Gastransport Services

Bijlagen bij ontwerp aanvraag voor een ontheffing

Ga st r a n sp or t Se r v ice s

BI JLAGE 1

Int roduct ion 3

European supply and demand 4

Technical inf ormat ion 7

Regulat ory aspect s and commercial st ruct ure 11

Transmission services 12

Indicat ive t erms and condit ions 16

Timet able 17

If you w ant t o become a shipper 18

Annex: M ap of Dut ch t ransport at ion grid 19

Contents

BBL – a gas pipeline from

Xxxxxx XXXXX

The project

Gastransport Services (GTS), part of N.V. Nederlandse

Gasunie, is currently planning the construction of a gas pipeline

system betw een the UK and the Netherlands, connecting Balgzand

and Bacton, referred to by the Dutch acronym BBL. The gas flow

direction is from the Netherlands to the UK. This document provides

a general introduction to the project. The aim is to inform the

market and to establish the level of interest in contracting

transmission capacity in the BBL. M arket demand w ill determine the

ultimate capacity of the pipeline. This document marks the start of

the ‘open season’.

The company

In t he cont ext of t he liberalisat ion process in t he Net herlands and t he European Union,

N.V. Nederlandse Gasunie (ow ned by EBN, Shell, Exxon M obil and t he Dut ch St at e), has been unbundled in GTS and Gasunie Trade & Supply. Preparat ions are being made f or a legal separat ion. GTS is t he gas t ransmission company, responsible f or gas t ransport and relat ed services in t he Net herlands. GTS operat es t he count ry’s gas t ransmission net w ork; modif ying and expanding t he syst em as necessary.

The European nat ural gas market is changing rapidly: market s are opening up and demand is rising, providing a basis f or int erconnect ions bet w een gas net w orks. The import dependence of Europe is grow ing f ast , f rom one-t hird now rising t o t w o-t hirds by 2020. The lat est predict ions f rom t he UK

government (Depart ment of Trade and Indust ry/ Of gem) indicat e t hat t he UK’s import dependency could increase signif icant ly beyond 2010. These predict ions call f or act ion in diversif ying t he rout es by w hich nat ural gas can ent er t he UK gas market . The BBL off ers an opport unit y t o bring gas f rom cont inent al sources t o t he Unit ed Kingdom via a rout e of just 230 kilomet res. The BBL could play an

import ant role in securit y-of -supply issues f or t he UK by off ering supply diversif icat ion. The European Commission has ident if ied t hat one of t he missing links in t he main gas inf rast ruct ure is an int

er-connect ion bet w een t he Net herlands and t he UK. The proposed BBL could provide t hat missing link and meet t he need f or gas in t he UK. In t he more dist ant f ut ure, it may even play an import ant role in connect ing Russian gas volumes t o t he UK.

European supply and demand

90 100 110 120 130 140

Demand (incl. Cont ract ed Export s) Supply (incl. Product ion + Cont ract ed Import s)

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

B

C

M

UK volume balance

According t o many diff erent st udies, t he Unit ed Kingdom w ill f ace serious supply-side challenges if t he UK Cont inent al Shelf (UKCS) product ion rat e goes dow n as expect ed. The graph show s t he GTS percept ion of t he UK gas balance over t he next t en years. It show s t he imbalances f or t he years 2004 - 2007 and in 2010 and beyond. The supply includes t he published Cent rica deals w it h Gasunie Trade & Supply and St at oil. Compared w it h Transco dat a, t his supply scenario is opt imist ic.

Capacity analyses

The GTS percept ion of t he UK balance t hrough t he year has been built up f rom a combinat ion of analyses, all of t hem considering sit uat ions over several years.

1-in-20 peak day analysis

If t he UK is only able t o call on exist ing and planned st orage capacit y, LNG supplies and cust omer

int errupt ions, an analysis f or a 1-in-20 w int er peak day show s a def icit as f rom 2005. Now t he Int erconnect or can also be used in high volume reverse f low s, under t he assumpt ion t hat addit ional gas is available at Zeebrugge, t hen t he short f all in peak day gas demand does not begin unt il af t er 2007.

UK supply and demand

Supply and demand over the year

Since part of t he st orage capacit y has only a peak-shaving f unct ion, in w int er periods t he UK could be f aced w it h short ages and int errupt ions of considerable durat ion. These conclusions are based on mat ching supply and demand over a year.

The graph show s supply and demand f or a severe w int er (1 in 50) in 2006 and t he various available w ays of bridging t he gap, like st orage and int errupt ible demand. The w hit e area below t he red line show s t he short f all in gas. Even af t er all t he available measures present ly announced t here st ill is a gap of around 100 days, represent ing a volume of about 300

million m3_{. Alt hough t here may be no short f all on t he}

peak day, in lat er years t he short f all w ill grow, reaching 8000 million m3_{in a severe w int er by 2010.}

These short f alls in gas supply over t he year can be t ranslat ed int o t he number of Int erconnect ors/BBL pipelines necessary t o make good addit ional missing capacit y. Depending on t he year and t he various opt ions available, like int errupt ible demand and t he availabilit y of gas f or reverse f low, bet w een 1 and 5 addit ional pipelines could be necessary just f or capacit y balancing purposes.

Conclusions

The analyses show signif icant short ages in t he UK f or bot h volume and capacit y. As alw ays, t he magnit ude of t he short ages depends on many f act ors, but regardless of t he chosen met hodology and assumpt ions, t he result s given here and show n by st udies f rom various independent sources all f orecast more or less similar short ages. Clearly, t here is a st rong business case f or t he BBL, given t he pot ent ial of t he cont inent al market upst ream of t he Balgzand ent ry point t o provide t he necessary resources t o help meet t hese f ut ure short ages.

6

LNG IC reverse f low Int errupt ible St orage

Supply (yearly balance) Demand 0 100 200 300 400 500 600 700 800 1 26 51 76 101 126 151 176 201 226 251 276 301 326 351 C ap ac it y (m cm /d ay) Day number

About the project

The BBL is current ly planned as a gas pipeline syst em bet w een t he UK and t he Net herlands. The physical gas f low is f rom t he Net herlands t o t he UK.

The syst em w ill consist of t he f ollow ing element s: Compression f acilit ies in Noord-Holland

An onshore pipeline sect ion t o a designat ed pipeline landf all locat ion near Julianadorp

A shore crossing/landf all f rom behind t he dunes t o a locat ion just off t he coast , pref erably const ruct ed using t he horizont al direct ional drilling met hod An off shore pipeline crossing t he Nort h Sea f rom t he Net herlands t o t he UK

A pipeline sect ion crossing t he beach at Bact on An onshore pipeline sect ion t o t he exist ing gas t erminal

Receiving f acilit ies at t he t erminal.

Noord-Holland

The compressor st at ion in t he Anna Paulow na polder, next t o t he Noord-Hollands Canal w ill be t he inlet point f or t he new t ransport at ion syst em. The compression f acilit ies and pipeline diamet er w ill depend on t he cont ract ed capacit y.

Technical information

Compression facilities

8

Pipeline system

Design and engineering

The pipeline syst em is subject t o design codes and st andards required by Rijksw at erst aat in t he Dut ch Sect or and t he Depart ment of Trade and Indust ry (DTI) and t he Healt h and Saf et y Execut ive (HSE) in t he UK. Theref ore, an import ant aspect during t he project development w ill be t he int erf ace bet w een t he represent at ive aut horit ies in t he Net herlands and t he UK.

Consult at ions are going on w it h Dut ch aut horit ies t o get t he required permit s f or t he pipeline and t he compressor st at ion. A specif ic report w ill be made in w hich t he eff ect s of t he project on t he environment are caref ully considered.

The proposed pipeline syst em has a t ot al lengt h of approximat ely 235 km. The 4 km long onshore pipe sect ion runs f rom t he compressor st at ion at t he Noord-Hollands Canal t o t he designat ed pipeline landf all locat ion crossing t he dunes close t o t he village of Julianadorp. Af t er crossing t he dunes, t he off shore pipeline rout e f ollow s t he exist ing pipeline corridor off t he Dut ch coast f or some kilomet res bef ore heading t ow ards Bact on. The t ot al lengt h of t he off shore sect ion w ill be approximat ely 230 km. Along t he off shore rout e, t he pipeline w ill cross f ive exist ing pipelines and nine t elecommunicat ion cables. At Bact on, t he pipeline w ill be rout ed t o an exist ing gas t erminal. The onshore lengt h w ill be

approximat ely 1 km.

