317-327. RODOPI, Amsterdam - Atlanta, GA 1998.
ΚΑΖΑΝΙΑ SWIETOKRZYSKIE: A TEXT EDITION*
FREDERIK KORTLANDT AND JOS SCHAEKEN
1. Introduction
The following edition is based on Diels (1921) and Los and Semko-wicz (1934). Where these editions differ, both readings are adduced, separated by a slash / for single letters and a double slash // for se-quences of letters. Original superscript is rendered äs superscript. New readings in the later edition and resolutions of abbreviated forms are presented in subscript. Textual emendations of lacunae are enclosed in square brackets [ ]. Superfluous elements are enclosed in braces { }. Latin text is italicized. For a bibliography we refer to Wydra and Rzepka (1995: 89, 436).
2. Text edition
Text lines
— first digit: page number (ar, av, br, bv, er, cv, dr, dv) — last two digits: line number
Special characters
— φ Stands for a nasal vowel - 7 Stands for et
100 [... zi]
101 douskego [uiego] mesce Use slaua cr°la usem0gvcego · y[moui crol
pogan]
102 sky docr°la ezehiasa . cr°la zidouskeS0 v/ydolud[a iego ...]
103 auem praui puace . vmoch boga uasego . n/uad<pcy/i [Stp sm0c<p
crola moc]
104 neysego . vslisew to cr°l ezehias · yusicek lud i/jego . secl/S[i odene
105 kai<pch ydeh<p pospesih9 59 docoscola namodlitU9 pred boga
usemog<pce° y
106 ροοφΗφ S9 modlich izbi ;e bog zbauil . otmocy cr°la poganske§° . 107 Tegdis nagle bog uslusal . modlitucp luda smer[neg0 yposlal ...] 108 gim napomoch . arigela suego su<pte8° . jen/e angel cs[ni sneba
slecew y]
109 sst<ppiu praui . angel bozy . vzast<ppy poganskego [crola pobil...] 110 vel/sbore asirskem toie poganskem sto tys9ccy . [osmdesft ti] 111 S9cy yp9C tys<pcy . luda poganskego taco lud bozy [prez bozego an] 112 gela uic9zstuo odirzely/i . apogany smirc podi9ly bo [angeli sutpci
da]
113 ny 59 nam. na0tuadene nasego ustrasena . K ap9te [dani sv nam]
114 angeli su<pcy . nanaucene nasego neumena . [praui taiem] 115 nichah . Quod angelus h^ebat apertum librvm.. pru/iaui tage[m] 116 nychah . videh prc^aui angela bozego mochne§° sneb[a sie] 117 cew praui postaui praU9 nog<p namory ale[u<p nazemi]
200 [...]
201 [fin recordare] quia recepjsti . bona i" uita tua 7 lazarus · Similiter · maia · 1f aosme [angeli]
202 [su<pci dani nam] s<p . naosuecene nasego S9mnena . j/Iudicum .
Cu"1
203 [que hqueretur angelus] domjn' ow"ia U/ba hec ad filios israel
eleuauerunt
204 [jpsi vocem suam et] fleuerunt . Cce 59 taco . uekx9gah S9dskih .
angel
205 praui su<pti · sSt9pi do galaa cusinom islareskim . Galaa uipraua 206 59 masto plu9cih . toie neustauichstuo ludy gresnih yzmo 207 [uii to] · sl0uo · sam praui . presm9 pr's9gl iesm . iz uam hochal 208 [jesm podac z]em9 urogow uasih . izbisce cugih bogom
209 [nehodili to]go iesce neucinily . ale pot9piusy boga uasego
210 [usemog-pcego poganskim] bogom modl9 iesce vzdaualy pretoz praui damuas
211 [urogom uasim] yugih ulodane . agdas praui . angel zmoul1 ta . usic/t
212 [ca sloua z]aplacah.9 pr a uj . usem sircem . yobetnic9 bogu vzdah9 213 [izbi... bog] s<p nadnimy smiloual . Toc y . iesc · to yze angeli 214 [su<pci dani s<p n]am naosuecene nasego S9mnena . f adeU9te dany 215 [s<p Su<pci angeli utoua]ristu° uecnego cr°leuana . gdes . iesc . bog
216 [Ci iedini ssui]my su<ptimy izbiho"1 gib touaristua . ynebeskego
cr°leustua
217 [dost9pili ceg]oz nas douedy bog usemog9cy amen .
