Eindrapportage tariefsverlaging GTS 2003 en 2004
Openbare versie
Prismanummer: 101597-9
1
1 Inleiding
1. In de bindende aanwijzing van 20 december 2001, met kenmerk 100554/ 15, heeft de directeur van de Dienst uitvoering en toezicht Energie (hierna: DTe) Gasunie1 opgedragen de indicatieve
tarieven van de basisdiensten transport en kwaliteitsconversie en de gehanteerde boetes in de periode 2002 tot en met 2005 telkens nominaal met 5 procent te verlagen2 ten opzichte van het
voorafgaande jaar.
2. De bindende aanwijzing van 20 december 2001, met kenmerk 100554/ 15, is op 15 februari 2002 gewijzigd met het wijzigingsbesluit met kenmerk 100554/ 30 en op 30 augustus 2002 met het besluit op bezwaar met kenmerk 100554/ 93.
3. Op 30 september 2003 heeft DTe de controle van de tariefsverlaging voor het jaar 2002
afgerond. De controle van de tariefsverlaging is vastgelegd in een eindrapportage, met kenmerk 100554/ 146.R443. De eindrapportage is gepubliceerd op de Internetpagina van DTe3.
4. Bij brief van 30 september 2002 heeft GTS nieuwe indicatieve tarieven ingediend waarmee volgens haar invulling werd gegeven aan de 5 procent tariefsverlaging voor het jaar 2003. Op 30 juni 2003 heeft GTS tarieven voor het jaar 2004 ingediend.
5. DTe heeft de controle van de tariefsverlaging voor het jaar 2003 en 2004 afgerond. In deze eindrapportage wordt inzicht gegeven in de wijze waarop DTe de controle heeft uitgevoerd en wordt aangegeven welke conclusies DTe ten aanzien van de tariefsverlaging voor de jaren 2003 en 2004 heeft getrokken. Hoofdstuk 2 geeft op een beschrijving van de methode van
tariefsverlaging op hoofdlijnen waarbij tevens wordt aangegeven welke factoren een complicerende rol hebben gespeeld in het onderzoek. In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op de verlaging van de tarieven voor de basisdienst transport voor 2003, in hoofdstuk 4 wordt het jaar 2004 behandeld. Hoofdstuk 5 behandelt de verlaging van het tarief voor kwaliteitsconversie, terwijl hoofdstuk 6 ingaat op de verlaging van het boetetarief. In hoofdstuk 7 tenslotte worden de conclusies ten aanzien van de tariefscontrole voor de jaren 2003 en 2004 samengevat.
1 De bindende aanwijzing heeft betrekking op het gastransportbedrijf van Gasunie, het huidige Gastransport Services (hierna GTS). Omdat GTS feitelijk uitvoering heeft gegeven aan de bindende aanwijzing wordt in dit document alleen nog gerefereerd aan GTS.
2Voor de leesbaarheid wordt in dit document ook gesproken over 5 procent korting, altijd wordt gedoeld op een korting van nominaal 5
2
2
Beschrijving methode tariefsverlaging op hoofdlijnen
6. Bij het opmaken van de bindende aanwijzing werd reeds voorzien dat de invoering van een nieuwe tariefstructuur op zowel 1 januari 2002 als 1 januari 20034 een complicerende factor zou
vormen. De tarieven van de opeenvolgende jaren zijn daardoor immers veelal niet meer rechtstreeks vergelijkbaar. Daarom is in de bindende aanwijzing aangegeven dat GTS teneinde de vergelijking toch correct uit te voeren de omzet van enig jaar dient te vergelijken met de omzet van voorgaand jaar. Dat wil zeggen de omzet in jaar (t+1)moet gegeven de afgezette hoeveelheden in het jaar (t)nominaal 5 procent lager zijn dan de omzet in (t). Daarbij wordt opgemerkt dat DTe een door GTS gebruikte alternatieve methode voor de 5 procent tariefsverlaging zou bestuderen5.
7. GTS heeft gebruik gemaakt van deze in de bindende aanwijzing vermelde alternatieve methode voor zowel het jaar 2003 als voor het jaar 2004.
8. De reden om dit voor 2003 te doen is gelegen in het feit dat GTS per 1 januari 2003 een stelselwijziging heeft doorgevoerd.
9. Concreet heeft DTe geconstateerd dat de volgende factoren een complicerende rol hebben gespeeld bij het uitvoeren van en de controle op de tariefsverlaging van 5 procent voor het jaar 2003:
̌ het in 2002 gehanteerde Trajectenstelsel was gewijzigd in het Entry-Exit systeem waardoor tarieven niet meer rechtstreeks met elkaar kunnen worden vergeleken;
̌ een stelselwijziging is doorgevoerd bij de bepaling van het tarief voor de aansluiting; ̌ wijzigingen in de dienst aansluitingen hebben er toe geleid dat een gedeelte van de totale
inkomsten voor aansluitingen is meegenomen in de bepaling van de Entry-Exittarieven6;
̌ wijzigingen in de dienst re-entry, alsmede de nieuwe diensten shorthaul en wheeling hebben er toe geleid dat een gedeelte van de totale inkomsten voor transport is overgeheveld naar voornoemde diensten;
̌ de basisdienst shorthaul werd door GTS per 15 december 2002 niet meer aangeboden; en ̌ ten aanzien van de dienst kwaliteitsconversie is een stelselwijziging doorgevoerd.
4Tot 1 januari 2001 hanteerde GTS het CDS systeem, met ingang van 1 januari 2002 hanteerde GTS het trajectenstelsel en op 1 januari 2003
3
10. In 2004 heeft GTS de alternatieve methode gebruikt omdat zij niet alle afzonderlijke tarieven verlaagd heeft met 5 procent maar 5 procent korting heeft toegepast op het volledige pakket diensten zoals gedefinieerd in de in randnummer 1 vermelde bindende aanwijzing.
11. Concreet heeft DTe geconstateerd dat de volgende factoren een complicerende rol hebben gespeeld bij het uitvoeren van en de controle op de tariefsverlaging van 5 procent voor het jaar 2004:
̌ op verzoek van de regionale netbeheerders is per 1-1-2004 een herverdeling van de
gasontvangststations (hierna: Gossen) doorgevoerd. Er zijn 74 Gossen hergegroepeerd: 46 enkelvoudige Gossen en 11 pseudoGossen (bestaande uit 28 Gossen) zijn gewijzigd naar 12 pseudoGossen (bestaande uit 73 Gossen) en één enkelvoudig Gos;
̌ GTS heeft het tarief voor re-entry in 2004 niet verlaagd;
̌ GTS heeft het vaste tarief voor de connection in 2004 verlaagd maar het capaciteitstarief voor de connection niet; en
̌ in 2004 heeft GTS een correctie op het boetesysteem op uurbasis geïntroduceerd. 12. GTS heeft voor 2003 invulling gegeven aan de alternatieve methode door de afgezette
hoeveelheden in 2002 te benaderen door uit te gaan van de per 9 augustus 2002 geboekte diensten voor het jaar 2002 (hierna: rekenvolume 2003). Vervolgens is het rekenvolume 2003 vermenigvuldigd met de tarieven zoals weergegeven in het op 30 januari 2002 door GTS gepubliceerde document “ indicatieve tarieven en voorwaarden voor transport en de noodzakelijkerwijs daarmee verbonden diensten 2002” (hierna TI 2002). De TI 2002 is verminderd met 5 procent. Het op deze wijze berekende bedrag wordt gebruikt om de tarieven voor 2003 te bepalen zodanig dat een korting van nominaal 5 procent wordt gerealiseerd ten opzichte van 2002. Aan deze fictieve omzet wordt in het vervolg van dit document gerefereerd als de Totale Inkomsten 2003 (hierna: TI 2003).
