"Gr e front" in de amer

(1)

r a aan vo ra

⁰

door mr. dr. C. Berkhouwer,

die op 26 november door de liberale fractie in het Europese parlement tot haar voorzitter werd gekozen

l n verband met Kerstmis en de jaarwisseling zal Vrijheid en Democratie op 26 december niet verschijnen. Het eerstvol- gende nummer zal gedateerd

zijn 9 januari 1970.

De VVD oogstte succes in Zuid- Beveland. Zie het artikel "On- . der de loep" op pagina 3.

r:;;;;;JQ

~

Radio-uitzending van de VVD:

vrijdag 12 december, 18.20- 18.30 uur, over de zender Hil- versum I (402 m).

Op de weg van onze wereld naar het 198ste decennium der jaartelling wordt allerwegen gedacht en gesproken over wat de mensheid mag verwachten van de jaren ^70. H0t jaal' 1969 bracht ons op de maan. Wij leren leven 1net en op andere planeten. mai~en een nucleair planetal"isatic-proces door, worden tech- nologisch cosmopolielen in de letterlijke zin van het woord, bedrijven nochtans veelal wereldpolitielç in termen van de postkoets. Welke tegenstrijdig·e ontwikkelingen maken we door! Terw\i] we dé' beschildting ln·ijgen over een steeds fij- ner bewerktuigd arsenaal van tech- nische ' verworvenheden. lijdt de mensheid alom onder grof geweld.

Giganten

De nuckain: giganten. Zijn het er nog twee of zullen er binnenkort clrie zijn? China .,dritte im Bunde · '.

Merkwaiu·dige driehoelc Geen van drieën heeft (Bleer of reeds) een vast verbond met een der andere twee. De VS en USSR zijn sinds de "Salt"-ver-

handeling-en in Helsinki zover om te po- gen van de ., balanee of ten·or'' lot een , , balanee of pruden('.e ·' te komen. Uit bittere noodzanlL Tn het lieht hunner interne ontwikkelingen wordt voortzet- ting van de nudeaire wapenrace voor beiden onbetaalbaal'. El' zijn som1nigen, zoals 'I'iniJe1·gen, die gelo-,·en <W11 een ,,c:onver2·e:-:nUe" 1.u:-:.;fien de h,n:je -"\'"Ste- rnen: n8:n de So\vjet-kant n1eer n~oge-·

lijlcheden van ecm gdiberalisee1·d pro- duktieproces, in de VS een toenemende staatsinYloed op het p:n·ticulim· ondenw- merschap. Aldus ziet men onder invloed van wat zich feitelijlc voltrekt de beide systen1en naar elkaar toegroeien. On- dertussen zet zkh de rivaliserende emu- petitie tussen beide voort in san1en voortleven zonder oorlog. Ivla!lr vrede in de wereld houdt meer in, Spinoza leerde het ons al. dm1 c·c:n toPstand zonder oen·-

log. Sinels 1B4.;1 hebben we indeJ·dnad al een periode doorgemnald, langer dan die tussen 1918 en 1939, zonder een wereldoorlog. Des te grote1· is het aantal lokale· vuuehaarden in Afrilm, Zuid-Ame- rilm en Oost-Azië en de opstanden in .allerlei wereldsteden, nl dan niet r;e- pn.ard met kleiner of gmlm· geweld. i:le groten zijn door hun enormiteit tol een zel\ere onbeweeglijkheid gedoemd.

Daarnaast maakt de voorzetting van hun onderlinge strijd, met alle middelen behalve wapengeweld, dat zij het zich nog niet kunnen veToorloven on1 het eens te worden ter;r,nke van ik noem de benauwendste lokale oodogen Vietnam, het Mièlden-Ooflten en Biafrn.

Suez

Honderd jaar Suez:-kmaal. Een

"jubileum" dat prnktisch onge- merkt voorbijging. Hoe waar zijn niette- min de woorden gewo•·den di<., l:rnest Renan in 18ü9 sprak Lot Ferdenand de Lesseps: "Gij hebt een kruispunt geschapen voor loe!wmstige oorlog;en.'' De recente oorlogsfeiten 1·ond Suez ken- nen we. Het westen kan het praktisch stellen zonder het Kanaal. Degenen die heropening thans het meest begeren zijn cle Sawjets: vom· cle bewapening van Hanoi en voor hun mn!'itie1ne ver- binding. tussen Middellandse Zee en Tn- disrhe Oceaan. Zij zouden er de voltooi- ing mee bereiken vnn de voor lwn pl'O- fi.jte1ijlce uitl\.r,rn~ü:.n rleJ' At·nJJiscJ1e debûc1c n~J d(· zes dag·<~n oorh1g· vnn 1H67, nog a.lttjcl ni(·<t ~p:~' ^...Ül.gd dool' \Tede.

\Velke o.i. no<·.h cloo1· de grot" twee zal kunnen worden bewc,tkstelligd (reden zie boven), noc:h doo1· de .. ;p·ote vie1·':, eenvoudig cHnda.t J~ngclHnd en fl--.1.anlo·ljl\

geen aanvullend t\vecLa] vnn ~Toten

1neer ztjn. De een is hoogs:ens een snp- pmter vHn Amerika, de ander vrm de Sowjet-Unit:.

