En het U goed als men soms vanuit het Gymnasium eens kan kijken in het uni-versitaire onderwijs; omgekeerd zal dat eveneens het geval zijn: het werkt ver-frissend en je realiseert je weer eens hoe ieder op zijn niveau moet ploeteren om er wat van te maken.
Dank aan Mariein, Rudi en Peter: voor onze leerlingen en voor onszelf was het een zeer aangenaam uurtje Leiden.
ON WEDNESDAYS WITH CAKE
Frits Natrtbout
laten bedienen (en werken, ho maar: louter dronkenschap en jool). Deze op-vattingen werden druk besproken, niet alleen door de staf en gasten van de British School, maar ook bij de American School en het Nederlands Instituut. Ik neem aan dat de ophef op den duur ook wel naar de Ecole Française, naar de Zweden, Denen, Italianen, en weet ik wie nog meer permanent in Athene gehuisvest zijn, zal zijn doorgesijpeld. Op grond van mijn ervaringen met de Britse School en het Nederlands Instituut lijken de genoemde krantenartikelen louter onzin te bevatten. Je vraagt je direct af met welk politiek oogmerk ze , geschreven werden: wie loert er in Engeland op het mogelijk vrijkomende budget? De opvatting dat dat buitenlandse gestudeer en met name gegraaf in > Griekenland koloniaal is, klinkt reuze politically correct, en valt lastig met argu-menten te bestrijden, want er wordt je al gauw medeplichtigheid of verblind-heid toegeschreven. Maar het is toch minstens relevant dat de vele buiten-landse instituten door de Grieken met open armen ontvangen worden. Ik kreeg dat van velerlei kanten bevestigd. Met hun fraaie bibliotheken en al de activiteiten die zij organiseren, vormen zij een integraal onderdeel van het cul-turele leven van Athene, en dus van Griekenland (Griekenland is immers een hoofdstad met een land, en niet een land met een hoofdstad). Ook Grieken delen in al dat moois, de buitenlanders houden het geenszins voor zichzelf. Goed, men heeft weinig te bieden aan de Atheense man in the streel, maar de doorsnee Amsterdammer loopt ook de deur niet plat bij de Alliance Française , of het Goethe Institut. Denk je de buitenlandse instituten weg uit Athene, dan is het boekenbezit in de stad gedecimeerd, schrompelt het intellectuele leven , flink ineen, en ligt de archeologie geheel op zijn gat Dan het idee dat er aan de instituten gelanterfant wordt (een beetje in tegenspraak met het idee dat men de Grieken zou lopen rond te commanderen, maar door zo'n kleinigheid laten de critici zich niet weerhouden), met insinuerende verwijzingen naar porselein, kristal en zwaar zilveren bestek. Van weelde is bij de British School in ieder geval geen sprake: alles is er wat afgetrapt en er heerst een onmisken-bare jeugdherberg-atmosfeer. Naar verluidt is het elders weinig anders, zo er al iets is van de omvang van de British School: het Nederlands Instituut is een heel klein flatje met een Nederlandse studentenkamerinrichting en pas sinds kort een aparte kantoorruimte. Nog niet lang geleden leek hel einde voor dit instituut nabij: nu lijkt het weer even gered, maar voor je het weet wordt het , genuisd en geritzt. Bij de Amerikanen is hel een stuk flitsender, maar die •
hebben dan ook moruy to turn: weelde is echter toch teveel gezegd. Ondanks het gebrek aan luxe, was de British School ook al geen werkelijk goedkoop vakantieadres, althans niet naar Griekse maatstaven gemeten. Op de niet-stu-denten wordt verdiend. Drinken uit een gebutst kroesje en zitten op een uitgewoond bankstel wil natuurlijk niet zeggen, dat het niet prettig toeven is aan de British School: hoe aangenaam ik het er vond, heb ik boven al even aangeduid. Het wil ook niet zeggen, dat de British School geen koloniale indruk maakt. Het is Good Old England in Griekenland, en alleen daarom al een belevenis. Nauwelijks te beschrijven: in de kamer voor spouses, die mijn vrouw en ik betrokken, stonden de bedden zeker vijf meter uit elkaar, met twee nachtkastjes en een bureau er tussen: 'no sex please, we're British'. Kalme con-versatie met een Oxbridge accent gedurende de afternoon tea, 'on Wednesday with cake', terwijl de ventilators zachtjes reutelen in een Engels twintiger