• No results found

MEER WETEN OVER DE LUIDRUCHTIGE MIDDELEEUWEN GRATIS

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "MEER WETEN OVER DE LUIDRUCHTIGE MIDDELEEUWEN GRATIS"

Copied!
6
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

MEER WETEN OVER DE LUIDRUCHTIGE MIDDELEEUWEN GRATIS

Auteur: R. Lloyd Jones Aantal pagina's: 16 pagina's Verschijningsdatum: 2011-02-25

Uitgever: Usborne Publishing EAN: 9781409531173

Taal: nl Link:

Download hier

(2)
(3)

Meer Weten Over De Luidruchtige Middeleeuwen

Verder werpt hij licht op de waarheid achter de mythe van chaos en verwoestingen. In het boek ontmoeten we ook individuele mensen: krijgers en heiligen, boeren en heersers. De volksverhuizingen geeft ons tenslotte een fascinerend en complex beeld van West-Europa in de overgang tussen de oudheid en de vroege middeleeuwen. Vreedzame oases in de oorlogszuchtige wereld van huursoldaten en bandieten. Nu kenden de

middeleeuwen zeker zulke vredige oases, maar ze maakten deel uit van een heel andere, veel latere periode dan in dit boek aan de orde komt. De vroegmiddeleeuwse kloosters waren volslagen anders.

Ze hadden, bekeken vanuit langetermijnperspectief, meer weg van geestelijke proeftuinen. De behoefte aan een rustig leven in Gods heerlijkheid bestond ook in de vroege middeleeuwen, maar vorm en inhoud waren vooralsnog onbepaalde grootheden die uitgewerkt en gedefinieerd moesten worden. Het vroegste christelijke kloosterwezen ontstond in het oostelijke Middellandse Zeegebied, waar het altijd het sterkste zou zijn. Dat is iets wat we vaak vergeten: we associëren het klooster gewoonlijk met het Engelse, Franse, Duitse platteland of met straatnamen als Kapucijnenhof en Minderbroederssteeg. Deze doen denken aan de bedelende, maar verstedelijkte monniken in de dertiende en veertiende eeuw. Dick Harrison is hoogleraar geschiedenis aan de Universiteit van Lund, Zweden.

Tevens schrijft hij artikelen, blogs, romans en non-fictieboeken. Ook maakt hij tv-documentaires over Europese en Zweedse geschiedenis. Wil je wekelijks op de hoogte worden gehouden van nieuwe boeken? Meld je dan nu aan voor onze nieuwsbrief! Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information. Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies.

Heb je een idee wat de Zwarte Dood was? De middeleeuwen begonnen rond het jaar Je kunt de middeleeuwen verdelen in de vroege middeleeuwen, de hoge middeleeuwen en de late middeleeuwen. De middeleeuwen eindigden rond het jaar Het was niet echt een pretje om te leven in de middeleeuwen. Boeren moesten hard werken en veel mensen waren arm. Afval werd op straat gegooid, dus het was overal vies.

Daardoor werden mensen vaak ziek. De meeste mensen werden niet ouder dan 40 jaar. Heb jij enig idee wat de Zwarte Dood was? Dat is een ander woord voor de pest. De pest is een erge ziekte die toen vaak voorkwam. Heel veel mensen gingen eraan dood. Je kon de pest krijgen door een vlooienbeet, maar dat wisten de mensen toen niet. Dat werd pas veel later ontdekt. Tijdens de middeleeuwen dachten de mensen dat de ziekte een straf was van God. In de middeleeuwen kreeg je erge straffen als je iets verkeerds had gedaan. Je kon bijvoorbeeld worden vastgemaakt aan de schandpaal.

Dat was een paal met daarop een plank met drie gaten, eentje om je hoofd doorheen te steken en twee voor je handen. Zo kon iedereen zien dat je iets had gedaan wat niet mocht.

Ooggetuigen De Middeleeuwen

Zo verhuurt op 26 juni Gheertruyt, weduwe van Lambrecht Peterssone, haar voonvincel metten voorcamere ende packhuyse aan twee kooplieden uit Doornik. Tegelijk belooft zij hen maaltijden te verstrekken voor de duur van de jaarmarkten. Op 28 september zien wij Johanna, weduwe van Thomas Hamers, een bijna gelijkluidende overeenkomst sluiten met niet nader gespecifieerde vreemdelingen Bij de Zuid-Europese kooplieden- naties treffen wij geen vrouwen als onderneemsters aan. In het licht van de eerder-aangehaalde passage van Guiccardini is dit niet verwonderlijk.