VERVOLG OP PAGINA 14

De pas gerestauree•·de Grote Kerk te Breda, waaraan onder meer een bezoek gebracht zal wo•·den tijdens een van de drie excursies die de We•·kg•·oep West Brabant organ•seert voor hen, die op 27 en 28 februari a.s. de algemene ledr:nveo·- gade.-ing van de VVD bijwonen. Naclere details over deze excursie op pagina 9.

F(d,o arl'l1io't' VVV B:·pd;1

1 70

-Tientjes

stomen

llarteli,jk tlank aan all<·u, die up Hlijn ,,tientjefi-lll'id" zo spontaÓlll en l>osilief g-<·reagPerd hebbNt, Zoals u in he-t op png;ina 5 afg-p.~

1!rukte lUste kunt zien stronwn lle tientjes binm·n.

Natuurlijk zijn we h<!PI erg hlij met het g·e!d. Hiel'lnee kan al ePn deel ,-an onze zorg·pn \VeggT<:no- men worden. Dt'ze stroon1 nw tiPntjes zegt f'ehter mP.er: 1<:1·

blijld uit dat omr,p. IPtlPn nwPle-

YPn, dat liP partij hun ter hartp.

.~aai.. Zoals ik Oll de Jaatste \"f"·r·-

g·a.derin~ van de part\jt·aad al zei: een politkl"' p:ll'tij is - ge·

lu]ddg·! gPen 1\.ie.s,·ereniging mf'et·. l~<·.n politi<'kP partij moet

CPn adid •·•·ntrum nm uw- nings,·ot·nting; zijn. J)aartoe is in~

terne eotl\Hlllni(•.at.ie nmlig-. Hd is - ik \HèP1: lwt - een motiPWOOI'il,

tlat il• toeh niP! uit de wPg wil gaan onülat het nHHl<' is. He!

geeft na•nelijk pr•·•·.ins '"'et· w:tt

•et hoofdlwstmll· wil: PC;! intens me0len'n en mPt>dPnkPn Yan alle lellen, dat hq?;int bij g·roepsp;Pspreld\:en in de afdeliu- g·en en dat uitmondt in p:ll'- tU-uitspraken.

Rapporlr·.n, die. Perst in alle afdelingen hehandeld woo·tkn, l•o- tneu ,·ia pa-rtijraad t~n a.l~.?,"("tnenc

,-erg·a.(lering t'll son1s ,·ia spcc·iale eongressnn in pa d.i.i<'Psnlnties tot een dcfinitiPn·. ''ll'llL nat is in één zin ,-lng ~ezPu;d, rnaar lu•t

\Taa.gi lwh:iln· ~-.. Jd ook lw!'l Yt't>l werk.

ll(~t \\'t~•·h. ,.t~l'ZPttPn \\'f' g,:raa~·

rtlf".t zijn aliPn f~ll tijclP.ns ntijn .!!..l"S]U'Ckkon in dP. l\:_a ntr-·n~c~ntra~

l11s, dit> il< t:hans hijna :tHI'maal lwzol'ht hl'h, hll'ek O\'!'t'al dat nu•u <W in lwt h<'ll' land zo O\'t•J' dPnkt. 0\·er·.a 1 ka·eg·t~ll \\'(> "·aa l'd('-

\·()Jlp sn~·~·l~s1iPs, v.·:ut t'Hp il.;: in elf•

konu ... nde \';p.l.;;Pn nog- hoop ü•tu:.:,· 1<·

1\:onu•n. 11\;: nlPPn natHPI!jk tlat u

~dL·n tl!U!l' l>:t'llliÏ'-; Yan l110f~1 IH~l1H'll.

r hPdt ons al <·.ntH'Ill g·pholpt·n

IHP1 li\Y hijflra.~·~'. ~lag,' i!;: U \TH·

.~·pn U\': \TÏPtHlPn, tiÎP 1HJ~· \'f'J'ga~

1Pn (}\'('.l' ff' IH:lkt•n P\'PII tP hf']pPll hPrinnf•J·en·:

(~r~u:~~· g·c-"f'f ik n:~n a!h" afdr>.lings- St'f·J·dal'isspl! lwt initiati<'i' \':lll tiP set••·da.ris \'llll 111' al'd<·linu· ltoti<•t··

<htnl door·: hij spnor<lP i~ t'I'H lf'- d•~ll{'.ÎI'c·ulait·f>. dP IPdPn nog1naals aan hili 1Ï(Jiltj<· u\·t·r 1<' mal«·n op:

pos1rPl,PnitJg· tïiXXO.

liPd \'PPI 1Ianl<

H. L\:\ SO:\Jio;l:T<::\

uitgave van de volkspar-tij voor vrijheid en democratie nummer 1009 vrijdag 12 december 1969

(2)

i I

2 - vrijdag 12 december 1969

Kamerleden spreken

-

In deze rubriek worden openbare of tenminste voor alle VVD-leden toeg·anke- lijke bijeenl{ornsten aangeh:ondigd, tijdens welke het 1voord e-evoerd zal \Vorden door kamerleden van de VVD. Alleen volledige aankondigingen \Vorden gepubliceerd (mi- nimaal moeten ,,~orden opgegeven de gemeente waar de bijeenl<omst plaats heeft en het Jrebotnv, de naam van de spreker en het tijdstip van aanvang).

