NEDERLANDSE POLI
H E K
-ersch ijn t w e ke lijks m et u itzo n de ring van d O f ö 4 9 f r f c $ { | $ 4 n de T w e e de -K a m e r d e r S ta te n -G e ne ra al. U itgave van de H aya van Som erenstichting^ v/aèrin o pg enom en de m e dedelingen van het h oo fdb e stu u r van de VVD. De in ho u de lijke ve ran tw oo rde lijkh eid beru st bij de o nd e rte ke na a rs van de b ijdragen; d e fra ctie s en het hoofdbestuur.
4 d e c e m b e r 1 9 87
nummer 175
redactie: d rs L.M .L.H .A . H erm ans, H.F. H eijm ans, F.A. W ijsenbeek; o rganisatie: mr. H.J. L utke-S chipholt; abon n e m e n te n a d m in is tratie/re d a ctie a d re s : P ostb us 3 0 8 3 6 ,2 5 0 0 G V ’s-G ravenhage, tel. 070-61 41 21; abo n n e m e n ts g e ld : ƒ 5 0 ,- p er ja ar; v o rm geving en druk: Hofstad D rukte ch nie k bv, Z o e term eer.
VVD wil beter immigratiebeleid
Sinds 1985 stijgt de vestiging van buitenlanders in ons land. In 1987 was het saldo van immigratie en emigratie 40.000 mensen. Dat is relatief nog hoger dan de Verenigde Staten, bij uitstek een immigratieland met veel ruimte. Nederland is zeer dicht bevolkt. De W D wil als liberale partij graag, dat ons land gastvrij blijft voor echte politieke vluchtelingen die in hun land vervolgd worden. Ook gezinshereniging van buiten landse migranten in eerste generatie moet mogelijk zijn. Maar anderzijds dient verdere economische immigratie te worden tegengegaan. De W D-woord- voerder voor het minderhedenbeleid, mr. J.G.C. Wiebenga, heeft dit aan de orde gesteld (zie verder in dit blad) en minister Van Dijk gevraagd een bewust immigratiebeleid te ontwikkelen. Anders maakt de grote toestroom het onmogelijk de sociale doelen van het minderhedenbeleid te realiseren, namelijk werk gelegenheid en ontplooiing voor etnische minderhe den in ons land. Nu al is 40% van hen werkloos, in totaal 90.000 mensen. Wil ons land een kwalitatief goed min derhedenbeleid kunnen voeren, dan moet de kwanti teit beter gereguleerd kunnen worden, op grond van billijke, objectieve criteria, in het belang van de kwali teit van de multi-culturele samenleving in ons land. Minister Van Dijk heeft het pleidooi van Jan Kees Wiebenga afgewezen. Een gemiste kans! De fractie zal
daar zeker weer op terugkomen. Joris J.C. Voorhoeve
UIT DE TWEEDE KAMER
M inderhedenbeleid
De W D vindt dat het minderhedenbeleid zoals dat sinds enkele jaren wordt gevoerd niet geheel mislukt is, aldus woordvoerder Jan Kees Wiebenga. Wel treedt er stagnatie op, De verwachtingen moeten omlaag worden geschroefd, omdat:
a) verbetering positie minderheden is een lange termijnpro ces, dat enkele generaties vergt.
b) de rijksoverheid heeft slechts beperkte invloed op het ontwikkelingsproces van minderheden, Zij moeten van de overheid niet teveel verwachten. Eigen inspanning is zeker vereist.
c) het beleid wordt bemoeilijkt door de economische ach teruitgang en het voortduren van nieuwe immigratie: het aantal minderheden is sinds 1975 verdubbeld (1975: 300.000/1985: 600.000).
Beperking immigratie
Sinds 1985 stijgt het immigratiesaldo weer fors: voor 1987 wordt een saldo verwacht van + 40.000 immigranten. Dit is hoger dan het topjaar-1970 voor wat betreft immigratie gastarbeiders, Percentueel is dit hoger dan het immigra- tiepercentage van de Verenigde Staten als klassiek immi gratieland.
De W D meent met de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR-rapport 1979) dat het minderhe denbeleid staat of valt met een beperkte immigratie. Als de immigratie in het huidige tempo doorgaat, wordt elk beleidsdoel bij voorbaat ingehaald. Remigratie moet ruim hartig plaatsvinden maar biedt geen soelaas,
De W D wil dat de regering een bewust immigra tiebeleid gaat voeren. Hoe kijkt het kabinet aan tegen moge lijkheden tot beperking van immigratie? Zoals:
a) „kettingmigratie" verminderen;
b) toelatingsregeling Antillianen (overigens primair in ver band met de toekomst van de Antillen zelf);
c) illegalenbeleid (er dreigt anders een nieuw proletariaat te ontstaan dat rechteloos is);
d) harmonisatie immigratiebeleid in Europees verband (open grenzen in 1990/1992).
De W.R.R. moet dit aspect betrekken bij zijn nieuwe rapport; de relatie met de problematiek inzake ontgroening/vergrij- zing kan daarbij worden bekeken.
Tekortkomingen organisatie Minderhedenbeleid
- De registratie is gebrekkig. Toch is zij essentieel voor de effectmeting van het beleid;
- de beleidscoördinatie is nauwelijks effectief te noemen; - het beleid inzake probleemgebieden heeft prima doel
stelling: extra maatregelen op breed terrein van alle inwo ners van de stadswijken met de grootste achterstandspro- blemen. Dit beleid is ondanks waarschuwing W D (motie- Hermans-Wiebenga-1984) verzand in bureaucratie; - Over verdergaande decentralisatie wordt in het Aktiepro-
gramma voor 1988 geen enkel voorstel meer gedaan. Al met al wordt een perspectiefloos beleid gevoerd: finan ciële onderbesteding, bureaucratie, onduidelijkheid over de effecten van het beleid, geen nieuwe initiatieven.
