■\ i Hoe lang nog
De verschillende financiële debatten in het najaar van 1992 wezen duidelijk uit dat de regering de begroting voor 1993 niet op orde had. De minister van Financiën loste dat manco in de begroting creatief op, door te stellen dat het restant voor 1993 en de hoofdlijnen voor 1994 om een geïntegreerde benadering vroegen. Hij kwam met voorstellen waarin ongeveer 900 miljoen oningevuld bleef. De VVD had daar grote kritiek op. Het CDA liet het bij het verzoek om de resterende voorstellen voor eind februari 1993 tegemoet te zien. Februari is gekomen en gegaan. Ook maart is gekomen en gegaan. Tot het einde van april wist het parlement nog steeds niets, behalve datgene wat bij gerucht naar buiten kwam.
Deze week kwam het kabinet dan eindelijk met haar plannen. W a t blijkt? Zeven maanden na indiening van de Miljoenennota 1993 is er nog steeds geen volledig beeld van de begroting voor ‘93. Alleen een korting op ontwikkelingssamenwerking is geconcretiseerd. Verder blijkt nog eens 1,7 miljard aan incidentele maatregelen niet ingevuld. Het kabinet probeert deze gaten in de begroting '93 te verbergen door ervoor te gaan staan en te wijzen naar de jaren 1994 en verder. Dat heeft niets te maken met solide beleid, maar veelmeer met de verkiezingen in dat jaar. Het CDA/PvdA-kabinet heeft (gelukkig) geen mandaat van de kiezers te regeren na '94. En dat moet het niet krijgen ook! Frits Bolkestein
Drugsbeleid
Deze week werd het over drie weken versnip perde debat over het drugsbeleid voortgezet. Het werd begonnen voor het Paasreces, toen eerst de regeringspartijen CDA en PvdA op dinsdag spraken en de andere zeven fracties op woensdag. Vervolgens werd voorgesteld de beantwoording door de regering na het paasre ces te doen plaatsvinden: 3 weken later en weer verdeeld over enkele dagen! Woordvoerder Hans Dijkstal maakte daar van begin af aan sterk bezwaar tegen: kon niet op donderdag verder worden gegaan? Nee, was het antwoord, de Kamer experimenteert immers met een vergaderschema dat uit twee plenaire dagen bestaat en voorlopig was de agenda vol. Dus een maatschappelijk urgent probleem moest wachten op de eerstvolgende beschik bare dinsdag. Weken later.
In eerste termijn (zie VVD-Expresse nr. 90) pleitte de woordvoerder voor een consequenter politie-optreden tegen de drugscriminaliteit, tegen drugsgebruikers die strafbare feiten begaan en tegen koffie-shops die zich niet aan de regels houden (wanneer ze zich aan 5 crite ria houden wordt de verkoop van softdrugs gedoogd). Daarnaast wees hij op de noodzaak van streng vervolgen van drugscriminelen en uitbreiding van het aantal drugsvrije huizen van bewaring en voldoende celcapaciteit.
De staatssecretaris van Volksgezondheid, Simons (PvdA), kwam nu eerst met cijfers: er zijn in Nederland 20.000 verslaafden aan hard drugs, dat aantal stabiliseert zich en de gemid delde leeftijd van die groep neemt toe. Dat betekent dat er weinig aanwas onder jongeren is. De woordvoerder vroeg om de betrouwbaar heid van die gegevens. De staatssecretaris zei dat het om de meest betrouwbare schatting ging met 8 0 % zekerheid. Dan is er volgens de woordvoerder sprake van een relatief goed resultaat "maar er zijn nog steeds 20.000
gebruikers van hard-drugs". Daarnaast merkte de woordvoerder ook op dat niet het beeld moet worden gecreëerd dat 600.000 soft drug gebruikers niet zo'n groot probleem is in verge lijking met gebruikers van alcohol en tabak. De staatssecretaris zei vier bedreigingen te zien voor het drugsbeleid: (1) de koffieshops, want de criteria worden genegeerd en (er worden bijvoorbeeld ook hard-drugs verkocht), (2) de teelt van Nederwiet, (3) budgettaire beperkin gen voor hulpverlening en (4) een afnemend maatschappelijk draagvlak voor het tweespo renbeleid. De woordvoerder noemde deze inschatting heel realistisch maar zette een vraagteken bij het vierde punt. "Als ik mij de discussies jaren geleden herinner over het tweesporenbeleid en de gescheiden circuits van hard en soft drugs, dan is volgens mij de maatschappelijke acceptatie op dat terrein juist toegenomen."