301 surge proPerf amica mea 7 uePi Ta sloua pise nKpd,·1 salomon · 3S9
302 sloua sina bozego ΐφίο su<pt<p deuic9 katerin9 vslau9 cr°ia ·
nebeskego vab9
303 cego . vstan praui · pospeys9 milut/cka m0ia yp°ydy . yzmouil
304 sin bozi sloua uelmy znamenita · gimis casd9 dus9 zbosn<p pobu
305 da pon9cha y pouaba . pobucha . reca vstan [p0ntp]cha
306 rek9 ta . pospeys<p . pouaba reca . y poydy . y[m0ui sin bozi]
307 vstan . Otb/k<pd praui . stadla gresnego . pospey 59 vl[epse zdo]
308 brego posydy t/camo°/c docr°leustua nebeske8° . ym[0ui sin bozi]
309 vstan . ale vsu<ptem pisany . ctuorakim ludem . pobudai<p ie mouj
[bog]
310 vsemog,pcy vstan . pocazui9 izs<p gresnicy ctuoracy . bo moui · to
slou0
311 albo sedqpcim . albo sp9cim albo lez<pcim albo uma[rlim]
312 sed<pcy 5φ giz 59 kdobremu oblenai<p . Iez9cy 89 giz 89 u[ez]
313 s/lem cohai9 . Sp9cy 59 gis 59 vgreseh zapecclai9 . vmarly 59 giz
314 vmiloscy bozey rospachai9 . atim usem tecto bog mylosciuy
315 moui . reca vstan . K ymouy p'ruey sed9Cim vstan giz 59
kdobrem[u]
316 oblenai9 . ctuorodla . jz nab<pd9ce dobr° negl9dai9 . iz vvre
317 mennem dobre Iubui9 . iz chego gim doych . nepam9tai<p . iz
318 osobe nyiedne pece neymai9 . atogodla iz [boga nehcv uz]
319 rech kdobremu vstac 59 oblenai9 . preto prez [slepego ...]
320 dobre 59 znam0nu"p · Ogemze pise su<Pti lucas . Cecus s&[debat secus viam]
321 . slepy bo nab9d9ce dobr° negl9dal . sedese . bo udob[re
uremennem luboual]
322 podle dr°gy bo che/ogo iemu bilo doych nepa^ta! zebr<pci bo use]
323 be nies dobrego neymal . apreto ·ιζ su<Pta katerin[a ... dobrego]
324 S9mnena . bila . cuglosu sina bozego vstac sv [...]
325 bila . Not3 i" uita sua f1 pr'ncipf . Cif1 autem max[encius
imperator omnes]
326 teP diuites quam pauperes ad alexandr'a™ co"uocasset [utydolis
ymmo]
[Katerina]
328 statim surgens . 7 signo crvcis se munie"s illuc accessit [et imperatorem in]
329 crepauit . U1 P uita „arracio patet sicj melillS SCIS . 1 autore [ustan]
330 moui bog milosciuy . lez<pcim giz 59 uezlem cohai<p . atacy 331 dobre s<p pres one/ogo nemochnego paralitica trvdn<p nemoccp
urazoneS0
332 znamonui<p . Ogemze pise su<pti lucas . Off/ebant ei misenjm//inqu1t paraliti
333 cum . iacentem P lecto . Cui dix? . Surge q/7 surrexit . cso nam Prestogo nemoch
334 nego nalozcu lez<pcego znamona . zauerne nies ynego . cr°me cloueca gres
335 nego uezlih skutceh prespeuai<pcego . jenze nepam<ptai<p dobra ue 336 kuiego . Ob<pzal s<p tomu csoz . iesc . uremennego · leniu . iesc ·
cuvstanu . cy
337 nich casdego skutka dobrego . qu' propter momentaneif" [questum non ti]
338 met . et/nif1 suppliciu"1 quod crvciat . sutpta katerina [kdobremu] 339 nemeskacy . iesc · stala . uezlem nelezala . asy yty [... iez s<p] 340 vbl<pdnem stadle lezaly . ty . iesc · suoi<p nauktp otuodila . jac/kos 341 sep cce vie su<ptem ziuoce . Nota de qu'nquagFta sapiePtibus . qu°s
a
342 remotis renuncjandos ab Pperatore . q/conu/tit ad Xpistu"1 usque ad illif1
343 locum . qu°m<xf ignbus sunt cfmati . P qu'bus Hlud mirabjle accidf quod eorum capilli
401 7 uestimenta abigni/e illesa perma"serunt sed uelud u/nans ro 402 sä fades eorum post ign's Pcendiif1 apparuerunt H . atrece toto/a
slo
403 vo vstan moui bog . sp<pcim gizs9 ugreseh zapecclai9 . bo gresnik 404 ugreseh zapecclony . jesc j/iaco klodnik ucemnicy scouany . Ogem 405 [ze praui su<pti luka]S . in ipsa nocte . erat petrus dormiens . Requ're
superius i° s/mcPe
406 [de transfiguracione Domini ...] foliO . Nota quOmod° surrexit beata .