WD-voorstel
- De W D wil aan het minderhedenbeleid een nieuwe impuls/nieuwe opzet geven door een plan, dat een combi natie geeft van enkele voordelen. Het behelst elementen van: deregulering (minder bureaucratie), decentralisatie, coördinatie, volledige aanwending van de financiële mid delen.
1 7 5 - 2
Zo ontstaat er weer perspectief. Deze zogenaamde min derhedenuitkering moet een aantal jaren functioneren voordat de minderhedengelden geheel worden overge dragen aan (de algemene uitkering van) het gemeen tefonds. Een motie hierover werd ingediend.
Werkgelegenheid/Onderwijs
De werkloosheidscijfers onder minderheden zijn alar merend (± 90.000). Er is een combinatie van oorzaken, zoals: de lage opleiding, veel jongeren, veel grote-stadsbewoners, slechte beheersing Nederlandse taal. Voor de marktsector is een reeks maatregelen getroffen (WVM/JOB/JWG/B.V.J./ P.P.B. etc.). Het effect hiervan is nauwelijks bekend. Geeft de indruk van een bureaucratisch hap-snap-beleid. De W D wil de volgende wegen bewandelen:
a) het algemeen beleid ter stimulering van de economie; b) verhoging van het onderwijs- en scholingsniveau; het
onderwijs voor minderheden moet zich meer richten op een goede beheersing van de Nederlandse taal. De W D vraagt al jaren om een beleidswijziging op dit punt. Ook minister Brinkman heeft zich recent hiervoor uitgespro ken. Hoe lang duurt het nog voordat minister Deetman tot inzicht komt?
c) bevordering van het zelfstandig ondernemerschap voor minderheden;
d) bestrijding van discriminatie op de arbeidsmarkt: een toegezegde circulaire daarover bleef erg lang uit. Tegen dwangmaatregelen van de overheid/quotering heeft de W D bezwaar: zij lossen de oorzaken niet op, zijn moeilijk controleerbaar (ineffectief), leiden tot kwaliteitsverlies bij bedrijven en tot demotivermg van anderen. Wanneer komt het SER-advies?
Voor de overheidssector vraagt de W D zich bezorgd af of het kabinet met zijn streefcijfers (3% van alle rijksbanen voor minderheden in 1990) niet te veel verwachtingen wekt. Er zijn immers ook streefcijfers c.q. quotering voor gehandicap ten, vrouwen, jongeren en de afslankingsoperatie leidt tot circa 16.000 arbeidsplaatsen minder. Hoe kan de minister van Binnenlandse Zaken volhouden dat dit realistisch is? Hoe zal hij de andere ministers hieraan houden? Bezweringsfor mules - zoals „inspanningsverplichting"/,.taakstelling" - zullen met voldoende blijken te zijn.
De W D acht deze streefcijfers nauwelijks reëel. De geloof waardigheid van de rijksoverheid komt daarmee op het spel te staan.
(Voor n a d ere inlichtingen: mr. J.G.C. W iebenga, tel. 070- 183904.)
Begroting buitenlandse zaken
WD-woordvoerder Frans Weisglas merkte op dat deze begrotingsbehandeling plaats vindt aan de vooravond van twee uiterst belangrijke internationale bijeenkomsten: - de top Reagan-Gorbatsjov, met de ondertekening van het
INF-accoord
- de Europese Raad in Kopenhagen.
Top Reagan-Gorbatsjov
Europa zou zich er voor moeten schamen dat de verwachtingen ten aanzien van de Amerikaans-Russische top zoveel positiever zijn dan ten aanzien van de top in Kopenhagen. De interne verdeeldheid verzwakt de positie van Europa in de yvereld!
Wat betreft de Reagan-Gorbatsjov top en het INF-accoord nu slechts een paar opmerkingen, vooruitlopend op het
NAVO-debat over twee weken. Ook de W D-fractie acht het INF-accoord van historische betekenis: voor de eerste maal worden complete categonën kernwapens aan beide zijden vernietigd en zijn afspraken gemaakt over de verificatie daarvan, ook in de Sovjetunie, die tot voor kort ondenkbaar leken. De consequente houding van de NAVO sinds 1979 - met uiteindelijk ook de Nederlandse plaatsingsbeslissing - heeft in belangrijke mate bijgedragen aan het bereiken van dit resultaat. Na de ondertekening van het INF-accoord is het van groot belang dat m de NAVO wordt gewerkt aan een duidelijke lange-termijn wapenbeheersings- en verde- digmgsconceptie, met als doelstelling het bereiken van duurzame veiligheid door onder meer een stabiel evenwicht op lage niveaus van afschrikkmgs- en verdedigingsmoge- lijkheden. De conventionele krachtverhoudmgen dienen daarbij prioriteit te krijgen!
Europese Raad
Bij de rozengeur en maneschijn aan de vooravond van de Reagan-Gorbatsjov top steken de verwachtingen ten aanzien van de Europese Raad m Kopenhagen schril af. Het is droevig dat nog steeds geen overeenstemming is bereikt over de hervorming van het Europese landbouwbeleid en over het terugbrengen van het aandeel van de landbouwuit gaven in de EG-begroting. Ook de W D-fractie is van mening dat dit laatste - evenals een betere Europese begro tingsdiscipline - voorwaarde moet zijn om besluiten te kun nen nemen over de verhoging van de eigen middelen van de EG. Ook is het van belang dat wordt voortgegaan met het ontwikkelen van betere methoden tegen het frauderen met Europese geldmiddelen. Verder vindt de W D-fractie dat het compensatiemechanisme voor het VK afgebouwd moet worden. Kopenhagen zou verder een impuls moeten geven aan de totstandkoming van één Europese interne markt per 1992. Ook zou Kopenhagen een stimulans moeten zijn voor verdergaande convergentie'van het economisch en mone tair beleid m de EG. Tijdens de recente internationaal economische ontwikkeling heeft het daaraan pijnlijk ont broken.