13. Zowel het rekenvolume 2003, de TI 2002 als de TI 2003 zijn rekenvariabelen die worden gebruikt om de tarieven 2003 op een zodanige wijze vast te stellen dat een tariefsdaling van nominaal 5 procent ten opzichte van 2002 wordt gerealiseerd. De daadwerkelijk gerealiseerde volumes en omzetten in 2003 zullen nooit exact hetzelfde zijn als deze rekenvariabelen.
14. De gerealiseerde afgezette hoeveelheden over heel 2002 blijken marginaal af te wijken van de van de per 9 augustus 2002 geboekte transportdiensten voor het jaar 2002.
15. GTS heeft voor 2004 invulling gegeven aan de alternatieve methode door de afgezette hoeveelheden in 2003 te benaderen door uit te gaan van de per 25 april 2003 geboekte transportdiensten voor het jaar 2003 (hierna: rekenvolume 2004). Vervolgens is het
4
noodzakelijkerwijs daarmee verbonden diensten 2003” (hierna TI 2003-2). De TI 2003-2 is verminderd met 5 procent. Het op deze wijze berekende bedrag wordt gebruikt om de tarieven voor 2004 te bepalen zodanig dat een korting van nominaal 5 procent wordt gerealiseerd ten opzichte van 2003. Aan deze fictieve omzet wordt in het vervolg van dit document gerefereerd als de Totale Inkomsten 2004 (hierna: TI 2004).
16. Zowel het rekenvolume 2004, de TI 2003-2 als de TI 2003 zijn rekenvariabelen die worden gebruikt om de tarieven 2003 op een zodanige wijze vast te stellen dat een tariefsdaling van nominaal 5 procent ten opzichte van 2003 wordt gerealiseerd. De daadwerkelijk gerealiseerde volumes en omzetten in 2004 zullen nooit exact hetzelfde zijn als deze rekenvariabelen .
17. De gerealiseerde afgezette hoeveelheden over heel 2003 blijken marginaal af te wijken van de per 25 april 2003 geboekte transportdiensten voor het jaar 2003.
18. In 2003 heeft GTS verschillende nieuwe diensten geïntroduceerd namelijk: wheeling, shorthaul, diversion en Title Transfer Facility (TTF).
19. De diensten wheeling en shorthaul waren voorheen verwerkt in het transporttarief en zijn in 2003 als aparte dienst geïntroduceerd. Deze diensten worden behandeld in hoofdstuk 3.
20. Diversion is een dienst die het mogelijk maakt om (tijdelijk) capaciteit te verleggen van de ene reeds gecontracteerde Entry terminal van een Entrypunt naar een dichtbijgelegen Entry terminal van datzelfde Entrypunt. Diversion is een geheel nieuwe dienst die niet onder de bindende aanwijzing valt en derhalve ook niet in deze eindrapportage wordt behandeld.
21. De TTF faciliteert de overdracht van gas van een portfolio (van shipper A) naar een andere portfolio (van shipper B). TTF is een geheel nieuwe dienst die niet onder de bindende aanwijzing valt en derhalve ook niet in deze eindrapportage wordt behandeld.
22. In 2004 heeft GTS twee nieuwe diensten geïntroduceerd. Ten eerste het Hub Transfer Point (HTP). HTP voorziet in de verbinding tussen het GTS Entry-Exitsysteem en Eurohub. HTP is een geheel nieuwe dienst die niet onder de bindende aanwijzing valt en derhalve ook niet in deze eindrapportage wordt behandeld.
5
6
3
Controle tariefsverlaging basisdienst transport 2003
25. De basisdienst transport bestaat uit transportgerelateerde diensten en de aansluitdienst. Paragraaf 3.1 behandelt de verlaging van de tarieven 2003 van de transportgerelateerde diensten. Paragraaf 3.2 behandelt de verlaging van het aansluittarief van 2003. In paragraaf 3.3 wordt de conclusie van de controle van de tariefsverlaging van de basisdienst transport voor het jaar 2003 weergegeven.
3.1
26. Onder transportgerelateerde diensten vallen de diensten transport, wheeling en re-entry. Subparagraaf 3.1.1 gaat in op de verlaging van het transporttarief, terwijl subparagraaf 3.1.2 de verlaging van het tarief voor wheeling behandelt. Vervolgens wordt in subparagraaf 3.1.3 ingegaan op de verlaging van het tarief voor re-entry, in subparagraaf 3.1.4. tenslotte wordt de verlaging van het tarief voor shorthaul behandeld..
3.1.1
Verlaging transporttarief
Stelselwijziging
27. In het Trajectenstelsel in 2002 dient een shipper die gas wil transporteren capaciteit te
contracteren op het punt waar hij het gas fysiek aanlevert, het Entrypunt, en op het punt waar hij het gas fysiek aflevert, het Exitpunt. Tussen Entrypunten en Exitpunten is het transportnet van GTS gemodelleerd middels trajecten en knooppunten7. Om het gas van het Entrypunt naar het
Exitpunt te transporteren dient de shipper ook capaciteit te contracteren op de benodigde trajecten tussen Entry- en Exitpunt.
28. Het Trajectenstelsel bevat in totaal twaalf knooppunten. Drie van deze knooppunten hebben alleen betrekking op G-gas, twee alleen op gas en de resterende zeven op zowel G-gas als H-gas. Tussen deze knooppunten liggen tien G-gas en acht H-gas trajecten. Van en naar de knooppunten zijn elf G-gas en twaalf H-gas trajecten beschikbaar. Alle Entry- en Exitpunten zijn in het Trajectenstelsel aan een traject toegewezen.
Een shipper die gas van Entrypunt Emden naar Exitpunt ’s-Gravenvoeren wil transporteren boekt capaciteit op bovengenoemde punten. Tevens boekt de shipper capaciteit op de trajecten Emden-Eem (traject van het Entrypunt naar een knooppunt), Eem-Noordbroek (knooppunt-knooppunt traject), Noordbroek-Ommen (knooppunt-knooppunt traject), Ommen-Ravenstein (knooppunt-knooppunt traject) en Ravenstein-Limburg (traject van een knooppunt naar het Exitpunt).
7
29. In het Entry- Exitstelsel in 2003 contracteert een shipper nog steeds op Entry- en Exitpunten. Nu betaalt een shipper echter geen apart tarief meer voor de trajecten waarvan hij gebruik maakt, maar betaalt de shipper alleen een Entry- en een Exittarief.
Bepaling TI 2003 transportdienst
30. In het Trajectenstelsel is voor elk traject een tarief vastgesteld. Uitgaande van het rekenvolume 2003 wordt de TI 2002 in het Trajectenstelsel berekend door de geboekte capaciteit op de verschillende trajecten te vermenigvuldigen met het voor het betreffende traject geldende tarief. Deze TI 2002 bedraagt voor uitsluitend de trajecten EUR {vertrouwelijk} miljoen.