De woordvoerder wees de staatssecretaris op tegenstrijdige rapporten over de koffie-shops. Daar worden soft-drugs verhandeld. W a t is de mening van de staatssecretaris van de zoge naamde 'stepping stone theorie' die zegt dat softdrugs de opstap vormen tot het gebruik van harddrugs. Is daar anno 1993 veranderd inzicht in als gevolg van nieuwe onderzoeken? De staatssecretaris antwoordde dat er geen enkel overtuigend inzicht is dat die theorie juist is. Er is volgens de bewindslieden geen oorzakelijk verband gevonden tussen het gebruik van soft- en harddrugs. De woordvoerder wees de staatssecretaris op de sociale kant van de zaak: gebruikers van soft drugs komen in een bepaalde subcultuur. Dat probleem moet wel goed in het oog worden gehouden.
De PvdA kwam voorafgaand aan het debat met het voorstel de teelt van Nederwiet te legalise ren en de verkoop ervan in koffie-shops toe te
93
VAN B IN N EN H O F
Grote broek
D'Ancona
Verschillende keren heeft de minister van W V C , D'Ancona (PvdA), via de media tamelijk opmerkelijke uitspraken over de criminaliteit en het vreemdelin genbeleid gedaan. Die zorgen nogal eens voor verbazing en verwarring, daarom vroeg Hans Dijkstal bij de rege ling van werkzaamheden namens de VVD de minister een reeks van haar uitlatingen nu eens aan de Kamer duide lijk toe te lichten. W an t de vraag is: neemt ze op onderdelen afstand van kabinetsbeleid? en op wie van haar collega's heeft ze kritiek? Zo sprak ze bijvoorbeeld over de luchtballonnen van de minister van Verkeer en Waterstaat, Maij-Weggen (CDA), en vergeleek haar met "mijn mannelijke collega's die hetzelfde doen over het vreemdelingen beleid". Daarnaast bestempelde ze in de media het verhaal van minister-president Lubbers over kampementen ("concen tratiekampen" vertaalde D'Ancona fijnzinnig) voor jonge criminelen als
"grote jongenskreten" en zei ze dat Lubbers hiermee "een te grote broek aantrok". Deze en andere uitspraken wil de VVD toegelicht en uitgelegd zien. De wil vooral weten wat de minister van W V C van het criminaliteitsprobleem en het vreemdelingenbeleid vindt en wat ze daar vervolgens dan zelf aan doet. Over de grote broek van Lubbers kon een dag later worden gesproken.
Inlichtingen: Hans Dijkstal, 070-318
(vervolg van pag.1)
laten. De V V D is daar tegen omdat het Nederland tot officieel produktieland zou maken, wat vergaande gevolgen heeft. Het CDA is daar ook tegen, maar wilde dat niet hardop in de Kamer zeggen. De VVD-woordvoerder vroeg het CDA verschillende malen om een duidelijke formulering. De CDA- woordvoerder praatte erom heen en kwam met een vaag geformuleerde motie: "onderzoekt alle dingen en behoudt het goede", was de eigen uitleg daarvan. "D at is een onzinnig
antwoord," reageerde Dijkstal, "U bedoelt gewoon te zeggen de PvdA krijgt niet wat ze hebben wil maar we zijn zo vriendelijk dat te verpakken in deze bewoordingen. De boel wordt hier gewoon in de maling genomen."
Gekrompen
broek?
Enige weken geleden zorgde minister president Lubbers voor nogal wat opschudding door op een spreekbeurt voor te stellen dat jeugdige criminelen in kampementen dienen te worden opge sloten. Dat was aanleiding voor een speciaal mondeling overleg waar naast de premier ook de minister van Justitie, Hirsch Ballin (CDA) en de minister van W V C , D'Ancona (PvdA), aanwezig waren. Woordvoerder Hans Dijkstal gaf
m et voorbeelden aan dat de V VD al
jarenlang voorstellen doet voor de verbetering van de jeugdhulpverlening, de kinderbescherming en de justitiële aanpak van criminele jongeren.