Sovjet-Unie
Moet het hervormingsproces in de Sovjetunie met vreugde of met enige twijfel bekeken worden? In onze ogen belden! Vreugde, m verband met het INF-accoord; in ver band met een aantal politieke en economische hervormin gen en in verband met de duidelijke toenadering en ont spanning ten opzichte van het Westen. Ook vreugde in verband met enige verbetering op het gebied van de men senrechten m de Sovjetunie. Twijfel echter ten aanzien van de uitemdelijke bedoelingen en vooral ten aanzien van de interne mogelijkheden van Gorbatsjov om het hervormings proces door te zetten. Ook hebben we nog grote vraagte kens bij de mate waarin de mensenrechten m de Sovjetunie tot op heden verbeterd zijn.
In EPS-verband dient, evenals m het kader van de Verenigde Naties, de politieke druk op de Sovjetunie gehandhaafd te blijven met als doel een onvoorwaardelijke terugtrekking van de Sovjettroepen uit Afghanistan, ten einde het Afghaanse volk m volle vrijheid over de eigen 'toekomst m een onafhankelijk Afghanistan te laten beslissen.
De motivering van de Sovjetunie voor de aanwezigheid m Afghanistan („we zijn uitgenodigd") is nog steeds het oude en onjuiste verhaal.
Relatie Europa - Verenigde Staten
handels-politieke en monetaire problemen tussen de VS en de EG bij onvoldoende „politiek management" kunnen lei den tot politieke fricties. Ook vanuit het oogpunt van de gewenste voortzetting van goede betrekkingen tussen de VS en Europa in het kader van de NAVO, is een grotere Western:opese samenwerking op veiligheidsgebied van belang, mits deze samenwerking met gericht is op een geheel afzonderlijke Europese defensie, maar op trans atlantische samenwerking. Ook is en blijft een adequate bijdrage van Europa aan de eigen defensie ondermeer om de gewenste VS-aanwezigheid in Europa te continueren noodzakelijk.
Midden-Oosten
Wat betreft het Midden-Oosten: waarom zijn de EPS en dus ook Nederland zo kritiekloos voor een internationale vredesconferentie als kader voor het bespreken van het Israëlisch-Arabisch conflict?
De regering vindt zelf dat m dit stadium geen alterna tief voor een dergelijke conferentie bestaat. Is dat niet wat aanmatigend, wanneer politici in Israël zelf zeer verdeeld hierover zijn en ook de Amerikaanse regering met andere voorstellen zou zijn gekomen.
Suriname
In Suriname is met de verkiezingen, waarvan verloop, opkomst en uitslag toe te juichen zijn, een essentiële drem pel op weg naar mogelijke verdere democratisering overschreden. Thans gaat het om concrete invulling in de praktijk van de verkiezingsuitslag, met name om het vormen van een burger regering, een regeringsbeleid dat herstel van de democratie, de rechtstaat en de mensenrechten inhoudt en terugkeer van de vluchtelingen mogelijk maakt en om het vertrek van de militairen uit de Surinaamse politiek.
Met die burgerregering kan Nederland dan gaan spreken over hervatting van de ontwikkelingshulp. Er zou zo spoedig mogehjk weer een Nederlandse ambassadeur in Suriname benoemd moeten worden. Ook moet de humani taire hulp voortgezet worden.
(Voor n a d ere inlichtingen: drs. F.W. Weisglas, tel. 070- 182903.)
Klim aatverandering door broeikaseffect
Inleiding
De Kamer heeft met de Minister van Milieuzaken gesproken over het broeikaseffect en de invloed van zoge naamde sporegassen op de atmosfeer. Het broeikaseffect wordt vooral veroorzaakt door de geweldige uitstoot van koolzuurgas die m deze eeuw geleid heeft tot een stijging van ongeveer 30% van het gehalte aan koolzuur m de dampkring. Die stijging veroorzaakt een stijging van de temperatuur van het aardoppervlak die vooral aan de beide polen tot hoge waarden kan oplopen. De gevolgen zijn dat er veranderingen in het klimaat optreden en de zeespiegel gaat stijgen. Vooral dit laatste krijgt in ons laag gelegen land grote aandacht. Bij Waterstaat is men al bezig zich te bezin nen op tegenmaatregelen zoals het verhogen van de dijken.
De Minister had de Kamer een notitie gestuurd, waar in de verschillende oorzaken van veranderingen m de atmosfeer werden uiteengezet en maatregelen werden genoemd die nationaal en internationaal zouden kunnen worden genomen. Twee belangrijke aspecten springen eruit en die kregen dan ook de grootste aandacht, te weten het koolzuurgas en de aantasting van de ozonlaag.
Ozon
Een verlaging van het ozongehalte vergroot de door dringing van ultraviolette straling naar het aardoppervlak. Daarvan is schade te verwachten voor de gezondheid van mens en dier en van belangrijke ecosystemen die aanwezig zijn in het oceaanwater.
Een wereldwijde aantasting van de atmosfeer vereist internationale maatregelen. Op dat punt kon de minister meedelen dat een internationale overeenkomst tot stand was gekomen om de uitstoot van fluorkoolwaterstoffen te gaan verminderen. Die overeenkomst was in oktober tot stand gekomen. Vlak daarna werden nieuwe alarmerende meet gegevens bekend gemaakt die het vermoeden van een zeer ernstige situatie aan de Zuidpool, het zogenaamde „ozongat", bevestigden. Van W D-zijde werd gevraagd wanneer een verdere aanscherping van de afspraken mogehjk zou wor den opdat ook van Nederlandse zijde daarop kan worden aangedrongen. De minister zegde toe de ontwikkelingen nauwlettend te zullen volgen en in het internationaal overleg aan de orde te zullen stellen. Ook ten aanzien van de uitstoot van koolzuurgas kon de minister meedelen dat zeer recent door de Europese ministers was besloten om maatregelen te gaan voorbereiden om de emissie van koolzuur te gaan verminderen.