31. In het Entry- Exitstelsel is voor elk Entry- en Exitpunt een tarief vastgesteld. Uitgaande van het rekenvolume 2003 dient de TI 2003, voortvloeiend uit de Entry- en Exittarieven, minder dan of gelijk te zijn aan EUR {vertrouwelijk} miljoen. Dit bedrag is gelijk aan de TI 2002 in het Trajectenstelsel (zie randnummer 30) minus 5 procent.
Bepaling hoogte Entry- en Exittarieven
32. Ter bepaling van de hoogte van de Entry- en Exittarieven heeft GTS gebruik gemaakt van de econometrische “ least square route” methode. Bij de omzetting van de tarieven heeft GTS het volgende uitgangspunt gehanteerd. Voor elke combinatie van Entry- en Exitpunten dient een zo min mogelijke afwijking te worden gerealiseerd ten opzichte van de som van de in 2002 gebruikte trajecttarieven voor het betreffende transport.
Een shipper die in 2002 en 2003 gas van Entry punt Emden naar Exitpunt ’s-Gravenvoeren wil transporteren boekt bijvoorbeeld 100 capaciteit op bovengenoemde punten. In het Trajectenstelsel boekt de shipper 100 capaciteit op de trajecten Emden-Eem (trajectprijs: EUR 1,868), Eem-Noordbroek (trajectprijs: EUR 3,21), Eem-Noordbroek-Ommen (trajectprijs: EUR 9,87), Ommen-Ravenstein (trajectprijs: EUR 10,95) en Ommen-Ravenstein-Limburg (trajectprijs: EUR 13,94). Het te betalen bedrag bedraagt in het Trajectenstelsel EUR 39,83. In het Entry-Exitstelsel worden de tarieven zodanig vastgesteld dat de afwijking ten opzichte van EUR 39,83 minimaal is9. In dit voorbeeld bedraagt de som van het Entry- en Exittarief EUR 33,04.
33. Op het hierboven beschreven uitgangspunt heeft GTS twee nuanceringen aangebracht. Ten eerste heeft GTS een nuancering aangebracht bij het tussentijds verlaten van trajecten van een knooppunt naar het Exitpunt. Naarmate dit traject minder ver wordt gebruikt is de
overeenkomstige waarde van het eindtraject bij de omzetting van de tarieven neerwaarts bijgesteld.
8In EUR.per m3 per uur per jaar.
8
In bovenstaand voorbeeld bedraagt de trajectprijs van Ravenstein-Limburg 13,94. Indien dit traject voor de helft wordt gebruikt (door een ander Exitpunt halverwege het traject te kiezen), wordt een trajectprijs van 6,97 gehanteerd. In het Entry-Exitstelsel worden de tarieven zodanig vastgesteld dat de afwijking ten opzichte van 32,86 (39,83 minus 6,97) minimaal is.
34. Ten tweede houdt GTS rekening met backhaul. Er is sprake van backhaul wanneer transport wordt gecontracteerd tegen de fysieke gasstroom in. Hierdoor wordt de totaal gecontracteerde capaciteit op een bepaald traject of een Entrypunt verhoogd met de gecontracteerde
backhaulcapaciteit. Door deze extra capaciteit kan het tarief worden verlaagd om toch tot dezelfde TI te komen. In het Trajectenstelsel in 2002 is het voordeel van backhaul verwerkt in het tarief van het betreffende traject. Het trajecttarief wordt neerwaarts gecorrigeerd met de
verhouding van de maximum fysieke capaciteit van het traject gedeeld door de som van de gecontracteerde capaciteit in beide richtingen.
Op een bepaald traject is de maximum fysieke capaciteit van het traject gecontracteerd, namelijk 100. Op dit traject is tevens 50 backhaulcapaciteit geboekt. Het trajecttarief wordt nu neerwaarts bijgesteld met 100/ 150. Voor het transporteren van gas geldt hetzelfde tarief in beide richtingen.
35. In het Entry-Exitstelsel in 2003 komt het voordeel van backhaul meer ten goede aan de veroorzaker ervan. Het voordeel van backhaul is verdeeld over alle combinaties van Entry- en Exitpunten waarvoor de backhaul relevant is. Om tot een verdeling van het voordeel van backhaul te komen is, voordat de omzetting van trajecttarieven naar Entry-Exittarieven heeft plaatsgevonden, voor trajecten waarop backhaul plaatvond het forward en backward tarief herberekend. Als forward tarief is gehanteerd:
Tforward = Tarief onder trajectenstelsel x [2 x Forward Transportcapaciteit + 2 x Backhaul Transportcapaciteit] / [2 x Forward Transportcapaciteit + Backhaul Transportcapaciteit]
Als backhaultarief is gehanteerd:
Tbackhaul = Tarief onder trajectenstelsel x [Forward Transportcapaciteit + Backhaul
9
Voorbeeld
Op een bepaald traject is de maximum fysieke capaciteit van het traject gecontracteerd, namelijk 100. Op dit traject is tevens 50 backhaulcapaciteit geboekt. Het forwardtarief bedraagt nu (300/ 250) * Tarief onder trajectenstelsel. Het backhaultarief bedraagt (150/ 300) * Tarief onder trajectenstelsel.
36. Het forward tarief en backhaul tarief zijn gebruikt als input voor de least square route methode. Dit leidt tot een lager tarief voor de Entry- en Exitpunten die geheel of gedeeltelijk van backhaul gebruik maken.
Correcties op hoogte Entry- en Exittarieven zoals bepaald met least square route
37. GTS heeft voor 2003 de verandering in de TI 2003 van de diensten wheeling, shorthaul, re-entry
en aansluiting meegenomen in de TI 2003 voor transport. De hoogte van alle Entry- en Exittarieven is hiervoor met een gelijk percentage gecorrigeerd. Hieronder wordt ingegaan op deze vier correcties.
1) Correctie voor wheeling
38. Wheeling betreft transport van Entry naar Exit tussen zeer nabij gelegen flenzen. Deze dienst kan worden beschouwd als transport over een afstand van 0 kilometer. Wheeling is in 2003 als aparte dienst geïntroduceerd. In het Trajectenstelsel in 2002 was deze dienst verwerkt in het transporttarief.
39. Ter bepaling van de TI 2003 van de dienst wheeling is de geboekte capaciteit op 9 augustus 2002 vermenigvuldigd met het wheeling tarief. De TI 2003 voor wheeling bedraagt EUR {vertrouwelijk} miljoen en is van de TI 2003 uit transport afgetrokken. De Entry- en Exittarieven zijn hierdoor marginaal verlaagd10.
2) Correctie voor re-entry
40. Re-entry betreft het door een afnemer of shipper in het transportsysteem binnenbrengen van gas op hetzelfde punt waar het gas het transportsysteem heeft verlaten. Re-entry is in 2003 mogelijk tegen een vast capaciteitstarief in plaats van een variërend capaciteitstarief, zoals in 2002 het geval was. Voor deze correctie geldt dat het verschil tussen de TI 2003 uit re-entry in 2003 en de TI 2002 uit re-entry minus 5 procent is meegenomen in de bepaling van de Entry- en
Exittarieven11.
41. De TI 2003 uit re-entry in het Entry-Exitstelsel is geschat op EUR {vertrouwelijk} miljoen. In het Trajectenstelsel in 2002 bedroeg de TI 2002 uit re-entry EUR {vertrouwelijk} miljoen. De TI 2003 voor het jaar 2003 is gelijk aan 95 procent van dit bedrag en bedroeg {vertrouwelijk} miljoen.