Kopij Voor deze rubriek dient gezonden te wo-i-den aan het algemeen secretariaat

·van de VVD. Koning·innegracht 61 te Den Haag. De rubrielt \vordt afgesloten op maandagochtend 12.00 uur voorafgaande aan de verschijningsdatum van Vrijheid en Democratie.

Aankondigingen

.. ·In deze rubriek worden korte aankondi- gh,tgen. opgenomen van vergaderingen van afdelingen, statencentrales, kamercentra- lès eD. eventuele andere VVD-bUeenkom- 8ten' Uitzonderingen hierop vormen bij- e_çnkomsten, tijdens welke het woord ge- voerd zal worden door VVD-kamerleden

(deze worden aangekondigd in de daarvoor bestemde aparte rubriek) en bijeenkom- sten_ die plaats hebben in Amsterdam, Rot- t!'.rdam, Den Haag en in de agglomeratie Eindhoven, (deze worden aangekondigd in de ·aan deze steden gewijde .aparte rubrie-

ken).. _

. De rubriek wordt afgesloten op de zaterda'~r voorafgaande aan de verschijningsdatum. van het blad.

· In ,deze rubriek worden korte medede- linge~ opg·eno1nen. zoals mutaties in be-

~~qr~n, van afdelingen, staten- en kanter- centrales, de instelling van commissies en ander'e· daarvoor in aanmerking- komende wetens-waardigheden. Voor uitvoerige verslagen van gehouden afdelingsvergaderin ..

gen is 2"een ruimte beschikbaar.

Wetenswaardigheden betreffende de afdelingen Antsterdam, Rotterdam, Den Haag en die in de agglomeratie Eindho- ven, worden vermeld bij de aparte aan deze steden gewijde rubrieken.

~opij voor deze rubriek dient de redactie te bereiken uiterlijk op de zaterdag voorafgaande aan de verschUningsdatum van VrUheid en Democratie. Telefonisch wordt a-een kopij voor deze rubriek geaccepteerd.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Datum 1 Gemeente 1 Plaats en tijdstip 1 Sprekers I Bijzonderheden

12 dec. 's .. Hertog-enbosch hotel Centraàl, 20.00 uur mr. F. Portheïne onderwerp: De middenstand; georganiseerd door Midden- en Oost-Bra- bant.

12 dec. Arnhem

12 dec. Steenbergen hotel ·V. Tilburg, 20.30 uur 13 dec. Dwing-elo hotel VVesseling; 20.00 uur 15 dec. Henge-lo 18.00 uur

15 dec. Maastriebt hotel Dominicain; 20.00 uur 15 dec. VV esterhork hotel Stomp, 20.15 uur

---_mr._J.G. Rietkerk Vrouwengroep

-=H~_-:vv==i-eg--el~--- =vv=-es_t __ =B_r_a~b_a_n_t __________________ __

H. J. L. Vonhoff Propaganda-feestavond H. J. L. Vonhoff liberale boterham

H. VViegel onderwerp: kijk op politieke en maatschappelijke vernieuwing.

ir. J. Baas liberale kring Hoogeveen 5 jan. Assen

5 jan. Delft

hotel Overcing-el, 20.00 uur De Koophandel, 20.30 uur

mr. H. van Riel Nieuwjaarsv-isite

~~--~~~---

G. J_- v. d. Bergh Nieuwjaarsvisite

5 jan. Emmen Reerenhof _m_r __ -F=-.-=p=-o-rt-:'h·-.e-i,-n_e ____ voor de sta:ten- en raadsleden in Drente

6 jan. Drachten

8 jan. Ekestein 9 jan. Leeuwarden

H. VVieg-el

mevr. mr. E. Veder- Sruit mevr. mr. E. Veder-

Sruit

Politiek café, debat met Laurens ten Ca te

Ondercentrale Fivelingo; onderwerp:

De onderneming in de branding JOVD; onderwerp: actuele politieke vraagstukken

10 jan. Hoogeveen hotel Roman mr. H. E. Koning Nieuwjaarsvisite

12 jan. Nuernen mr. H. E. Koning

12 jan. Marurn De Kruisweg, 20.00 uur H. VViegel

e Het Tweede Kamerlid R. Zegering Hadders houdt op 22 december spreek~

uur te Emmen van half vijf tot half zes, in zijn woning: Hoofdstraat 26. Wie ge- bruik wil rnaken van dit spreekuur dient tevoren (vanaf 19 december) telefonisch contact met de heer Zegering Hadders op te nemen: 05910-11014.

