• • •
fl et en ocra .1e •
NUMMER 879 VRIJDAG 22 JULI 196i
V erbrol~en evenwicht
PRIKKELSTeldet•sstiehting levert vernietigende-
e Nedel'landse publiek: twee I•rO·
cent ·veel vertrouwen in Koekoek, 36 procent weinig vertJ:ouwen in Koekoek (bp).
• N e1lerlamlse publiek: zeven p1•ocent ·veel vet·trouwen in Vonde·
Iing, zestien procent weinig ver- tt·ouwen in Vondeling (pvda).
.kritiek op
IN 1962 heeft de. Prof. mr. B. M. Tel- dersstichting een zeer gedocumenteerd rapport uitgebracht over ,de groei van de onderneming en het vennootschaps- recht, dat alle aspecten . behandelde van en constntctieve voorstellen deed tot her- ziening van deze tak van ons recht in verband . met de realiteit van het be- drijfsleven .in onze dynamische maat- schappij. Sindsdien is in 1965 het rap- port inzake de herziening van het on- dernemingsrecht verschenen van de com- missie-Verdam, die, zoals uit de opdracht blijkt, de gehele structuur van de on- derneming tot haar terrein kon rekenen.
Den Haag 1Jerwacht:
TIJDELIJK ZON
De leden van de regering mo·
gen eindelijk een zonnige periode tegemoet zien. Zij hebben dat ver·
diend ook, want de laatste maan·
den hebben zich voortdurend zwar·
te wolken samengepakt boven de hoofden van ministei'S als Vonde·
Iing, Smallenbroek en ook premier Cals zelf. De laatste stormen heb·
ben de afgelopen dagen nog in het kabinet gewoed, tijdens zeer moeizame begrotingsbespreldngen.
Maar nu mogen zij toch spoedig met vakantie gaan. In bet buiten·
land zullen onze ministei'S de zon lnmnen opzoelren, die zij op het binnenlandse politieke front zo node hebben moeten missen. Als zij willen dat de zon voor hen zal blijven schijnen, kunnen zij het beste nimmer van htm rec,es terug·
ket;en.
VAKANTIES
In verband met de vakanties verschijnt ons blad tot eind angus·
tus om de· veertien dagen. De vol·
gende week zult u Vrijheid en De·
mocratie daarom niet in uw brie·
venbus vinden. Op 5 augustus verschUnen wij weer wel. De num·
mers van 12 en 26 augustus zullen uitvallen.
De Commissie heeft dan ook · danig gec liefhebberd op dit gebied, met name om de factor arbeid in ge juridische struc·
tuur van de onderneming .. tot haar recht te. doen komen. Aangezien de N.V:~ de belangrijkste onden1eniingsvorm in ohs land is, heeft het rapport van de com- missie-Verdam wijzigingen in ons ven- nootschapsrecht voorgesteld.
Tegen deze voorgestelde wijzigingen heeft de Teldersstichting zojuist een nieuw geschrift gepubliceerd . waarin wordt gereageerd op de voorstellen ván · de meerderheid (men mag zeggen de kleinst mogelijke meerderheid, nl. 9 te- gen 7) en wel voornamelijk op de po- gingen de macht van de raad van com- missarissen uit te breiden ten lwste niet alleen van de directie, maar o0k ten na- dele van de aandeelhouders,
"Verbroken Evenwicht" is de titel van dit geschrift, dat uitmunt door kortheid, duidelijkheid en zakelijkheid.
BELEMMERING
IN vele jaren vennootschapspraktijk is, aldus het geschrift, een evenwicht ont- staan tussen taak en bevoegdheden van directie, commissarissen en aandeel- houders, waardoor een krachtig, eensge- zind en constructief beleid met stabili- teit en continuïteit mogelijk is. Dit even- wicht dreigt te worden verbroken door de voorstell~n van de meerderheid der commissie-Verdam. De directie is de "on- dernemer", d.w.z .. de initiatiefnemer van wie uiterste slagvaardigheid wordt ver- langd. De raad van commissarissen houdt toezicht op het beleid waarbij de nadruk niet valt op het preventieve (behalve bij beslissingen waarvoor statutair zijn goed- keuring wordt ·vereist) maar op het re- pressieve.
De commissie-Verdam wenst dat de commissarissen· hun taak vervullen "bin- nen het raam van het algemene belang".
Het geschrift verwijst - stellig niet in argeloosheid - in ·een noot erop, dat de Nazi-herziening val). het Duitse recht in 1937 aan het bestuur van de N.V.·op- droeg "der gemeirie Nützen von Volk und Reich" te bevorderen, een bepaling die thans is geschrapt. Het is de centrale overheid, die telkens bepaalt wat "het algemeen belang" is. (Wij weten wat dit in de praktijk zou betekenen).
Maar binnen de N.V. wil het ontwerp- Verdam de raad van commissarissen bevoegdheden geven, die thans aan de aandeelhoudersvergadering toekomen: de vaststelling der jaarstukken, waard.oor de debatten in de aandeelhoudersverga- deringen een slag in de lucht worden.
Commissarissen en niet de aandeelhou- dersvergadering zouden de bestuurders moeten bcnoen1en.
Bovendien zou de raad van commissa- rissen het karakter van een "super-direc- tie" krijgen omdat allerlei bestuursda- den volgens dwingend wettelijlt voor- schrift voorgesteld of goedgekeurd zou- den moeten worden. Deze gevallen zijn zo slordig geformuleerd, dat zij tot ve- lerlei moeilij].;:heden aanleiding Jmnnen geven.
Gezien de noodzakelijke eenheid en slagvaardigheid van de leiding is de raad van commissarissen wel een uitzondel'- lijk ongelukkig gekozen beslissend be- stuurscollege en drager van bestuursbe- voegdheden, vooral wanneer die raad uit
de vertegenwoordigers vàn belangen·
groepen zm.ï- gaan bestaan. De maat- regelen voorg·estèld door de "negen" van
. de èom'misstecv èrdam zouden derhalve het in de praktijk gegroeide en beproefde evenwicht tussen de drie machten in de N.V. in béweging brengen, aldus con-.
eindeert het gesèhrift. Het goed fünetiÓ- neren van de N.V. zal, naar gevreesd moet worden; door een en ander ernstig worden belemmerd.