10
Het verschil tussen de TI 2003 uit re-entry in het Entry-Exitstelsel en 95 procent van de TI 2003 in het Trajectenstelsel bedroeg EUR {vertrouwelijk} miljoen. De TI 2003 uit transport is met EUR {vertrouwelijk} miljoen verlaagd, wat een marginaal effect op de tarieven heeft gehad.
3) Correctie voor terugtrekken dienst shorthaul
42. Bij de vaststelling van de tarieven heeft GTS rekening gehouden met shorthaul. Shorthaul is de transportdienst waarmee afnemers die op korte afstand van een Entrypunt liggen korting krijgen op het normale tarief om eigen leidingaanleg te voorkomen. Het shorthaultarief is afhankelijk van de afstand van het afnamepunt tot aan de entry-terminal12. Op 11 december 2002 heeft GTS
in een brief aangekondigd geen basisdienst shorthaul aan te bieden, omdat er nagenoeg geen belangstelling bleek te zijn voor deze dienst. De dienst is vervolgens als maatwerkcontract aangeboden. Als gevolg hiervan blijkt de TI 2003, het rekenvolume vermenigvuldigd met de op 30 september 2002 ingediende indicatieve tarieven, niet met 5 procent te dalen, maar met 7 procent te stijgen. Om toch een daling van de TI 2003 te realiseren heeft GTS de Exittarieven aangepast. Indien een Exitpunt zich binnen een straal van 30 kilometer van een Entrypunt (in dezelfde kwaliteitsklasse) bevindt, is het tarief verlaagd met EUR 6,83 per m3 hr/ jr. Alle overige Exittarieven zijn verlaagd met EUR 3,14 per m3 hr/ jr.
43. De standaard dienst shorthaul heeft toch een geringe omzet gerealiseerd, omdat contracten zijn gesloten voordat de standaard dienst werd teruggetrokken. Deze omzet bedroeg EUR
{vertrouwelijk} miljoen en is van de TI 2003 uit transport afgetrokken. De Entry- en Exittarieven zijn hierdoor marginaal verlaagd.
4) Correctie voor aansluitingen
44. Deze correctie heeft betrekking op het tarief voor de aansluiting. In 2003 voert GTS een stelsel-en naamwijziging door stelsel-en wordt dit tarief “ connectionfee” gstelsel-enoemd. Naast de naam is ook de inhoud van de dienst veranderd. De connectionfee valt daardoor in het Entry-Exitstelsel in 2003 in het algemeen lager uit dan het aansluittarief in 2002. Het verschil tussen de TI 2003 uit connection en de TI 2002 uit aansluitingen minus 5 procent bedraagt EUR {vertrouwelijk} miljoen. Dit verschil is meegenomen bij de bepaling van de Entry-en Exittarievenen en is hiertoe opgeteld bij de TI 2003 uit transport.13 De uiteindelijke Entry- en Exittarieven zijn door deze
stelselwijziging met 24,2 procent opwaarts aangepast.
12 Een Entry punt kan uit meerdere terminals bestaan.
11
3.1.2
Verlaging tarief wheeling
45. Zoals reeds vermeld in randnummer 38 is wheeling in 2003 als aparte dienst geïntroduceerd. De TI 2003 uit wheeling bedroeg EUR {vertrouwelijk} miljoen welke van de TI 2003 uit transport afgetrokken is. Voor de dienst wheeling hanteert GTS in 2003 een tarief van EUR 2,5/ m3 (n;35,17) per uur per jaar.
3.1.3
Verlaging tarief re-entry
46. Zoals reeds vermeld in randnummer 41 is het verschil tussen de TI 2003 uit re-entry in het Entry-Exitstelsel en 95 procent van de TI 2002 in het Trajectenstelsel ter hoogte van EUR
{vertrouwelijk} miljoen verwerkt in de TI 2003 voor transport. Voor de dienst re-entry hanteert GTS in 2003 een tarief van EUR 5/ m3 (n;35,17) per uur per jaar.
3.2
47. Het aansluittarief voor het jaar 2002 betreft een capaciteitstarief dat in rekening wordt gebracht voor de aansluiting (het Gos), de aansluitleiding en het transport van gas door gebruik te maken van het RTL net van GTS. In 2002 bedraagt het capaciteitstarief EUR 20,56 vermenigvuldigd met de Dr factor.
48. In 2003 voert GTS een naams- en stelselwijziging door. Het aansluittarief wordt vervangen door een tarief voor “ connection” . De connection betreft het laatste deel van het transportnet richting de aangeslotene en omvat de aansluiting en de aansluitleiding. Net als in 2002 betreft het tarief voor de connection in 2003 een jaarbedrag. Dit jaarbedrag wordt bepaald op basis van de in 2002 maximaal gecontracteerde capaciteit op het desbetreffende Exitpunt (hierna: CAP2002).
De formule luidt als volgt:
Jaarbedrag = Minimum {EUR 20,56 * CAP2002; EUR 75.000 x n + EUR 0,75 * CAP2002} Waarbij n het aantal Gossen in een pseudoGos is.
12
50. Bij de bepaling van de tarieven heeft GTS een aanzet gegeven om de kruissubsidie tussen aansluitingen met een kleine en een grote capaciteit op te heffen door het tarief
capaciteitsafhankelijker te maken. GTS heeft in 2003 als overgangsmaatregel gehanteerd dat de afnemer voor de dienst connection niet méér zou betalen dan in het oude systeem voor de aansluitdienst.
51. Deze stelselwijziging leidt tot een complicerende factor bij de controle van de verlaging van het tarief voor connection. Door de stelselwijziging zijn de tarieven van de jaren 2002 en 2003 niet meer rechtstreeks met elkaar vergelijkbaar.
52. Om de tariefsvergelijking mogelijk te maken wordt, uitgaande van een gelijke aansluitprestatie (rekenvolume 2003), de TI 2002 in het Trajectenstelsel vergeleken met de TI 2003 in het Entry Exitstelsel.
53. De TI 2003 uit de dienst connection is bepaald door uit te gaan van het in 2002 geldende aansluittarief vermenigvuldigd met het rekenvolume 2003 en daar vervolgens 5 procent af te trekken. Deze TI 2003 bedraagt EUR {vertrouwelijk} miljoen. GTS heeft vervolgens op basis van bovenstaande methodiek de TI 2003 van de dienst connection bepaald. Deze TI 2003 bedroeg EUR {vertrouwelijk} miljoen. Het verschil van EUR {vertrouwelijk} miljoen is opgeteld bij de TI 2003 uit transport14.
3.3
54. Onder de basisdienst transport vallen de transportgerelateerde diensten en de aansluitdienst. Op basis van de bindende aanwijzing geldt dat, uitgaande van een gelijke transportprestatie (het rekenvolume 2003), de TI 2003 van de transportgerelateerde diensten en de aansluitdienst tezamen in 2003 met minimaal 5 procent dient te zijn gedaald ten opzichte van 2002. In onderstaande tabel worden de TI 2002 en de TI 2003 per dienst weergegeven in miljoenen EURO’s.