Uit het overleg bleek dat in het laatste halfjaar veel in beweging is gekomen en dat thans algemeen de bezorgd heid over de veranderingen m de samenstelling van de atmosfeer toeneemt en de noodzaak van maatregelen werd erkend. Het gaat om mondiale problemen en gestreefd moet worden naar een wereldwijde aanpak. Een apart probleem vormen de zich ontwikkelende landen die nog vaak terug moeten vallen op oudere technologie en minder gemakke lijk dan de Westerse industrielanden in staat zijn snel maat regelen te nemen. Verwacht mag worden dat het verbod op het gebruik van fluorkoolwaterstoffen betrekkelijk snel kan worden doorgevoerd, maar dat de vermindering van de uitstoot van koolzuurgas zeer grote problemen zal geven.
Commissie Bnmdtland
De commissie Brundtland van de Verenigde Naties heeft zich daarover ook uitgesproken en aangegeven dat een ingrijpende verandering van de energiehuishouding m de komende 30 jaar moet worden bevorderd. Voor Neder land zal dat neerkomen op een zuiniger gebruik van energie in het algemeen, en van de stimulering van schone energie in het bijzonder. De wereldcommissie noemt m dit verband ook kernenergie en zegt daarvan dat het onderzoek naar grotere veiligheid moet worden gestimuleerd. De oplossin gen voor het probleem van het radioactieve afval moeten snel worden gerealiseerd. Als daarna de toepassing van kernenergie op grotere schaal mogelijk wordt kan daarmee een grote bijdrage worden gegeven aan de vermindering van de belasting van de atmosfeer. In dat verband is het van belang te melden dat de regering deze week de Kamer een rapport toezond, waarin de veiligheid van nieuwe centrales wordt onderzocht. De conclusie is dat nieuwe centrales zo te bouwen zijn dat een ongeval zoals dat in Tsjernobyl is opgetreden, met voor kan komen. Meerdere studies zijn onderweg zodat de Kamer volgend jaar een standpunt van de regering tegemoet kan zien. Als Nederland actief mee wil werken aan de vermindering van de belasting van de atmosfeer met 0 0 2 zal het in eigen land de bouw van kolencentrales tot het allernoodzakelijkste minimum moeten zien te beperken.
1 7 5 - 4
M eer ruim te voor ondernemen betekent
m inder overheidsbemoeienis
De W D -Tw eede Kamerfractie is tevreden over de nota „Ruim baan voor ondernemen”. De fractie constateert dat het gaat om een doorlopend actieprogramma.
De hoofdlijnen van de nota zijn duidelijk: Minder overheidsbetuttelmg en meer ruimte voor de individuele ondernemers en bedrijven. De overheid is slechts aanwezig m de rol van het scheppen van voorwaarden om het de ondernemer gemakkelijker te maken. De ondernemer is en blijft verantwoordelijk voor de continuïteit van zijn bedrijf. Startende en tijdelijk zwakke bedrijven krijgen alle steun, maar worden niet kunstmatig met overheidsgeld m leven gehouden. Dit zal zeker hier en daar pijn doen. Maar dat moet toch passen m de filosofie van het vrije ondernemer schap. Een terugtredende overheid geeft een ondernemer de ruimte om initiatief en risico te nemen.
Een gematigde en niet eenzijdige loonontwikkeling, naast het verlagen van belasting- en premiedruk is voor het midden- en kleinbedrijf van groot belang.
De W D-fractie vindt dat het bedrijfsleven behoefte heeft aan een duidelijke lijn van de overheid. Uit de nota blijkt dat de overheid zo’n lijn voor ogen staat.
Overheidsbeleid voor het bedrijfsleven dient consis tent en consequent te zijn. Op die basis zal de W D het doorlopende actieprogramma toetsen. Helaas is m „Ruim baan voor ondernemen” niet te ontkomen aan „nader onder zoek”, „beleidsanalyses” en „ambtelijk overleg”. De fractie is van mening dat te veel en te lang discussiëren en studeren een remmende werking op het Midden- en Kleinbedrijf heeft. Uiteraard mag de zorgvuldigheid niet in het gedrang komen. Wellicht is hier een grotere rol weggelegd voor het MKB zelf. Immers niet de overheid, maar het bedrijfsleven dient aan te geven wat voor hen van belang is. De fractie juicht het toe dat ook het MKB zelf bij het onderzoek naar veranderingen in de economie wordt betrokken. Terzijde merkt de W D -Tw eede Kamerfractie daarbij op dat een imago verbetering van het MKB op diverse niveaus zeker gewenst is.
De Fractie wacht met veel ongeduld op een uit te brengen nota over de relatie arbeidsmarkt en het Midden- en Kleinbedrijf. Ook het uitblijven van voorstellen ter verlich ting van de administratieve lasten voor de ondernemers duurt veel te lang. In ieder geval moet worden voorkomen dat de administratieve lasten in de toekomst worden ver zwaard. Daarom zal een verdere uitbouw moeten worden gegeven aan de bedrijfs-effectrapportage, waarbij alle te nemen overheidsmaatregelen worden getoetst op de gevol gen voor het bedrijfsleven en met name voor het MKB (verdere uitvoering van de aangenomen WD-motie).
Een algemene publiciteitscampagne gericht op b e vordering van het zelfstandig ondernemen is belangrijk, maar zal alleen succesvol kunnen zijn als ondernemersorga nisaties hier sterk bij worden betrokken. De aandacht voor de meewerkende vrouw (alsmede de startende vrouwelijke ondernemer) in het bedrijf moet worden verbreed. De frac tie is op zich tevreden met de inzet voor de startende ondernemer.
De nieuwe kredietbeschikking midden- en kleinbe drijf moet op doelmatigheid en effectiviteit worden getoetst.