Bact on Julianadorp Egmond aan zee IJmuiden Amst erdam Rot t erdam Wint ert on Low est of t Aldeburgh Ipsw ich Harw ich

1

3

5

Pipeline syst em rout e

Pipeline system

Construction

The pipeline syst em w ill be const ruct ed using proven and reliable const ruct ion t echniques. To minimise t he environment al impact , t he Dut ch dune crossing w ill pref erably be const ruct ed using t he Horizont al

Direct ional Drilling (HDD) met hod. At t he UK side, t he Bact on landf all involves a t unnelled shore crossing w it h a vert ical shaf t bringing t he pipeline close t o t he onshore gas plant .

The act ual pipelaying w ill commence w it h t he pipe laybarge anchoring off shore Bact on f or t he pipe t o be pulled ashore int o a coff erdam. A t ie-in bet w een t he Bact on landf all sect ion and t he off shore sect ion w ill be made on t he beach. Af t er t he pipe pull, t he barge w ill st art laying t he pipe f rom Bact on t o t he Callant soog t ie-in point , w here t he off shore sect ion w ill be connect ed t o t he Dut ch landf all sect ion.

10

1.4m into chalk Single pass plough in T.O.P. flush w ith sea bed Dredge to top of chalk Backhoe dredger 3.2m trench KP4.00 Tunnel

GTS w ill develop and operat e t he BBL pipeline in compliance w it h all applicable law s and regulat ions. The BBL is expect ed t o commence operat ions in 2006. To t his end, GTS is already discussing t he planning and regulat ory processes w it h t he relevant aut horit ies. A t reat y or an Int er-Government al Agreement bet w een t he UK and Dut ch Government s w ill be concluded bef ore t he st art of operat ions in 2006. This agreement w ill set out how t he government s w ill w ork t oget her on cert ain mat t ers regarding t he BBL pipeline. This w ill include healt h, saf et y, environment al mat t ers and t ax aspect s.

Access

The access regime is charact erised by t he current ‘open season’ f or capacit y right s in t he BBL project . Any shipper w ishing t o cont ract capacit y in t he BBL project is invit ed t o express int erest during t his open season. The t erms and condit ions, as w ell as an indicat ion of t he applicable t ariff s, are published on page 16 in t his brochure.

Capacity M anagement

Ow ners of capacit y right s w ill be allow ed t o t rade t heir capacit y right s f reely. Full assignment of capacit y right s w ill be subject t o approval by t he BBL. A use-it -or-lose-it syst em f or act ually unused capacit y w ill be developed. The allocat ion of t his unused capacit y w ill be on a regulat ed basis.

Ow nership

The BBL w ill most probably be built and ow ned by a new company. The BBL project is an init iat ive of GTS, w hich w ill est ablish and hold an equit y st ake in t he BBL company. Current ly GTS is considering t he part icipat ion of ot her shareholders in t he BBL. The project does not , how ever, depend on t he

part icipat ion of ot her pipeline companies. Ow nership is in any case expect ed t o be in t he hands of

independent pipeline companies. Shareholders w ill in principle not ow n capacit y right s. Capacit y right s w ill be agreed in separat e cont ract s.

Operation

GTS w ill be responsible f or t he operat ion and maint enance of t he BBL on behalf of t he BBL ow ner (or ow ners).

Regulatory aspects and

commercial structure

Transmission services

The aim of t his ‘open season’ is t o market long-t erm f irm t ransmission capacit y. The present open season w ill also be used t o elicit shippers’ w ishes w it h regard t o services, t erms and condit ions. The f inal t erms and condit ions f or t he BBL w ill be t he result of

negot iat ions during t he open season.

Transmission capacit y f rom any ent ry point of t he GTS-t ransmission sysGTS-t em GTS-t o GTS-t he enGTS-t ry poinGTS-t of GTS-t he BBL can be part of t he negot iat ions.

Shippers w ill be able t o cont ract f irm t ransmission capacit y on t he BBL f or t he t erm of t he agreement . The capacit y t o be built w ill depend on t he

commit ment s received f rom shippers during t his open season and t he subsequent negot iat ions. In principle t he design w ill not exceed t he cont ract ed capacit y. Physical gas f low w ill only be available f rom t he Net herlands t o t he UK.

Firm transmission capacity

Shippers w ill be able t o t rade all or part of t heir f irm t ransmission capacit y w it h t hird part ies f or specif ied periods of t ime. There are t w o w ays of doing t his:

Sublet t ing of t ransmission capacit y

Exist ing shippers w ill be f ree t o sublet all or part of t heir t ransmission capacit y t o a t hird part y f or a period of t ime. The t erms and condit ions on w hich t his t akes place w ill be up t o t he shipper and t he sublessee. The shipper w ill remain responsible f or all obligat ions vis-à-vis t he BBL.

Assignment of t ransmission capacit y

Exist ing shippers w ill also have t he right t o assign all or part of t heir capacit y t o a t hird part y. The assignee in t hat case t akes over all t he right s and obligat ions of t he exist ing shipper f or t he t erm of t he agreement . The assignee needs t o sat isf y t he condit ions laid dow n by t he BBL. For example, t he assignee w ill have t o sat isf y cert ain f inancial crit eria show ing t hat he can meet it s obligat ions under t he t ransmission cont ract .

The BBL w ill t ransport dry gas. Gas qualit y specif icat ions w ill conf orm t o t hose required by Transco (NTS specif icat ions) f or ent ry t o t he UK market . Because GTS w ill cont rol t he gas qualit y (since t he BBL ent ry point w ill be an exit point on t he GTS-t ransmission sysGTS-t em) iGTS-t is possible GTS-t haGTS-t gas enGTS-t ering aGTS-t t he ent ry point s of t he GTS-t ransmission syst em w ill have a diff erent qualit y. How ever, t he qualit y of t his ent ry gas has t o comply w it h t he specif icat ions st ipulat ed in t he relevant Transmission Service Agreement (TSA) and shippers w ill have t o cont ract t he necessary qualit y conversion services f rom GTS. GTS w ill negot iat e a NEA (Net w ork Ent ry Agreement ) w it h Transco laying dow n t he f inal specif icat ions.

Transmission capacity trading

Quality and pressure

13

1

Balancing

The balancing of t he BBL w ill be on an hour-by-hour energy basis. For balancing, t he ‘in = out ’ rule applies. An operat ional margin w ill apply f or balancing. Ot her balancing and t olerance services could also be considered, depending on shippers’ int erest .

Nomination

Each shipper w ill be required t o make hourly nominat ions at t he ent ry point f or t he f ollow ing gas day.

Allocation

Because t he volume of gas t hat act ually f low s each hour may not alw ays exact ly equal t he nominat ions f or t hat hour, t he allocat ion process w ill ret roact ively det ermine how much gas each shipper is credit ed w it h. The allocat ion process w ill be execut ed at t he ent ry and t he exit point s, based on t he nominat ions in place.

Nomination and allocation

Indicative terms and conditions

Indicative tariffs

The t ariff f or t he BBL pipeline w ill depend on t he size and t he capacit y of t he pipeline. We cannot t heref ore give any guarant eed t ransmission t ariff at t his st age. How ever, f or t he smallest -capacit y pipeline, t he est imat ed charge w ill be € 65/m3(35.17)/hour/year based on a 15-year cont ract . This f ee includes t he f uel cost s f or t he pipeline. Economies of scale imply t hat t he t ariff could be reduced if more long-t erm t ransmission capacit y is cont ract ed. Shippers w ill be responsible f or securing any necessary t ransmission capacit y in t he adjacent pipeline syst ems t hemselves.

BBL entry point

The ent ry point of t he BBL w ill be an exit point in t he GTS-t ransmission syst em. Terms and condit ions as published in t he relevant GTS Transmission Service Agreement w ill be applicable f or t his exit point .

BBL exit point

The exit point of t he BBL w ill be connect ed t o t he Nat ional Transmission Syst em (NTS) of Transco in t he UK. If necessary, t he shipper w ill be responsible f or securing NTS ent ry capacit y.

Contract period

During t he open season t here w ill be a minimum t erm of 10 years and a maximum t erm of 20 years f or t he t ransmission cont ract .

Creditw orthiness

Shippers w ishing t o subscribe f or t ransmission capacit y w ill have t o demonst rat e suff icient f inancial st rengt h t o meet t heir obligat ions vis-à-vis t he BBL ow ner. Pot ent ial shippers w ill t heref ore be required t o provide relevant inf ormat ion t o t he BBL, w ho may also require guarant ees f rom t he shippers’ ult imat e parent company or ot her guarant ees such as a bankers guarant ee.