katerina · <?ue non soll/" P pec
407 [cato sed eciam in inqu]in3CjO„e dormire noluit vervP 7iam//eciam dormi&tes
Pr'ncipe
409 [m]ilic/tum · qu audie"tes . dP ipsa qualiter fuit exspoliata . 7 scorpionibus
410 mac/ata . 7 xij diebus f1 carc/e fame 7 siti mac/ata . 7 qu°mocf Post xij
411 dies . per angelos 7 domjnum uisitata . 7 consolata . ad ea"1 P carcerem P
412 trantes . 7 que <f ipsa audiera"t uidgntes . 7 consiliu"1 beate kat/ine
413 sequentes . conU/si sunt ad xpistum · 7 perpalma"1 martirii ad xpistum migra
414 u/unt . hjc not3 demartirio regine . 7 rotis . que multa miliif1 occid/unt
415 [agmina et alii sunt] conu/sy 7 martirio ad xpistum migrau/unt II ac 416 [tuarte toto slo]ne//uo mouj . bog vstan . vmarlim giz vmy
417 [losci bozey] rospachai<p . 7 certe talium infinitus est numerus . 418 [et non est dom]us in qua non iaceret mortuus . 7 c/te v
419 [erba Domini] · surge . jsta . etHm/frohis · sign1ficantur per filiu™ ui 420 [due unicum videjücet matris eccjesie . Turn . que erat mul
421 [titudo affectus caritjatis . Vjdelicet · mjtitudo rntercedenciifn ex 422 [animi affectu] karitatis . ad cuius üb/ es lac/mas . 7 ad
423 [multas preces] deuotas . dich ihesus/c . adolescens tjb1 dico . sur 424 [ge et resedit et] surrexf et reddid? Hilf1 matri sue . Vjdelicet ·
ecciesje . TU
425 [in desperJaCjone mortuus no" iaceas sed ad uoce"1 ihesu xpisti 426 pie excitantis . surge . Cauens . ne modo maxencij P1 427 peratoris . cum i/jpso desperando ad inf/niP descendas .
erg° qu°mod°
428 fperator maxencius . cum beatam . katerinam · decollari iu
7 CU™
429 ad morte"1 duc/etj 7 orasset 7 P orrPibus exaudita fuisset · 7 Post
430 decollaciOnem . d6 corpore eius lac pro sanguPe fluxisset 7 corpus 431 eius per angelos P mo^te"1 synay . sepultum fuisset . [et] Post
morte1" eyus
432 P'perator no" potuit diu uiu/e . qu' perdesperacionem mortuus fu/at
n m
Cu
435 [in fluvio periisset] ad Pf/mF1 deSCendit , 7 quia i" hiis uicüs ncf1 sed/ nec
436 iacuit beata katerjna . sec} GJUS exempf te dominus . ad idem excitat ortatur
437 7 uocat . dicetis . surge sstadla gresneß0 . properf ulepse . sdobrego . ve
438b ni do cr°ieustua nebeskego a/Amen 438a oiFctuS deo 7 hominibus · cu!us memoria
439 Pbenediccfne est . Timy sloui . m<pdre/osc faly . siKptego Nicolaia 440 [Ssk]utka duoiakego barzo znamenitego · yfaly gy p'ruey ziego
501 yde tobe cr°l . zbauicel . izbi nas otuecne smircy zbauil [Salvum rex]
502 faciet p0pulum sau™ apeccatis eorum . Tet/cto . praui · gdaz pr'yde sbaui i[ud suoy ot ...]