13
Dienst TI 2002
(Trajectenstelsel)
5 % korting Overige Correcties TI 2003
(Entry- Exit stelsel)
Transport {vertrouwelijk} {vertrouwelijk
}
{vertrouwelijk} {vertrouwelijk }
Wheeling {vertrouwelijk} {vertrouwelijk
}
{vertrouwelijk} {vertrouwelijk }
Re-entry {vertrouwelijk} {vertrouwelijk
}
{vertrouwelijk} {vertrouwelijk }
Shorthaul {vertrouwelijk} {vertrouwelijk
}
{vertrouwelijk} {vertrouwelijk }
Aansluiting {vertrouwelijk} {vertrouwelijk
} {vertrouwelijk} {vertrouwelijk } Totaal basisdienst transport {vertrouwelijk} {vertrouwelijk } {vertrouwelijk} {vertrouwelijk }
55. Uitgaande van het gelijke rekenvolume is de TI 2003 van de basisdienst transport in het Entry-Exitstelsel in 2003 EUR {vertrouwelijk} miljoen lager dan de TI 2002 in het Trajectenstelsel. Dit is 5 procent van de TI 2002.
56. Op grond van het bovenstaande en de door GTS overlegde goedkeurende accountantsverklaring concludeert DTe dat de door GTS gehanteerde methodiek ter berekening van de tarieven van de basisdienst transport voor het jaar 2003 een geschikte methode is om te komen tot de gewenste tariefaanpassing van nominaal 5 procent.
57. Verder is DTe van mening dat in 2003 een gemiddelde nominale tariefsverlaging van 5 procent is gerealiseerd ten opzichte van 2002. GTS heeft hiermee voldaan aan de in randnummer 1
14
4
Controle tariefsverlaging basisdienst transport 2004
58. De basisdienst transport bestaat uit transportgerelateerde diensten en de aansluitdienst. Paragraaf 4.1 behandelt de verlaging van de tarieven 2004 van de transportgerelateerde diensten. Paragraaf 4.2 behandelt de verlaging van het aansluittarief van 2004. In paragraaf 4.3 wordt de conclusie van de controle van de tariefsverlaging van de basisdienst transport voor het jaar 2004 weergegeven.
4.1
4.1.1
Verlaging transporttarief
Stelselwijziging
59. Op verzoek van de regionale netbeheerders is per 1-1-2004 een herverdeling van de Gossen doorgevoerd. Er zijn 74 Gossen hergegroepeerd: 46 enkelvoudige Gossen en 11 pseudoGossen (bestaande uit 28 Gossen) zijn gewijzigd naar 12 pseudoGossen (bestaande uit 73 Gossen) en één enkelvoudig Gos.
Bepaling tarieven 2004
60. Het rekenvolume 2004 is bepaald door de benadering van de afgezette hoeveelheden 2004 te herverdelen naar de nieuwe indeling naar pseudoGossen en één enkelvoudig Gos.
61. Door de herverdeling zijn er Gossen in een pseudoGos ontstaan met voor 2003 verschillende Exittarieven. Voor de bepaling van de Exittarieven 2004 is uitgegaan van het capaciteitsgewogen tarief per PseudoGos.
62. Voor één van de 11 “oude” pseudoGossen waren de onderliggende Goscapaciteiten niet bekend. Voor deze pseudoGos is de contractcapaciteit verdeeld over de Gos op basis van de
plancapaciteit die GTS hanteert.
15
4.1.2
Verlaging tarief wheeling
64. Voor de dienst wheeling hanteert GTS in 2003 een tarief van EUR 2,5/ m3 (n;35,17) per uur per jaar. In 2004 luidt het tarief voor wheeling EUR 2,375/ m3 (n;35,17) per uur per jaar.
Jaar Tarief Tarief voorgaand jaar minus 5 procent
2003 EUR 2,5 per m3 per uur per jaar
2004 EUR 2,375 per m3 per uur per jaar EUR 2,375 per m3 per uur per jaar
65. DTe constateert dat het tarief voor de dienst wheeling in 2004 met 5 procent is verlaagd ten opzichte van het daaraan voorafgaande jaar.
4.1.3
Verlaging tarief re-entry
66. Voor de dienst re-entry hanteert GTS in 2004 evenals in 2003 een tarief van EUR 5/ m3 (n;35,17) per uur per jaar.
67. Om toch een tariefdaling te realiseren heeft GTS de niet gegeven korting van circa EUR
{vertrouwelijk} in mindering gebracht op de TI 2004 voor transport. De Entry-en Exittarieven zijn hierdoor alle marginaal verlaagd.
4.2
Stelselwijziging
68. Zoals beschreven in randnummer 59 heeft in 2004 een beperkte herindeling van pseudoGossen plaatsgehad. De tarieven voor connection zijn door deze herindeling aangepast conform dezelfde methodiek als die gebruikt is bij het verlagen van de transporttarieven. Zie ook paragraaf 4.1.1..
69. Zoals beschreven in randnummer 48 betreft het tarief voor de connection in 2003 een jaarbedrag. Dit jaarbedrag wordt bepaald op basis van de in 2002 maximaal gecontracteerde capaciteit op het desbetreffende Exitpunt (hierna: CAP2002).
De formule voor 2003 luidt als volgt:
16
70. Ook voor het jaar 2004 betreft het tarief voor de connection een jaarbedrag. Dit jaarbedrag wordt bepaald op basis van de in 2003 maximaal gecontracteerde capaciteit op het desbetreffende Exitpunt (hierna: CAP2003).
De formule voor 2004 luidt als volgt:
Jaarbedrag = Minimum {EUR 20,56 * CAP2003; EUR 69.613 x n + EUR 0,75 * CAP2003} Waarbij n het aantal Gossen in een pseudoGos is.
71. Voor 2004 heeft Gasunie besloten het capaciteits tarief van EUR 20, 56 en EUR 0,75 niet aan te passen. De reden om het capaciteitstarief van EUR 20,56 niet aan te passen is gelegen in het feit dat dit tarief geldt als een overgangsmaatregel tussen de Dr-systematiek en de huidige
systematiek voor connection.
Bepaling tarieven 2004
72. Het rekenvolume 2003 is gebruikt voor deze berekening en bepaald zoals beschreven in randnummer 12.
73. De TI 2004 is vervolgens berekend door het rekenvolume 2003 te vermenigvuldigen met de per 25 april 2003 geboekte capaciteiten en dit bedrag met 5 procent te verlagen. Gegeven de TI 2004, het rekenvolume 2003 en de capaciteitstarieven van EUR 20,56 en EUR 0,75 is vervolgens het vaste tarief van EUR 69.613 berekend.
74. Met behulp van de CAP 2003 en de nieuwe formule voor het jaarbedrag zijn vervolgens de connectietarieven 2004 per Exitpunt berekend.
4.3
75. De TI 2004 van de basisdienst transport bedraagt EUR {vertrouwelijk} miljoen. Dit is EUR {vertrouwelijk} miljoen lager dan de TI 2003-2 van EUR {vertrouwelijk} miljoen. De verlaging voor 2004 bedraagt hiermee 5%.
76. Op grond van het bovenstaande en de door GTS overlegde goedkeurende accountantsverklaring concludeert DTe dat de door GTS gehanteerde methodiek ter berekening van de tarieven van de basisdienst transport voor het jaar 2004 een geschikte methode is om te komen tot de gewenste tariefaanpassing van nominaal 5 procent.