Applicable law

The t ransmission cont ract w ill be governed by Dut ch Law.

Timetable

17

17 M arch 2003 BBL inf ormat ion document sent out t o shippers and int erest ed part ies.

16 M ay 2003 Close of open season: shippers can submit a non-binding capacit y nominat ion t o Gast ransport Services at any t ime up t o t his dat e.

M arch - 1 September 2003 Negot iat ion of t ransmission agreement w it h pot ent ial shippers.

September 2003 Signing of t ransmission cont ract ; decision on t ot al pipeline capacit y.

General remark

If you w ant to become

a shipper

Contact

18

GTS expect s t o st art t he const ruct ion of t he BBL in 2004. The decision on building t he pipeline and it s f inal capacit y w ill be t aken bef ore t he f ourt h quart er of 2003. The t ransmission cont ract s accordingly have t o be signed bef ore t he end of Sept ember.

The capacit y t o be inst alled w ill be based on t he cont ract s w it h shippers and on an est imat e of f ut ure needs.

If you are int erest ed in cont ract ing t ransmission capacit y, you can f ill in t he f orm at our w ebsit e: w w w.bbl.gast ransport services.nl

If you require any addit ional inf ormat ion or have quest ions in relat ion t o t his document , please cont act : Gerard van Pijkeren

Gastransport Services

P.O. Box 19

9700 M A Groningen The Net herlands

Telephone +31 50 5213295 Fax +31 50 3603036 E-mail: bbl@gasunie.nl

19

L

N _N

M ap of Dut ch t ransport at ion grid

L N

pipelines – Groningen gas pipelines – high-calorif ic gas pipelines – low -calorif ic gas pipelines – desulphurized gas pipelines – nit rogen

f eeder st at ion(s)

compressor and blending st at ion compressor st at ion

blending st at ion underground gas st orage export st at ion

LNG f acilit y nit rogen plant

Colophon

st udio Tineke Wieringa, Haren

Photography

Barelds & Reese Fot ograf ie, Groningen Oerlemans van Reeken St udio, Rijsw ijk Pat rick van der Sande, Ut recht John St oel, Haren

Tony St one Images, Amst erdam Koos Vos, Groningen

Illustrations ABB Lummus Global Aker Kvaerner

Len M unnik, Prinsenbeek TWBA Base-Line, Glimmen

English translation

Bow den & Wood, Heref ord (UK)

Printing

Het Graf isch Huis, Groningen

M arch 2003

Gastransport Services P.O. Box 19

9700 M A Groningen (Concourslaan 17) The Net herlands

Telephone +31 50 5219111 Fax +31 50 5211999

E-mail: communicat ie@gasunie.nl Int ernet : w w w.gast ransport services.nl

Disclaimer

Bijlagen bij ontwerp aanvraag voor een ontheffing

Ga st r a n sp or t Se r v ice s

BI JLAGE 2

UI TTREKSEL UI T H AN D BOEK FI REW ALLS N .V . N ED ERLAN D SE GASUN I E

Aanleiding I n de Gasw et is v ast gelegd dat Gasunie bij aan- of v er k oop v an gas geen m isbr uik m ag m aken van com m er cieel gevoelige infor m at ie ( CGI ) , v er k r egen bij onder handelingen over t r anspor t of bij het ver r icht en van t r anspor t . Om t e voldoen aan de bepalingen van de Gasw et , is gekozen voor het inricht en van t w ee w erkorganisat ies: Gasunie Tr ade & Supply en Gast r anspor t Ser vices. Deze w or den gescheiden gehuisvest . Vanuit de organisat ie voor gast ransport worden voorshands nog onderst eunende dienst en aan de handelsorganisat ie verleend. Daarom blij ven firew alls, die een st elsel van m aat regelen om vat t en m et als doel m isbr uik van CGI en belangenver st r engeling bin nen Gasunie ( als in - en v er k oper v an gas en als t r anspor t eur v an gas) t egen t e gaan, noodzakelij k.

Doel Dit handboek beschr ij ft de opzet v an het sy st eem v an fir ew alls binnen Gasunie en de m aat r egelen die in dit k ader zij n genom en. De afspr ak en dienen als referent iekader voor zowel Gasunie Trade & Supply als Gast ransport Services. Tevens vorm t het handboek een referent iekader bij int er ne audit s en ex t er ne cont r oles.

Op zet Het handboek is opgezet v olgens de Gasunie st andaar den v oor k w alit eit ssy st em en. Dit houdt in dat er verschillende niveaus van beschr ij v ing zij n, die apar t e hoofdst uk k en in het handboek v or m en: Beleid : De uit gangspunt en, doelst ellingen en de opzet v an het m odel v an fir ew alls.

Best u u r: De funct ie en t aken van de com pliance officer. Beschrij ving v an het pr oces dat leidt t ot CGI en een ov er zicht w aar in de or ganisat ie zich CGI bev indt . Tev ens een r isico analy se m .b.t . de fir ew alls.

Beh eer: Dit hoofdst uk bev at een aant al algem ene pr ocedur es m .b.t . het sy st eem v an fir ew alls.

Beh eer Het handboek Fir ew alls w or dt nam ens de com pliance officer , de heer J. Gr oot en ( FA) , beheer d door de heer W.H.T.T. Zw ar t ( FF-B) . De beheerder zorgt ervoor dat w ij zigingen in het handboek w orden verwerkt en nieuwe versies worden uit gegeven. Voor vragen, opm e rkingen en suggest ies kunt u zich w enden t ot de beheerder. Eigenaar v an het handboek is de Hoofddir ect eur . Wij zigingen in het handboek w or den per iodiek m et hem afgest em d.

Bijlagen bij ontwerp aanvraag voor een ontheffing

Ga st r a n sp or t Se r v ice s

1 . Acht e r gr ond

Gasunie is v an oudsher een handels - en t r anspor t onder nem ing. De ink oop, het t r anspor t en de v er k oop v an aar dgas zij n de pr im air e act iv it eit en en hebben bet r ek k ing op binnen- en buit enland. Het beleid is ger icht op de cont inuït eit v an de onder nem ing als t oonaangev ende Eur opese lev er ancier v an aar dgas. De act iv it eit en dienen uit gev oer d t e w or den binnen geldende w et- en r egelgev ing. Sinds 10 august us 2000 is, als uit v loeisel v an een Europese Richt lij n, de Gaswet in werking get reden. Dit docum ent beoogt de gevolgen voor Gasunie van een van de opgenom en bepalingen t e beschr ij ven.

De Gasw et heeft belangrij ke gevolgen voor Gasunie. De art ikelen 10 lid 3, 11 lid 2, 14 lid 3, 37 en 38 v an de Gasw et bet ek enen v oor de st r uct uur en het handelen v an Gasunie sam engev at het v olgende:

- Gasunie is v er plicht m et diegene die daar om v er zoek t t e onder handelen ov er het v er zor gen v an het t r anspor t v an gas en daar m ee noodzak elij k er w ij s v er bonden dienst en.

- De v oor w aar den v an dit t r anspor t en de daar m ee noodzak elij k er w ij s v er bonden dienst en dienen r edelij k , t r anspar ant en niet discr im iner end t e zij n.

- Gasunie m ag bij aan- of v er k oop v an gas geen m isbr uik m ak en v an com m er cieel gev oelige inform at ie ( CGI ) verkregen bij onder handelingen over t r anspor t of bij het ver r icht en van t r anspor t .

- Gasunie behoeft niet t e w or den gesplit st in een j ur idisch zelfst andige net beheer der en een handelsbedrij f.

De Gaswet geeft geen eenduidige richt lij nen voor de organisat orische maat regelen die Gasunie zou m oet en nem en om aan de wet t e voldoen. Nadat Gasunie aanvankelij k als geïnt egreerd bedrij f heeft voldaan aan de bepalingen in de Gaswet , is gekozen voor het inricht en van een werkorganisat ie voor gashandel ( Gasunie Trade & Supply) en één voor t ransport ( Gast ransport Ser v ices) , w aar bij v oor lopig de onder st eunende dienst en gedeeld w or den. De w er k or ganisat ies w or den gescheiden gehuisvest . I n ver band m et de gezam enlij k gedeelde onder st eunende dienst en zal een com pliance -bouw w er k w or den opgezet dan w el aangepast dat als doel heeft scheidingen, de fir ew alls, aan t e br engen t ussen bepaalde bedr ij fspr ocessen. Hier m ee w or dt beoogd dat ook de om geving van Gasunie vindt dat de inform at ie van shippers inzake t ransport cont ract en niet beschikbaa r is voor Gasunie Trade & Supply. Hiert oe is het begrip com m ercieel gevoelige infor m at ie geïnt r oduceer d.