503 uelikih grehow . ZaUerne nicsby nam nemescach . aleby [nasego ...] 504 zbauicela . y iego pr'sca poz<pdach . by on racil . tog[0 dna una] 505 sä sircha zauitach . ynas uro§ow . nasih uidomih yneuidomih
uhouach .
506 Onihze . moui . Jeremias jn descensu corrozaim ululatum
contr'CiOnis huStes
507 audiera/ift . fugite 7 saluate iPimas uestras . vist<ppai<pch zma 508 sta corrozaim nepr4acele to 59 dyably urocy cloueca gresneß° 509 gloz S<P prauj scrvsena vslisely . pospecsices<p . acamoc nas[usi
btpdece se]
510 dech . izbisce duse uase zdr9ky urogow uasih dfiablow zuol] 511 nily . vidce . braca . mila zbauene · y/vidce uelike sina boze8°
Pr'iazny [To slouo]
512 Corrozaym uiprauas9 taynicha moia mne . aznamonuie · 8φ Si[rce 513 taynimy grehy scalano . yothtogo zbauicela · zlymy vcinan[mi
ottargnone]
514 yutemto mesce corrozaim . vpeckie uekuiem . smirtny[mi grehi
zano]
sgresil . kilko
518 croch sgresil . ktorimy grehi tuorcha sue8° nagnew pouabil . aiaco
519 coly to gresny clouek . uciny taco nagle sirce iego iemu doracy
520 yzbi greha ostal . suogih grehow sirdecne zaloual . yssu<pt<p
cyreku<p . dinsa za
521 uolal . veni domine 7 nah tardare relaxa fascinora . plebi tue israel
. Tochto
522 y . iesch prauda ize yde tob6 cr°l zbauicel . izbi nas Otuechne
smjrcy zbauil
523 1f atrece yde tobe vboky izbi ty wbostue nestiscoual . jacoz pro
524 rok dauid uznamonaw ogego silnem vbostue . iesc . suadecstuo dal
. reca . Exiuit
525 h0mo ad opus SUD™ . Naktore nato iez sam ziaua reca . Pauper
526 su™ ego 7 in laboribus aiuuePtute · tne^ · Toch uboky cr°leuich bil . ize
527 neymal gdeby suoi<p gloucp podklonil . wlpes foueas . habent 7
528 celi . nydos · f'lius · autem hominjs . ncP habet ubi capud suif1
recli[net] apreto ize
529 neymal wsuem narodeny gdebi su<p g[iou<p podklonil]
530 togodla preduolem . a predoslem vyaslkah $[ψ polozic ...]
531 bil . bo deuicha maria az pelusek dobr,h [uiego narodeni]
532 neymala . a togodla gy uezle hustky ogar[n(pia] [i„Venerunt]
533 eif1 pannis Puolutum · 7 positum · f1 Presepi0 · Nalezly gy praui
P[eluskami ...]
534 ogarno/ene8° . auiaslkah polozone§° . toc uem uelike u[bostuo
crola]
535 taco csnego . iz . iesc . taco smerne pr'sce ytaco smerne narodene
• sina bozego
536 ienze prezpoc<pthka . sbogem occem . jesc · cr°leual . Toch y .
iesc . ize yde tobe
537 cr°l . vbogy nato izbi ty wbostue nesticoual "l atrece yde tobe
538 cr°l smerny . nato izbi ty nebuial . izbi one/ogo buynego cr°la
dyabla
539 nenasladoual . qu' est rex super onfgS filios superbie . quja ut
[Augustinus?]