STAP TERUG
HET geschrift, aan welks samenstelling experts op vennootschapsgebied als prof. Haardt, mr. Treurniet en mr. Wij- okerheld Bisdom hebben meegewerkt, le- vert een vernietigende kritiek op liet herzieningsplan van de "negen" van de Commissie-Verdam waarin naast prof.
Van der Grinten en prof. Sanders geen vennootschapsdeskundigen zitting had- den (maar wel "sociale hervormers" als Romme, De Gaay Fortman en de Wiardi- Beckman-Stichting-leqen Den Uyl en Valkhof kennelijk de boventoon voerden).
(Vervolg op pagina 9)
-• - Nedel'landse publiek: minder dan één procent veel vertrouwen ''iti-Bakker, dertien procent weinig_
vertrouwen in Bakker (cpn).
··e· · Nederlandse publiek: dl'ie 1•ro·
cent veel · vertrouwen in Smallen· · broek; vijf procent weinig vertroU·
wen in Smallenb.I'oek (ar).·
• Netlerlandse publiek: één pro·
cent veel vertrouwen in Ne1ler·
horst, twee proeeut -web1ig ver·
tromven in Nederborst (pvda).
e' N ederlamlse publiek: zeven procent veel vertrouwen. in Toxo·
pens, vier procent .weinig vertrou·
wen in Toxopeus (vvd).
• (Ex)-hoofdcommissar!s H. J.
van der Molen: "Wel is duidelijlt aan het licht getreden hoe wankel een positie kan zijn als een enkel artikel uit een reglement abrupt een einde kan maken aan een loop- baan, indien ~et wordt toegepast door hen, die wel plichtsbesef be- zitten, doch de kracht missen om te doen wat hun plicht voorschrijft.
Maar mocht u onverhoopt een der- gelijk onrecht ervaren, weest dan getroost: "De ware ramp is on- recht te begaan."
• •
•
Pag.
Pag.
Pag.
3: Joekes over bezuinigingsdebat 9: Verhouding VVD-J.OVD 11: Gezinsuitgaven in Nederland
EINDOORDELEN
§§DE landspolitiek heeft In de bewogen weken die voorat gingen aan het zo- merreces van de Tweede Kamer enigermate aan duidelijkheld gewonnen.
Wij weten nu tenminste dat de drie regeringspartijen nog steeds vertrouwen stellen in miljoenen-goochelaar Vondeling en In sigarendoos-ontslag-man Smallen-
broe~ ·
De KVP heeft weliswaar tets geroepen over het "opschorten. van een eîndoor- deel", maar met dergelijke kreten, die slechts tot doel hebben wat gemakkelij- ker de bakens te kunnen verzetten (als het te laat is), strooit men meer zand In eigen dan In andermans ogen. Eindoordeel of niet, men heeft nu gevonnist:
duim omhoog voor Smallenbroek, duim omhoog voor Vondeling.
++ +
DE tactiek van op de lange baan schulven die minister Smaltenbroek ken- nelijk volgt met betrekking tot de affaire-Van der Molen (waar blijft de commissie van onderzoek?) vinden wij ronduit ergerlijk, Als er één manier is om een toch al danig ·geschokt vertrouwen In het gezag nog verder te doen afbrokkelen, dan Is het wel deze. Algemeen heeft de mening postgevat - terecht of niet -·dat er aan het ontslag van de heer Van der Molen een luchtje zit. Een minister die daarop niet snel reageert begaat niet alleen een politieke blunder van ·de eerste orde, maar laadt bovendien de verdenking op zich dat hijzelf in de hele geschiedenis niet brandschoon is. En als dat laatste zo Is, doch hij er zich niets van aantrekt ten koste van een ontslagen ambtenaar, handelt hij In strijd met de fatsoensno•·men.
Komt de beloofde commissie niet gauw, dan hoeft het niet meer. Zij zal toch al moeite hebben de twijfel aan haar objectiviteit weg te nemen.
++ +
HET numerus ciausus ontwerp van minister Diepenhorst heeft. gelukkig de eindstreep niet gehaald. Door niet af te treden heeft de m1n1ster de ver- antwoordelijkheid voor he·~ verder te voeren beleid -op zich genomen. Hij kan, om h.et maar eens populair te zeggen, de zaak niet in de SO<'!J laten cl1·aaien en dim vervvijtend m"'t :::ijn vinger naar de Tweede f(amer wijzen. Die Kamer zou dan, zeer terecht, kunnen opmerken dat de bewindsman dan tnólar had moeten aftreden toen z;jn wetsontwe1·p werd verworpen.
Er zal geïmprovis0erd nr:·:leten worden 0111 de rt1oeiiijke situatle met bett·ek!.:ing tot de ruimte en andere opleidingsmogelijkheden voor medische s·~udenien het hoofd te kunnen biecl(;)n. Caa•·naast za! een nieuw beleid met een visie voor langere termijn ontwild,eld moeten worden.
Geen nood, de heer Diepenhorst behool't tot het kabinet van s·~erl<e mannen, die het wel zullen klaren. Met de parlementaire zege van ~vd/\, ARP en KVP ••• tot het eindoordeel er op volgt.
2 • vrijdag 22 juli 1966 VRIJHEID EN DEMOCRATIE
Verhe~g'end. verkiezingsresultaat
•
N.V. AANNEMERSBEDRIJF v /h J. ST AM
'KORTENAERSTRAAT 3 te ZWIJNDRECHT TELEFOON (01850) 2 86 63
Nu acht zetels
•
1n
Eerste Kamer
Het resultaat van de Eerste-Kamer- verkiezingen op 6 juli in de groepen l l (Groningen, Drenthe, Overijssel en Gelderland) en IV (Zuid-Holland) was voor onze partij zeer verheugend : aan- gezien in gröep IV een derde zetel werd behaald, kwam de VVD-f'mctie in de Eerste Kamer van 7 op 8 zetels.