2 . D e fin it ie com m e r cie e l ge voe lige in for m a t ie

Met com m ercieel gevoelige inform at ie ( CGI ) , w ordt bedoeld inform at ie om t rent klant en/ account s ( shippers) ve r k r egen v an m ar k t par t ij en door Gast r anspor t Ser v ices. Onder CGI v allen der halv e: a . de capacit eit splanning en capacit eit sr appor t age v an de r elat ies;

b . capacit eit spr ognoses v an de r elat ies;

c. gedet ailleer de r appor t age bev at t ende det ails v an r elat ies;

Bijlagen bij ontwerp aanvraag voor een ontheffing

Ga st r a n sp or t Se r v ice s

• nam en v an de r elat ies;

• aanv r agen v oor t r anspor t v an der den-gas en daar aan v er bonden dienst en; • gecont r act eer de uur capacit eit en;

• gecont r act eer de pr ij zen/ t ar iev en;

• cont r act docum ent at ie en cont r act sar t ik elen;

• briefw isselingen, e -m ail, int er ne k lant not it ies e.d. t er ar chiv er ing; e . com pt abele gegevens ( m eet gegevens) :

• gem et en/ gealloceer de uur capacit eit en ( in MJ/ u) ; • ber ek ende pr ij zen/ t ar iev en;

• fact uur gegev ens;

• debit eu r- en bet aalgegev ens;

f. aanv ragen v oor aanleg v an gasleidingen t en behoev e v an der den.

N. B. Volgende elem ent en behor en niet t ot CGI : - geaggr egeer de dat a ( indien anoniem ) ; - st andaardcont ract en ( alleen form at ) .

3 . D oe lst e llin g va n de fir e w a lls

De doelst elling van de fir ew alls is dat com m ercieel gevoelige infor m at ie dáár kom t én blij ft w aar deze t huishoort . Het gaat daarbij om gegevens die in woord en/ of geschrift ( elekt ronisch of op papier) verst rekt worden door m arkt part ij en. De firewalls dienen derhalve om t oegang t ot infor m at ie t e beper k en. De t oegangsbeper k ing k an de v olgende v or m en hebben:

Type Toe pa ssing

Gedr agscode/ com m unicat ie

Gedrag van m edewerkers. Zorgdragen voor voldoende in for m at ie en begr ip.

Or ganisat ie/ pr ocedur eel Wer kvoor schr ift en en door m edew er ker s t e volgen r icht lij nen, b.v . v oor dist r ibut ie v an docum ent en.

Logische t oegang Beper ken/ r egelen van de t oegang t ot syst em en en gegev ens v oor die sy st em en w aar v oor spr ak e is v an gedeeld gebr uik door Gasunie Tr ade & Supply en Gast ransport Services en voor het afscherm en van in sy st em en opgenom en CGI .

Fy siek e bev eiliging Daar w aar behoeft e is aan fy siek e blok k ades t eneinde ongew enst e t oegang t e v oor k om en.

Bijlagen bij ontwerp aanvraag voor een ontheffing

Ga st r a n sp or t Se r v ice s

4 . Ba siscon ce pt va n h e t M ode l va n fir e w a lls

Door de k euze v oor het v oor shands delen v an de onder st eunende dienst en is Gasunie genoodzaak t intern een st elsel v an m aat r egelen t e t r effen t en einde nalev ing v an de in de Gasw et opgenom en v er plicht ingen m et bet r ek k ing t ot CGI t e w aar bor gen.

Er zal geen m isbr uik w or den gem aak t v an com m er ciële gegev ens: - v er k r egen bij onder handeling ov er t r anspor t v oor de r den ; - v er k r egen bij het v er r icht en v an t r anspor t .

Ker n van het m odel is het onder br engen in een apar t e w er kor ganisat ie van de gashandel ( Gasunie Tr ade & Supply) en deze gescheiden van Gast r anspor t Ser vices t e huisvest en. Daar m ee w or dt Gasunie Tr ade & Supp ly v oor w at bet r eft het m ogelij k gebr uik v an com m er cieel gev oelige infor m at ie een shipper t em idden v an ander e shipper s.

Gast ransport Services biedt voort aan t ransport dienst en aan voor Gasunie -gas en v oor der den-gas en de daar aan v er bonden dienst en. De co m m er ciële unit S ver zor gt deze dienst en binnen Gast r anspor t Ser v ices.

De pr ocessen v oor het lev er en v an de dienst en door Gasunie Tr ade & Supply en de unit S v an Gast ransport Services kom en sam en bij het organisat ieonderdeel Asset Managem ent , dat niet alleen zor gdr aagt v oor het feit elij k e gast r anspor t m aar ook non -discrim inat oir de t r anspor t capacit eit t oew ij st .

Tr anspor t capacit eit is op som m ige t r aj ect en schaar s. Toew ij zing v an deze capacit eit dient op obj ect iev e w ij ze t e geschieden. Daar v oor is het t r ansport prot ocol opgest eld. Onder dit prot ocol w or dt ver st aan de pr ocedur e die Asset Managem ent vis -à -vis de shippers ( incl. Gasunie Trade & Supply) zal hant er en voor het t oew ij zen van t r anspor t capacit eit . Thir d Par t y Access ( de t oegang t ot het leidingnet voor derden) dient volgens de Gaswet m ogelij k t e zij n t egen voorwaarden die niet discr im iner end zij n. De gehant eer de pr ocedur e v alt uit een in t w ee delen: de v er k ennende fase en de realisat iefase. De fasen verlopen op dezelfde wij ze, zij het dat in de verkennende fase sprake is v an een beoogde r ealisat ie onder nader ov er een t e k om en condit ies, t er w ij l in de r ealisat iefase m ag w or den uit gegaan v an afgespr ok en condit ies w aar onder het t r anspor t zal k unnen plaat sv inden. I n de eer st e fase is het ber eik en v an ov er eenstem m ing over de condit ies cruciaal, in beide fasen is condit io sine qua non dat de v er langde t r anspor t capacit eit beschik baar is.

Bijlagen bij ontwerp aanvraag voor een ontheffing

Ga st r a n sp or t Se r v ice s

bek end zij n m et de condit ies en deze accept er en. De beschik bar e t ransport capacit eit voor een aant al belangr ij k e ent r y en ex it point s w or dt gepubliceer d op I nt er net .

Bijlagen bij ontwerp aanvraag voor een ontheffing

Ga st r a n sp or t Se r v ice s

5 . Con ce pt u e le w e e r ga ve va n h e t m ode l va n fir e w a lls

Schem at isch ziet het concept v an het m odel er als v o lgt uit :

Firew all M odel

Cor por a t e D ir e ct ie Ga su n ie Gasunie Trade & Supply Alg. D ir e ct e u r st a v e n Asse t m a n a ge m e n t Tr a n sp or t se r v ice s Alg. D ir e ct e u r Gastransport Services

N .V. N ederlandse

Gasunie

Shippers derden gas

Raad van Com m issarissen

5

= firew all

( zie pa r . 6 )

Toe licht ing bij he t sche m a :

D e w e r k or ga n isa t ie s Ga su n ie Tr a de & Su pply e n Ga st r a n spor t Se r vice s

Gasunie Tr ade & Supply en de unit Tr anspor t ser v ices zij n t w ee gescheiden w er k or ganisat ies oper er end binnen de ent it eit N.V. Neder landse Gasunie. De w er k v er deling is als v olgt :

- Gasunie Tr ade & Supply, hier na aan t e duiden als Tr ade, voor inkoop/ ver koop van Gasunie -gas ( com m odit y ) , en r egelt als int er m ediair t r anspor t v an dit -gas en de daar aan v er bonden dienst en bij de unit Transport Services, afgekort S, die naast dit t ransport ook zorgt voor v er k oop v an t r anspor t v an der den-gas en daar aan v er bonden dienst en.

Bijlagen bij ontwerp aanvraag voor een ontheffing

Ga st r a n sp or t Se r v ice s

- De st aven FB, FC -P, FDD en BI verlenen voorshands ook onderst eunende dienst en aan Tr ade.