540 Superbja . die* ipsC onfgs u'rtutes debjlitat . 7 eneruat
vero multiplicat]
541 7 conforat . Omnjno superb^ eorum qu' te od/unt
542 stua luda ycr°la buynego . ale b<pchmy stouaristua cr°la sm[emego
izbihom]
601 [ust<ppili na ui]sokosc cr°ieustua · nebeskego · ^ugustinus an dubitas die* ipse quod no" dab/
602 [tibi bona sua qui non] dedignatus est mala tua . Auem ρΛΰ
rospachas . clouece
603 [ize ne da tobe] dobra suego ienze s<p nezadal p/itpch lichoth clouec
604 [ih zapraud<p] vCemze ty clouece · mozez buiach . atogo ize ide
tob6
605 cr°l smerny nehces pam<ptach . a/AugUStmus P hbr° <F v/b0
domi™ · Si igitur tanta hif^ilitate
606 se deprimit {hu™ana PPTmitas} [tam potens deitas] · superbire inqu°
audet huPana PPTmitas . gdas 59
607 praui usmerilo taco mochne bostuo . w/vcem buiach moze nase
mdle
608 clouechstuo . bo iaco moui · Greg0rius vnigenitus dei apparuit
despectus contume
609 [liarum ludi]bre/1a . illusionu"1 obbrobf^a passionu"1 tormenta
{tormenta} toll/a
610 [yjt ut su]Perbum. hominem doc/et hifilis deus . O toch iesmy
[slihali] ize yde
611 [tobe crol prau]diui bo nikomemu cr'udy neucincal yde tobe crol .
612 [uecni i]zbi ty snim naueky cr°leual . yde tobe cr°l . vboky bi ty
613 [wbostue] nesticoual . yde tobe cr°l smerny bi ty nebuial . apreto
614 [moui tota slo]ua cr°l tuoy ide tobe . izbi ty snim naueky uekom
615b cr°leual . Jegoz . cr°ieustua · domesci ·
615a [ubi est qui] natus est rex iudeonjm · su<Pti
616 [euangelista] tr°iaky skutek · znameniti . pocazu16 . vtih uethreh
617 cr°leh poganskih . gib z<pdne cr°leuicha deuic9 porodo/enego
618 pitane . Gib w/verne kz9zicha pocoyne8° posnane . {Gib} vidi
619 mus stel]am . ejus. i" oriente . agih rihle [ysc]odre cr°la mocnego
odarouane
620 ubi . 7 ue"/mus cum munerjbus adorare . dominum · ymoui
ewangelist Su<ptl
621 podobrazem trsy cr°lew poganskih . Gde . iesc · tec · ienze
622 s<p narodil cr°l zidowsky . K bo pismo togo cr°le
623 uicha deuic<p porochonego . vtr°iakem mesce pisma
624 naziua cr°lem luda zidowskego . 11 viego diunem narode
626 vmcpceny . ypocazuie ewangeiista ize tec to cr°l ycr°leuich nebesky
627 vtr°iakey recy znamenitey ine usic/tky cr°le zmyia . f ato utem iz
628 [iescmilosciuey]Sy . 1 iz . iesc . mochneysy . 1f iz . iesc · scedressy .
vzna
629 [H oni tre] cr°le poganscy cr°leuicha ycr°la milosciuego
630 [u Betleem ubo]g<P deuic<p porodonego . Nies nemeskaitpch
631 [gdi guazdcp] uzrely . nagle dary . zloto . cacydlo amirr<p
632 [uzdac mu ...] pospesily . bo cr°l milosciueysy 1f prednim pocl<ply
633 [bo crol mocneysi] dary iemu vsdaly bo crol . scedreysy . II 634 ypocazuie nam ewangeiista su<Pty . iz tec to cr°l . iesc ·
miloscyueysy . ato urecy tr°iakey
635 K vmilem uabeny izbihom pocut<p verne cynily . H wdlugem
chacany izbi
636 hom s<p knemu zqpdne pospesily . H wrihlem othpusceny . izbihom
vyego
637 miloscy nerospacily . O kaco . iesc · tito cr°le . mile pouabil . iz
gim nou<p .