Herkozen werden in groep 11 ir. J.
Baas te Zutphen .en ir. H. J. ·Louwes te Ulrum, in groep IV mr .. H. van Riel te 's-Gravenhage en de heer S. J. van den Bergh te Wassenaar. Nieuw geko- zen werd in deze groep mevrouw drs.
J. F. Schouwenaar-Franssen te Biltho- ven.
De woorden "nieuw gekozen" zijn in feite niet geheel juist, aangezien me- vrouw Schouwenaar van 1956 tot 1963 reeds deel heeft uitgemaakt van onze Eerste Kamer-fractie. In 1963 .legde zij dit lidmaatschap neer, in verband met het feit dat zij tot het ministerschap van maatschappelijk werk we_rd · geroe- pen.
Mevro1~w drs. J .. F. Schouwenaar- Franssen, (op}nieuw ge7cozen 11Jerste·
Kamerlid.
Mevrouw S,chouwertaar, die sedert ok- tober 1965 ook zitting in het hoofdbe- stuur van onze partij heeft, geniet in de VVD een zo grote bekendheid, dat wij menen met dit verheugende be- richt te mogen volstaan. Onze hartelijke gelukwensen .gaan uit zowel naar haar, als naar haar herkozen fractie-genoten.
WONINGBOU\V
-·
UIT DE PARTIJ
•- Zuidlaren
. In de algemene ledenvergadering die de VVD-afdeling Zuidlaren op 5 juli hield,, werd de lijst voor de komende Kamerverkiezingen na een geanimeerde discussie vastgesteld. Na het huishou-
delijk gedeelte van de vetgadel'fng hield het. oud-gemeentcraad!:.lid me- vrouw A. M. Westra-Krist eeh ~mor
dracht over ·de· organisatie van onze partij. Daarna bracht onze wethouder, de heer H. S. Kanon, verslag uit over de gang van zaken in onze gemeente gedurende de laatste maanden, waarbij _hij o.a. de begroting, de recreatie-plan-
nen en het nieuwe satelliet-dorp b~sprak.
HET GEHA-NDICAPTE KIND • Uden Op 5 juli hield de VVD-afdeling Uden een lèdenvergadering in verband mtt de vaststelling van de groslijst voor de verkiezing van de leden der Tweede
·TIJDENS een tweede oriënteringsmid- dag voor Utrechtse· vrouwen heeft mevr. drs. J. F. Schouwenaar-Franssen een lezing gehouden over de ontwikke- ling van. het gehandicapte kind. In haar inleiding gaf zij eerst een overzicht van het ontstaan van de politieke pai-tijoo in het algemeen en van de taken van meedenkende en meebesturende leden van ónze eigen partij in het bijzonder.
•. Als Volkspartij zal onze belang.~telHug
naar alle bevolkingsgroepen uitgaan. Op economisch gebied naar de zwoaltkeren en. de sterkeren. Op geestelijk .~ebied
rt·aar .dè minder- en méérbegaafden. Op sociaal gebied naar de groepen 1ie drei- gen achter te blijven zodat zij l;!elemmerd worden in de ontplooiing van hun persoonlijkheid.
Tot deze laatste categorie behoren de gehandicapten. Zij hebben dezelfde rech- ten als de gezooden en de overheid zal vele barrières moeten wegnemen d<.1or middel van ·subsidies om voorzieningen te treffen voor geschikte huisvesting, opleiding personeel, voorlichting én re- sèarch.
De rol van het kind is in de laatste
BRANDBEVEILIGING Officieel goedgekeurd
Talrijke attesten SIMPLUS N.V. • DORDRECHT
VISSTRAAT 6-8- TEL. 3344* (1850)
_Vrijheid en[vv]
Democratie o
Weekblad van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie.
Adres van de administratie (zowel voor abonnementen als voor advertenties): Witte de Withstraat 73 te Rotterdam (postbus S24 te Rotterdam).
Tel. 010 • 1110 00, abonnemen- ten toestel 219, advertenties toestel 224. Postgiro: 40, t.n.v.
Nieuwe Rotterdamse Courant N.V.
Hoofdredacteur:
Ph. C. la Chapelle jr.
Adres van de redactie:
Nieuwe Herengracht 89 B te Amsterdam-C.
honderd jaar sterk veranderd. Vroegc:r, nu lang geleden, leverde het kir.d de beweegkracht voor het "spoelen" ]n de textielfabrieken en voor het "draaien van het grote rad" in zijn "blauw gerutte kiel". En dan van 's morgens 5 uur tot 's avoods l1 uur. In Utrecht werd 25 pct. van alle arbeid ·door kinderen verrièht. De wet van Van .Houten maa.k- te hier in 1874 een eind aan.
Rondom 1870 kw~m, er- een opleving in het geestelijk leven en hiermee Wf'r- den de ogen geopend voor de noden va~
vrouwen en kinderen. Een tijd van Vl'el liberaal initiatief waarin veel verenigin- gen voor gebrekkigen, doofstommen, blinden en epileptici werden opgericht.
DE stand van vandaag kan het best.
geschetst worden met wat feiteliike gegevens over gehandicapten. Men schat dat er in ons land 10.000 à 12.000 spas- tici zijn, 1.000 à 1.500 polio~patiënten, 10.000 lijders aan asthma, 10.000 epilep- tici, 100.000 à 200.000 orthopedisch gehan- dicapten, 300.000 slechthorenden, 5.000 doven· en 7.000 blinden. En wat doen wij
eraan? ·
In Amsterdam, Rotter.dam; Utrecht en Leiden zijn Mytylscholen. Verder zijn er - verspreid over het hele land - 6 blindeninstituten (scholen voor slecht- zienden zijn in opkomst - Werkplaats in Bilthoven); 5 doveninstituten; 20 scholen voor . slechthorenden; 7 kinder- revalidatieóorden; 3 verenigingen van ongeveer 10.000 ouders van meest zwak·
zinnigen. Er zijn ca. 250.000 zwakzinni·
gen, dat is 2 . pct. van de bevolking.