Het functionele en integratie beleid wordt zichtbaar en toetsbaar. De zogenaamde informele economie en het bestaan van „zwarte” activiteiten verdient alle aandacht. Het MKB dient in veel gevallen de hand in eigen boezem te steken. Zwart werken is en blijft in strijd met de wet. Als zwart werk wit wordt gedaan, levert dit uiteindelijk veel op,
zoals lastenverlichting en een eerlijke verdeling van werk. De overheid dient op te treden tegen zwarte activiteiten m welke vorm dan ook.
Tenslotte spreekt de gedachte van ondernemershui- zen de W D zeer aan. Voorwaarde daarbij is dat het gebeurt m overleg met de representatieve ondernemersor ganisaties en dat de ondernemershuizen worden gevestigd bij de centrale herkenningspunten van het bedrijfsleven: de Kamers van Koophandel.
(Voor n a d ere inlichtingen: A.A.M.E. van Erp, tel. 070-183885.)
H et Kunstenplan
Namens de fractie voerden de heer Dijkstal en me vrouw Van Heemskerck Pillis-Duvekot het woord. De eerst genoemde bracht over het algemene kunstbeleid het vol gende naar voren: De W D-fractie heeft waardering voor het kabinetsbeleid, waarbij de kunsten bij bezuinigingen relatief ontzien zijn vanwege de intrinsieke waarde van kunst en cultuur voor de samenleving en de kwetsbaarheid van deze sector. Zij betreurt wel, dat het voorstel om m de kunstensec tor het profijtbeginsel sterker toe te passen (verhoging entreekaartjes) door de Kamer verworpen is. Immers, daar mee was geld beschikbaar gekomen om bijvoorbeeld de gezinszorg te ontzien, terwijl het budget voor de kunst m stand zou zijn gebleven. Tevens steunt de W D-fractie de herstructureringsoperaties (orkesten, toneel, musea), de betere verdeling van verantwoordelijkheden tussen de diverse overheden en de zakelijker aanpak, zoals door de minister aangevat.
Bovendien is zij erkentelijk voor het overnemen van de door haar m het verleden gedane suggesties, zoals meer rekening houden met het publiek, een open opstelling over sponsoring, een grotere gerichtheid op de markt en een strakkere hantering van het kwaliteitscriterium.
Reeds vorig jaar heeft de W D-fractie gewaarschuwd, dat er van een kunstenplan niets terecht komt, als er niet behoorlijke criteria ontwikkeld kunnen worden op grond waarvan geldstromen van de ene sector naar de andere verlegd kunnen worden. Helaas is dat ook niet gelukt. Het kunstenplan 1988 - 1992 is dan ook alom bekritiseerd en ook de W D-fractie moest tot de conclusie komen, dat het plan afgewezen dient te worden.
Wel steunt zij de doelstelling van het spreidmgsbe- leid: sociale en geografische spreiding. Door de opkomst van de mewe media en de grotere mobiliteit van de mensen is het oude spreidingsbeleid van rondreizende gezelschap pen en orkesten vanuit de randstad naar de provincie ach terhaald. Van veel groter belang is de ontwikkeling van een goede infrastructuur voor muziek, toneel, etc. in het Noor den, Oosten en Zuiden van het land. Vanuit die achtergrond heeft de W D-fractie de voorstellen van de minister beoor deeld en voorstellen tot correctie daarvan gedaan. Voor de toneelsector betekent dat instemming met het oordeel van de Raad voor de Kunst om de subsidie aan Theater en Globe op kwalitatieve gronden te beëindigen. In tegenstelling tot de minister, die in Arnhem en Eindhoven een projectmatige aanpak voorstaat, is de W D-fractie van mening, dat een vastere structuur gewenst is, die op termijn kan leiden tot een kwalitatief goed repertoiregezelschap. De door de pro vincies Gelderland en Noord-Brabant ontwikkelde plannen bieden dat perspectief. Bij motie is gevraagd daar vol doende middelen voor uit te trekken.
aan letteren en film toe te kennen en door verschuivingen binnen de diverse sectoren.
Daarna ging mevrouw Van Heemskerck Pülis-Duve- kot op een aantal deelterreinen m en wel als volgt: De W D - fractie betreurt het, dat bij de orkesten de minister niet de laatste fase van de in 1983 ingezette herstructureringsopera- tie heeft afgewacht.
Bovendien is er geen behoorlijk overleg met betrok kenen geweest. Het gevaar dreigt, dat orkesten verdwijnen en de omroeporkesten hun taak overnemen. De omroepor kesten zijn indertijd buiten de herstructurering gebleven vanwege het bijzondere karakter van ons omroepbestel. Het wordt nu hoog tijd de omroeporkesten bij de herstructure ring te betrekken. Op enkele concrete punten verschilt de W D-fractie sterk van mening met de minister. Zo dient m het Noorden het voorstel gevolgd te worden, dat daar ontwikkeld is en wel het samenvoegen van het Frysk Orkest en het Noordelijk Philharmomsch Orkest tot een orkest met een beheersstructuur en twee lokaties. De omvang van dit orkest zal 100 a 110 formatieplaatsen moeten zijn.
Over Forum kan de W D-fractie kort zijn. Zij wenst vast te houden aan de afspraken, die op 1 juli jongstleden met Forum zijn gemaakt. Dat betekent de symfonische taak van Forum handhaven. In overleg met de provincies Noord- Brabant en Limburg en Forum dient nader bezien te worden welke taak Forum in het zuiden kan vervullen, gegeven de wens voor een operavoorzienmg m dat gebied.