Elf onderneemsters waren weduwen. Tussen wordt de weduwe Lysbeth Smeerters vermeld als lakenexpor- teuse. Eveneens in de Dylestad voert in de weduwe Van Dieve graan in via Mechelen Ook in de handel vreesde de Gilde, van in het begin, de onrechtmatige bemoeienis van vrouwen.

Reeds in spreekt de Leuvense lakengilde over herbergiersvrouwen, die ten onrechte betrokken waren bij het maken, bewerken en verhandelen van lakens Catline, weduwe van Jan Symoenssone, uit Bergen-op-Zoom, die op 17 april sekeren blauwen bloemen omme mede te verwen aankoopt, zet waarschijnlijk de zaken van haar overleden man, een blauwverver voort Vele koopvrouwen die in Bergen-op-Zoom werkzaam waren, waren weduwen. In al deze gevallen laat de sterke aanwezigheid van weduwen veronderstellen, dat deze vrouwen de economische rol van hun overleden echtgenoot hadden. Soms legden zulke weduwen opmerkelijk zakelijk talent aan de dag. Anna Janssens begon haar zakelijke aktiviteiten nadat haar echtgenoot, een rijke Antwerpse brouwer, in overleed.

Haar sukses- volle aktiviteiten, in de brouwerij sektor, de overzeese handel en de grond- spekulatie brachten Janssens in de top van het Antwerps zakenleven. Bij haar dood, in , behoorde zij tot de veertig rijkste inwoners van de stad In de scheepvaart zelf bleven vrouwen, te Antwerpen, zelden aktief. De meeste vrouwen verkochten, eens weduwe, het schip van hun overleden echtgenoot. Slechts in één geval in de xvc eeuw kocht een vrouw een schip 9I. Ook als bezitsters van scheepsparten vinden wij geen vrouwen terug in de Scheldestad Dit is eerder verwonderlijk.

Scheepsparten waren immers een klassieke veilige belegging.

In andere beleggingen, zoals lijfrenten, treffen wij wel vrouwen aan. In een aantal gevallen waren vrouwen aktief in branches, die volkomen los stonden van de professionele aktiviteiten van hun echtgenoten. De zelfstandige baksters en brouwers uit Den Bosch, omstreeks , opereren onafhankelijk en het stadsrecht voorziet de mogelijkheid van een gescheiden financiële verantwoordelijkheid, als man en vrouw, beiden een zaak hebben Vrouwelijke onderneemsters in de Brusselse textielindustrie hadden als echtgenoten een wijnhandelaar, een metser en timmerman, een slager Ondermeer bij de fabrikage van fusteinen traden meesteressen op. In bedreigt de Brusselse magistraat zowel mannen als vrouwen, die minderwaardige wolsoorten verwerken, en aldus de reputatie van de stad bedreigen, met strenge straffen Ook in de kleine Brabantse stad Vilvoorde traden vrouwen, onafhankelijk, op als textielonderneemsters.

Beiden kunnen meester worden. Zowel mannelijke en vrouwelijke ondernemers wordt het verboden laken te laten maken door iemand buiten Vilvoorde. Elke meester of meesteres mag laken kopen van of verkopen aan een poorter van Vilvoorde. Gesmouten wol en garen mogen alleen verkocht worden door mannen en vrouwen, na een voorafgaande toestemming van de. Te Antwerpen was de echtgenote van de grote Plantijn

(4)

aktief in de textielhandel. In had zij 35 personen in dienst ". Ook de Antwerpse certificatieboeken op het einde van de xvc eeuw en de gegevens, die Slootmans bijeenbracht over de handel te Bergen-op-Zoom in de late Middeleeuwen, laten zien dat vrouwen zelfstandig optraden in de handel, soms geassocieerd met mannen, die niet hun huwelijkspartner waren l0°. Doehaerds' bronnenuitgave, over de Antwerpse handel op het einde van de XVe en het begin der xvic eeuw, vermeldt 87 vrouwen, een zeer klein aantal in het geheel.