Voor deze geestelijk gehandicapten zijn er : 65 particuliere inrichtingen met 35.000 pupillen van alle leeftijden, ca.
3()0 BLO scholen met 41.000 leerlingen, ca. 20 kinderdagverblijven met ca. 400 kinderen. De capaciteit van deze ver- blijven zou tot 6000 kinderen moeten worden uitgebreid.
Bijzonder belangrijk is de veranderde mentaliteit. Vandaag komen ouders sa·
men om met elkaar kinderdagverblijve>n op te richten. Vroeger hield men ht.>t kind angstvallig thuis! Revalidàtieteams van artsen en maatschappelijk .v-erkers geven adviezen aan de sociale diensten die de uitkeringen verzorgen. Zo lang- zamerhand komt de zorg voor deze kin- deren van de grond. Ook de voorlich·
Kopij voor deze•rubriek te zenden aan mej.
Joh. Springer, Alexanderstraat 16, Haarlem
ting • ·aan de ouders. Het kind zal met het gezin met zijn handicap moeten leren leven. De krachten die in de men·
sen leven moeten ontplooid worden zo- dat aan eigen revalidatie wordt mee·
gewerkt.
Een zuiver liberaal beginsel! Het woord "revalidatie" staat nu ook voer het eerst in het r.ieuwe gemeentepro- gram. De overheid steune waar nodig.
Evenals voor bejaarden zouden er dienstencentra moeten komen waar de regionale teams adviezen geven. Er is behoefte aan gezinsvervangende tehui- zen met besturen bestaande uit de ouders met een vader en moeder aan het hoofd. Beschutte werkplaatsen voor jon- ge mensen die in hun eigen levensonder- houd willen· voorzien.
MAAR ook vakantie! :Dr. G. J. Kusen, . . kaakcllirurgi te Utrecht, toonde na Kopij voor deze rubriek te zenden aan mej.
vakantiehuis te Hattem. Het medische en àl het verzorgende werk gedurende deze vakantieweken wordt hier door vrijwilligers gedaan die eigen vakantie daarvoor reserveren. Er werd veel bui- ten gespeeld en het was hartverwar- mend om te zien hoe iedereen alles in het werk steldè om de zwaar gehandi- captCill , ,mee" te laten doen en hun ook iets van blijheid te kunnen geven.
Mevrouw Schouwenaar heeft ons één facet van maatschappelijk werk op bij- zonder deskundige en indringende wij&e naqerbij gebracht waarvoor de Utrecht- se vrouwen haar dankbaar zijn.
G. Huese-Laming.
J"oor uw was
naar
BOBG-D
Tevens uw adres voor Chemisch Reinigen N.V. STOOM- EN CHEMISCHE WASSERIJ
v.h. C. D. BORGH & Zn.
Benevoysstraat 76 ... Rotterdam ... Telefoon S26SI • S6235
_ Kamer. Het bleek onmogelijk een ver- antwoorde keuze te maken uit de k::m- didatenlijst, omdat men de meeste kan- didaten niet kent. Dàarom is het te ver- wàchten dat bijna alle zittende leden van de VVD . in de Tweede Kamer opni·~uw op een verkiesbare plaats zullen :komlón.
Zij immers genieten be:kendheid door ra- dio, televisie en pers.
Onder de 141 voorgedragen kandidatoo zullen er allicht zijn die betere kwa1itei·
ten hebben dan sommige afgev<taràig- den die thans zitting hebben in de Ka- mer.
Uit de vergadering kwam de wens naar voren dat de verkiesbare plaats('n beter la,ndelijk verdeeld zullen worden.
In de huidige samen-stelling van de VVD·
fractie komen acht van de dertien. lt!df'n uit Zuid-Holland. Er zijn echter elf rro-
vincies. ·
De vergadering bleek van meni11g d~t
de lijsttrekker. voor de Kamervflrk~ezin
gen geadviseerd moet worden door pu- bliciteits-experts, die alle moderne mid- delen moeten gebruiken die nodig zijn voor eeri doeltreffende verkiezingscam- pagne. De campagne's, zoals die in Amerika worden gevoerd, kunnen daar- bij als richtlijn dienen.
• Leenen-Vreeland
De afdeling Loenen-Vreeland heeft zich vorige week woensdagavond zeker niet voltallig (tv-voetbal!) maar wel zeer intensief en uitgebreid (want lang- durig) bezig gehouden met de voorlopi·
ge lijst van kandidaten voor de Tweede Kamer. Bovendien werd een wijziging in de samenstelling van het bestuur tot stand gebracht, in verband met de ern- stige en langdurige ziekte van· de voor- zitter van de afdeling, de heer J. W.
van der Horst uit Loenen. De heer J. W. van Esveld uit Vreeland heeft het secretariaat· overgedragen · en zál voorlopig het voorzitterschap waarne- men. Tot secretaris is benoemd mr.
I. H. Schuilwerve, Hollandstraat 11 in Loenersloot.. ·
• Uitgeest
;Het dagelij·ks bestuur van de VVD- afdeling Uitgeest heeft een ingrijpende wijziging ondergaan als gevolg van de beëindiging van het waarnemend voor·
zitterschap door drs. K. Clay en de split·
sing van de gecombineerde fun~tie van secretaris-penningmeester. De samen- stelling van het bestuur is nu: W.
Kraaier, voorzitter, A. van Doorn, se•
cretaris en drs. D. Jaeger, penningmees·
ter.
De tweede (pas gewonnen) raadsze- tel zal wegens gezondheidsredenen niet _worden bezet door de heer A. v~
Doorn, maar door de heer Chr. P. Duyn, die dus flamen met drs. Clay de VVD- fractie zal vormen.