Bij de uit v oer ing v an w er k zaam heden m ag CGI v an Gast r anspor t Ser v ices niet zicht baar w or den bij Trade. Op ieder van de voorgaande drie niveaus dienen firew alls gedefinieerd t e w orden. Deze zij n gesy m boliseer d door zw ar t e dr iehoek j es, die in hoofdst uk 6 bespr ok en w or den.

Naast de in het schem a w eer gegev en st av en zij n er nog div er se ander e onder st eunende afdelingen waarvoor geen firewalls ged efinieer d behoev en t e w or den, doch die w el v an essent ieel belang zij n v oor het goed funct ioner en en inst andhouden v an de fir ew alls. Als v oor beeld diene het w er en v an bepaalde m edew er k er s door deur en. I n een goed sam enspel t ussen afdelingen BP en FDB w or dt dit v or m gegev en.

Cor por a t e D ir e ct ie Ga su n ie

De beide w er kor ganisat ies hebben ieder voor zich t ot t aak de beleidsvoor ber eiding t e ver zor gen. Na goedkeuring van voorgest eld beleid door de Corporat e Direct ie Gasunie ( best aande uit H, HF, HB, G en T) v oer en de beide or ganisat ies het beleid uit . I n pr incipe w or dt binnen de Cor por at e Dir ect ie Gasunie geen com m er cieel gevoelige infor m at ie behandeld, doch m ocht dit incident eel v oor k om en dan w or dt door m iddel v an een scheiding in de v er gader ing en v er slagen de fir e w all aldaar vor m gegeven.

Ra a d v a n Com m issa r isse n

Voor geschr ev en goedk eur ingspr ocedur es en afleggen v an v er ant w oor ding zou er t oe k unnen leiden dat CGI v an Gast r anspor t Ser v ices bek end w or dt bij Tr ade. Met een enk ele pr ocedur ele m aat r egel w ordt dit verm ede n en er zij n afspr ak en gem aak t m et leden v an de Raad.

Uit gaande van het hiervoor beschreven onderliggende concept en de definit ie van CGI is een inv ent ar isat ie uit gev oer d v an de ( pot ent iële) r isicogebieden. Risicogebieden zij n plaat sen in de or ganisat ie w aar CGI beschikbaar is uit hoofde van de funct ie. Voor elk van deze plaat sen zal m oet en w or den v er zek er d dat het m isbr uik en v an deze gegev ens ( binnen gr enzen v an de r edelij k heid) niet m ogelij k is.

Bovengenoem d concept en de daarbij behorende uit gangspunt en zij n binnen de organisat ie van de Gasunie ingevoerd respect ievelij k verzekerd. Het beveiligen van het concept en de uit gangspunt en v indt plaat s door het im plem ent er en v an het Model v an Fir ew alls. De daar m ee v er bonden m aat r egelen k ennen als st elsel een belangr ij ke m at e van sam enhang en op een aant al plaat sen is spr ak e v an onder linge afhank elij k heden, dan w el com pensat ie.

Bijlagen bij ontwerp aanvraag voor een ontheffing

Ga st r a n sp or t Se r v ice s

unit S t e k om en. Dit laat st e w or dt v oor k óm en door het in de or ganisat ie bek ende “ need t o k now ”-pr incipe en gener iek genom en m aat r egelen aangaande geclassificeer de infor m at ie.

7 . Bor ging va n he t m ode l va n fir e w a lls

De eigenaar v an het m odel v an fir ew alls is de unit m anager H: alle gew enst e w ij zigingen in het m odel zullen aan deze door lij nm anagem ent t er goedk eur ing w o rden voorgelegd. I n overleg t ussen H en de dir ect iesecr et ar is k unnen aan deze laat st e t ak en w or den gedelegeer d.

Ter bor ging zij n dr ie m aat r egelen genom en:

H a n dh a ve n fir e w a lls is lij n ve r a n t w oor de lij k h e id:

lij nm anagem ent is ver ant w oor delij k voor het naleven van het gekozen m odel. Dit dient zo uit gelegd t e w or den dat degene die CGI uit hoofde v an zij n funct ie ont v angt / v ast legt zor g dient t e dr agen v oor adequat e afscher m ing. Naast het at t ent zij n op signalen dat het m odel door br ok en is of dr eigt t e w or den betek ent dit dat r egelm at ig de aspect en v an het m odel geagendeer d zullen w or den op ver gader ingen, al dan niet aan de hand van cases. Jaar lij ks w or den door de unit m anager s v ia het best aande Docum ent of Repr esent at ion, dat v oor dit doel een apar t aandacht spunt zal k r ij gen, de hen bek ende inbr euk en op het m odel gem eld.

Advie sfu n ct ie bij su bu n it FF- B e n in st e llin g com plia n ce - office r :

v oor de t oepassing en bij st ur ing v an het m odel v an fir ew alls w or dt FF-B geraadpleegd voor advies v oor de inr icht ing v an sy st em en en t oepassing van bevoegdheden. Een com pliance -officer is benoem d die m oet w aar bor gen dat de w et t elij ke r egels ( ar t 37 Gasw et ) w or den nageleefd. De com pliance -officer, de chef FA, is ook aanspreekpunt voor t oezicht houders, en fungeert zowel in - als ex t er n als aanspr eek punt v oor k lacht en.

Re ge lm a t ige a u dit op fir e w a lls u it voe r e n:

door m iddel van audit s zal de w er king van fir ew alls w or den get oet st . Voor beoor deling van de zw aar t e v an bij int er ne audit s gem aak t e com m ent ar en zal een w egingsm et hodiek w or den bepaald.

Pe r iodie k e e va lua t ie va n he t M ode l

De com pliance -officer zal j aar lij k s r appor t er en aan H. Daar v oor w or den FF-B, en de uit voerend dir ect iesecr et ar is in de gelegenheid gest eld input t e lev er en. De r appor t age zal na int er ne behandeling bespr ok en w or den in de audit com m it t ee.

Bijlagen bij ontwerp aanvraag voor een ontheffing

Ga st r a n sp or t Se r v ice s

H oofdst u k 2 , on de r de e l 1 . Com plia n ce office r fir e w a lls

Binnen Gasunie is een com pliance officer firew alls aangest eld. De com pliance officer bew aak t dat ar t ik el 37 v an de Gasw et cor r ect w or dt geïnt er pr et eer d en uit gew er k t in passende m aat r egelen. Ver der ziet hij er op t oe dat er v oldoende cont r ole plaat sv indt op de goede w er k ing v an de m aat regelen en verzorgt de rapport age daarover. De funct ie van com pliance officer firewalls wordt v er v uld door de heer J. Gr oot en, chef I nt er ne Audit ( FA) . Zij n t ak en zij n:

TAKEN

A. I nt er n infor m er en

• I nfor m er en v an de or ganisat ie door m iddel v an algem ene publicat ies v ia m et haNet of schr ift elij k aan alle of geselect eer de gr oepen m edew er ker s over pr ocedur es inzake fir ew alls.

• Beant w oor den v an v r agen ov er fir ew alls v an m anagem ent en m edew er k er s.

B. Aanspr eek punt v oor ex t er nen, w .o. t oezicht houder s en audit or s

• De com pliance officer is het eerst e aanspreekpunt voor ext ernen die inform at ie vragen ov er fir ew alls bij Gasunie. Onder ex t er nen t ev ens t e v er st aan t oezicht houder s zoals NMa, Dt e en audit or s ( deze laat st e zow el w anneer zij w er k en in opdr acht v an der den als in opdr acht v an Gasunie zelf) .

C. Aannem en en regist reren van m eldin gen ov er afw ij k ingen en k lacht en

• Not a nem en van opm erkingen of klacht en van m anagem ent , m edewerkers en ex t er nen ov er afw ij k ingen v an de fir ew allpr ocedur es.

• Not a nem en v an gem elde of geconst at eer de afw ij k ingen v an de Gedr agscode v oor m edew er k er s.

• Bij houden van een r egist er van klacht en en afw ij kingen in een ver t r ouw elij ke, per soonlij k e file.

• Kennis nem en van de bem er kingen over fir ew alls in audit r appor t en van FA, de Docum ent s of Represent at ion van unit m anagers, de bevindingen van FF-B ( afdeling adm inist rat ie ve or ganisat ie) en de bevindingen van de uit voer end com pliance officer t er v oor ber eiding v an r appor t age ov er fir ew alls aan H.