Tweeëndertig maal zien wij een vrouw voor de schepenen bevestigen, dat een bepaalde hoeveelheid koopwaar aan haar toebehoort. Zulke akten waren normaal, wanneer een koopman of -vrouw waren voor transport toevertrouwde aan een schipper. Meestal traden de dames slechts in één transaktie op Daarnaast zien wij vrouwen vaak als getuigen. In 24 door Doehaerd gepubliceerde teksten is dit het geval.

Verschillende keren treden zij op namens hun echtgenoot, in één geval ten voordele van een werkgever. Een opmerkelijk geval is het optreden van Katlien Hoeckx, die tussen zomer en zomer 19 malen garant staat voor verschillende personen en soorten goederen. Maastricht is 18 maal is de eindbestemming van de waren, één maal Aken l Niet iedereen was het eens met de stelling van de beroemde xvc-eeuwse rechtgeleerde Willem Van Tanneryen. Deze stelde dat, hoewel in wereldlijk recht de getuigenis van vrouwen niet per definitie verboden was, zulke uitspraak toch veel minder zwaar doorwoog dan die van een man. Vrouwen waren immers onstandvastig en schraapzuchtig en onderkenden hun eigen belang niet l De verscheidenheid aan situaties, die de Antwerpse bronnen, op het einde der Middeleeuwen laten zien, kunnen niet verhullen dat in verhouding tot het totaal aantal kooplieden, het aantal vrouwen beperkt bleef.

In werden Maaslandse kooplieden vermeld te Antwerpen. Slechts vijf van hen waren vrouwen l Ook in. In vinden wij vrouwelijke geldschieters op het platteland rond Brussel In Leuven was, in , mogelijk een wisselaarster aktief l De Antwerpse Margriete Jan Colpaertsdochter was betrokken bij droogleggingen in de Antwerpse polder, zoals blijkt uit een schuldbekentenis aan haar rentmeester voor uitgevoerde werken Als zelfstandige onderneemsters bestreken vrouwen, soms erg suksesvol, een breed gamma aan aktiviteiten. Hoewel zeer velen, als partners en later weduwen, hun entree als onderneemsters maakten, via hun echtgenoten, konden zij, juridisch en in de praktijk op eigen houtje opereren. Weduwschap was zeker niet de enige weg voor een vrouw naar het zakenleven. Maar vrouwen bleven steeds erg in de minderheid. Economisch succes en maatschappelijke waardering.

Naast de vele laagbetaalde vrouwen, voor wie arbeid een pure noodzaak was, kenden de Brabantse steden, hoewel beperkt in aantal, succesvolle zakenvrouwen. Hoe reageerde de samenleving hierop? Martha Howell argumenteerde dat de toenemende economische rol van vrouwen, in laat- middeleeuwse steden, botste met de patriarchale maatschappij C Wat weten wij over de sociale positie van de vrouwen in het laat-middeleeuwse Brabant?

Het wantrouwen tegenover zelfstandige vrouwen was hier niet minder groot dan elders. Zelfs de biografie van een heilige begijn moest herschreven worden, opdat haar onafhankelijk karakter niet zou shockeren De getuigenis van literaire bronnen. Als literaire bronnen een aanwijzing voor de heersende mentaliteit, dan werd de rol van de vrouwen in handel en ambacht volkomen genegeerd. In zijn Lekenspiegel neemt de Antwerpse moralist Jan Van Boendale als vanzelfsprekend aan dat een man alleen de kostwinner is. Een man zou ten schande gemaakt zijn, mocht blijken dat een vrouw andere bronnen van inkomsten had. Eveneens neemt Boendale aan dat het bezit steeds door de man beheerd wordt. De mogelijkheden voor zelfstandige. Boendale had als schepenklerk van Antwerpen beter kunnen weten.

De oudste rechts- optekening, waarnaar wij reeds verwezen, werd opgesteld, toen hij medewerker van de schepenbank was '". Boendale had, net als vele van zijn kollegas, de neiging om slechts die aspekten van de maatschappelijke werkelijkheid te beschrijven, die hem bevielen. Hoewel Leuven en Brussel hun hoogtepunt als textielcentra kenden, in de eerste helft van de xivc eeuw, rept onze dichter met geen woord over de textielarbeiders.