Nadat m het verleden het Nederlands Kamerorkest geofferd moest worden om het Nederlands Philharmomsch Orkest optimaal te laten functioneren, stelt de minister nu voor de kamermuziektaak van dit orkest af te nemen terwille van gedirigeerde kamermuziekensembles. Het lijkt de W D - fractie verstandiger het daarheen te leiden dat het alom geprezen Nederlands Kamerorkest weer m alle luister wordt hersteld. Grote zorgen heeft de fractie over de Neder landse Opera. De financiële, bestuurlijke en artistieke pro blemen zijn omvangrijk. Zij dringt er met klem op aan, dat de minister de Kamer op korte termijn volledig op de hoogte stelt, opdat de Kamer zich een oordeel kan vormen.
In de danssector is grote onrust ontstaan door het jojo beleid van de minister. Eerst komt hij met plannen, die verruiming voor de danssector lijken te zijn, maar eigenlijk tot bezuinigingen leiden. Vlak voor het debat m de Kamer draait hij opeens de zaken terug en tovert alsnog ƒ 4 miljoen op tafel. Gelukkig is daarmee een goede oplossing gekomen voor de verhuizing van het Scapmo-ballet naar Rotterdam. De W D-fractie betreurt het dat Introdans in Arnhem met meer mogelijkheden heeft gekregen. Zij heeft de minister verzocht daar alsnog iets aan te doen. In algemene zin dringt zij aan op een duidelijk beleid op het terrein van de dans in de komende jaxen.
Tenslotte de Hoofdstad Operette en het Folkloristisch Danstheater.
De W D-fractie acht het onbegrijpelijk, dat de minis ter serieus van plan was de subsidie aan deze twee instellin gen stop te zetten. Beide hebben een groot, enthousiast publiek en voldoen aan de kwaliteitseisen.
De minister meende, dat ze gezien „het diverterend karakter" met bij de kunst met de grote K thuishoren. Dat is ronduit aanmatigend. Het publiek beoordeelt dat wel zelf. Op het laatste moment heeft de minister voorlopig de subsi die gehandhaafd en dat stemt de W D-fractie tot vreugde. (Voor n a d ere inlichtingen: H.F. Dijkstal, tel. 070-183884 en m evrouw S. van H eem sk erck Pillis-Duvekot, tel. 070-183888.)
Landbouwkundig onderzoek in
perspectief
Maandag 30 november jongstleden, tijdens de UCV „Landbouwkundig onderzoek m Perspectief heeft de W D - fractie de volgende punten aan de orde gesteld. Het grote belang van voorwaardenscheppend beleid werd andermaal onderstreept. Onlosmakelijk hieraan verbonden is het opti maal laten functioneren van het bekende drieluik „onderwijs, voorlichting, onderzoek".
Als uitgangspunt hierbij dient de stelling „herbezin ning na 40 jaar hoeft niet slecht te zijn”. Ook herbezinningen kunnen nieuwe kansen scheppen.
Uitgerekend nu, m een tijd waarin de traditionele landbouw wordt geteisterd door een overschotsproblema- tiek, is vernieuwing uitermate noodzakelijk. Nieuwe, betere produkties zijn perspectiefbiedend. Onderzoek speelt hierin een grote rol. Om deze rol optimaal te kunnen vervullen dient de vervetting binnen de onderzoeksinstituten aange pakt te worden. Via een natuurlijk verloop kunnen, zonder dat dit ten koste gaat van de onderzoekscapaciteit, een aantal formatieplaatsen afvloeien.
Een betere samenwerking tussen de landbouwinstitu- ten en de onderzoeksinstituten die verbonden zijn aan andere departementen dient, waar mogelijk gestimuleerd te worden. Onderzoeken bij TNO, umversiteiten en bepaalde particuliere activiteiten kunnen ook voor de landbouw inte ressant zijn. In het kader van het bodemonderzoek zou een intensievere samenwerking van Landbouw met Verkeer en Waterstaat en VROM bijvoorbeeld zeer nuttig kunnen zijn. Op deze wijze wordt ook verkokering tegengegaan.
Ook met betrekking tot de biotechnologie is een betere samenwerking gewenst. De toepassingsmogelijkhe den van de biotechnologie in de landbouw zijn op dit moment nog niet erg spectaculair. We verwachten er echter wel veel van, zeker mondiaal gezien. Dit wordt dan ook terecht als een uitdaging voor het landbouwkundig onder zoek gezien. Biotechnologie als kapitaal- en kennisinten sieve activiteit is op te kleinschalige basis niet als succesvol te beschouwen. De bijdrage van Economische Zaken wordt door de W D gewaardeerd, doch is te versnipperd; 54 gehonoreerde projecten voor een totaal bedrag van ƒ 12 miljoen. Uit rapporten van het Europees Parlement blijkt overduidelijk de noodzaak om in Europa een geïntegreerd beleid op te starten. Alhoewel dit qua uitvoering misschien nog ver is van nu, geeft het wel aan hoe breed het draagvlak moet zijn om succesvol voor de landbouw te zijn.
Tenslotte heeft de W D gewezen op de onevenredige belasting van de plantaardige sector. Juist in deze sector is een grote rol weggelegd voor onderzoek. Juist hier zijn nieuwe perspectieven van groot belang, perspectieven m de zin van nieuwe gewassen met een lagere input en minder toevoeging van chemische middelen. Vernieuwing als „overlevmgskurk” voor de plantaardige sector. In verband met de beantwoording van de Minister waren een tweetal door de W D voorbereide moties overbodig. De Minister heeft toegezegd hier te zullen corrigeren.
(Voor n a d ere inlichtingen: P.M. Blauw, tel. 070-182881.)