Daarnaast gaf hij aan dat de regering het op dit terrein laat afweten. Tot daar opeens de uitspraken van de premier waren. W a t bedoelde die daarmee, wilde de woordvoerder weten. W a t was nu de nieuwe aanpak van de jeugdcriminaliteit die de minister-president voorstond? Uit de antwoorden van de regering bleek dat het gaat om twee experimenten. Twee proeven met inrichtingen waar jonge criminelen orde en discipline wordt bijge bracht en waar ze moeten werken. Daar staat de VVD op zich positief tegenover, maar er is niet zo veel nieuws onder de zon omdat dit al in diverse jeugd inrichtingen gebeurt. Waarin verschillen de voorgestelde kampementen van de bestaande instellingen? Dat werd niet duidelijk. "Dit was een proefballon ter grootte van een behoorlijk kampement," concludeerde de woordvoerder.
De woordvoerder sprak ook de minister van W V C aan. Zij had Immers in een reactie gezegd dat de premier met zijn uitlatingen 'een te grote broek had aangetrokken'. Nu had ze de minister president gehoord, dacht ze dat hij een ondeugdelijk wasmiddel had gebruikt. De grote broek van Lubbers was volgens D'Ancona snel gekrompen. Op het gezicht van de premier was duidelijk te zien dat hij niet blij was met deze weinig collegiale opmerking. O ver deze en andere opmerkingen van minister D'Ancona de komende weken meer. Inlichtingen: Hans Dijkstal, 070- 3182884
Tracé-wet
De eerste termijn van de Tracé-wet (aanleg of wijziging van hoofdwegen, landelijke railwegen en hoofdvaart- wegen) is afgelopen week behandeld. Woordvoerder was Broos van Erp. De Tracé-wet kan een belangrijk hulpmiddel zijn om te komen tot een versnelling van de besluitvorming: nu gemiddeld 91 maanden, dan gemiddeld 51 maanden. De VVD ondersteunt deze wet in hoofd lijnen. Het is een stap in de goede richting. De woordvoerder benadrukte wel dat de rechten van individuele burgers en lagere overheden niet in het gedrang mogen komen.
Beroepsmogelijkheden beschermen belangengroepen. Burgers en overheids organen krijgen vier weken de tijd schriftelijk te reageren. In de Tracéwet wordt tevens een bijzondere procedure geregeld die grote projecten van natio naal belang aangaat. In die procedure vervalt de trajectnota, omdat de (globale) beslissing wordt genomen in het kader van een planologische kernbe slissing. Beroepsmogelijkheid daarover blijft bestaan. Volgende week is de tweede termijn van het debat.
Inlichtingen: Broos van Erp, 070-3182896.
TO T BU IT EN PO ST
Werkbezoek
Limburg
Afgelopen maandag bracht meer dan de helft van de leden van de VVD-Tweede Kamerfractie een werkbezoek aan Limburg, waar men samen met VVD-ers uit de Statenfractie en de Kamercentrale een aantal locaties bezocht. Twee thema's stonden daarbij centraal: milieu en (drugs)criminaliteit.
Milieu
Eerst bezocht men een meetponton in de Maas, waar het rivierwater wordt gecontroleerd op schadelijke stoffen. Uit het Maaswater wordt voor ongeveer 6 miljoen Nederlanders en Belgen drinkwater bereid. Ter plekke liet men zien hoe men werkt. Het water in België wordt helaas veel minder uitgebreid geanalyseerd en gecontroleerd. Dat nauwkeurig Nederlands onderzoek is van belang omdat veelvuldig flinke hoeveelheden vreemde stoffen in het rivierwater wordt aangetroffen, stoffen die in Vlaanderen of Wallonië worden geloosd. Al zo'n 20 jaar onderhandelen Nederland en België daarom over de zogenaamde Waterverdragen. De Verdragen van de Maas (watervervuiling in België) en die van de Schelde (uitdie ping door Nederland) zijn aan elkaar gekoppeld. Door die koppeling had Nederland een onderhandelingspositie en drukmiddel om schoon Maaswater te krijgen. Minister Maij heeft die verdra gen plotseling en zonder overleg ontkoppeld. Milieu-woordvoerder Jan te Veldhuis bracht die dag nog eens naar voren hoe nadelig dat is. Nederland moet Wallonië zien te houden aan de voorwaarde voldoende schoon water naar Nederland te doen afstromen.