Ook zijn houding tegenover de stedelijke armen verraadt zijn tendens, om onwelgevallige maatschappelijke verschijnselen simpelweg te negeren.

Het is dus best mogelijk dat Boendale weet had van de economische aktiviteiten van vrouwen, maar het fenomeen doodzweeg. Ingenomen met het verschijnsel zal Boendale wel niet geweest zijn. Zijn discours over de vrouwen bevat immers al de gemeenplaatsen van de middeleeuwse

misogynie. Eva was de oorzaak dat het menselijk ras zijn paradijselijke status verspilde. Om die reden zijn bevalling en dracht zo pijnlijk. Geen man mag zo dwaas zijn zich naar de raad van zijn vrouw te schikken. Sinds Helena van Troje heeft de zwakke, onberekenbare aard van de vrouw, reeds talloze malen rampen over de wereld gebracht "2. Onze schepenklerk wordt bijgetreden door de andere Middelnederlandse moralisten. Zelden of nooit geloven zij dat een vrouw een zelfstandig inkomen kan verwerven. Als zij behoefte heeft aan geld, zal een vrouw hoogstens pogen haar echtgenoot te bedriegen, aldus de Hollandse dichter Willem van Hildegarsberch Hij vindt dan ook dat het beheer van de gemeenschappelijke goederen enkel de man toekomt.

En enkel een dwaas zal zijn vrouw invloed laten hebben op zakelijke beslissingen IU. Boendale en Hildegarsberch beperken hun aandacht blijkbaar tot één groep vrouwen: gehuwde dames met enige welstand. Twee voorname groepen, die wij economisch aktief zagen: armere vrouwen en weduwen komen niet aan bod. De zwijgzaamheid over proletarische vrouwen kadert, meer dan waarschijnlijk, in een algemene afkeer van de dichters voor de lagere bevolkingsgroepen.

Het stilzwijgen over weduwen moet mogelijk verklaard worden uit het feit dat een vrouw, die niet. De Ieperse dichter Jan De Weert is meer realistisch. Als de echtgenoot niet werkt of zijn geld verspilt, kan zijn vrouw met spinnen niet voldoende verdienen. Gemakkelijk worden deze vrouwen dan slachtoffers van koppelaars. De in gebreke blijvende man is dan ook verantwoordelijk voor de zondeval van zijn vrouw. Al weet De Weert dat vrouwen werken, in de lagere echelons van de textielnijverheid, opnieuw een realistische visie, meer dan een bijverdienste kan het nooit zijn.

Maar sprekend over mannen die hun inkomen aan een bijzit verkwisten, schijnt De Weert de mogelijkheid van vrouwenarbeid uit te sluiten. De enig mogelijke uitweg voor zulk een in de steekgelaten vrouw is prostitutie. De eigenschappen, die deze dichters als typisch vrouwelijk zien:

spilzuchtig, loslippig, gemakkelijk te beïnvloeden, onverantwoordelijk schijnen leden van de zwakke sexe uit te sluiten van enige ernstige

maatschappelijke aktiviteit. Rijke vrouwen denken enkel aan juwelen, bont en prachtige klederen, om elkander te overtroeven, aldus De Weert "5.

(5)

Ook spreken moralisten spottend over werkende vrouwen.

Hoe ridikuul zijn toch die voormalige leursters en marktvrouwen, die nu zo hun best doen om voor echte dames door te gaan, aldus een anonieme dichter uit de xive eeuw "6. Vrouwenarbeid gebeurt hier niet uit noodzaak, maar om dwaze escapades te kunnen betalen. Opmerkelijk realistisch is deze moralist wel, als hij vrouwen situeert in de kleinhandel. Wanneer de Brugse dichter Anthonis de Roovere in zijn Vander Mollenfeeste de verschillende maatschappelijke standen en beroepen met hun sterfelijkheid konfronteert, zijn dienstboden en vroedvrouwen de enige werkende vrouwen, die hij vermeldt "7.