e De statencentrale Amstelveen houdt op 6 januari om 20.15 uur een ledenvergadering in café- restaurant d' Amstel- hoek, Amstelveenseweg 156 te Amster- dam.

e Te Winschoten spreekt op 12 januari mevrouw Everts-Mackeno, wethouder van Veendam, in hotel Vrijheid om 20.00 uur. Onderwerp: voor- en nadelen van het werken in g-roter gemeentelijk verband.

e De kamercentrale Noordbrabant or- ganiseert opnieuw een kadercursus voor haar leden. Uiteraard zijn ook leden buiten deze centrale van harte welkom. De cursus wordt gehouden op twee zaterda-

gen, t.w. 14 februari en 7 maart 1970, te 's-Hertogenbosch. De gespreksleiders zij:rl' de 'leden van de Tweede Kamer, de heren mr. H.E. Koning en mr. J. G. F. Schlin- gemann.

e De leden worden erop attent ge- maakt dat de contributie voor gewone leden van 27-65 jaar volgens het besluit genomen op de algemene verga-

dering te Groning-en, verhoogd is van f 25 tot f 30 per 1 januari 1970. De con-

tributie wordt als volgt:

21-27 jaar f 16.-.

27-65 jaar f 30.-.

Vanaf 65 jaar f 25.-.

Gezins- en aspirantleden f 5.-.

0 Het VVD-gemeenteprogram 1970 is thans verkrijgbaar. Het kan besteld worden door f 0,50 te storten op girore- kening 1687886 t.n.v. de penningmeester van staten en raadsleden van de VVD te Den Haag.

e De deelcommissie Regering en Sta- ten-Generaal vergaderde op 25 november jl. in Haarlem. De vergadering was geheel gewijd aan par. 2 hoofdstuk 2 Proeve. Onlogisch acht de commissie dat deze paragraaf opeens over ministers gaat praten, zonder aan te ge- ven wat ministers precies zijn. De sys- tematiek in de huidige Grondwet oor- deelt zij op dit punt dan ook beter.

Merkwaardig noemt de commissie het dat art. 56 huidige Grondwet (De uit- voerende macht behoort bij de (Koning) in de Proeve niet is opge.nornen. Im- - mers art. 65 Proeve spreekt wel over

het buitenlands beleid dat de Koning voert. De commissie sugrgereert daarom art. 56 huidige Grondwet in de Proeve op te nemen en wel in hoofdstuk 5.

De deelcommissie besloot een rapport op te stellen waarmee zij in februari gereed hoopt te komen.

0 De heer D. van Haaften die reeds als penningmeester van de afdeling Monnickendam. fungeert, zal thans ook als secretaris optreden. Zijn voorganger, de heer J. Rekking, blijft lid van het bestuur.

0 In de gemeenteraad van Uitgeest heeft drs. K. Clay, fractievoorzitter van de VVD opgemerkt, aat ter plaatse alleen maar premie- en WQningwetwo- ningen worden gebouwd. Hij drong met klem aan op meer differentiatie.

0 De afdeling Oostzaan benoemde een

Op 14 februari 197'0: 's Morgens: inleiding door drs. Y. P. W. van der Wertf.

Onderwerp het provinciaal bestuur. Ver- volgens discussie in 5 werligroepen, waarna afronding in plenaire vergadering. Koude lunch. 's Middag-s: inleiding- door mr. dr. C. Berkhouwer. Onderwerp:

De taak van Europa in de wereld. Ver- volg-ens discussie en afronding.

Op 'i' maart 19'10: 's Morgens: inleiding door mr. J. G. F. Schiingemann. Onder- werp: Ontwikkeling-s-samenwerking. Ver- volgens discussie en afronding. Koude lunch. 's Middags: inleiding door ir. D. S.

Tuynman. Onderwerp: Ruimtelijke or- dening en milieu-hygiëne. Vervolgens discussie en afronding.

De cursus beg-int om 10 uur en eindigt om 17.00 uur. In de pauzes worden koffie en thee geserveerd. De prijs voor beide zaterdag-en, incl. koffie, thee en lunch, bedraagt ± f 15,-. Men kan in- schrijven bij het secretariaat van de kamercentrale Noordbrabant, Geeneind 9 te Stiphout, telefoon 04920-37315.

nieuwe voorzitter in de persoon van de heer F. H. Thorbecke. Zijn voorg-anger, de heer C. Rep, werd vice-voorzitter.

e Mevrouw. Vervelde, VVD's enig- raadslid in Heemskerk, verwekte bij de aanvang van de begrotingsbehandeling in de gemeenteraad zoiets als tumult door een voorstel voor spreektijdbeper- king te doen. Zoals viel te voorzien, sloeg het voorstel in het breedsprakige gezelschap niet aan.