Het ledental van de afdeling is in een half jaar tijds verdrievoudigd en be·
draagt thans· 32.
vrijdag 22 juli· 1966 - 3
Prof. Witteveen kaatste minister Vondeling de bal terug:
. . . . _'
Ons Tweede-Kamerlid de hee1·
'l'h. H. Joekes gaat in nevenstaand artikel in op het debat dat in 's-lands vergaderzaal werd ge- voerd ove1· minister- Vondelings bezuinigingsnota. Elders in dit blad, op pagina '(, vindt men een beschouwing van onze medewer- lmr de heer J. van Galen over de financiële problematiek, wa.ar·
voor het kabinet-Cals zich thans ziet gesteld.
de botte bijl
wilde wCg rondgeslagen"
"Dit lS
• •het
HET debat over de bezuinigingen van het kabinet-Cals, waarmc0
·.· · de· Tweede Kamer verleden week de zitting 1965-'66 besloot, was in verschillende opzichten een teleurstellende vertoning. Politieke spanning zat er nauwelijks in, aangezien ·het van het begin af duidelijk was. dat de regeringspartijen het kabinet voorlopig ook m dit opzicht nog de hand hoven het hoofd zouden houden.
Minister V on deling bewees opnieuw dat de Kneuterdijk andere eisen stelt aan de rekenkunst dan de lagere school. Hij kwam uiteraard opnieuw op de proppen met de "tegenvallers", die in het voorjaar ten bedrage van negen- lionderd mi1ljoen guJlden op de blijkbaar niets vermoedende hoofden van hem en zijn collega's waren neergedaald en hij zocht zijn verdediging hoofdzakelijk :in een aanvaf op zijn voorgangel', prof. Witteveen. Bovendien vertoonde hij een sterke neiging zich met betrekking tot de doelmatigheid van zijn .bezuinigingen ad 159 miljoen gulden nu ailvast te dekken achter de andere ministers, die voor de uitvoe,l'ing elfVan in de eerste plaats verantwoordelijk zijn.
BEZUINIGINGSDEBAT WERD TELEURSTELLENDE VERTONING TER rechtvaardigir.g van het (door
ons van het begin af als te hoog onderkende) tempo, waarmee het k1bi- net op financieel gebied van start was gegaan, beriep minister Vondeling zich op het Centraal Plan Bureau, dat in 1965 ten tijde van de opstelling van de begroting voor 1966 nog een gun- stig beeld schetste van de economische vooruitzichten voor dit jaar. Het kabi- mit heeft geen beter kompas om op te varen dan dat van het CPB, riep hij bijna klaag·lijk uit.
N.V.
qesticht in januari 1965, omvat de volgende onder- nemingen:
EERSTE NEDERLANDSE AUTO·
RIJWIELFABRIEK N.V.:
Solex bromfietsen · elektrische huishoudelijke toestellen • elektrisch handgereedschap • ventilatoren
INDOLA N.V.:
kosmetica - interieurverzorging N.V_ INDUSTRIËLE ONDER·
NEMING W. H, BRASKAMP:
ventilatoren • kappersappara·
tuur - elektrische huishoudelijke toestellen
CHEMISCHE FABRIEK INDOLA COSMETICS N.V.:
chemische produkten VOKAP N.V.:
interieurverzorging
N.V. ELEKTROTECHNISCHE MECHANISCHE INDUSTRIE (EMI): elektromotoren - ventila- toren - professionele motoren N.V. PHARMACEUT. CHEMI- SCHE FABRIEK v / h
E. M. BRASKAMP:
farmaceutische arHkelen INTERHEEM N.V.:
exportmaatschappij
N.V. GEBR. VAN NIFTRIK:
kunststoffen Fabrieken in:
Den Haag, Rijswijk, Voorburg, Utrecht, Putte (N.Br.).
Om· meer dan één reden was de speech, waarmee de KVP-woordvoerder dr .. Lucas het debat opende, opmerke- lijk. Het was zijn .parlementaire zwanen- zàng, aangezien hij op 30 september a.s.
de Kamer verlaat om plaats te maken voor een jongere partijgenoot. Door de jaren heen is niemand vinniger tegen geldontwaarding en buitensporige staats- invloed van leer getrokken dan hij;
de vaste commissie voor financiën ver- liest in hem een uitnemend voorzitter.
Dr. Lucas' bij<1m-r;e aan het debat was zo kritisch - "de minister heeft voort- durend zijn zorg over de inflatie uitge- sproken maar van bestrijding van de inflatie heb il• weiuig of niets geme1•kt"
- dat een motie van afkeuring als sluitstuk haar niet zou hebben misstaan.
Maar de KVP en de amlere regerings- padijen hadden kenuelijl• al Oll voor-
haJ~d besloten hun oonleel over het fi.
nanciële beleid van het kabinet uit te stellen tot de behamleling van (le begro- ting voor 1967 in het najaar, zodat de woorden van dr. Lucas niet in da<len
·wenlen on1g·ezet.
VERNIETIGEND
PROF. Witteveens analyse van de ge·
gebeurtenissen die tot de debàcle van minister Vondelings financieel beleid hadden gevoerd vormde het hoogtepunt van het debat. De zachtmoedige tooo, die prof. Witteveens betoogtrant ken·
merkt, maalü zijn kritiek nog eens zo vernietigend. Hij zette uiteen hoe de huidige moeilijkheden waren ontstaan:
juist toen onze economie zich, mede dank zij enige temporiseringsmaatrege- len die het kabinet-Marijnen t~idig had uitgevaardig·d, aan het herstellen was van de schok die de loonexplosie in 1964 had veroorzaakt, voegde het in- middels opgetreden lmbinet-Cals een
"ambitieus nieuw programma" aan de
Dr. Lucai
Prof. Witteveen
bestaande prioritei~en van woningbouw en belastingverlaging toe.