D. Beher en m odel van Fir ew alls

• Onder super v isie v an com pliance officer w or dt het m odel v an Fir ew alls beschr ev en en op hoofdlij nen uit gew er kt in het handboek Fir ew alls.

• De uit w er k ing v an het m odel op afdelingsniv eau v indt plaat s in de bet r effende afdelingshandboek en. De com pliance officer ziet er op t oe dat de t e nem en m aat r egelen en genom en m aat r egelen op afdelingsniveau voldoende in de afdelingshandboek en w or den beschr ev en.

Bijlagen bij ontwerp aanvraag voor een ontheffing

Ga st r a n sp or t Se r v ice s

• Voor st ellen t ot w ij ziging v an fir ew all pr ocedur es ingediend door een andere funct ionaris dan de com pliance officer dienen via de com pliance officer en FF-B ( d.w.z. m et hun m edeparaaf en event uele bem erkingen) aan H, event ueel in een vergadering v an unit m anager s, t er goedk eur ing t e w or den v oor gelegd.

E. Verant w oording afleggen

• De com pliance officer legt verant woording af aan H, t en m inst e 1x per j aar, direct voor afgaand aan onder t ekening Docum ent of Repr esent at ion door H.

• De com pliance officer infor m eer t H ad hoc ov er fir ew allaangelegenheden indien de er nst v an een onder hav ige k w est ie dit naar zij n m ening v er eist .

F. Ver v angingsr egeling

Bijlagen bij ontwerp aanvraag voor een ontheffing

Ga st r a n sp or t Se r v ice s

BI JLAGE 3

Uit t r e k se l u it de Eu r ope se Ga sr ich t lij n ( 2 0 0 3 / 5 5 EC)

HOOFDSTUK VI

ORGAN I SATI E V AN D E TOEGAN G TOT H ET SYSTEEM Ar t ik el 1 8

Toe ga n g v a n de r de n

1 . De lidst at en dr agen zor g v oor de inv oer ing v an een r egeling v oor t oegang v an der den t ot het t ransm issie - en dist r ibut iesy st eem en de LNG-inst allat ie, op basis v an gepubliceer de t ar iev en die gelden v oor alle in aanm er k ing k o m ende afnem ers, inclusief leveringsbedrij ven, en die obj ect ief w or den t oegepast , zonder onder scheid t e m aken t ussen syst eem gebr uiker s. De lidst at en zorgen ervoor dat die t arieven dan wel de m et hoden voor de berekening ervan, alvor ens in w er king t e t r eden, w or den goedgekeur d door een r egelgevende inst ant ie als bedoeld in ar t ik el 25, lid 1, en dat deze t ar iev en, en de m et hoden indien alleen de m et hoden zij n goedgek eur d, w or den gepubliceer d alv or ens v an k r acht t e w or den.

2 . Tr ansm issiesy st eem beheer der s hebben, indien nodig t en behoev e v an de uit v oer ing v an hun funct ies, w aar onder die m et bet r ekking t ot gr ensover schr ij dende t r ansm issie, t oegangt ot het net v an ander e t r ansm issiesy st eem beheer der s.

3 . De bepalingen v an deze r icht lij n lat en de sluit ing v an langlopende cont r act en onv er let , v oor zov er die in ov er eenst em m ing zij n m et de com m unaut air e m ededingingsr egels.

Ar t ik el 2 2 N ie uw e infr a st r uct uur

1 . Grot e nieuwe gasinfrast ruct uur, dat wil zeggen int erconnect oren t ussen lidst at en, LNG- en opslaginst allat ies k unnen, op v er zoek , ont hev en w or den v an ar t ik el 18, ar t ik el 19, ar t ik el 20 en ar t ik el 25, leden 2, 3 en 4, m it s aan de v olgende v oor w aar den w or dt v oldaan:

a . de inv est er ing v er st er k t de m ededinging bij de lev er ing v an gas en v er st er k t de leverings - en v oor zieningszek erheid;

b . het inv est er ingsr isico is zo gr oot dat de inv est er ing niet w or dt gedaan als er geen ont heffing w or dt v er leend;

c. de infr ast r uct uur is eigendom v an een nat uur lij k e of r echt sper soon die op zij n m inst qua recht svorm gescheiden is van de syst eem beheerders in wier syst em en die infr ast r uct uur w or dt gebouw d;

Bijlagen bij ontwerp aanvraag voor een ontheffing

Ga st r a n sp or t Se r v ice s

e . de ont heffing gaat niet t en k ost e v an de m ededinging of de efficiënt e w er k ing v an de int er ne gasm ar k t , en is niet nadelig v oor de efficiënt e w er k ing v an het ger eguleer de sy st eem w aar aan die infr ast r uct uur is gek oppeld.

2 . Het bepaalde in lid 1 is ook van t oepassing op een aanzienlij ke capacit eit sverhoging van best aande infr ast r uct uur en op w ij zigingen v an die infr ast r uct uur die het m ogelij k m aken nieuw e br onnen v oor de lev er ing v an gas t e ont w ik k elen.

3 .

a . De in art ikel 25 bedoelde regelgevende inst ant ie kan per geval een besluit nem en over de ont heffing bedoeld in de leden 1 en 2. De lidst at en k unnen ev enw el bepalen dat de r eg elgevende inst ant ies hun advies over het ont heffingsverzoek voorleggen aan de r elev ant e inst ant ie in de lidst aat m et het oog op een for m eel besluit . Dit adv ies w or dt sam en m et het besluit bek endgem aak t .

b .

i. De ont heffing kan gelden voor het geheel of voor gedeelt en van, r espect ievelij k, de nieuw e infr ast r uct uur , de aanzienlij k ver hoogde capacit eit v an de best aande infr ast r uct uur of de w ij ziging v an de best aande infrast ruct uur.

ii. Bij de besluit vorm ing over de ont heffing wordt per geval nagegaan of er v oor w aar den gest eld m oet en w or den m et bet r ekking t ot de duur van de ont heffing en de niet-discr im iner ende t oegang t ot de int er connect or .

iii. Bij de v ast st elling v an de in deze alinea bedoelde bij zonder heden, w or dt m et nam e r ek ening gehouden m et de loopt ij d v an de cont r act en, de aan t e leggen ext ra capacit eit of de wij ziging van de best aande capacit eit , de loopt ij d van het pr oj ect en de nat ionale om st andigheden.

c. Wanneer een ont heffing w or dt ver leend, kan de bet r okken inst ant ie een besluit nem en ov er de v oor sch r if t en en de mechanism en v oor het beheer en de t oew ij zing v an capacit eit , voorzover dit geen belet sel vorm t voor de uit voering van langet er m ij ncont r act en.

d . Het ont heffingbesluit , m et inbegr ip v an de onder b) bedoelde bij zonder heden, w or dt naar behor en gem ot iv eer d en bek endgem aakt .

e . I n het geval van een int erconnect or w orden ont heffingsbesluit en uit sluit end genom en na ov er leg m et de ander e bet r ok k en lidst at en of r egelgev ende inst ant ies.

4 . Het ont heffingsbesluit w or dt door de bev oegde inst ant ie onv er w ij ld t er k ennis v an de Com m issie gebr acht , sam en m et alle r elev ant e infor m at ie ov er het besluit . Deze infor m at ie k an in sam engevoegde vor m aan de Com m issie w or den voor gelegd om haar in st aat t e st ellen een gefundeer d besluit t e nem en. Deze infor m at ie om v at in het bij zonder :

Bijlagen bij ontwerp aanvraag voor een ontheffing

Ga st r a n sp or t Se r v ice s

b . de analy se v an de gev olgen t en aanzien v an de m ededinging en de efficiënt e w er k ing v an de int er ne gasm ar k t die het v er lenen v an de ont heffing m et zich br engt ;

c. de m ot iver ing om t r ent de duur en het gedeelt e van de t ot ale capacit eit van de bet r ok k en gasinfr ast r uct uur w aar v oor de ont heffing is v er leend;

d . indien de ont heffing bet r ekking heeft op een int er connect or , het r esult aat van het ov er leg m et de bet r ok k en lidst at en of de bet r ok k en r egelgev ende inst ant ies;

e . de bij dr age v an de infr ast r uct uur aan de div er sifiër ing v an de gasv oor ziening.

Binnen t w ee m aanden na ont v angst v an de k ennisgev ing k an de Com m issie de bet r ok k en r egelgevende inst ant ie of de bet r okken lidst aat ver zoeken het besluit t ot ver lening van de ont heffing t e w ij zigen of in t e t r ek k en.