• _ In Maassluis is de VVD de eerste partij die de kandidatenlijst voor de ,ge- rneenteraadsververkeizingen, te houden in 1970, heeH vastgesteld. Dat gebeurde tijdens een ledenvergadering, die door meer dan de helft van de leden werd bijgewoond, hetgeen men een uniek feit mag noemen. Besloten werd dat geen kandidaten op de lijst geplaatst zullen worden, die in de volgende zittingsperio- de van de gemeenteraad 65 jaar worden. Door die beslissing zullen de huidige twee VVD-raadsleden niet meer in de raad terugkeren. De nieuwe lijst wordt aangevoerd door de 35-jartge heer J. J. Dekkers. De gemiddelde leef- tijd van de eerste tien kandidaten is

eveneens 35 jaar.

Behrulve een kandidatenlijst heeft de afdeling Maassluis ook een voorzitter en een 7e bestuurslid gekozen. Het bestuur is nu als volgt sameng-esteld: voorzitter: J. W. H. Lensselink; secretaris: R.

G. J. G. Koetsier; penningmeester: B.

Slaap; leden: K. Goedhart, R. A. Knoth, J. Spijker en C. Tuytel. Adres van het secretariaat: Burg-. Dornmisseplein 43, Maassluis (tel. 01899 - 5027).

•rn de op 29 oktober gehouden vergadering van de Kan1ercentrale Haarle1n traden mevrouw M. J. van Rap- pard-Kobus en de heren mr. J. G. Bet- tink, secretaris, H. J. van Zijverden, penningmeester en R. P. Immink als

bestuursleden der kamercentrale af.

Tot bestuursleden werden in die vergadering gekozen de heren W. H. Naes- sens, A. Q. de Flines, J. C. A. van Gie- zen en P. M. van Drooge. Deze laatste is inmiddels benoemd tot secretaris : Const. Huijgenslaan 18 te Heemstede.

Ondercentrale VVesterkwartier; onderwerp: Kijk op politieke en maatschappelijke vernieuwing

De redactie van het partijblad Vrijheid en Democratie is gevestigd te Amsterdam, Nieuwe He- rengracht 89-B. Hoofdredacteur en voorzitter van de redactie- commissie is de heer Ph. C. la Chapelle jr.

De administratie (zowel voor abonnementen als voor adverten- ties) van het partijblad Vrijheid en Democratie is gevestigd te Rotterdam, Witte de Withstraat 73 (postbus 824). Telefoon (010)- 111000, abonnementen toestel 219, adve:l"tenties toestel 224. Postre- kening: 245103 ten name van administratie Vrijheid en Deniocra- tie te Rotterdam.

0 Op 27 november hield de Kamercen- trale Drenthe haar algemene vergadering. Mevrouw J. M. Colenbran- der-Bosrnan (Meppel) werd bij accla- matie herbenoemd tot penningmeeste- resse, terwijl de heer J. Rijkens (Bei- len) werd benoemd tot lid van het a:ige- meen bestuur.

Ongetwijfeld het belangrijl{ste punt van de agenda was het vaststellen van de kandidatenlïjst voor de provinciale Statenverkiezingen. De thans zitting hebbende statenrleden, de heren mr. dr.

H. K. de Langen (Meppel) en J. H.

Lanting (Zwinderen) hadden zich niet herkiesbaar gesteld. Na veel discussie en enkele stemming-en werd de lijst vastgesteld. Wij .vermelden hier de eerste veertien kandidaten , waarbij zij aange- tekend dat de nummers 3 t/m 5 per státencentrale in wisselende volgorde zullen worden' gekandideerd: 1. G. M.

Lambers; 2. mr. J. W. Boonk; 3. Joh.

Larnmerts; 4. drs. P. A. Woiters; 5. P.

Mulder Czn.; 6. A. J. Evenhuis; 7. Mw.

M. H. Hollema - Eikenberg: 8. J. de Rooij; 9. Mw. J. P. Hansen - v. d.

Linden;· 10. R. S. Hofstee Holtrop; 11.

P. Eenhoorn; 12. Mw. J. M. Colenbran- der-Bosnian; 13. L. K. Lubberink; 14.

H. Hooijer ..

e De redactie heeft af en toe, onlangs o.m. van de centrale Gelderland;

verslagen ontvangen van de werkbezoe- ken, die mevr. Van Someren overal in het land heeft gehouden. Helaas ont- breekt ons de ruimte om die verslagen te publiceren. Vooral ook omdat natuurlijk vele verschillende onderwerpen daarin de revue passeren, wo.Ji1111en zij vrij lang, terwijl besnoeiing tot een nogal nutteloze opsomming leidt-. Mevrouw Van Someren kondigt echter in dit nummer van ons blad (op pag. 1) aan, dat zij zelf haar ervaringen zal samenvat- ten en via ons blad zal doorgeven aan de leden. Dat lijkt ons een meer zinvol- le procedure, waarvoor wij begrip vragen,

(3)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

nder de loep

d~or A. W. Abspoel

• De .zeventiger jaren

,.De stille dagen" naderen weer. De dagen dat de politieke hartstochten lu- wen omdat alle waarden van religieuze of familiale aard voorgaan. Men vere- nigt zich rond de kerstboom, men gaat naar de oudejaarsdiensten in de kerken, men eet kalkoen of gans, men heft het glas, men trekt zich terug in de fami- liekring, al zullen naar een goed oud-Hollandse gewoonte de overgordij- nen wel open blijven. Zo zullen de laatste dagen van het jaar 1969 voorbij- gaan.