Vroedvrouwen zijn ook de enige vrouwen, waar Willem van Tannerijen over spreekt, wanneer hij de specifiek vrouwelijke fame bespreekt m. De Roovere zou het net als zijn Antwerpse kollega, een eeuw vroeger, moeilijk gehad hebben met vrouwelijke kooplieden of winkeliers. Zij mag niemand opvallen, als zij over straat wandelt. Niet bepaald een beschrijving. Herinneren wij eraan dat de Antwerpse rechtsteksten vooral klagen over de luidruchtigheid en onbeschaamdheid van de vrouwelijke verkoopsters. De Middelnederlandse dichters verschilden in niets van hun Franse of Italiaanse kollegas. De Franse dominikaan Humbert van Romans kent slechts één kategorie buitenhuis-werkende vrouwen, hoeren, en konstateert zonder veel moeite dat vrouwen, die de kost verdienen buiten het gezin, steeds in zonde leven.

De Florentijnse jurist Francesco da Barberino vermeldt een ganse groep werkende vrouwen die ook hij in de eerste plaats in de detailhandel situeert. Hij besteedt er weinig aandacht en nog minder respekt aan. Het liefst van al had da Barberino deze marktvrouwen en leursters verzwegen.

Opnieuw speelt niet alleen zijn afkeer voor vrouwen een rol, maar ook de onwil om veel woorden vuil te maken aan de lagere bevolkingsklassen l2°. Sociale en juridische indices. Ostentatieve liefdadigheid was eeuwen lang een normaal middel om rijkdom te etaleren en maatschappelijk aanvaardbaar te maken. In de handel rijkgeworden vrouwen, richtten te Brussel in en , net als hun mannelijke kollega's liefdadige instellingen op l Of de rijke dame's, die in , en aanzienlijke bedragen nalaten aan de kerkfabriek van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal van Antwerpen, dit geld zelf hadden verdiend, dan wel rijk waren getrouwd, valt moeilijk te zeggen l In enkele gevallen waren de overgemaakte bedragen zeer

indrukwekkend.

Margriete Van Dils, weduwe van een verver, maakt in een som over die gelijk stond aan 55 jaarlonen van een metser. In ieder geval schonken deze vrouwen het geld aan de kerkfabriek, soms zonder rekening te houden met de wensen van hun familieleden. Het kwam tot rechtszaken tussen de geestelijkheid en erfgenamen, die zich benadeeld voelden.

Naast handelszaken konden in Antwerpen en de meeste andere Brabantse steden, vrouwen ook inzake giften, testamenten en huwelijkskon- trakten zelfstandig optreden l In geval van een scheiding van tafel en bed kon een Antwerpse vrouw zich materieel indekken. Uit een tekst van een in opgesteld Divorcium, in aanwezigheid van een parochiepriester, een lid van het kapittel en drie schepenen, blijkt dat de gemaakte afspraken vooral financieel van aard waren.

Man en vrouw zullen apart leven met zijn of haar goederen, zonder de andere lastig te vallen. Geen van beiden zal een schuld aangaan waarin de persoon of goederen van de huwelijkspartner betrokken. Geen van beide partijen kan nog rechten doen gelden bij een erfenis l Maar wij mogen niet vergeten dat juridisch vrouwen, in velerlei opzichten, benadeeld bleven.

Hoewel het gewoonterecht van de Brabantse steden geen volledige overheersing van de vader over de kinderen kende, bleef de rol van de moeder beperkt. In Brussel en Antwerpen moest alleen de vader toestemming geven bij huwelijk of intrede in een klooster. In Leuven verkreeg de moeder enkel voogdij na het overlijden van haar echtgenoot l Inzake onroerend goed treden vrouwen, te Brussel in de xivc en XVe eeuw, slechts op, in gezelschap van hun mannelijke voogden en verwanten I Politiek en bestuur bleven zaken waar een vrouw zich verre van moest houden, ook indirekt. Een Brusselse oorkonde uit spreekt minachtend over een man die, dankzij de bemoeienissen van zijn vrouw, doordrong tot het

schepenkollege. Hij werd voor eeuwig als wetteloos, eerloos en meinedig uitgesloten van een openbaar ambt l Opmerkelijk is de vaststelling van F. Vrouwen die te Brussel, tijdens de xvc eeuw, veroordeeld werden wegens beledigende woorden, spuwden hun gal meestal uit tegen gewone medeburgers.