De t er m ij n v an t w ee m aanden k an m et één m aand w or den v er lengd indien de Com m issie aanvullende inform at ie behoeft . I ndien de bet rokken regelgevende inst ant ie of de bet rokken lidst aat niet binnen een t er m ij n v an v ier w ek en gehoor geeft aan een v er zoek , w or dt een definit ief besluit genom en v olgens de pr ocedur e v an ar t ikel 30, lid 2.

De Com m issie neem t de geheim houding van com m er cieel gevoelige infor m at ie in acht .

Ar t ik el 2 5

Re ge lge ve n de in st a n t ie s

1 . De lidst at en wij zen een of m eer bevoegde inst ant ies m et de funct ie van regelgevende inst ant ie aan. Deze inst ant ies zij n geheel onafhankelij k van de belangen van de gassect or . Zij zij n ingev olge dit ar t ik el t en m inst e v er ant w oor delij k v oor het gar ander en v an non-discrim inat ie, daadw er kelij ke m ededinging en doelt r effende m ar kt w er king, dit door m onit or ing van in het bij zon der:

a . de voorschrift en inzake het beheer en de t oew ij zing van int erconnect iecapacit eit , in ov er leg m et de r egelgev ende inst ant ie of inst ant ies v an de lidst at en w aar m ee een int er connect ie best aat ;

b . alle m echanism en voor het w egw er ken van capacit eit sknelpunt en binnen het nat ionale gassyst eem ;

c. de t ij d waarbinnen t ransm issie - en dist ribut iesyst eem beheerders int erconnect ies t ot st and br engen en r epar at ies uit v oer en;

d . de publicat ie door t ransm issie - en dist ribut iesyst eem beheerders van adequat e infor m at ie over int er connect oren,net w erkgebruik en t oew ij zing van capacit eit aan belanghebbende par t ij en, r ek ening houdend m et de noodzaak niet-geaggregeerde infor m at ie ver t r ouw elij k t e behandelen;

Bijlagen bij ontwerp aanvraag voor een ontheffing

Ga st r a n sp or t Se r v ice s

f. de t oegangsvoor w aar den voor opslag, leidingbuffer en ander e onder st eunende dienst en, als bedoeld in ar t ik el 19;

g . de m at e waarin t ransm issie - en dist r ibut iesyst eem beheerders zich kwij t en van hun t ak en ov er eenk om st ig de ar t ik elen 8 en 12;

h . de m at e v an door zicht igheid en m ededinging. De op gr ond v an dit ar t ik el ingest elde inst ant ies publicer en j aar lij k s een v er slag ov er de r esult at en v an de onder a) t ot en me t h) bedoelde m onot or ing.

2 . De regelgevende inst ant ies zij n verant w oordelij k voor de vast st elling of de aan de inwerkingt reding voorafgaande goedkeuring van t en m inst e de m et hoden voor het berekenen of v ast leggen v an de v oor w aar den inzak e:

a . aansluit ing op en t oegang t ot nat ionale net werken, inclusief de t arieven inzake t r ansm issie en dist r ibut ie. Deze t ar ieven of m et hoden m aken het m ogelij k dat de noodzakelij ke invest er ingen in de net w er ken zodanig w or den uit gevoer d dat zij de r ent abilit eit v an de net w er k en w aarborgen;

b . de ver st r ekking van balancer ingsdienst en.

3 . Onv er m inder d lid 2 k unnen de lidst at en v oor schr ij v en dat de r egelgev ende inst ant ies de t arieven of t en m inst e de in dat lid bedoelde m et hoden alsook de w ij zigingen in lid 4 aan de r elev ant e inst ant ie in de lidst aat v oor leggen m et het oog op een for m eel besluit . De r elev ant e inst ant ie beschik t in dat gev al ov er de bev oegdheid om een door de r egelgev ende inst ant ie v oor gelegd ont w er pbesluit het zij goed t e k eur en, het zij af t e w ij zen. Deze t ar iev en, m et hoden of w ij zigingen w orden sam en m et het besluit inzake de form ele goedkeuring gepubliceerd. Elke for m ele afw ij zing v an een ont w er p -besluit w or dt ook gepubliceer d, inclusief de m ot iv er ing.

4 . De regelgevende inst ant ies zij n bevoegd om zo nodig van de t ransmissie -, LNG- en dist ribut iesyst eem beheerders t e verlangen dat zij de voorwaarden, inclusief de in de leden 1, 2, en 3 bedoelde t ar iev en en m et hoden, w ij zigen om er v oor t e zor gen dat deze ev enr edig zij n en op n iet-discr im iner ende w ij ze w or den t oegepast .

5 . Pa r t ij en die een klacht hebben t egen een t r ansm issie -, LNG- of dist ribut iesyst eem beheerder over de in de leden 1, 2 of 4 of in art ikel 19 genoem de onderw erpen kunnen de klacht voorleggen aan de regelgevende inst ant ie, die als geschillenbeslecht ingsinst ant ie binnen t wee m aanden na ont v angst v an de k lacht een beslissing neem t . Deze per iode k an m et t w ee m aanden w or den v er lengd indien de nat ionale r egelgev ende inst ant ies aanv ullende infor m at ie behoeven. Deze periode kan m et inst em m ing van de klager verder worden verlengd. Een der gelij k e beslissing heeft bindende k r acht t enzij of t ot dat zij in ber oep w or dt her r oepen.

Bijlagen bij ontwerp aanvraag voor een ontheffing

Ga st r a n sp or t Se r v ice s

de publicat ie v an het besluit of v oor st el v oor een besluit bezw aar m ak en m et het oog op her ziening. Een der gelij k bezw aar heeft geen schor sende w er k ing.

7 . De lidst at en nem en m aat r egelen om er voor t e zor gen dat de in lid 1 bedoelde r egelgevende inst ant ies in st aat zij n om hun in de leden 1 t ot en m et 5 bedoelde t aken doelm at ig en onv er w ij ld uit t e v oer en.

8 . De lidst at en voorzien in geschikt e en doelm at ige m echanism en voor regelgeving, cont role en t ransparant ie, t eneinde event ueel m isbruik van een m acht sposit ie, m et nam e t en nadele van afnem er s, en ev ent ueel r oofzucht ig m ar k t gedr ag t e v oor k om en. Bij deze m echanism en m oet en de bepalingen v an het Ver dr ag, en m et nam e ar t ik el 82, in acht w or den genom en.

9 . De lidst at en dr agen er zor g v oor dat passende m aat r egelen, w aar onder best uur sr echt elij k e of st r afr echt elij ke p rocedures in overeenst em m ing m et hun nat ionale wet geving, t egen de v er ant w oor delij k e nat uur lij k e of r echt sper sonen w or den genom en w anneer de door deze r icht lij n opgelegde v er t r ouw elij k heidsr egels niet in acht zij n genom en.

1 0 . I n gev al v an een gr ensov er schr ij dend geschil w or dt het geschil beslecht door de r egelgevende inst ant ie die recht sm acht heeft over de syst eem beheerder die het gebruik van of de t oegang t ot het sy st eem w eiger t .

1 1 . Klacht en en bezw ar en als bedoeld in de leden 5 en 6 doen geen afbr euk aan de uit oefening van de ber oepsm ogelij k heden uit hoofde v an het Gem eenschapsr echt en de nat ionale w et gev ing.