PTT-begroting 1988
1 7 5 - 6
immers de verzelfstandiging van de PTT een feit moeten zijn. Het staatsbedrijf wordt dan een NV met dochter-BV's voor Post en Telecommunicatie. Voor woordvoerder De Beer was dit aanleiding on nog eens terug te komen op de knelpunten in de telecommunicatieverbindmgen, waaron der Amsterdam en Utrecht, Hij stelde voor, dat extra geld zou worden uitgetrokken om de knelpunten versneld op te heffen. Wij kunnen het ons als distributieland eenvoudig met veroorloven om op dit punt achterstanden op te lopen. Onze internationale concurrentiepositie zou daardoor gevaar lopen. Het extra geld zou kunnen worden verkregen door, vooruitlopend op de verzelfstandiging, alvast een half jaar eerder op de kapitaalmarkt te lenen. De minister voorkwam een motie op dit punt door zeer nadrukkelijk te verklaren dat het knelpunt thans niet het geld is, maar de orgamsatiecapa- citeit van de PTT en de toeleverende industrie. Daarin zal verbetering komen. De investeringen zullen versneld plaats vinden; m feite is m 1988 reeds 100 miljoen extra uitgetrok ken en dit zal verder toenemen m de volgende jaren.
Verder oefende de woordvoerder kritiek uit op de wijze, waarop de PTT abonnees behandelt die klachten hebben op de telefoonrekening. Hij verwees naar de aanbe velingen van de Nationale Ombudsman terzake. De minister zal de Kamer nog doen weten wat hieraan zal worden gedaan.
Een belangrijk punt in de W D-inbreng was de positie van de postagentschappen, m het bijzonder die in kleine kernen. De W D heeft altijd al kritisch gestaan tegenover de opheffing van dergelijke postagentschappen, die dan door de PTT worden vervangen door een rijdend postkantoor. De betrokken inwoners beschouwen dit (terecht) als een ach teruitgang in het dienstbetoon. Nu heeft de Rekenkamer echter aangetoond, dat dit zelfs voor de PTT zelve een financieel onvoordelige zaak is. Ter plekke van de verga dering werd een evaluatierapport van regeringszijde over deze kwestie uit gereikt. Op verzoek van onze woordvoerder wordt deze week daarover nog een vervolgdebat gevoerd.
De minister zegde toe, in afwachting hiervan het opheffings- beleid op te schorten. De W D-fractie is van mening dat de postagentschappen zoveel als mogelijk is moeten worden gehandhaafd.
Uiteraard kwam ook het uitstel van de PTT-spreiding naar Groningen en de daarmee samenhangende keuze voor deze stad in plaats van Zwolle als vestigingsplaats van het nieuwe regiokantoor ter sprake. De W D-factie stond hier voor een moeilijke afweging. Voor beide steden waren goede argumenten aan te voeren. Met het pistool op de borst besloot de fractie om de regering te volgen. Doorslag gevend was daarbij dat de werkloosheid m het rayon Gro ningen driemaal zo hoog is als m het rayon Zwolle; en dat anders een gat van 54 miljoen gulden zou worden gescho ten. Erkend moet echter worden dat Zwolle vaker door rijksmaatregelen is getroffen en dat daarmee zeker reke ning moet worden gehouden m de naaste toekomst.
Zoals gebruikelijk bevatte het debat een groot aantal onderwerpen, waaronder de postbezorging rondom het weekeinde, het personeelsbeleid, de (relatief geringe) tariefsaanpassingen, enzovoort. Maar algemeen werd toch duidelijk dat dit soort onderwerpen straks m veel geringere mate staatszorg zullen zijn. Het definitieve debat over de verzelfstandiging van de PTT wierp zijn schaduwen duide lijk vooruit.
(Voor n a d ere inlichtingen: LM . d e B eer, tel 070-182880.)
Arob-heroep voorlagere overheden
Inleiding
Op 28 september 1983 heeft WD-woordvoerder Lauxtermann twee moties ingediend waarin werd gevraagd voor gemeenten respectievelijk lagere overheden Arob- beroep mogelijk te maken tegen beschikkingen van de rijksoverheid die haar betreffen. Zulks werd uitgesloten door artikel 5 onder J Wet Arob (Wet administratieve rechtspraak overheidsbeschikkingen). De moties vroegen derhalve om schrapping van dit onderdeel. Schrapping van genoemde beperking is voor de lagere overheden van belang, bijvoor beeld als het rijk nieuwe specifieke uitkeringen instelt, en bij aanvragen door gemeenten met begrotingstekorten van aanvullende bijdragen uit het gemeentefonds. De moties werden door de Tweede Kamer met algemene stemmen aanvaard.
Essentie van de wetsvoorstellen
De aan de orde zijnde wetsvoorstellen beogen onder meer uitvoering te geven aan deze moties.
Reden tot tevredenheid dus, ware het niet dat de regering voorstelt Arob-beroep voor provincies en gemeen ten ingaande 1 januari 1989 mogelijk te maken terzake van het instellen van nieuwe specifieke uitkeringen (hetgeen door de Provinciewet en de Gemeentewet in 1983 aan banden werd gelegd), maar nog niet ter zake van andere financiële beschikkingen (artikel 12 zaken bijvoorbeeld!). Dat moest volgens de regering nog geruime tijd wachten, omdat de betrokken overheden bestaande regelgeving nog moet toetsen op de gevolgen van het invoeren van het Arob- beroep.
Dat verminderde onze aanvankelijke tevredenheid. Woordvoerder Lauxtermann drong aan op integrale invoe ring - dus schrapping van onderdeel J van artikel 5 wet Arob - uiterlijk op 1 januari 1989.
De ministeries hebben al jaren de tijd gehad zich te bezinnen, nu het wetsvoorstel tot wijziging van de wet Arob al sedert 1981 (!) bij de Tweede Kamer in behandeling is. „We zijn dus met erg onder de indruk van de motivering van de regering”.
Conclusie
De regering deelde mee dat zij alsnog aan de wens van de W D-fractie (die overigens door alle andere fracties werd gesteund) zal tegemoetkomen. Een daartoe strek kende nota van wijziging zal dezer dagen de Kamer berei ken. Alsnog reden tot tevredenheid dus.
(Voor n a d ere inlichtingen: mr. M.Th.M. Lauxtermann, tel. 070-182917.)