Mannen daarentegen, lieten zich veelal minachtend en beledigend uit over leden van het stadsbestuur of andere politieke machts- hebbers. Toch waren ook vrouwen betrokken bij politieke twisten. Onder de medestanders van Pieter Couthereel, die in uit Leuven worden verbannen, zijn drie vrouwen l Een flagrante uitzondering op de politieke onmondigheid van de vrouwen, was het feit dat zij wel hertogin konden zijn. Sinds was voorzien dat vrouwen ook konden opvolgen. Ook als regentes en plaatsvervangsters konden hertoginnen een rol spelen. Tussen en regeerde de hertogin- weduwe Aleidis het aloude hertogdom. Met sukses wist zij de pogingen van andere leden van de hertogelijke familie, om de voogdij naar zich toe te trekken, af te wimpelen. Ook dreef zij door dat haar jongere zoon, Jan, hertog werd in plaats van zijn weinig- begaafde oudere broer.

Toch was haar reputatie bij de Brabantse kroniekschrijvers vrij laag I Johanna regeerde van tot Zolang haar echtgenoot Wenceslas leefde hij stierfin , nam deze volledig de hertogelijke funktie, in naam van zijn vrouw waar.

Op het einde van haar leven stond de oude hertogin erg onder de invloed van haar Boergondische neef Filips de Stoute. Haar persoonlijke rol als regentes bleef beperkt. Antoon van. Bourgondië gaf, bij zijn afwezigheden, zijn echtgenote Elisabeth volmachten, om als regentes op te treden l3°.

Professioneel traden vrouwen in de steden van Brabant vooral op uit economische noodzaak. Lang niet alle vrouwen wisten hun bestaanszekerheid verzekerd door de familiegroep, hoewel de moralisten insisteerden dat het zo moest zijn. Demografische faktoren veroorzaakten het bestaan van talrijke groep van weduwen en alleenstaande vrouwen, die voor zichzelf moesten zorgen.

Zelfs weduwen uit gegoede families konden niet steeds rekenen op de solidariteit van de familie, zoals Christine de Pisan reeds vaststelde. Juridisch werd deze noodzaak onderschreven, al bleven er talrijke beperkingen en nam die onafhankelijkheid in de xvie eeuw duidelijk af. Literaire teksten spreken, hetzij vijandig hetzij minachtend, over vrouwenarbeid. Zij zien er de noodzaak niet van in. Als zulke teksten een goede weerspiegeling vormen van de heersende mentaliteit, botste een vrouw met een onafhankelijke maatschappelijke positie inderdaad met een patriarchale denkwijze.

(6)

Zelfs hertoginnen ontkwamen er niet aan. HowelPs theorie wordt bevestigd. Maar een groot deel der werkende vrouwen verhoogde haar prestige niet met arbeid; zij trachtten, alleen of in familie, enkel maar te overleven. Bridenthal en C. Koonz, Becoming Visible. Women in European history.

Boston, Ennen, Frauen im Mittelalter. München, Actes du colloque tenu à Poitiers les septembre Cahiers de Civilisation Médiévale, XX. Poitiers, Pereira, Ne Éva, ne Maria. Condizione femminile e immagine délia donna nel Medioevo. Bologna, Boone, Th. De Hemptinne en W. Women, Children and the Family in fourteenth-century Ghent. Lincoln-Londen, Danneel, Quelques aspects du service domestique féminin à Gand.

Prevenier, R. Van Uytven en E. Van Cauwenberghe eds , Sociale structuren en topografie van armoede en rijkdom in de 14e en 15e eeuw.

Dat was een paal met daarop een plank met drie gaten, eentje om je hoofd doorheen te steken en twee voor je handen. Zo kon iedereen zien dat je iets had gedaan wat niet mocht. Martelen iemand pijn doen was toen ook heel gewoon. Net als de doodstraf. Naar alle onderwerpen van Geschiedenis. Zoeken in de catalogus Zoeken binnen de site. Middeleeuwen Werkstukken en spreekbeurten. Basisschool groep Basisschool groep Voortgezet onderwijs klas Pest Het was niet echt een pretje om te leven in de middeleeuwen. Straf In de middeleeuwen kreeg je erge straffen als je iets verkeerds had gedaan. Thema Geschiedenis Niveau Basisschool groep Boeken De middeleeuwse stad Truus Visser-van den Brink Meer weten over de luidruchtige middeleeuwen Rob Lloyd Jones Wees blij dat je niet in een middeleeuwse gevangenis werkt! Fiona Macdonald De Bosatlas van de geschiedeniscanon Noordhoff Atlasproducties Wees blij dat je geen middeleeuwse ridder bent!