Maar voor ons ligt 1970, als begin van

"de jaren zeventig". In dat decennium zal van degenen, die maatschappelijk en politiek actief willen en kunnen zijn, het uiterste gevraagd worden. Het zou voor de wereld, om het populair te zeggen, wel eens kunnen gaan om: erop of eron- der. In die jaren zeventig zullen belangrijke beslissingen vallen. Krijgen wij een derde wereldoorlog met alle verschrikkingen en ellende vandien? Of zullen wij nu eindelijk eens in staat zijn de wereld zó te organiseren en te har- moniseren met wat de techniek ons aan verworvenheden geeft, dat wij voor onze kinderen en kindskinderen een geheel"

achterlaten waarin het waard is te leven?

Naar mijn overtuiging spelen bij die organisatie van de jaren zeventig denkbeelden op poUtiek gebied een alles beheersende rol. Zal men er in slagen de welvaart van velen tot een welzijn voor allen te maken? Wij moeten allen, op welke plaats in het leven ook gesteld, trachten ons steentje daar<toe bij te dragen. Dat kunnen wij als libera- len wellicht het gemakkelijkst van alle groepen, omdat uit heJt fundament van waaruit wij leven de verdraagzaamheid zo'n belangrijk element vormt.

Ik wens u allen toe dat gij de kracht en de lust zult kunnen opbrengen om u in te zetten voor de liberale gedachte en dus vo<Jr de VVD, om mede te werken aan het verspreiden van die liberale denkbeelden van verdraagzaamheid en' sociale gerechtigheid, waarvoor het waard is zich in te zetten. Keulen en Aken zijn niet in één dag gebouwd, luidt het oude gezegde en stellig zullen er in of buiten onze kring kleine of grote er- gernissen zijn waardoor men even uit het veld geslagen wordt, maar deson- danks moet het gevoel dat men bezig is voor een goede zaak te arbeiden zo krachtig zijn dat diJt positieve gevoel overwint. Het hangt van ons allen, die het kader vormen van hen die de liberale gedachte zijn toegedaan, af of de strijd in de jaren zeventig zal slagen.

Met aller inspanning zal het waarlijk geen hopeloze strijd zijn, maar is de kans om tot een goed resultaat te komen in grote mate aanwezig.

D. W. DETTMEIJER

Wij schreven het bij vorige gelegenhe- den reeds: het resultaat van plaatselijke verkiezingen kan niet dan met een zekere voorzichtigheid tegen de lande- lijke politieke verhoudingen worden ge- projecteerd. Wanneer echter een ^reek:!~

van plaatselijke verkiezingen op verschillende tijdstippen, benevens de nu en dan ondernomen opiniepeilingen, voor een bepaalde pártij telkens weer een gunstig resultaat opleveren, kan men daar toch wel een vrij betrouwbare tendens uit aflezen.

Dat nu is het verblijdende geval met de VVD. Ook de tussentijdse raadsver- kiezingen in Zuid-Beveland hebben weer een zeer behoorlijke winst voor de VVD opgeleverd. Die verkiezingen waren no- dig als gevolg van de samenvoeging van 24 gemeenten voorheen tot slechts vier gemeenten thans. '

Het vergelijken met vorige verkiezingen is in zo'n geval niet zo gemakkelijk.

Er moet dan heel wat samengevoegd en omgerekend worden. Bovendien was het totale zeteltal der voormalige 24 gemeenteraden, naar we in de Provinciale Zeeuwse Courant lazen, van 198 vermin- derd tot· totaal 68 in de vier nieuwe gemeenteraden. Voor vergelijking met de gemeenteraadsverkiezingen van 1966 en de Kamerverkiezing van 1967 zijn de uitslagen van de desbetreffende (oude) gemeenten samengevoegd, de percenta- ges herberekend en de zetels verdeeld naar het aantal raadsleden van de nieuwe gemeenten.

Voor de VVD zijn de resultaten dan aldus:

Raad 1966 Kamer Raad 1969

% zetels 1967 % % zetels Goes 10,3 2 10,6 13,1 3 Rieme.rsw. 5,6 1 8,3 11,1 2 Borsele ••• 1,6 0 5,6 6,3 2 Kapelle . .. 10,7 2 10,6 8,9 1

Omgerekend in percentage voor de vier nieuwe gemeenten samen steeg de yvD hier van 7,4 pct. in 1966 'tot 9 pct.

1n 1967 en 10,5 pct. thans. Met de VVD was de PvdA verder nog de enige win- naar. De KVP en de protestants-christe- lijke partijen verloren ook hier terrein.

Onze enige achteruitgang, in Kapelle, zal wel moeten worden toegeschreven aan een z.g. vrije lijst (lijst J. J. Gan- zeman), die voor het eerst meedeed en' persoonlijk succes boekte met 9, 7 pct.