UIT DE EERSTE KAMER
Eenmalige uitkering
eigenlijk in een apart wetsvoorstel had moeten worden geregeld, en dat ze uit een oogpunt van ordentelijke wetge ving geen deel zou moeten zijn van een wet, die de uitkering voor 1987 regelt. Op de vraag van de Raad van State onder welke omstandigheden en alom - óók door de staatssecreta ris gewenste - afbouw mogelijk zou zijn was het antwoord van staatssecretaris De Graaf, dat een meer concrete invul ling nu met mogelijk is. Heeft de staatssecretaris zijn eigen mogelijkheden als al te beperkt gezien, zo vroeg de heer Heijmans, of zijn volgens hem de coalitiepartners tot het onmogelijke in staat gebleken? Heijmans vond ook, dat de staatssecretaris - die volgens hem de afbouw eigenlijk met wilde - te afhoudend is geweest toen hem m de Tweede Kamer werd gevraagd om het amendement m een nota van wijziging over te nemen. „De heer De Graaf heeft toen een schuilplaats gezocht achter de wat schamele beschutting van een nogal formeel argument", aldus Heijmans, die vond dat er m dit geval wel heel weinig verbeelding aan de macht was geweest. De fractie stemde overigens van harte met het wetsontwerp en de daarin opgenomen beëmdigmgsrege- ling in.
(Voor n a d ere inlichtingen: H.F. Heijmans, tel. 074-494331.)
Opheffing College Algemene Bijstand
De Eerste Kamer-fractie van de W D is accoord ge gaan met het wetsontwerp, dat het College Algemene Bij standswet wil opheffen en het wil vervangen door een „zware" commissie van de SER ingevolge art. 43 van de Wet op de Bedrijfsorganisatie. Deze commissie kan gevraagd en ongevraagd buiten-de plenaire SER adviseren. De staatsse cretaris had, om een integrale advisering over de Bijstands wet te bereiken, liever een „lichte" commissie ex art. 42 gezien, die bovendien de Inkomensregelingen voor oudere arbeidsongeschikte werknemers en zelfstandigen (IOAW en IOAZ) m portefeuille heeft gekregen. De nieuwe commis sie zal volgens staatssecretaris De Graaf van Sociale Zaken en Werkgelegenheid moeten bestaan uit vertegenwoordi gers van werkgevers en werknemers, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en onafhankelijke deskundigen. Woordvoerder Heijmans kreeg van de staatssecretaris de toezegging dat hij m het overleg met de SER ook de verte genwoordiging van de welzijnsorganisaties ter sprake zal brengen. De heer Heijmans had begrip voor de voorkeur van de staatssecretaris voor een „lichte" commissie, maar de deelneming van de gemeenten - die de Bijstandswet uitvoe ren - m de advisering woog voor de liberale fractie zo zwaar, dat ze geen moeite had met het door de Tweede Kamer gewijzigde wetsontwerp.
(Voor n a d ere inlichtingen: H.F. Heijmans, tel. 074-494331.)
UIT HET EUROPESE PARLEMENT
Toelating buitenlandse studenten aan
universiteiten en hogescholen in België
Vorig jaar had Jessica Lanve de Commissie al vragen gesteld over discriminerende bepalingen van de Belgische overheid ten aanzien van buitenlandse studenten aan Belgi sche instellingen voor hoger onderwijs. Zo geldt bijvoor beeld maximum toelatingsnorm van 2% buitenlandse studen ten per instelling en mogen buitenlanders geen studiejaar doubleren. Bovendien wordt van hen extra collegegeld
gevraagd, de zogenaamde mmerval. De Commissie zegde toe hier werk van te maken. Omdat Jessica Lanve een jaar later nieuwe beperkende maatregelen ter ore kwamen, trok zij opnieuw aan de bel bij de Europese Commissie. Nu zouden ook buitenlandse studenten worden uitgesloten die in eigen land getroffen zijn door een studentenstop, een uitlotingssysteem of die om welke reden dan ook een stu dentenstop, een uitlotingssysteem of die om welke reden dan ook studievertraging hebben opgelopen.
De Commissie heeft inmiddels een procedure bij het Europese Hof van Justitie in Luxemburg aanhangig gemaakt. Zij is van mening dat de Belgische regering art. 7 van het EEG verdrag schendt dat iedere vorm van discriminatie op grond van nationaliteit binnen de werkingssfeer van het Verdrag verbiedt. Bovendien heeft de Belgische regering volgens de Commissie geen gevolg gegeven aan eerdere uitspraken van het Europees Hof van Justitie: de Franse studente Gravier had met succes tegen België geproce deerd omdat zij extra collegegeld moest betalen aan de academie voor beeldende kunsten m Luik en haar Belgische medestudenten met. Een interessante uitspraak van het Hof was hierbij dat de „aard van de cursussen bepalend is voor de status van beroepsopleiding, en met de instelling". Zo kunnen vrijwel alle universitaire opleidingen onder de noe mer „beroepsopleiding" vallen, dus onder de regels van het EEG-verdrag. Het Verdrag voorziet namelijk met in alge meen onderwijsbeleid. Eenzelfde uitspraak viel te beluiste ren m de zaak Blaizot, student diergeneeskunde: „Een uni versitaire opleiding is een beroepsopleiding als het speci fiek is bedoeld voor een bepaalde functie op te leiden, dan wel de noodzakelijke kennis en vaardigheden hiervoor aan te dragen, ook al bevat de opleiding elementen van alge mene vorming."
Tot op heden is er echter nauwelijks iets veranderd in de Belgische wetgeving. Afhankelijk van de uitspraak van het Europese Hof van Justitie m deze nieuwe procedure, zal de Commissie verdere stappen nemen, mocht de Belgische regering nog steeds niet genezen zijn van een vreemd soort Oost-Indische doofheid.
(Voor n a d ere inlichtingen: mr. J.E.S. Lanve, E u ropees P arle ment, L iberale Fractie, L-2929 Luxemburg,