17
5
Controle tariefsverlaging basisdienst kwaliteitsconversie
78. De tarieven voor kwaliteitsconversie bestaan uit een variabele component en een (vast) jaarlijks capaciteitsbedrag. Daarnaast is het te betalen bedrag voor de dienst kwaliteitsconversie afhankelijk van de omvang van de kwaliteitsconversie, door GTS gemeten door middel van zogenoemde “ wobbe-labels” . In paragraaf 5.1 wordt ingegaan op de verandering met betrekking tot de door GTS gehanteerde wobbe-labels. Vervolgens wordt in paragraaf 5.2 ingegaan op de verlaging van het variabele tarief voor kwaliteitsconversie. De verlaging van het jaarlijkse capaciteitsbedrag voor kwaliteitsconversie wordt uiteen gezet in paragraaf 5.3. In paragraaf 5.4 worden de conclusies van de controle weergegeven.
5.1
79. Gas wordt in veel verschillende kwaliteiten gevonden. Het is mogelijk om, door gebruik te maken van stikstof, gas met een hoge kwaliteit om te zetten naar gas met een lagere kwaliteit. Om de kwaliteit van het gas te bepalen, hanteert GTS wobbe-labels.
80. De dienst kwaliteitsconversie heeft betrekking op de omzetting van gas met een bepaald wobbe-label naar gas met een lager wobbe-wobbe-label. Ten aanzien van de gehanteerde wobbe-wobbe-labels van H-gas Entry- en Exitpunten (hierna: H-H-gas punten) heeft in het Entry-Exitstelsel in 2003 een verandering plaatsgevonden in vergelijking met het Trajectenstelsel. In het Trajectenstelsel waren H-gas punten van verschillende wobbe-labels voorzien.
81. In het Entry-Exitstelsel heeft GTS één wobbe-label (51,7 MJ/ / m3 (n)) voor H-gas punten
geïntroduceerd. Dit wobbe-label is bepaald op grond van een gewogen gemiddelde van de per 9 augustus 2002 gecontracteerde capaciteiten op de verschillende H-gas punten vermenigvuldigd met de daarbij behorende fysieke wobbes. Deze berekening wordt middels een (fictief) voorbeeld verduidelijkt.
H-gas punt Fysieke Wobbelabel Gecontracteerde cap. Som
18
Het gemiddelde wobbe-label voor H-gas punten wordt berekend door per H-gas punt het wobbe-label te vermenigvuldigen met de gecontracteerde capaciteit en de som hiervan (30.348) vervolgens te delen door de gecontracteerde capaciteit (587). In dit voorbeeld bedraagt het gemiddelde 51,7 MJ/ m3.
82. Ten aanzien van de gehanteerde wobbe-labels van G-gas Exitpunten heeft in het Entry-Exitstelsel ook een verandering plaatsgevonden. In 2002 werd het wobbe-label 44,41 gehanteerd, terwijl het wobbe-label in 2003 is aangepast naar 44,4.
83. In 2002 werden verschillende wobbe-labels voor G-gas Entrypunten gebruikt. In 2003 heeft GTS één wobbe-label gehanteerd. Dit wobbe-label is, conform de methodiek voor H-gas, bepaald op grond van een gewogen gemiddelde van de per 9 augustus 2002 gecontracteerde capaciteiten op de verschillende G-gas Entrypunten vermenigvuldigd met de daarbij behorende wobbe-labels. Hierbij is rekening gehouden met een toenemend wobbe-label op Balgzand.
84. Door bovenvermelde wijzigingen hanteert GTS in 2003 vier wobbe-labels ter bepaling van de benodigde omvang van de kwaliteitsconversie. De volgende wobbe-labels worden gehanteerd:
Wobbe-label Gebruikt op
51,7 Alle H-gas Entry- en Exitpunten
46,5 L-gas Entry- en Exitpunten Zevenaar, Winterswijk
en Hilvarenbeek
43,8 Entrypunten Groningen, Friese gassen en
Local-Balgzand
44,4 Overige Entry- en Exitpunten.
85. Het wobbe-label dat op alle H-gas Entry- en Exitpunten wordt gebruikt is voor 2004 vastgesteld op 51,6 MJ/ m3. Dit wobbe-label is bepaald conform de methodiek beschreven in randnummer 83
waarbij is uitgegaan van de per 25 april 2003 geboekte capaciteiten.
Stelselwijziging
86. De verandering in de gehanteerde wobbe-labels leidt tot een stelselwijziging. Een shipper die in 2002 H-gas met een wobbe-label van 54,4 MJ converteerde naar G-gas met een wobbe-label van 44,4 MJ maakt een wobbesprong van 10. In 2003 maakt deze shipper een wobbesprong van 7,315. Doordat de tarieven voor kwaliteitsconversie mede worden berekend over de wobbesprong
betaalt deze shipper in 2003 dus minder dan in 2002. Voor een shipper die in 2002 gas met een wobbe-label van 48,3 converteerde, geldt het omgekeerde.
19
87. Door de verandering van de wobbe-labels kan de door GTS behaalde omzet uit een transactie in 2003 dus afwijken ten opzichte van 2002. Uitgaande van het rekenvolume 2003 dient de TI 2003 5 procent lager te zijn dan de TI 2002.
Bepaling rekenvolume 2003
88. De conversieprestatie wordt gesplitst in een capaciteitsgerelateerd deel en een
volumegerelateerd deel. Het capaciteitsgerelateerde deel is van belang bij de bepaling van het jaarlijkse capaciteitsbedrag. Het volumegerelateerde deel is zowel van belang bij de bepaling van het variabele tarief, als bij het vaststellen van het jaarlijkse capaciteitsbedrag.
89. Het volumegerelateerde deel van de conversieprestatie wordt uitgedrukt in MJ/ m3. Het
volumegerelateerde deel is door GTS geschat op EUR {vertrouwelijk} miljoen. Dit
volumegerelateerde deel is geschat door uit te gaan van de op 9 augustus 2002 verkochte conversiecapaciteit en een geschatte loadfactor van 0,716.
90. Het capaciteitsgerelateerde deel van de conversieprestatie wordt uitgedrukt in m3 hr/ jr. Het
capaciteitsgerelateerde deel is door GTS geschat op EUR {vertrouwelijk} miljoen. Dit deel van de conversieprestatie is berekend door uit te gaan van de op 9 augustus 2002 verkochte
conversiecapaciteit.
5.2
91. In subparagraaf 5.2.1 en 5.2.2 wordt ingegaan op de verlaging van het variabele tarief voor kwaliteitsconversie in 2003 respectievelijk 2004.
5.2.1
Verlaging variabele tarief in 2003
92. Bij de verlaging van het variabele tarief voor kwaliteitsconversie speelden twee factoren een rol. Ten eerste diende het tarief, op grond van de in randnummer 1 vermelde bindende aanwijzing, met nominaal 5 procent te worden verlaagd ten opzichte van 2002.
93. Zoals weergegeven in randnummer 81 is het H-gas wobbelabel voor het jaar 2003 gebaseerd op de capaciteitsgewogen wobbes van alle H-gas punten. Ten opzichte van de (geschatte) wobbes die gebruikt zijn in de tariefomzetting van 2001 naar 2002 wijkt deze wobbe licht naar boven af. Aangezien er geen sprake is van een verandering van de conversieprestatie dient de introductie
16De loadfactor is een maat voor de bezettingsgraad van de machines waarmee gas wordt geconverteerd. Een bezettingsgraag van 0,7
20
van één H-gas wobbe-label een neutraal effect op de TI 2003 te hebben. Om dit te bereiken diende het tarief is met 2,8 procent te dalen.