Criminaliteit
De tweede locatie was het centrum van Heerlen. De inwoners van de stad ondervinden veel hinder van criminaliteit en het grote aantal drugsverslaafden. Mensen van de plaatselijke politie legden uit hoe en met wat voor bezetting ze werken. Het drugstoerisme neemt toe en vanuit de randstad komen dealers naar de grensstreken toe. Tijdens een rondwandeling door het centrum werd snel duidelijk waarom het gaat. Enkele buurtbewoners lieten deze kans niet voorbij gaan en spraken de Tweede Kamerleden direct aan om hun beklag te doen. W e klagen al 10 jaar over over last, maar er gebeurt niets, was hun verhaal. Frits Bolkestein luisterde naar hen en zei dat hij hun ongenoegen begreep. De politie in Nederland beschikt over te weinig mensen. In Heerlen bijvoorbeeld zijn 's nachts maar hooguit 10 man beschikbaar, voor een
gebied met meer dan 100.000 inwoners. Bolkestein vertelde de mensen dat de V V D niet voor niets al enige tijd pleit voor uitbreiding van het aantal cellen en vergroting van de politie-sterkte met 10.000 man. W anneer in het hele land een substantiële uitbreiding plaats vindt - en niet de schamele 500 man die de CDA/PvdA-coalitie voorstaat - dan heeft dat zeker ook voor Heerlen gunstige gevolgen. Later op de dag sprak de fractie met de korpschef van de politie en vroeg de fractievoorzitter naar zijn mening hierover. Die beaamde het, maar stelde terecht dat het niet alleen gaat om meer politie op straat. Over de hele linie is een versterking noodzakelijk. Daar is de VVD het vanzelfsprekend mee eens. Het justitieel apparaat moet van het begin (politie op straat) tot het eind (gevangenissen) worden versterkt.
Bodemsanering
(
3
)
Waarom stemde de VVD-fractie afge lopen week tegen de wet
Bodembescherming/bodemsanering? "De; VVD zou graag vóór een goede wijziging van de w et hebben willen stemmen," zei woordvoerder Jan të Veldhuis in een stemverklaring. “ De VVD vindt het namelijk een van de meest herkenbare sektoren van het milieu. Op dit gebied kan de overheid zichtbare, tastbare, voelbare en merk bare milieuresultaten behalen." Maar zoals ook in voorgaande VVD- Expresses stond, heeft de VVD verschil lende praktische en juridische bezwaren tegen het wetsvoorstel. Ten eerste het wettelijke bevel aan eigenaars en erfpachters om op eigen kosten d e : vervuiling op hun grondgebied te sane ren, zelfs indien ze er geen veroorzaker van zijn geweest (het vuil ligt er al 100 jaar). Het tweede bezwaar berust op
het voorstel om het met terugwerkende kracht verhalen van saneringskosten op veroorzakers die op het moment van de vervuiling geen onrechtmatige daad pleegden. Ten derde wordt via deze wet ingebroken in lopende procedures, waarbij de overheid als partij is betrok ken. Ten slotte is het onwaarachtig en niet:realistisch om als primair uitgangs punt vast te leggen dat alle vervuilde grond zodanig moet worden schoonge maakt dat het voor alle doeleinden kan worden gebruikt. Dat in onhaalbaar, dat blijkt uit de dagelijkse praktijk. Inlichtingen: Jan te Veldhuis, 070-3182901
Onderzoek
gevangenissen
Onlangs vonden weer verschillende ontsnappingen uit gevangenissen plaats. Voor de V V D is de maat nu vol: de VVD wil dat de Tweede Kamer een onafhan kelijk onderzoek instelt naar het gevan geniswezen. Het ziet er immers naar uit dat het justitieel beleid op verscheidene terreinen niet voldoende concreet resultaat heeft (groeiende criminaliteit, lage pakkans van criminelen, tekort aan celcapaciteit, toenemend aantal onts nappingen waarbij geweld wordt gebruikt). Een niet adequaat optreden op dit terrein tast de geloofwaardigheid van het strafrechtsysteem aan. De VVD wil daarom dat de Kamer het initiatief neemt, om erachter te komen welke de concrete oorzaken zijn van het tekortschietend beleid. Justitie woordvoerder Benk Korthals heeft de vaste kamercommissie voor Justitie voor gesteld een parlementair onderzoek te doen dat binnen afzienbare tijd (voor de zomer) wordt afgerond. Mogelijke punten van aandacht voor een onafhan kelijk onderzoek zijn: de cellencapaciteit; het aantal gevangenisbewaarders; de werkdruk van gevangenisbewaarders; rechtspositie gevangenisbewaarders; het hoge ziekteverzuim onder gevangenis personeel; mogelijke corruptie onder gevangenispersoneel; wapen- en drug- bezit in gevangenissen; invloed van het regime op de agressiviteit onder gedeti neerden.
