T6. Mens en milieu

T6. Mens en milieu

B1. De relatie mens en milieu B2. Voedselproductie

B3. De lucht B4. Het water B5. De bodem

B6. Milieubeleid en milieubeheer

EB7. Leren onderzoeken: Afvalverwerking EB8. ANW: Duurzaam omgaan met water EB9. Leren en werken: Milieuadviseur V1. Hoe zuur is regen?

V2. Thermische waterverontreiniging V3. Leren en werken

V4. Ideeën voor onderzoek V5. Werken met de computer Practica

© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat

T6/B1. De relatie mens en milieu

BOEK

T6/B2. Voedselproductie

Amerika is de grootste voedselproducent.

Bemesting:

- Kunstmest - Stalmest

- Gier (vloeibare mest) - Vaste mest

© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat

T6/B2. Voedselproductie

Problemen:

- Ziekten bij gewassen.

- Plagen (bv. Sprinkhanenplaag) Bestijding:

- Chemisch:

- Pesticiden:

- Soortspecifiek

- Niet soortspecifiek

- Nuttige insecten sterven ook - Resistentie tegen het gif

- Accumulatie: toename van het gif in de voedselketen.

- Herbiciden: (onkruidverdelgers)

- Biologisch:

- Met behulp van natuurlijke vijanden - Bv. Sluipwespen  zelfregulerend.

T6/B2. Voedselproductie

Selectie en Veredeling:

- Planten: groter genoom ipv 2n  4n, 6n of 8n.

- Selectie op eigenschappen:

- Koe  melk (Ras: Friesland Holstein)

- Koe  vlees (Ras: Limosine/Belgisch Blauw)

Kunstmatige Inseminatie: (KI)

- Stier op een kunstkoe laten paren

- Zaadcellen (sperma) wordt ingevroren - Ingebracht in “ontvankelijke” koe

Bio-industrie:

Biologische landbouw:

- Scharrel

© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat

T6/B3. De lucht

Luchtkwaliteit:

Emissie van schadelijke gassen is een grote zorg  zure regen - Koolstofdioxide

- Zwaveldioxide (SO₂)  ontstaan van H2SO4

- Stikstofoxiden (NO_x)  ontstaan van HNO₃

Verzuring van de lucht, regen en bodem waardoor belangrijke stoffen door de aardlagen dieper in de bodem zakken.

T6/B3. De lucht

Veroorzakers zure regen:

- Industrie

- Elektriciteitscentrales

- Aardgas is schoon  veroorzaakt geen zure regen

- Kerncentrales ook niet  radioactief afval het probleem Door straling kunnen stralingsziektes ontstaan.

- Verkeer - Landbouw

- Bio-industrie: ammoniak (NH₃)

Andere vormen van luchtvervuiling:

- Koolwaterstoffen en koolstofmono-oxide (CO) - Ozon

- Smog

© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat

T6/B3. De lucht

Broeikaseffect:

Tegen houden van warmte- uitstraling door een aantal gassen in de lucht.

- CO₂ - CH₄ - H₂O(g) Gevolgen:

- Stijging van de gemiddelde temperatuur op aarde.

T6/B4. Het water

Oppervlaktewater

• In rivieren, kanalen, meren en zeeën

Bodemvocht en grondwater

© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat

T6/B4. Het water

Zelfreinigend vermogen:

Natuurlijke verontreiniging van het water wordt weggenomen door reducenten

T6/B4. Het water

Eutrofiëring:

Eutrofiëring: is vermesting van het oppervlaktewater met voedingszouten.

Deze vermesting wordt veroorzaakt door:

- Organisch afval (voedingsmiddelen industrie) - Stalmest

- Kunstmest

© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat

T6/B4. Het water

Waterbloei:

Optreden van grote dichtheden van wieren, algen en cyanobacteriën in het oppervlaktewater.

Hierdoor:

• Afname fotosynthese

• Afname waterkwaliteit

• Zuurstofgebrek

– Waterdieren sterven

– Zelfreinigend vermogen neemt af

T6/B4. Het water

© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat

T6/B4. Het water - Waterzuivering

T6/B5. De bodem

Bodem(gesteldheid):

• Cultuurgronden

– Vroeger zwerfbouw – Ontbossing

– Overbeweiding

• Gevolgen:

– Erosie

– Droogte uitbreiding woestijnen

© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat

T6/B5. De bodem - stikstofkringloop

aminozuren

plantaardige eiwitten

producenten

consumenten dierlijke eiwitten

rottingsbacteriën (reducenten)

eiwitten en afbraakproducten

van eiwitten

NH₄⁺ NO₂^-

nitrietbacteriën NO₃^-

nitraatbacteriën

stikstofbindende bacteriën

NH₃

NH₃ Ureum Urinezuur N₂

denitrificerende bacteriën

glucose

bodem

stikstofassimilatie

dissimilatie dode dieren

dode planten

T6/B5. De bodem - stikstofkringloop

BINAS 93H

Zie ook blz. 145

© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat

T6/B5. De bodem

Bodemvervuiling en bodemsanering:

T6/B5. De bodem

Afval en afvalinzameling:

- Gescheiden afvalinzameling

- GFT, chemisch, papier, glas, metalen, plastic, restafval.

© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat

T6/B5. De bodem

Afvalverwerking:

- Recycling: afvalproduct is grondstof - Composteren: GFT afval

- Storten

- Verbranden

T6/B5. De bodem

Verbranden van afval:

© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat

T6/B6. Milieubeleid en milieubeheer

T6/V1. Hoe zuur is regen?

© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat

T6/V2. Thermische waterverontreiniging