(~vene~ns 1 zetel). Ook de Boerenpartij gmg hier trouwens vooruit. Het was de enige gemeente, waar deze laatste nog succes boekte. In Goes deed zij niet mee, in Reimerswaal en Borsele slaag- de zij er niet in een zetel te behalen.

D'66 dat naar men weet moeilijk kandidaten voor al die verkiezingen kan vinden, deed hier in het geheel niet mee. Was dat wel het geval geweest, dan zouden de winsten van de VVD en de PvdA wellicht iets kleiner en de ver- liezen van de confessionelen nog wat groter zijn geweest. Voor de VVD die in verhouding nog de minste last' van D'66 heeft, zou dat, zeker in deze streek, waarschijnlijk echter slechts een gering verschil hebben uitgemaakt. In Goes (oude situatie) behaalde volgens de officiële Statistiek der Verkiezingen D'66 bij de Kamerverkiezing van 1967 slechts 2,7 pct., tegen 11,5 pct. voor de VVD.

• Uitspraken herroepen?

In zijn rede voor de openbare partij-

raadsvergadering te Hilve'rsum op 22 november jl. heeft mr. H. van Riel de partij gesuggereerd de kwestie van het referendum opnieuw te overwegen. Aan- leiding tot deze suggestie was het artikel van mejuffrouw mr. A. Kappeyne van de Coppello over het referendum en het volksinitiatief, opgenomen in het jongste nummer van het tweemaande- lijks periodiek .,Liberaal Reveil". Mr.

Van Riel noemde dat terecht een .,voortreffelijk artikel", want het gaf nog eens duidelijk aan waar het bij het referendum om gaat en welke vormen kunnen worden onderscheiden.

Vergeleken bij het rapport Kiezer en Gekozene van de commissie-Geertserna bevat bedoeld artikel in concreto echter geen nova. Dat is ook niet verwonder- lijk, want aan het in dat rapport aan het referendum en het volksinitiatief gewijde hoofdstuk heeft mejuffrouw Kap- peyne zelf als lid dier commissie en van

een desbetreffende werkgroep in belangrijke mate meegeholpen. -

Afgezien nog van onze persoonlijke be- zwaren tegen mogelijke invoering van het referendum in ons Nederlandse staatkundig bestel, vragen wij ons af of

h~.t werkelijk aanbevelenswaardig zou ZIJn op (en eventueel: van) de door ons buitengewoon congres dienaangaande gedane uitspraken ( nu reeds weer) te-

r~g te komen. Die uitspraken zijn, ge- Zien het rapport van de commissie-Geertserna en gehoord de adviezen ook van hoofdbestuur en partijraad, aan de hand van ontwerp-resoluties en alter- natieve resoluties na uitvoerige discus- sies gedaan.

Daarbij is weliswaar het door de meerderheid van de partijraad gesteun- de minderheidsrapport, dat het referén- dum onder a 11 e omstandigheden wilde afwijzen, bij meerderheid van stemmen door ons congres verworpen. Hoe afwijzend de partij echter stond tegen- over de praktische invoering van het referendum onder de bestaande omstandigheden bleek anderzijds wel uit het feit, dat de overgrote meerderheid (bepaalde vormen van) referendum alleen wilde aanvaarden in geval van het ontstaan va? omstandigheden, die wij bepaald n ¹e t wensen. Namelijk in geval van z_eer onverhoopte aantasting of afschaf- ft?g van de evenredige vertegenwoordi- gmg en na eventuele afschaffing van de tweede lezing, volgend op Kamerontbin- ding, bij Grondwetsherziening. Het voorstel van de meerderheid der commissie-Geertserna om het verplicht bin- dend referendum ook te aanvaarden in geval van afschaffing van de Eerste Kamer, werd bovendien nog verworpen.

Het komt er dus op neer dat een duidelijke meerderheid zich nog slechts een half jaar geleden tegen het referendum heeft uitgesproken, doch het nood- gedwongen zou aanvaarden wanneer wijzigingen in ons staatkundig bestel zouden worden aangebracht waar wij ons tot het uiterste tegen zullen verzet- t~~· Zou het, gezien deze situatie, juist ZIJn deze kwestie nu alweer opnieuw aan de orde te stellen? Naar onze me- ning bepaald niet. Het zou trouwens lo- gischerwijze nogal wat consequenties met zich brengen. Op het Leidse congres, waar het eerste deel van het rap-- port Kiezer en Gekozene werd behan- deld, staakten de stemmen ·over een voorstel van de commissie-Geertserna om een nieuw gekozen Tweede Kamer

waar de gast k'8ning is

Cocagne, levend middelpunt van een levende stad:

perfekte outillage voor vergaderingen congressen shows! feestelijke bijeenkomsten: roy~le hotelacco~

modat1e, restaurant, café, petit-restaurant bar en bowling. Speciale arrangementen b_ij feestel¹ijke gele~

genheden: Kerstmis· Nieuwjaar- Pasen- Pinksteren.

~®~ACdlrB

RESTAURANT DES SPËCIALITËS. CAVE RENOMMËE, EINDHOVEN, VESTDIJK 47. TELEFOON 040·- 69288

vrijdag 12 december 1969 3

na een openbaar debat zo mogelijk de formateur, tevens kandidaat-mi-

nister-president, aan de Koningin te doen voordragen. Reglementair werd dit voorstel toen geacht te zijn verworpen.