Ondanks een "groot program van be- lastingverhoging" wist minister Vonde- ling een inflatoire ontwiJdteling niet te voorkomen. Hoe kwam dat? De extra uitgaven begonnen al in 1965 en gingen dus voor een deel vooraf aan de be!as- tingverhoging, terwijl de belofte dat die
extra uitgaven dooi' le.ningen zonden worden gefinancierd, niet gestand werd gedaan; de begroting 1966 vertoonde e0n ongedekt tekort van 150 miljoen; zelfs in 1966 werkte de belastingdekking slechts. met een zekere vertraging door;
en de wijzigingen aangebracht tijdens de begrotingsbehandeling leidden tot een verdere verslechtering van het >'3.1-
do.
In oktober 1965 had .minister Vomle·
ling zijn voorganger verweten <lat deze
"te krap" beg1·oot had. Nu, in juli 19!lfl, kon die \'oorga.uger laten zien <lat het · werl•elijke begrotingstekort vóor 1.96fi hoogstwaarsch\jnlijk m e e r d a n t w e e k e e r z o g r o o t zal blijken te zijn als het werkelijke tekort voor 1965.
ONS PLAN
ALS het plan van de VVD was uitge- voerd zou de inflatoire impuls, ver·
oorzaakt door het tijdsverschil tussen de belastingverhoging en de uitgaven·
stijging achterwege zijn gebleven, aldus prof. Witteveen. Ons plan voorzag im- mers een geleidelijker uitgavenstijging waardoor geen belastingverhoging nodig zou zijn geweest. Ook de lonen zouden dan geen extra stimulans van een be- lastingverhoging hebben ontvangen, ter- wijl de kapitaalmarkt ruimer zou zijn geweest.
In enltele brede trekken schetste prof.
Witteveen de misère en verspil·
ling waartoe de nijpende kapitaal- schaarste door de huidige over-investe- ringscrisis dreigt te leiden, met name op het gebied van de bouw. "De vrees bekruipt mij dat wij ·wellicht over niet zo lange tijd in de zorg zullen zijn, niet over overspanning maar over werkloos- heid."
De bezuinigingen van de r_egering wa·
ren inderdaad dringend nod1g. Maar !!1 bedroegen zij in totaal slechts 159 mil·
joen - minder dan één procent van het totaal der rijksuitgaven - zij waren
"buitengewoón drastisch". De nu uiige- vaardigde investeringsbeperkingen wa- ren immers niet op een bepaald even- wiehtscriterium gebaseerd, maar op de min of mèer toevallige vraag welke uitgaven wèl en welke nog niet con- tractueel waren vastgelegd. Met een toe·
speling· op een verwijt, dat minister Vondeling· ons in oktober 1965 m'lakte, zei prof. Witteveen: "Dit is de botte
· bijl in het wilde weg· rondgeslagen."
.,De minister vindt nu stukjes van ons plan terug na het aanvankelijlt te heb- ben afgewezen." In dit verband noemde 'prof. Witteveen de aangekondig·de be·
zum1gmgen op het hoger ooderwijs, de ontwikkelingshulp, de rijksgebouwen- dienst; de Zuiderzeewerken en de sub- sidies · van het departement van cul·
tuur, recreatie en maatschappelijk wer·k.
Ook de personeelsstop van het Rij!' hoort bij dit lijstje. Op sommige pun- ten gaan de bezuinigingén van minister Vondeling zelfs nog verder dan onze voorstellen van destijds.
SCHAAMTELOOS
BIJ zijn verdediging kwam minister Vondeling na een mat begin pas g·oed op temperatuur toen hij - voor de zoveelste keer sdnds zijn optreden - de. schuld op zijn voorganger probeerde te werpen. Zijn grote grief was dat minister Witteveen in februari 1965 nog een gunstig beeld van de ontwikkeling der begroting 1965 aan de Eerste Ka- mer hád voorgehouden en dat hij twee maanden later bij de kabinetswisseling op geen enkele wijze had aangeduid dat die begroting zou worden over- schreden. "Enkele weken later bleek, dat er een geweldige overschrijding zou plaatsvinden!" riep minister Von- deling bijna triomfantelijk uit. ,
Maar dat was wel heel schaamteloos met twee maten meten. Dezelfde on- aangename verrassing overviel immers minister Vondeling - die blijkbaar uit de ervaring van begin 1965 geen lering had getrokken - nog maar enltele maanden g'eleden. Overigens met dit be-
Minister Vondeling
langrijke verschil dat het lmbinet·Marij·
nen ten tijde van zijn aftreden duidelijk op weg was naar het economisch&
overwichtsherstel, terwijl het kabinet- Cals al in ernstige financiële moeilijk·
hel16ft zat toen de extra tegenvallers bekend werden.
Aan het einde van het debat moe'lt minLo;;ttn- Vondeling, iu antwoord op da kritiek die van ''rijwel alle zijde~I over hem was uitg·estort, beloven (lat de plannen van het kabinet-Cals in I'almer tempo zullen worden uitgevoerd. En <lat Is dan wat er na nauwelijks meer dau één jaar is overgebleven van de forse nieuwe aanpak van een kabinet, dat ver- leden week door de NRC wer<l beschre·
ven als "het kabinet van sterk verzwak·
te mannen."
VERTREKKEN
DE VVD en de OHU hadden alle reden om ten slotte in een motie uit te spreken dat de financiële poli- tiek van de regering heeft gefaald.
Doordat de KVP en de ARP zo ver nog niet waren en tegenstemden, werd de motie verworpen. Volgens sommig-e kranten hadden wij de motie zo scherp gesteld dat de regeringspartijen er niet voor zouden kunnen stemmen, om- dat wij op dit moment geen regerings- crisis zouden wensen. Die veronderstel- ling is volstrekt onjuist. De motie gaf onze mening precies weer. Wij zouden - in het belang ·van ons hele land - het kabinet-Cals liever vandaag dan mor- gen zien vertrekken.