Inlichtingen: Benk Korthals, 070-3182902.
Colofon
93
OPINIE
Voordracht Frits Bolkestein VVD-flitscongres
'Krijgsmacht Nieuwe Stijl, gevolgen Prioriteitennota'
Bij de besluitvorming over onze krijgs macht dienen we rekening te houden met een diversiteit aan mogelijke crisis haarden in de wereld. Allereerst is er de onzekere situatie in Midden- en Oost- Europa. Die onzekerheid bestaat zeker ook in het gebied van de voormalige Sovjetunie. De reactie in Rusland op de bestaande onzekerheden zal waarschijn lijk in overeenstemming zijn met de tradities van dat land. Die zijn autoritair. Morgen vindt een belangrijk referendum plaats in Rusland, maar ongeacht de uitslag moeten we op termijn rekening houden met het. aantreden van een autocratisch, autoritair bestuur. Dat zal niet'langer 'communistisch1 heten, maar democratisch zal het ook niet zijn. Onze veiligheid is wezenlijk toegenomen door het werkelijk onafhankelijk worden van Polen, dat zeer anti-Russisch is gestemd en door de onafhankelijkheid van de Oekraïne, die evenmin zijn onaf hankelijkheid gemakkelijk prijs zal geven. Polen, Tsjechië, Slowakije, Hongarije en de Oekraïne liggen nu tussen het NAVO-gebied en mogelijke nieuwe dreigingen vanuit Moskou. Dat geeft een veel grotere mate van zeker heid dan wij vóór 1989 kenden. M aar door de instabiliteit in veel regio's is die zekerheid geenszins absoluut en we moeten ook nadrukkelijk rekening houden met vele etnische conflicten die zich zoouden kunnen uitbreiden. De veiligheid binnen Europa, grofweg samenvallend met de traditionele NAVO-taak, krijgt helaas te weinig aandacht van de minister van Defensie. Voor het geval het opnieuw gaat spoken in Europa, moeten we een krijgsmacht hebben die qua structuur dezelfde is als de huidige.
Dan is er het toenemende aantal taken buiten het NAVO-verdragsgebied. Nog maar onlangs was er de Golfoorlog, waarvan de minister nu heeft toege geven dat het ook een 'groot conflict' was. De kans op zo'n 'groot conflict' is kennelijk groter dan hij aanvankelijk wilde doen voorkomen. Ook de wape- nopbouw in landen als Iran en soortge lijke landen baart ons zorgen. De prolif eratie van massavernietigingswapens en rakettechnologie moet daarbij onder ogen worden gezien.
De VVD is er voorstander van dat Nederland ook bij het bestrijden van crises buiten het NAVO-gebied een rol moet kunnen spelen; waar mogelijk onder de vlag van de VN, maar even tueel ook anderszins. Ook dat leidt tot eisen waaraan de Nederlandse krijgs macht moet voldoen. Naar mijn indruk is het lijstje van bijdragen die vanuit de verschillende krijgsmachtdelen moeten kunnen werden geleverd bij
peace-keeping en peace-enforcing operaties nogal willekeurig.