jaren interieur. Het levert momenten op die je in zwart-wt neigt te onthouden. En je ontmoet héél oude mannen die treuren over de good old days toen er inderdaad sprake was van echt porselein en gepoetst tafelzilver. Maar de indruk mag niet prevaleren boven de werkelijkheid. Van de aanwezige wetenschappers en would-be wetenschappers die ik deze zomer in Athene zag, werkten sommigen heel hard (de geologen en de Japanners), en anderen wat minder hard: het tempo zakt nu eenmaal in bij temperaturen boven de 40 graden. Maar echt geluierd werd er niet veel, behalve op het strand waar men af en toe verkoeling zocht. En zelfs daar gingen de gesprekken door: ook pratend kan je veel opste-ken. Natuurlijk kwamen er verhalen over avonden, winteravonden, met veel drank en veel plezier. Maar als dat een beletsel is voor wetenschap, moeten niet alleen de buitenlandse instituten dicht, maar ook de universiteiten in eigen land. Verder vind je bij de British School ook wat eerstejaars en middelbare scholieren die weinig studeren en veel buiten rondlopen. Gezegend hel land dat het slimme jonge mensen met een grote belangstelling voor het oude of minder oude Griekenland mogelijk maakt tegen geringe kosten één, twee maanden in Griekenland zelf rond te kijken. En dat in een zeer sümulerende en anderzijds toch veilige omgeving. Uitstapjes met de opgravers zélf naar meer en minder bekende sites, roeien op de gereconstrueerde trireem van Morrison en Coales, praten met buitenlandse gasten uit tien landen... wat een mazzelaars, en wat goed dat zo iets mogelijk is. Hoe lang nog? Het worden in Engeland langzamerhand nel zulke krentenwegers als hier, ben ik bang.
Het moge duidelijk zijn dat ik de British School een zeer waardevolle instelling acht, en dat ik wens dat het Nederlands Instituut ooit mag uilgroeien tot net zo iets. Dat zou de studie van al wat met Griekenland Ie maken heeft nog veel krachtiger vooruit helpen dan het Instituut nu al dapper probeert, Is er dan niets tegen die British School in te brengen? Jawel: alles is er Oudheid met een hele grote O. Het moderne Griekenland wordt er niet echt binnenge-laten: het is een klein beetje binnengedrongen in de vorm van een Griekse kokkin en haar familieleden en vrienden, en klopt aan de deur in de onge-wenste vorm van een gestage stroom bedreigingen en bommeldingen (Athene is werkelijk een bruisend oord, op het snijpunt van twee werelden). Er is een studiezaal Byzantinologie en 'Modern Greek Studies', maar dat is toch maar een schamel hoekje vergeleken met de rest van de bibliotheek. Het is al met al een negentiende-eeuws ideaalbeeld van Griekenland dat binnen de British School overheerst: columns. Ondanks de geologen, de prehistoric! en de minder traditioneel werkende klassiek archeologen die je er ook tegenkomt, is de sfeer toch uiterst gymnasiaal.
Dat hangt natuurlijk ook weer samen met de Britsheid. Met het feit dat ipoiaa vijf meter van elkaar slapen. Met het feit dat de assistant director vol overgave vertelt dat het in de bibliotheek spookt de jong gestorven directeur Payne ligt begraven in Mycene, maar vond geen rust voor zijn dolen zoekt hij de biblio-theekzaal uit die zijn naam draagt. Met het feil dat de Britten rond de eettafel wel zweten, maar toch diepgekoeld proberen te blijven: alleen de Griekse van het secretariaat in haar zomerjurkje is net zo warm als het weer, met haar ogen als donkere diepe poelen, waar de schichtige noorderlingen in vrezen te ver-drinken. Het is Forsters Where Angels fear to trtod of Room a/iA a view: ze vinden het reuze spannend, al dat Mediterrane, maar het maakt ze duizelig. Dus zoeken ze steun tegen een zuil, een koele, blank marmeren zuil: de zuilen die hun gedroomde Hellas schragen. En bij een kopje thee proberen ze het machtige, stinkende, enerverende Athene dat hen omringt te vergeten en te vluchten naar de nogal bloedeloze, intellectuele 'Glory that was Greece'. Een zeker kolonialisme (het verkeerde woord, maar ik weet even geen beter) kleeft de British School dus toch wel aan, maar op een geheel andere wijze dan de critici bedoelden.