94. De invloed van de twee bovenvermelde factoren leidt in 2003 tot een variabel tarief van EURcent 0,0209 m3 (n:35,17) * MJ/ m3 . Dit tarief wordt berekend door de volgende formule te hanteren:
Tarief 2003 = tarief 2002 * 0,95 (zie randnummer 92) * 0,972 (zie randnummer 93)
5.2.2
Verlaging variabele tarief in 2004
95. DTe heeft geconstateerd dat GTS het variabele tarief van EURcent 0,0209 m3 (n:35,17) * MJ/ m3
heeft verlaagd naar EURcent 0,0199. Dit betreft een tariefsverlaging van 5 procent ten opzichte van het in 2003 gehanteerde tarief.
5.3
96. In subparagraaf 5.3.1 en 5.3.2 wordt ingegaan op de verlaging van het jaarlijkse capaciteitsbedrag in 2003 respectievelijk 2004.
5.3.1
Verlaging jaarlijkse capaciteitsbedrag in 2003
97. In de omzetting van het tarief voor het jaarlijkse capaciteitsbedrag van 2002 naar 2003 speelden vier factoren een rol. Ten eerste diende het tarief in 2003, op grond van de in randnummer 1 vermelde bindende aanwijzing, met nominaal 5 procent te worden verlaagd ten opzichte van 2002.
98. Daarnaast verwachtte GTS dat in 2003 2,9 procent meer capaciteit voor conversie zou worden aangeboden als gevolg van een verandering van de wobbe-labels. Het tarief is hierdoor met 2,8 procent gedaald17.
99. Een derde factor is de aanpassing van de maandfactor voor contracten met een looptijd korter dan een jaar. In 2002 bedroeg de maandfactor 12,5% + 12,5% voor elke maand looptijd. De maandfactor voor een contract met een looptijd van 2 maanden bedroeg in 2002 dus 37,5%.
100. In 2003 bedroeg het maandtarief 12,5% x het aantal maanden. De maandfactor voor een contract met een looptijd van 2 maanden bedroeg in 2003 25%. Het effect van deze verandering op het tarief is door het geringe aantal kortdurende contracten verwaarloosbaar.
21
101. De vierde factor betreft het afschaffen van verschillende tarieven. In 2002 differentieerde GTS het jaarlijkse capaciteitstarief op basis van het knooppunt waarop wordt geconverteerd. Op de knooppunten Ommen en Wieringermeer berekende GTS in 2002 een tarief van EUR 1,56 per m3
(n:35,17)/ hr/ jr * MJ/ m3, terwijl GTS op de overige 5 (virtuele) knooppunten een tarief van EUR
2,56 hanteerde. Het gemiddeld gerealiseerde tarief bedroeg in 2002 EUR 1,59.
102. In 2003 hanteert GTS één tarief ter bepaling van het jaarlijkse capaciteitsbedrag. De invloed van de vier bovenvermelde factoren leidt tot een tarief van EUR 1,47 per m3 (n:35,17)/ hr/ jr * MJ/ m3.
Dit tarief wordt berekend door de volgende formule te hanteren:
Tarief 2003 = EUR 1,59 (zie randnummer 101) * 0,972 (zie randnummer 97) * 0,95 (zie randnummer 98)
103. De daling van het tarief dat een shipper in 2003 ten opzichte van 2002 betaalde is overigens afhankelijk van het knooppunt waarop een shipper in 2002 converteerde. Indien een shipper in 2002 converteerde op de virtuele knooppunten is de tariefsdaling immers groter dan op de knooppunten Ommen en Wieringermeer.
5.3.2
Verlaging jaarlijkse capaciteitsbedrag in 2004
104. DTe heeft geconstateerd dat GTS het door shippers te betalen jaarlijkse capaciteitsbedrag voor kwaliteitsconversie van EUR 1,47 per m3 (n:35,17)/ hr/ jr * MJ/ m3 heeft verlaagd naar EUR 1,397.
Dit betreft een tariefsverlaging van 5 procent ten opzichte van het in 2003 gehanteerde tarief.
5.4
105. Op grond van het bovenstaande en de door GTS overlegde goedkeurende accountantsverklaring concludeert DTE dat de door GTS gehanteerde methodiek ter berekening van de tarieven van de basisdienst kwaliteitsconversie voor het jaar 2003 en 2004 een geschikte methode is om te komen tot de gewenste tariefaanpassing van nominaal 5 procent.
106. Verder is DTe van mening dat het variabele tarief voor kwaliteitsconversie in 2003 en 2004 met 5 procent nominaal is verlaagd ten opzichte van het daaraan voorafgaande jaar.
22
6
Controle tariefsverlaging boetes
108. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de verlaging van de verschillende boetetarieven. Paragraaf 6.1 behandelt de verlaging van het boetetarief op dagbasis. In paragraaf 6.2 wordt ingegaan op de verlaging van het boetetarief op uurbasis. In paragraaf 6.3 wordt de verlaging van het boetetarief voor overschrijding van de transportcapaciteit weergegeven.
6.1
109. De boete voor het overschrijden van de dagtolerantie is gekoppeld aan de hoogte van de relevante gasprijs. Indien er op een dag een overschrijding van de toegestane onbalans plaatsvindt, kan een shipper meer gas in het transportsysteem hebben ingevoed dan zijn afnemers afnamen (de shipper nam een “ long” positie in19 ). Het betreffende surplus wordt in
2002 verplicht door de shipper aan GTS verkocht tegen 52,5 procent van de relevante gasprijs. In 2003 ontving de shipper 55 procent van de relevante gasprijs, terwijl de shipper in 2004 57,5 procent kreeg betaald. De shipper verkoopt het gas dus tegen een steeds hoger percentage van de relevante gasprijs aan GTS. Dit betekent een opbrengststijging voor de shipper en een daling van het boetetarief. In onderstaande tabel wordt weergegeven of de boetetarieven met 5 procent zijn gedaald ten opzichte van het daaraan voorafgaande jaar.
Jaar Tarief Tarief voorgaand jaar minus 5 procent
2002 52,5 procent * relevante gasprijs
2003 55 procent * relevante gasprijs 55,26 procent * relevante gasprijs 2004 57,5 procent * relevante gasprijs 57,89 procent * relevante gasprijs
110. Indien een shipper op een dag minder gas in het systeem voedde dan zijn gezamenlijke
afnemers afnamen (de shipper nam een “ short” positie in20), dan is de shipper in 2002 verplicht
dit tekort voor 190 procent van de relevante gasprijs van GTS te kopen. In 2003 betaalde de shipper hiervoor 180 procent van de relevante gasprijs, terwijl dit in 2004 gekocht werd tegen 170 procent. In onderstaande tabel wordt weergegeven of de boetetarieven met 5 procent zijn gedaald ten opzichte van het daaraan voorafgaande jaar.
18 Boetes voor onbalans op maandbasis zijn met ingang van 1 januari 2003 komen te vervallen.
23
Jaar Tarief Tarief voorgaand jaar minus 5 procent
2002 190 procent * relevante gasprijs
2003 180 procent * relevante gasprijs 180,5 procent * relevante gasprijs 2004 170 procent * relevante gasprijs 171 procent * relevante gasprijs
111. DTe constateert dat, in geval een shipper een long positie heeft, de boetes voor onbalans op dagbasis in 2003 en 2004 met iets minder dan 5 procent zijn verlaagd ten opzichte van het daaraan voorafgaande jaar. In geval van een short positie zijn de boetes met iets meer dan 5 procent zijn verlaagd. Gemiddeld zijn de boetes met 5 procent verlaagd.