Inloggen met Facebook. Inloggen met Google. Ooggetuigen De Middeleeuwen. Zet op wensenlijst Schrijf een recensie. Overzicht Beschrijving Recensies Specificaties Beschrijving Reis met de tijdmachine terug in de tijd en ontmoet boeren, pelgrims en minstrelen uit de middeleeuwen.

Beschrijving Reis met de tijdmachine terug in de tijd en ontmoet boeren, pelgrims en minstrelen uit de middeleeuwen. Account aanmaken.

Recensie: Meer weten over de luidruchtige middeleeuwen, Rob Lloyd Jones

Editie 1. Uitgever Plaats van uitgave onbekend: Usborne, [16] p. ISBN hardback. Technische weergave. Via zes dubbelpaginagrote afbeeldingen op hardkarton leren we meer over de late middeleeuwen. Aan onderwerpen als o. Onder een aantal flapjes vind je extra informatie. De afbeelding van de kathedraal biedt het meest. Je kunt daar een deel van de pagina oplichten, waaronder de voltooide kathedraal in feeststemming terug te vinden is. Achterin staat een overzicht van personen als bedelaars, monniken en boeren en hun rol in die tijd. De bedoeling is deze te gaan terugzoeken in het boek, zodat het meteen ook een zoekboek wordt. In een klein bijgevoegd boekje wordt het leven in een kasteel kort beschreven en geïllustreerd. Aan de rechterzijde van het boek zit een hardplastic knoppenbalk.

De geluiden van bv. Het gezang van de monniken is erg vervormd en het geluid van een hangbrug en een … Lees verder. Met levendige geluiden en leuke flapjes toont dit boek je het echte leven van de middeleeuwen. Betrokkenen Auteur R. Overige kenmerken Extra groot lettertype Nee Gewicht g Verpakking breedte Toon meer Toon minder. Reviews Schrijf een review. Bindwijze: Paperback.

Op voorraad. Voor uur besteld, dinsdag in huis Levertijd We doen er alles aan om dit artikel op tijd te bezorgen. Verkoop door Boeken-tip 9. In winkelwagen Op verlanglijstje. Bestellen en betalen via bol. Andere verkopers 2. Anderen bekeken ook. Ooggetuigen - De middeleeuwen 0.

Keerpunten in de Geschiedenis - De Middeleeuwen 1. Het grote geschiedenisboek Wat, waar, wanneer in de wereld 7. Meer weten over wereldsteden 1. Insiders - Ridders en kastelen 4. Meer Weten Over Beroemde Gebouwen 0. Middeleeuws mysterie 1. Geïllustreerde noorse mythen 5.

The Travels Of Lady Bulldog Burton

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

ren hun ambt nog als persoonlijk bezit beschouwden en bijvoorbeeld doorgaven aan fami· lieleden (ambtsresignatie). Bovendien speelden patroon-cliëntrelaties een belangrijke rol

Tijdens deze stage heeft ze samengewerkt met de onderzoeksgroep Cities of Readers: Religious Literacies in the Long Fifteenth Century (Rijksuniversiteit Groningen),

3p 19 Noem de uitkomst die algemeen werd verwacht bij deze verkiezingen en geef voor elk van beide landen de politieke reden om op grond van deze verwachting tegen de verkiezingen

Het optreden van de Portugese kooplieden zoals dat in bron 4 naar voren komt, wordt vaak gebruikt om te laten zien dat rond 1500 de vroegmoderne tijd is aangebroken.. 4p 11 Leg

In Friesland wordt al eerder de baggertechniek toegepast. De oudste petgaten, daterend uit het begin van de 17 e eeuw, vinden we bij Wolvega, tussen de Tjonger en de Linde. Deze

If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of

Dit besluit werd eind januari 1494 te Mechelen medegedeeld aan de vorst die natuurlijk teleurgesteld reageerde: ‘mit welker antwoirde mijn genadige heere niet tevreden en is

De Hollandse graaf en zijn stadhouder konden in de late Middeleeuwen het graafschap niet fatsoenlijk besturen zonder de steden daarbij te betrekken.. Dat gebeurde eerst en