Het financiële aspect is natuurlijk zeer belangrijk. De VVD heeft eerder laten weten dat de grens van de bezuinigin gen op Defensie nu echt is bereikt. De rek is er uit. De minister heeft zelf laten weten dat 'wezenlijk verdergaande bezuinigingen op het Defensiebudget onherroepelijk zullen leiden tot bijstel ling van de Prioriteitennota'. En die nota was nog niet eens volledig. De doorre kening van het handhaven van de vijfde, mobilisabele brigade was er nog niet in te vinden, zeker niet voor wat betreft de jaren na 1998. Die doorrekeningen
komen pas deze zomer, dus na de behandeling van de nota. Dat is natuur lijk erg merkwaardig.
Actiepunten:
1) W ij willen ijkmoment(en) in het herst ructureringsproces. Dat kan betrekking hebben op overschakeling naar een beroepsleger èn op afstoten zwaar mate rieel. Het is zeer de vraag of voldoende vrijwilligers kunnen worden gevonden op de arbeidsmarkt. In antwoord op onze vragen moest de minister toegeven dat er bij de luchtmobiele brigade nu ook al tekorten ontstaan. W e hebben hierbij wel te maken met een dilemma. Indien al te nadrukkelijk door de politiek zou worden aangegeven dat onvoldoende resultaten bij de werving van vrijwilligers tot een politieke koerswijziging zouden leiden, dan zullen sommigen wellicht met des te minder overtuiging aan die werving meewerken. Daarom hebben wij ook gesteld dat voorafgaande aan een ijkmo- ment in ieder geval de Koninklijke Marine en de Koninklijke Luchtmacht geheel met vrijwilligers gevuld dienen te zijn. Bij de Koninklijke Landmacht zullen de
Luchtmobiele Brigade, de pantserinfante- rie-eenheden alsmede enkele ondersteu nende eenheden met vrijwilligers gevuld moeten zijn. Dat is een minimum-eis. Vervolgens kan worden onderzocht of ook voor de resterende eenheden nog voldoende vrijwilligers van de arbeids markt kunnen worden betrokken. Dat ijkmoment kan ook worden gebruikt om de internationale ontwikkelingen te evalueren.
2) W ij willen aanpassingen in de omvang van de krijgsmacht. Naast de toegezegde invulling van de vijfde, mobilisabele brigade, wensen wij ook het materieel en de infrastructuur van een zesde, mobilisabele brigade te hand haven. Het zou slecht beleid zijn om nu grote aantallen Leopard U's tegen afbraakprijzen te gaan verkopen. De kosten van de handhaving van materieel en infrastructuur van een zesde,
diep-mobilisabele brigade kunnen beperkt blijven. Vooral ook in verband met de voortzettingscapaciteit bij vredesope raties wensen wij een derde paraat mari niersbataljon bij de Koninklijke Marine en een derde paraat pantserinfanterie- bataljon bij de Koninklijke Landmacht. Nu bestaan er in deze cruciale sectoren grote voortzettingsproblemen.
3) W ij willen blijven uitgaan van de financiële berekeningen die voor de Prioriteitennota zijn gemaakt, aangevuld met een bedrag in verband met het in stand houden van het materieel en de infrastructuur voor een zesde brigade. Verder bepleiten wij een aparte regeling voor de kosten van de vredesoperaties: een post onvoorzien. Het gaat hier om kabinetsbeleid en het blijven toerekenen van oplopende kosten voor vredesope raties aan Defensie maakt verantwoord budgetteren daar onmogelijk.
4) W ij willen dat de regering zijn bijzon dere verantwoordelijkheid ten aanzien van het personeel dat is aangenomen op basis van lifetime employment w aar maakt. Een actief sociaal beleid is noodzakelijk. Zo moet behalve via outplacement-bureaus ook gewerkt worden via interdepartementaal overleg. In dit overleg zullen de mogelijkheden moeten worden onderzocht om vertrek kende militairen kansen te geven in de justitiële en politiële sfeer.
5) W ij willen dat de regering meer aandacht geeft aan enkele gebieden die door de reducties extra zwaar worden getroffen. De minister heeft zich bij zijn beantwoording wel erg gemakkelijk afgemaakt van de problematiek in de Noord-West-Veluwe. W aar mogelijk
moet worden vermeden dat de afslan- ■ kingsproblematiek al te zwaar drukt op t
slechts enkele regio's (vooral omgeving Harderwijk). W ij pleiten in dit verband voor een inspanningsverplichting van de regering om rekening te houden met de wensen van die gemeente.
Slot