6.2
112. Indien een shipper in 2002 op uurbasis een “short” positie inneemt, is de boete EUR 47,5 * maandfactor * grootste overschrijding op een gasdag. De boete bedroeg in 2003 en 2004 EUR 45 respectievelijk EUR 42,5 * maandfactor * grootste overschrijding op een gasdag. In
onderstaande tabel wordt weergegeven of de boetetarieven met 5 procent zijn gedaald ten opzichte van het daaraan voorafgaande jaar.
Jaar Tarief Tarief voorgaand jaar minus 5 procent
2002 EUR 47,5 * maandfactor * grootste overschrijding op een gasdag 2003 EUR 45 * maandfactor * grootste
overschrijding op een gasdag
EUR 45,125 * maandfactor * grootste overschrijding op een gasdag 2004 EUR 42,5 * maandfactor * grootste
overschrijding op een gasdag
EUR 42,75 * maandfactor * grootste overschrijding op een gasdag
113. In geval van een “long” positie rekent GTS in 2002 voor elk uur een boete op basis van de overschrijdingshoeveelheid * 47,5 procent van de relevante gasprijs. In 2003 en 2004 bedroegen de percentages 45 respectievelijk 42,5 procent van de relevante gasprijs. In onderstaande tabel wordt weergegeven of de boetetarieven met 5 procent zijn gedaald ten opzichte van het daaraan voorafgaande jaar.
Jaar Tarief Tarief voorgaand jaar minus 5 procent
2002 47,5 procent * relevante gasprijs
2003 45 procent * relevante gasprijs 45,125 procent * relevante gasprijs 2004 42,5 procent * relevante gasprijs 42,75 procent * relevante gasprijs 114. In 2004 heeft GTS een correctie op het boetesysteem op uurbasis geïntroduceerd. Deze
24
geldt een minimum boeteniveau van 25 procent van het oorspronkelijke boetebedrag. Om aan te geven hoe dit boetesysteem werkt, wordt een voorbeeld weergegeven.
Netgebruiker A B A+B
Onbalans 100 50 150
Tolerantie 60 65 125
Onbalanspositie 40 0 25
In bovenstaand voorbeeld bedraagt de gezamenlijke onbalans 150 (100 + 50), terwijl de gezamenlijke tolerantie 125 (60 +65) bedraagt. De boete wordt berekend over de gezamenlijke onbalanspositie. Deze onbalanspositie wordt berekend door de individuele onbalansposities op te tellen en te verlagen met de som van de individuele toleranties. De gezamenlijke
onbalanspositie bedraagt 25 (150 – 125).
De gezamenlijke onbalanspositie (25) is kleiner dan de som van de individuele onbalansposities (40 + 0). Doordat de boete wordt berekend over de gezamenlijke onbalanspositie wordt de hoogte van de boete die GTS van shipper A ontvangt ook lager. Indien een shipper profiteert van de ongebruikte tolerantie van een andere shipper is de verlaging van zijn boete voor onbalans dus veel groter dan 5 procent.
115. DTe constateert dat de boetes voor onbalans op uurbasis in 2003 en 2004 met 5 procent zijn verlaagd ten opzichte van het daaraan voorafgaande jaar. Indien de aanvullende boeteregeling, zoals weergegeven in de voorgaande randnummers, van toepassing is bedraagt de
daadwerkelijke boeteverlaging in 2004 aanzienlijk meer dan 5 procent.
6.3
116. Als de gecontracteerde capaciteit van een shipper met meer dan een marge van 2 procent wordt overschreden rekent GTS een boete. Per gasdag wordt boete in rekening gebracht op basis van het verschil tussen de gerealiseerde en de gecontracteerde capaciteit. In 2002 bedroeg de boete 0,5 * maandfactor * tarief van het betreffende transporttraject * grootste uuroverschrijding. In 2003 en 2004 bedroeg de boete 0,5 * maandfactor * jaartarief * grootste uuroverschrijding.
25 6.4
118. DTe concludeert dat de boetes in de jaren 2003 en 2004 met gemiddeld 5 procent zijn verlaagd ten opzichte van het daaraan voorafgaande jaar.
7
Conclusies
119. Ten aanzien van de verlaging van de tarieven voor de jaren 2003 en 2004 voor de basisdienst transport en kwaliteitsconversie, alsmede voor de verlaging van de diverse boetes zijn de volgende conclusies getrokken.
Basisdienst transport
120. DTe concludeert dat in 2003 en 2004 een gemiddelde nominale tariefsverlaging van 5 procent is gerealiseerd ten opzichte van het voorafgaande jaar. De door GTS gehanteerde methodiek ter berekening van de tarieven van de basisdienst transport voor de jaren 2003 en 2004 is een geschikte methode om te komen tot de gewenste tariefaanpassing van nominaal 5 procent.
Basisdienst kwaliteitsconversie
121. Ten aanzien van het variabele tarief voor kwaliteitsconversie concludeert DTe dat het tarief in 2003 en 2004 met 5 procent nominaal is verlaagd ten opzichte van het daaraan voorafgaande jaar. Tevens concludeert DTe dat het jaarlijkse capaciteitstarief in 2003 en 2004 met 5 procent nominaal is verlaagd ten opzichte van het daaraan voorafgaande jaar. De door GTS gehanteerde methodiek ter berekening van de tarieven van de basisdienst kwaliteitsconversie voor het jaar 2003 en 2004 is een geschikte methode om te komen tot de gewenste tariefaanpassing van nominaal 5 procent.
Boetes
122. DTe concludeert dat de boetes in de jaren 2003 en 2004 met gemiddeld 5 procent zijn verlaagd ten opzichte van het daaraan voorafgaande jaar.
Totaal
Samenvattend concludeert DTe op grond van het bovenstaande dat GTS voor het jaar 2003 en 2004 voldaan heeft aan de tariefsverlaging van nominaal 5 procent zoals opgelegd door DTe in de
26 Den Haag,
Datum: 23 december 2004
De directeur van de Dienst uitvoering en toezicht Energie, namens deze:
27
Bijlage 1: geraadpleegde bronnen
In deze bijlage is een overzicht opgenomen van de documenten die in het kader van de
tariefscontrole 2003 en 2004 zijn gebruikt. Van de documenten is achtereenvolgens het onderwerp, de verzenddatum en het kenmerk opgenomen. Sommige documenten bevatten vertrouwelijke gegevens van bedrijfseconomische aard en zijn derhalve niet opvraagbaar21.
“ Tariefscontrole 2003/ 2004” , e-mail van 27-april 2004. “ Controle 5 procent tariefsverlaging” , email van 28 mei 2004. “ Tariefscontrole 5 procent” , e-mail van 25 juni 2004
“ Indiening indicatie van tarieven en voorwaarden voor transport van gas voor 2003” , 30 september 2002, M.02F.094
“ Aanpassing tarieven Gastransport Services voor transport en daarmee noodzakelijkerwijs verbonden diensten in de periode 2002-2005”, 15 november 2002, M02.B.068
“ Indicatie van tarieven en voorwaarden voor transport en noodzakelijkerwijs daarmee verbonden diensten 2004” , 30 juni 2003, M03.B.041
“ Accountantsverklaringen inzake tarieven 2003 en 2004 van Gastransport Services” , 3 maart 2004, M04.B.011
“ Vragen DTe tariefomzetting 2002-2003, e-mail van 24 mei 2004, “ 5 procent tariefscontrole” , e-mail van 8 juli 2004.