Th. H. JOEKEl
4 - vrijdag 22 iuli 1966
Vreemde argumenten
ONGEWILD heeft wethouder drs. Da- moiseaux (sociale zaken) een tipje opgelicht over de komende wethouders- 'verlüezingen. De heer Damoiseaux; die voor de kvp zitting heeft in de gemeente- raad, heeft zijn collega's namelijk een brief geschreven. Deze brief is niet aan de pers verstrekt, 'maar de inhoud ervan is toch . uitgelekt. Aldus zijn we in de gelegenheid er hier iets over te zeggen.
De heer Damoiseaux heeft de ge- meenteraad meegedeeld, ~at hij niet voor een herbenoeming tot wethouder in aan- merking wenst te komen. De reden is dat hij zich heeft laten benoemen tot al- gemeen secretaris van de Nationale Raad voor Maàtschappelijk werk, in de pla:;tts van mej. mr. Tjeenk Willink, het PvdA-lid van de Eerste Kamer. Zijn nieuwe functie laat zich niet verenigen met het wethouderschap. Hij. zàl trou- wens ook geen deel (meer) uitmaken van de nieuwe gemeenteraad; dit laatste.
in tegenstelling tot zijn aanvankelijk voornemen. Drs. Damoiseaux vindt zelfs zijn nieuwe functie niet meer verenig- baar met het raadlidmaatschap.
INTERESSANTER is intussen wa~,trom
de heer Damoseaux zich uit het ge-
meentebestuur terugtrekt. Hij zegt er- van overtuigd te zijn geraakt, dat het welzijn van· onze burgerij in hoge mate nadelig wordt beïnvloed door de naar zijn mening verouderde bestuursindelin- gen in de Haagse ~glomeratie. De wo-
ningnood is binnen onie stad onoplos- baar. Terecht, zo schrijft hij verder, klonken er uit de Haagse gemeenteraad stemmen, die er aan twijfelden of Zoe- termeer voor ons wel·~~n oplossing biedt.
Stadssanering is, om dezelfde reden, nauwelijks mogelijk. (Om deze opvat- ting àls het ware te logenstraffen hebben l;l; en w. de gemeenteraad juist dezer dagen een overzicht verstrekt over de saneringsplannen!) De heer Damoiseaux vervolgt: Welk groot probleem men .ook ter hand neemt, of men nu spreekt over economische ontwikkeling, dan wel ovér sociaal welzijn of verkeers- en andere
vra~stukken, telkens blijkt, dat onze stad beklemd zit binnen het keurslijf van de administratieve grenzen.
De pogingen om in deze situatie ver- andering te brengen, zijn, naar zijn me- ning, tot mislukking gedoemd, zolang het uitgangspunt blijft handhaving van de huidige administratieve indelingen.
Omdat.,z.i. niet te verwachten valt, dat de verschuivingen in de nieuwe raad het nieuwe college zullen stimuleren tot ver- hoging van zijn activiteiten in deze - het tegendeel zal vreest hij het geval zijn - beklèmt hem e.en eventueel ver- dere. medeverantwoordelijkheid voor de :administratie van de stad, waar besturen binnen het genoemde keurslijf nauwelijks mogelijk is.
En hij vervolgt dan: persoonlijk hoop ik dan ook dat de re.gering in staat zal zijn, de verstarde situatie te doorbreken, nu .dit op basis van vrijwilligheid onmo-
g~lijk blijkt.
Drs. Damoiseaux geeft hierna nog een tweede motief voor zijn besluit heen te gaan. Hij was bereid geweest een twee-
d~. termijn van vier jaar wethouderschap te, àanvaarden. Langer evenwel dan acht jaar heeft hij, zo schrijft hij, nimmer ge- ambieerd. En dan komt het tipje van de .sluier, waarover we hiervoor repten:
Nu ik echter geconfronteerd ben met de mogelijkheid, dat door mij een geheel nieuwe portefeuille zou moeten worden beheerd, is er voor mij, gelet op het vorengaande, geen reden meer aanwezig
VRUHEID EN DEMOCRATIE
Waardering
DE Amsterdamse politie heeft zondag- avonC! demonstranten in vracht- auto's geladen en naar de verste uithoe- ken van de stad gebracht. Vandaar moesten de jongelieden maar weer te voet zien terug te komen. Dit optreden is natuurlijk niet humoristisch bedoeld, .maar het appelleert wel aan het Am-
sterdamse gevoel voor humor.
De demonstratie was gericht tegen de Amerikaanse oorlogvoering in Vietnam.
Men was van plan zich netjes aan de verkeersregels te houden, geen leuzen te schreeuwen en geen spandoeken mee te dragen. Van mening dat zulk een wijze van demonstreren niet gebonden behoort te zijn aan enige vergunning, hadden de demonstranten principieel geweigerd een vergunning te vragen. De politie had gewaarschuwd dat zij ter- stond zou ingrijpen als de demonstratie zonder vergunning gehouden zou wor- den. Voor de manier waarop dit ge- beurd is hebben wij meer waardering dan .voor een erop los slaan. Intussen rijst wel de vraag of de politie niet eigen rechter- tje heeft gespeeld.
het wethouderschap te blijven vervullen, daar ik dan na vier jaar opnieuw een ter hand genomen beleid zou moeten af- breken.
TOT zover drs. Damoiseaux. Een en- l,ele kanttekening past hierbij o.i.
wel. In de eerste plaats zijn wij van mening, dat de heer Damoiseaux zijn bezwaren over de bestuurlijke vorm in de Haagse agglomeratie tot het verl,eer~
de adres heeft gericht, afgezien van het feit, dat hij voorbij gaat aan een vóór zijn intrede in de .flaagsè gemeenteraad genomen beslissing, namelijk om te ge- raken tot een agglomeratieraad. Het wa- ren enl,ele randgemeenten, het provin- . ciaal bestuur ~n de regering, die zich
daartegen met kracht hebben verzet.
