Oefenopgaven 1 TW 3
Voeding voor planten
Planten hebben voedingsstoffen nodig om te groeien. Op een zak kunstmest staat vermeld dat deze kalium, fosfor, stikstof, calcium en zwavel bevat. Luuk en Carla moeten uitzoeken of dit klopt. Volgens Luuk klopt de tekst op het etiket niet. Volgens hem kan er helemaal geen stikstof in kunstmest voorkomen. Volgens Carla is de tekst een beetje slordig. Volgens haar bevat kunstmest zouten waarin de genoemde elementen voorkomen. Die zouten moeten dan wel oplosbaar zijn in water, anders kan de plant die zouten niet opnemen.
1 Leg uit of Luuk gelijk heeft.
2 Leg uit hoe Carla met een proef kan aantonen dat kunstmest oplosbare zouten bevat.
3 Geef de naam en de verhoudingsformule van een zout dat in kunstmest kan zorgen voor zowel ‘kalium’ als ‘fosfor’.
4 Geef de naam en de verhoudingsformule van een zout dat in kunstmest kan zorgen voor zowel ‘calcium’ als ‘stikstof’.
5 Leg uit of het mogelijk is dat een plant uitsluitend kalium- en calciumionen uit de grond opneemt.
Carla wil met een proefje aantonen dat kunstmest kaliumionen bevat.
6 Beschrijf hoe Carla deze proef moet uitvoeren.
7 Leg uit welk probleem bij deze proef zal optreden.
Geneesmiddel
Een fosfaatbinder is een geneesmiddel dat fosfaat uit voedsel kan binden in het maag- darmkanaal en daarmee verhindert dat het fosfaat door het lichaam wordt opgenomen en in het bloed terechtkomt. Fosfaatbinders worden vooral gebruikt bij dialysepatiënten.
Calciumacetaat, lanthaan(III)carbonaat en magnesiumhydroxide zijn fosfaatbinders. De tabletten moeten tijdens de maaltijd worden fijngekauwd.
8 Geef de verhoudingsformules van deze drie zouten. Zie ook Binas tabel 40A.
9 Geef de reactievergelijkingen van de reacties die in het lichaam optreden na het slikken van een tablet met calciumacetaat.
Aluin
Aluin wordt als bloedstelpend middel gebruikt door mannen die zich bij het scheren
gesneden hebben. Aluin bindt zich namelijk aan eiwitten van de beschadigde huid en doet deze samentrekken waardoor de bloeding stopt.
Volgens een bron op internet is aluin een zogenaamd dubbelzout: het is opgebouwd uit drie soorten ionen: kaliumionen, aluminiumionen en sulfaationen.
Anne wil onderzoeken of deze informatie klopt en of aluin goed oplosbaar is. Ze pakt een reageerbuis, voegt een beetje water toe en een schepje aluin. Ze schudt en er ontstaat een troebel mengsel. Anne concludeert hieruit dat aluin slecht oplosbaar is.
Merel hoort wat Anne heeft gedaan en zegt dat Anne ongelijk heeft. Een troebel mengsel kan ook ontstaan bij goed oplosbare zouten.
10 Leg uit of Merelgelijk kan hebben.
Volgens een artikel in een vaktijdschrift ontstaat aluin in de natuur in lava dat uit een vulkaan stroomt. Het aluin kristalliseert uit het gesmolten materiaal.
11 Geef de (eenvoudigste) verhoudingsformule van aluin.
12 Geef de reactievergelijking voor het kristalliseren van aluin. Vermeld ook de fase- aanduidingen.
13 Geef de vergelijking voor het oplossen van aluin in water.
Anne wil een aantal proeven doen die ondersteuning geven aan de bewering dat aluin inderdaad aluminiumionen en sulfaationen bevat.
14 Schrijf een werkplan om dit onderzoek uit te voeren. Vermeld hierbij welke stoffen je nodig hebt en welke waarnemingen je verwacht. Geef van alle chemische reacties de reactievergelijking.
Goochelaar
Een goochelaar heeft in drie reageerbuizen de volgende kleurloze oplossingen:
1. kwik(II)nitraat 2. zinkchloride 3. natriumsulfaat
Aan elk van de drie oplossingen voegt hij een kleurloze vloeistof toe, volgens hemzelf water. Daarbij zien de toeschouwers het volgende:
buis 1: een rood neerslag buis 2: geen neerslag buis 3: een wit neerslag
15 Beredeneer met behulp van Binas tabel 45A en 65B welke kleurloze oplossing de goochelaar heeft toegevoegd.
16 Geef de reactievergelijkingen van de neerslagreacties die hierbij zijn verlopen.