Toen aan mr. Geertsema (zelf ook

• voorstander van dat voorstel) onlangs eens werd gevraagd of daar niet nog eens opnieuw over kon worden be- raadslaagd, antwoordde deze - terecht o.i. - dat het een goede gewoonte in ieder georganiseerd verband is, een eenmaal na ampel beraad gevallen beslissing niet binnen korte tijd opnieuw aan de orde te stellen.

Zouden we aan deze regel voor de kwestie van het referendum (waar het meerderheidsbesluit bovendien wel heel duidelijk was) niet vasthouden, dan zouden voorstanders van het voorstel om de formateur en ·kandidaat mi- nister-president op voordracht van de Kamer te doen benoemen stellig met het voorstel komen om ook dat dan opnieuw aan de orde te stellen.

De besluitvorming in de partij zou op deze wijze dan echter wel erg op losse schroeven komen te staan!

• Fair play zoek

Onze openbare partijraadsvergadering te Hilversum heeft - begrijpelijk - over het algemeen een goede pers ge- had, evenals destijds de aan ons rapport Kiezer en Gekozene gewijde congressen. Zij zijn en· waren immers een bewijs, dat in onze kring over de actuele belangrijke vraagstukken van starut en maatschappij terdege wordt nage- dacht. En dat na zorgvuldige voorberei- ding en open discussie ten slotte tot gemeenschappelijke besluitvorming wordt gekomen.

Tot die .,goede pers" behoort echter niet .het weekblad .,Vrij Nederland", dat ZICh behalve op de .,sex" in velerlei vorm, ook specialiseert op een bepaald soort roddel.

In een aan onze partijraadsvergadering gewijd artikel van de heer M.

van Amerongen noemt deze mr.

Geerliserna een .,typische liberale dik- doener", die op .,een bijna lachwekken- de wijze beantwoordt aan het beeld dat men zich voor ogen stelt van een prae- ses van het Leids studentencorps."

Dat ook volgens dit artikel bij de VVD alles draait om .,belastingverla- ging", behoeft nauwelijks te worden vermeld. We vernemen nu uit de pen van de heer Van Amerongen echter ook precies, wat ons in diepste wezen heeft bewogen om ons twee maal na de oorlog ... werkelijk liberaal" op te stellen':

dat w_~s ~ij de debatten rond de omroep en biJ die over de crematie. Bij de omroep ging het er om dat wij alS neveneffect verwachten, dat we op dei~

manier de .,rode honden" de ether ·uit zouden kunnen werken. En bij de 'àe-

matie ging het er. ons om dat op di~

manier terrein zou vrijkomen ..J~or spe- culatiewinsten. • •

Men stelle het zich voor: de heer Oud zou zich bij zijn activiteiten tijdens de debatten in de Kamer over de crematie-

vrijh~id .hebben laten leiden door ... spe- culatiewmst van deze terreinen! Hoe komt ~en op de onzindelijke gedachte.

:Van fair play en de zorgvuldigheid, die m het maatschappelijk verkeer betaamt, waarop de heer Toxopeus zich eens heeft beroepen, is in dergelijke schrifturen wel heel weinig sprake meer!

• Repressieve tolerantie

Het bovenstaande herinnert ons aan bepaalde pleidooien in de speeches van de heren Geertsema en Van Riel tot begrip voor de veranderde mentaliteit bij de jeugd. Dat was een sympathiek en goed liberaal geluid. Waarschijnlijk echter zullen de heren Geertsema en Van Riel zelf ook wel niet verwachten, dat deze tolerante houding hun door de radi- caal-activistische leiders in dank zal worden afgenomen.

In tegendeel, zij beoefenen in de ogen van deze activisten, die overal, bij de studenten, op de middelbare scholen en in de kazernes hun funeste invloed trachten uit te oefenen, de .,repressieve tolerantie" en zijn in de opvattingen van deze activisten daardoor des te .,gevaarlijker". Men leze hiervoor ·het .,SVB-cahier nr. 3" van de Studenten- vakbeweging, gebaseerd grotendeels op de theorieën van Marcuse.

.,Repressie" - zo heet het hier

"kan zich manifesteren als bruut geweld, maar eveneens - en dat is veel gevaarlijker als tegemoetkomend- heid; d.w.z. een liberale bereidheid tot niet fundamenteel doordachte conces- sies en aanpassingen, hetgeen al of niet met boze opzet moet leiden tot het bestendigen van de bestaande wanor- d.e." En: .,De essentie van deze repressieve tolerantie is gelegen in raffine- ment en de vermomming waarin geweld zich aandient."

Dit is dan de reactie van lieden die zich t~n doel hebben gesteld "actief g·e- orgamseerd verzet te plegen" en daardoor te komen tot het "uiteindelijke doel": "fund:otmentele ondermijning van de bestaande orde, met het doel die bestaande orde op te heffen."