelijk-verpleegster

Laptop



Verloop:

Als afsluiter is er een kort videofragment uit de serie ‘In Vlaamse Velden’ -> Laat lln. vertellen waarover het gaat als ze de serie kennen.

 Fragment afspelen op de laptop van de lkr.

De serie draait ook rond een meisje dat gaat verplegen in de oorlog.

In het fragment zie je hoe het er aan toe gaat wanneer ze net in een veldhospitaal binnenkomt.

* Wat zag je in het fragment?

* Hoe ging het daar aan toe?

* Heb je gelijkenissen gemerkt met de leestekst?

(6)

(7)