De heer Damoiseaux is een ambitieus man met grote bekwaamheden. Wanneer hij in de samenwerking met de randge- meenten geen been meer ziet, vinden we dat een ernstige zaak. Toch geloven we, dat hij met name ten opzichte van Zoe- termeer te pessimistisch is, ofschoon ook wij ons wel bewust zijn, dat er grote moeilijkheden kunnen optreden bij e·en gedeeltelijke overplaatsing van de Haag-
(Vervolg op pagina 11)
llllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllll\llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll!lllllllllllllllllllllll'illlllllllllllllllllllllllllllllllll!llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll!lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllll!lllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll!lllllllllll!llllllllll
Nog. geen verkeersdienst
IN tegenstelling tot Utrecht is Rotter- dam nog niet aan eèn zelfstandige gemeentelijke verkeersdienst toe. Door de verkeersnota van burgemeester en wethouders voor keilllisgeving aan te ne- men hebben de Maasstedelijke vroeden onlangs te keiUlen gegeven dat zij voor- alsnog wensen vast te houden aan een gecoördineerde behandeling van de ver·
keersaangelegenheden door de daarv0or in aanmerking komende diensten en be- drijven. Daartoe behoren dan met name de politie, Gemeentewerken, de Rotter- damse· Electrische Tram en de dienst voor stadsontwikkeling en wederop- bouw.
Met opzet hebben wij daarnet het woord "vooralsnog" gebruikt. Het staat namelijk als een paal boven water dat de raad met de door het college uitge- zette koers niet zo heel erg gelukkig was. Van verschillende kanten is met zo-·
veel onverhulde· sympathie over de zelf- . standige verkeersdienst gesproken dat
wij ons over de beslissing van de raad een beetje hebben verwonderd. Het zotl ons ;:tllerminst hebben verrast als er d.oor middel van een motie een poging was gedaan het beleid van het c0llege om te buigen.
Kennelijk heeft de raad er evenwel niets voor gevoeld bij het scheiden van
de markt nog in een conflictsituati<J met het college te geraken. Hij heeft natuur- lij]{ op dit gebied ook niet bij voor- baat de nieuwe raad aan handen en voeten willen binden. Als het stadsbe- stuur mettertijd een geïntegreerde aan·
pàk van de verkeerszàken door een aparte dienst wenst, dan kan daartoe altijd nog worden besloten. Het mott zelfs helemaal niet uitgesloten worrlen geacht dat reeds bij de behandeling van de volgende begroting dit vraagstuk op- nieuw in discussie komt en dat dan de raad een uitspraak doet ten faveure van de verkeersdienst.
AFGAANDE op een uitlating van de liberale wethouder Schilthuis menen wij te mogen concluderen dat er '- voor- dat de verkeersnota in openbare behan·
deling kwam - in de besloten kring van de commissie voor de verkeersaangele- genheden overeenstemming was bereikt over het standpunt dat instelling van een verkeersdienst op een nader te be- palen tijdstip onvermijdelijk mo.,t wor·
den geacht. De leden van de commissie hebben er echter tegelijkertijd l't'grip voor getoond dat de historisch gegro~ei
de toestand, berustende op een bijzonder goede samenwerking tussen de verschil·
lende diensten, niet onmiddellijlt kan worden veranderd.
Deze beleidslijn heeft de raad dus doorgetrokken. Vooral de liberale woord·
voerster mevrouw ir. Kuiper-Strl'Yk heeft zich opgeworpen als èen warme verdedigster daarvan. Hetgeen haar in·
tussen niet belette zich af te zetten te- gen een uitspraàk van de deskundigen, die burgemeester en wethouders van ad- vies hadden gediend en die een verkeers- dienst "niet àlleen overbodig maar zelfs ongewenst" hadden genoemd. Zij stond bepaald niet alleen in de opvatting dat deze uitspraak veel te apodictisch was.
Dat was dan maar één van de tekenen die erop konden wijzen, dat de raad - met alle waardering voor manier w'lar·
op de diensten in de sector verkeer met elkaar samenwerken - niet geacht wil- de worden de verkeersdienst voor et>ns en voor al van de hand te hebben ge·
wezen. Er waren wel meer van zulke tekenen. Vandaar dat wij niet terugdein- zen voor de' bewering dat de verkeers- , dienst niet definitief is bijgezet. De ge- dachte· aan dat instituut leeft, zij het voorlopig nog in het verborgene.
BEHALVE de heer Schilthuis heeft een andere woordvoerder van het college - te weten mr. Bavinck, wethouder van openbare werken - zich uitgesproken voor de coördinatiegedachte, er zijner- zijds aan toevoegend dat daarmee het
laatste woord niet gesproken hoefde te zijn. Uit zijn betoog viel op te maken dat hij er beducht voor was, dat bij de instelling van een zelfstandige ver- keersdienst de andere diensten pogin·
gen in het werk zullen gaaan stellen om invloedrijke gesprekspartners te wor·
den. Met alle gevolgen van dien voor de personeelsbezetting van de diensten.
Wethouder Bavinck leek de zienswijze van mevrouw Kuiper te delen dat de gecoördineerde behandeling van de ver- kerszaken onder leiding van Stadsontwtk~
keling tot dusver nog niet zo slecht heeft gefunctioneerd en dat er dus alle reden is in dezelfde trarit nog wat ver- der te gaan, waar nodig onder toep'l.S·
sing van verbeteringen. Wat c'!ie ver- beteringen betreft wordt in het bijzonder gedacht aan een kwalitatieve en kwan- titatieve versterking van de verkeersaf- deling bij Stadsontwikkeling en we-:1er- opbouw. Verder aan concentratie van alle verkeersaangelegenheden bij één lid van het college, bij voorkeur bij de wet- houder van openbare werken.
Op korte termijn gaat er dus toch wel iets gebeuren. In het bestuurlijke vla){
zal er zelfs al enigszins worden geïn·
tegreerd. Veel meer dan een eerste be·
hoedzame stap naar de volledige inte- gratie is dat echter nog niet~