638 [guazd<p poca]zal yzyauil . Taco ize nies nemeskaitpch usrewsy
kuas
639 [d<p udrogcp s<p] vst<ppily . dr°ky s<p neothlozily ucem rady sina
-bozego slusaly
640 [Et tu ne tardes] conuerti · ad dominum . 7 ne differas rf6 die in die"1
. Taco tih cr°lew
641 [sinbozi z<pdnetam]o chacal . ize zatr'nadesce dny otnarodena gih 700 [... usi]
701 scy . nasladouach yftecto crol milosciueysi cloueca suoim zlo] 702 tem . toie skuthkem milosirdP . cadidlem toie . naboznim
modlenim
703 mirr<p toie . chala udr<pcenim . b<pde darouach ypresti
704 dari . milosc sina deuicego moze otr'mach . f autore
705 ewangeiista su<Pti . pocazuie . ize tet/cto cr°l . ycr°leuich [nebeski]
706 iesc mochneysy . 1f bo tr°iaka rech cr°la mfocneysego po]
707 cazuie . H vstauichne uic<pzstuo . K mochne [uiodic]
708 stuo . H velike bogathstuo . H vstauichne uic<pstuo
709 sicu didtu ad thimotheum . Solus potens . es . rex regum &
dOmjnus do
710 min^ciu1" . 7 habet PmortalitateP1 . alij . eflim · reges . modica
711 Pfrmitate uel mor*6 . uF1cuntur . sic^ . <fyc/ magjster . vado mo
713 uelikego moch pocazuie . csne ymochne ulodics[tuo]
714 sicu djdtu apocalipsis . exercitus cely sequebatur eu"1 . 7 habebat P uesti
715 mento . 7 P femore scr'ptum rex regum 7 domjnus dominsPciiF1 800 [...]
801b II abi nas presti daiy cr°ia · nebeskego 802b 1 domescily
801a yiderunt oculi mei salutare
802a tuif . Ta sloua pise su<pti . lucas nacesch ynafal<p
803 godom nyneysim . as<p ta ista sloua zmouona ochcem su<ptim 804 iemuz bese ym<p symeon . suipti . praudiui bogoboyny . an/ua tih
slov
805 [uiklad zi<pzi]ka lacinskeS° vpolski/y iesc taky . videle praui ocy moy
806 [zbauene tuoie] t°chu sina tuego . Tato sloua tecto ocec su<pti . sy
807 [meon pouada na y]m<P bogu ochchu usemog<pcemu · iz · iesc · seslal
sina suego . na
808 [pocesene pojcolena clouecego . ypouada nam duoie utih sloueh · su<pti
809 symeon . Suoie presmerne ucessene . . asina bozego slaune pre 810 iauene . Suoie. presmerne ucessene zuidena . sina . boze8° . moui 811 viderimt ocun . mei . sina bozego slaune preiauene [ükoz] do
[uidejna [sina boze]go · tu//*uujn · gdes zbauene
812 tuoie . H ypouada nam tecto ocec su<Pti . symeon · suoie presmerne ucese
813 ne . ilkoz douidena . bo moui . videle ocy moy zbauene · tuoie . 814 1t rosmagite uidene nalazimy vsutptem pisany . bog3 usem0g<pcego 815 Oua gi p'ruey Ujdal habraham podobrazem trj m<pzy podr°ce yd<p 816 cego . H autore gy uidal moyses uekru polai9cego . H atrece 817 gy uidal . {uidal} ezechiel nauisokem stolcy sed9cego H 818 actuarte . gy uidal . su<pti jan . podobrazem barancha smernego 819 11 ap<pte gy uidal . tecto ocec su<pti symeon . podoblcenim clouech [im ...]
NOTE
* An electronic Version of the present edition is available on the Internet at "www.let.rug.nl/~schaeken/fk-kazsw.html".
REFERENCES
Diels, P.
1921 Die altpolnischen Predigten aus Heiligenkreuz. Berlin: Weidmann-sche Buchhandlung,
tos, J. and W. Semkowicz
1934 Kazania t.zw. Swietokrzyskie. Krakow: Polska Akademja Umiejet-nosci.
Wydra, W. and W.R. Rzepka