Bijlagen bij ontwerp aanvraag voor een ontheffing

Ga st r a n sp or t Se r v ice s

Competition in the

UK Gas Market:

Current and Future

Situation

16 September 2003

Gastransport/17772/004rep.doc

Table of Contents

Summary of Findings ...1

Background ...2

Objectives of the Study...3

The UK Gas Market ...3

Competition in the UK Gas Market ...4

Security of Supply...15

Conclusions ...17

Appendix 1: Table of Calculations and Results for Current Upstream Market Share .18

Appendix 2: Table of Calculations and Results for Domestic Supply Market Share...19

Appendix 3: Table of Calculations and Results for Industrial and Commercial Supply

Market Share ...20

Appendix 4: Table of Calculations and Results for Power Generators Supply Market

Share...23

Appendix 5: Table of Calculations and Results for Total Downstream Supply Market

Share...24

Appendix 6: Tables of Calculations and Results for Impact of the BBL on

Gastransport/17772/004rep.doc

List of Tables

Table 1: Summary of Herfindahl- Hirschmann indices (HHI) calculated for the UK gas

market in its current situation and forecast to include future developments ....1

Table 2: Summary of expected other infrastructure projects ...11

Table 3: Calculations and results for current upstream market share (2003)...18

Table 4: Calculations and results for domestic supply market shares (2003) ...19

Table 5: Calculations and results for industrial and commercial suppliers...20

Table 6: Table of calculations and results for gas power generation supply by capacity

...23

Table 7: Table of calculations and results for gas power generation supply by market

share...23

Table 8: Table of calculations and results for total downstream supply market share..24

Table 9: Results for future market shares for the no BBL case...26

Table 10: Results for future market shares for the BBL maximum capacity 8 bcm case

...27

Table 11: Results for future market shares for the BBL maximum capacity 17 bcm case

Gastransport/17772/004rep.doc

List of Figures

Figure 1: Tiers of the UK gas supply market ...4

Figure 2: Market shares and Herfindahl- Hirschmann index for upstream gas market,

2003...5

Figure 3: Market shares (of customers) and Herfindahl index for UK domestic gas

supply market, 2003 ...6

Figure 4: Market shares and Herfindahl- Hirschmann index for UK industrial and

commercial gas supply market, 2003...8

Figure 5: Market shares and Herfindahl- Hirschmann index for gas supply to power

generators market, 2003 ...9

Figure 6: Market shares and Herfindahl- Hirschmann index for gas supply to all

downstream consumers combined, 2003 ...10

Figure 7: Market shares and Herfindahl- Hirschmann index for all three future cases,

2006...13

Figure 8: Market shares and Herfindahl- Hirschmann index for the no BBL and 8 bcm

BBL cases, 2008 ...14

Figure 9: Market shares and Herfindahl- Hirschmann index for the 17 bcm capacity

BBL case, 2008 ...15

Figure 10: 2003 market shares and Herfindahl- Hirschmann index for UK industrial and

commercial gas supply market for firm gas contracts <25,000 therms ...21

Figure 11: 2003 market shares and Herfindahl- Hirschmann index for UK industrial and

commercial gas supply market for firm gas contracts >25,000 therms ...22

Figure 12: 2003 market shares and Herfindahl- Hirschmann index for UK industrial and

Gastransport/17772/004rep.doc 1

Summary of Findings

Having analysed the current and expected future competitive environment in the UK gas

market, we conclude that there is strong competition at all tiers of the UK gas market,

especially upstream, and that future competitive activity in the upstream supply segment

will be sustained by, inter alia, the Balgzand to Bacton pipeline (BBL) project. This is

demonstrated by the Herfindahl-Hirschmann Indices presented in Table 1, calculated for

separate tiers of the market and forecast to include potential future developments.

Table 1: Summary of Herfindahl-Hirschmann indices (HHI) calculated for the UK gas market in its current situation and forecast to include future developments

Herfindahl-Hirschmann Index, by Year*

Current 1. No BBL 2. BBL capacity 8 bcm 3. BBL capacity 17 bcm Tier 2006 2008 2006 2008 2006 2008 Upstream 944 900 993 900 993 900 927 Downstream: Total market$ 1359 - - - - Power generation 1351 - - - - Industrial & commercial 1179 - - - - Domestic 4280+ - - - -

Source: Arthur D. Little analysis. *In each case the figure shown is for the worst-case scenario. $_{HHI for the combined}

downstream segments, see section Downstream supply for details of calculation. +Represents only the gas retail market, not the “dual fuel” approach to retail operations of the key market players. HHI for the supply businesses not calculated for 2006 and beyond, because BBL not expected to change these.

The Herfindahl-Hirschmann indices for 2003 indicate a highly competitive market in the

upstream segment and in most segments of the downstream market.

Where necessary for our forecasts, assumptions regarding ownership of imported gas

have been made on a “worst case” basis i.e. the assumption has a tendency to produce a

higher Herfindahl-Hirschmann index than might actually be the case in reality.

By 2006, as UKCS production declines and is replaced with gas imports, our forecasts

suggest the Herfindahl- Hirschmann Index will decrease, indicating that the upstream

market will become less concentrated. By 2008, with a further decline in UKCS

production and more imports, there will be an increase in the Herfindahl-Hirschmann

Index, though it remains at levels indicative of a very competitive market.

The HHI for 2008 is the same regardless of whether or not the BBL is built with a

capacity of 8 bcm per annum, because we assume that the Centrica import contract with

Gasunie Trade & Supply would be delivered by another route if BBL is not built. But if

the BBL is built with 17 bcm per annum of import capacity there could be a significant

reduction in the HHI, to levels below the current level, indicating much lower

Gastransport/17772/004rep.doc 2

We conclude that the BBL project would at worst make no difference to the competitive

environment in the UK, and more likely would have a beneficial effect on competition.

Our analysis suggests that competition will remain at levels which show no prima facie

cause for concern over the potential emergence of a dominant market position. Ofgem

have indicated in recent reports that competition is well established in all markets, and

our analysis shows that the BBL will add to this.

In addition, the BBL adds diversity to transportation options to import gas to the UK,

provides access to storage facilities on the Continent and therefore improves security of

supply.

It is our firm belief, therefore, that the BBL pipeline will tend to increase competition in

the long run and will enhance security of supply to the UK market.

Background

Gastransport Services has commissioned Arthur D. Little Ltd to conduct an independent

study on the current and expected future levels of competition in the UK gas market.

The purpose of this study is to indicate the potential effects of the proposed Balgzand to

Bacton pipeline (BBL) project on these levels of competition. Gastransport Services is

preparing an application to Ofgem for an exemption for the BBL from certain

requirements of the EU Second Gas Directive on the basis of Article 22 of the EU Gas

Directive.

Article 22 of the Gas Directive allows Member States to grant exemptions to certain

new infrastructure projects under five conditions:

1. The investment must enhance competition in gas supply and enhance security of

supply;

2. The level of risk attached to the pipeline is such that the inve stment would not take

place unless an exemption is granted;

3. The infrastructure must be owned by a natural or legal person which is separate at

least in terms of its legal form from the system operators in whose systems the

infrastructure will be built;

4. Charges are levied on users of that infrastructure;

5. The exemption is not detrimental to the effective functioning of the internal gas

market, or the efficient functioning of the regulated system to which the

Gastransport/17772/004rep.doc 3

The DTI and Ofge m have published their “Initial Views” report, setting out the

principles by which they anticipate approaching new gas infrastructure projects, in

which they make it clear that great attention will be paid to the impact of a project on

competition.

The main focus of this study is related to conditions 1 and 5, this being impact of the

BBL on competition in the UK.

Objectives of the Study

The overall objective of this study is to provide a clear description of current levels of

competition in the UK gas market and to estimate the effect that the BBL project will

have on such competition in the future. Furthermore, it is intended to consider the

impact that the project may have on competition and security of gas supply within the

UK and the EU.

The study will therefore include the following:

•

A brief description of the UK gas market;

•

A description of the current state of competition in the UK gas market;

•

An assessment of the likely effect of the BBL on competition in the UK gas market;

•

Estimation of the quantitative competition indicators suggested by Ofgem and the

DTI

;

•

An analysis of the effects that the BBL would have on security of supply, with a

particular focus on the UK.

The UK Gas Market

There are three main tiers to consider in the UK gas supply market, as shown in Figure

1.

1

Gastransport/17772/004rep.doc 4

Figure 1 : Tiers of the UK gas supply market

Upstream

Wholesale

Supply

Power generation Industrial & Commercial Domestic

Source: Arthur D. Little

As far as possible, given the constraints of the information which is publicly available,

this study considers current competition in both the upstream and downstream

(“supply”) segments of the gas supply chain. (Where no published data are available,

we have relied on our own assessments based on our general experience in the UK gas

sector.) As the immediate impact of the BBL project will be on the overall amount of

gas entering the UK, the study focuses on the highest level of the market, namely the

“beach supplies”, when considering the effect of the BBL on competition. We have

assessed market concent ration in the downstream market today, but have not sought to

assess how this may change in future, because we do not expect that the BBL project,

per se, will affect this.

We have not separately addressed the wholesale market segment for two main reasons.

Firstly, there is not a single wholesale market, there are several elements to it: the “Over

the Counter” market, the “On-the-day Commodity Market”, the futures market run by

the IPE, and other forums in which gas is, or could be, traded. Secondly, we are

unaware of any robust data describing the market shares of the various participants in

the wholesale market, which covers not only physical transactions but also swaps,

futures, options and other types of activity which are not necessarily physical in nature –

such as transactions in which price risks are re-allocated between counterparties.

Competition in the UK Gas Market